فصلنامه کودکان استثنایی
سال:1382 | دوره:3 | شماره:1 (پیاپی 7) |تعداد مقالات:5

به منظور بررسی رابطه فقرآهن با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان کم توان ذهنی 7 تا 18 ساله، نتایج آزمایش های بیوشیمیایی و هماتولوژیکی نمونه خون 49 نفر از این دانش آموزان شامل آهن سرم (SI)، ظرفیت تام پیوستگی آهن (TIBC)، درصد اشباع ترانسفرین (Tsat)، فریتین و معدل تحصیلی آن ها بررسی گردید. همبستگی معنی داری بین معدل نیمسال اول دانش آموزان با آهن سرم (p=0.02) و درصد اشباع ترانسفرین (p=0.05) وجود داشت. براساس معیارهای ارائه شده در Tietz برای سه شاخص خونی آهن سرم، درصد اشباع ترانسفرین و فریتین، دانش آموزان به دو دسته مبتلا به فقر آهن و سالم تقسیم شدند. آن گاه میانگین معدل نیمسال اول هر گروه با یکدیگر مقایسه گردید، که تنها در مورد آهن سرم معنی دار بود (15.82±2.23 در مقابل p=0.03, 17.68±1.86). میانگین نمره معدل نیمسال دوم دانش آموزانی که از نظر شاخص فریتین سرم در آستانه ابتلا به کم خونی فقر آهن قرار داشتند و مکمل آهن دریافت کرده بودند نسبت به معدل نیمسال اول آن ها و در مقایسه با دانش آموزانی که از نظر این شاخص سالم تشخیص داده شده بودند، بیش از 2.5 برابر افزایش نشان داد. آزمون آماری t همبسته متوسط اختلاف بین معدل تحصیلی قبل و بعد از استفاده از مکمل را معنی دار نشان داد (p=0.005).

این پژوهش با هدف بررسی برنامه های آموزشی و پرورشی دانش آموزان دارای اختلالات رفتاری در مراکزی که به نحوی در آموزش و پرورش این دانش آموزان سهم دارند، انجام شده است. این مراکز شامل مدارس ویژه اختلالات رفتاری، مراکزی تحت عنوان اتاق های مرجع و کلاس های آموزشی مستقر در بخش های روان پزشکی اطفال بیمارستان ها هستند. به همین منظور با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و مصاحبه با کارکنان آموزشی مراکز مذکور اطلاعات لازم در ارتباط با 4 شاخص مورد ارزشیابی جمع آوری گردید. این شاخص ها عبارت بودند از: 1- فرآیند ارجاع و تشخیص، 2- امکانات، 3- خدمات و برنامه های آموزشی و پرورشی و 4- وضعیت حرفه ای کارکنان آموزشی. اهم نتایج به دست آمده در ارتباط با هر یک از شاخص های مذکور به شرح زیر است: فرایند تشخیص گذاری به دلیل کمبود ابزارهای تشخیصی معتبر و عدم حضور متخصصین مجرب در ارتباط با دانش آموزان مدارس ویژه اختلالات رفتاری و دانش آموزان ارجاعی به اتاق های مرجع به خوبی طی نمی شود، در حالی که این فرایند در بیمارستان ها به نحو مطلوب تر و با دقت بیشتر انجام می شود. مکان های اختصاص یافته به کلاس های درس، فعالیت های مشاوره ای و روان شناختی و مواد و وسایل آموزشی و کمک آموزشی در هیچ یک از مراکز مناسب و کافی ارزیابی نشده اند. ارایه خدمات توان بخشی در کلیه مراکز ناکافی گزارش شده است. بیش از دو سوم کارکنان آموزشی، اطلاعات خود را در زمینه های روش های اصلاح و تغییر رفتار، شناخت انواع اختلالات رفتاری و روش های تدریس ناکافی دانسته اند. این یافته ها ضرورت تجدیدنظر و انجام اصلاحات لازم در برنامه های آموزشی و پرورشی دانش آموزان دارای اختلالات رفتاری را مورد تاکید قرار می دهد.

برنامه های مداخله ای به موقع به منظور از میان بردن و یا کم کردن مشکلات بیولوژیکی و یا محیطی در کودکان خردسال با نیازهای خاص و یا در معرض خطر، مورد استفاده قرار می گیرند. از جمله مشکلات بیولوژیکی می توان به نارس بودن کودک، مشکلات تنفسی، آسیب های مغزی، مشکلات ژنتیکی، بیماری های عفونی، مسمومیت ها و تاثیر مواد اشاره نمود. عوامل محیطی که می توانند برای کودک خردسال مشکل ایجاد کنند و او را در معرض خطر ناتوانی قرار دهند نیز متعدد می باشند از جمله: بی سوادی و یا کم سوادی والدین، مشکلات اقتصادی و تغذیه ای، استرس خانواده، بزرگی خانوار و باورها و اعتقادات نادرست والدین در مورد رشد کودک. از آنجا که مغز کودکان خردسال به مراتب نسبت به مغز افراد بزرگسال از انعطاف پذیری بیشتری برای اصلاح ساختاری و یادگیری برخوردار است و نیز با توجه به اهمیت دوره حساس و اینکه همه والدین کودکان ناتوان قادر به آموزش دادن کودک خود نیستند و یا نحوه آموزش را نمی دانند، لذا فراهم سازی و اجرای برنامه های اصولی مداخله به موقع در ایران که از حمایت برخوردار باشد، برای این کودکان کاملا ضروری به نظر می آید. با توجه به امکانات تخصصی موجود در ایران از جمله پزشکی کودکان، آموزش و پرورش استثنایی، گفتار درمانی، کار درمانی، فیزیوتراپی، آموزش پیش دبستانی و مددکاری اجتماعی، امکان فراهم سازی و اجرای اصولی این برنامه ها فراهم و میسر می باشد. در این مقاله، علاوه بر مطالعه جزئیات مربوط به روش های مداخله به موقع، یک مدل از برنامه مداخله به موقع ارائه شده است که امکان اجرای آن در ایران فراهم می باشد.

پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر آموزش تلفیقی دانش آموزان نابینا با دانش آموزان بینا بر یادگیری زبان انگلیسی دانش آموزان نابینای پسر پیش دانشگاهی انجام گرفته است. در این پژوهش از کلیه دانش آموزان نابینای پسر شهر تهران (26 نفر) در مقطع پیش دانشگاهی در سال تحصیلی 81-80 استفاده گردید. تعداد 6 دانش آموز بینای عادی که میانگین نمرات آنان در سطح ±1 انحراف از میانگین نسبت به میانگین دانش آموزان نابینا قرار داشت، از میان 30 دانش آموز انتخاب گردیدند. کلیه آزمودنی ها به دو گروه آزمایش (شامل 6 بینا و 10 نابینا) و گواه (شامل 16 نابینا) تقسیم شدند. تقسیم افراد نابینا به صورت تصادفی انجام شد. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل دو آزمون زبان انگلیسی وزارت آموزش و پرورش بودند که اولی برای ارزیابی مهارت های زبانی: واژگان، درک مفاهیم، ساختمان جمله و دومی برای ارزیابی مهارت های نگارشی با توجه به اهداف آموزش زبان در دبیرستان های کشور تهیه شده بودند. در این پژوهش گروه آزمایش با روش های آموزش تلفیقی در آموزش زبان از طریق سیستم آموزش گروهی آموزش داده شد. داده ها با روش آمار استنباطی مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد که آموزش زبان به نابینایان با شیوه فعلی به دلیل عدم وجود تعامل اجتماعی و زبانی نابینایان با دانش آموزان عادی مناسب نیست و دانش آموزان نابینا می توانند همانند دیگر دانش آموزان عادی پیش دانشگاهی در کنار دیگر افراد عادی با بهره مندی از روش های مناسب و دریافت وسایل و برنامه های کمک آموزشی به تحصیل خود ادامه دهند.

هدف از تحقیق حاضر بررسی و مقایسه الگوهای انشا نویسی در دانش آموزان نارساخوان و نارسانویس پایه های چهارم و پنجم دوره ابتدایی با دانش آموزان عادی شهر تهران در سال تحصیلی 81-80 بود. برای این منظور با استفاده از نمونه گیری در دسترس، در پایه های چهارم و پنجم و در هر پایه، 20 دانش آموز نارساخوان و نارسانویس که در مرکز اختلالات یادگیری یوسف آباد مورد تشخیص قرار گرفته بودند، انتخاب شدند. برای انتخاب گروه مقایسه از طریق نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای در پایه های چهارم و پنجم از هر پایه 20 دانش آموز پسر انتخاب شد و گروه ها از نظر خصوصیاتی همچون هوش و سن همتا شدند. ابزار این پژوهش را سه موضوع انشا تشکیل می داد با این عناوین: 1) انشایی درباره معلم خود بنویسید، 2) انشایی درباره خودتان بنویسید و 3) از کدام برنامه تلویزیونی خوشتان می آید، انشایی درباره آن بنویسید که این سه موضوع با توجه به سطح رشدی دانش آموزان انتخاب شدند. برای اینکه امکان کمک والدین به دانش آموز در نوشتن انشا کنترل گردد، از هر دانش آموز در سه جلسه مختلف در اتاق مشاوره مدرسه انشاها گرفته شد. سپس انشاهای گرفته شده از نظر خصوصیاتی همچون میانگین طول جملات، میانگین جملات، تعداد جملات ناتمام و جملات ساده و همچنین از نظر ویژگی های دستوری در دوازده حوزه و خصوصیات املایی در ده مورد با استفاده از آزمون تجزیه و تحلیل واریانس و توکی مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج این پژوهش نشان داد که عمده ترین خصوصیات انشا نویسی دانش آموزان نارساخوان و نارسانویس در پایه های چهارم و پنجم ابتدایی مربوط به مشکلات دستوری و ناتوانی در سازمان دهی متن نوشتاری، کوتاهی جملات و متن، فقدان محتوای غنی در متن، جملات ناتمام و استفاده از کلمات محاوره ای است.