مدرس علوم انسانی
سال:1379 | دوره:4 | شماره:1 (پیاپی 14) |تعداد مقالات:13

امروزه تورم یکی از بزرگترین و در عین حال اساسی ترین مشکلات اقتصادی کشورها تلقی می گردد. نرخ تورم بالا به همراه نوسانات زیاد، اثرات نامطلوبی بر فرایند رشد و توسعه اقتصادی و نیز عدالت اجتماعی دارد. از این رو، بخش عظیمی از ادبیات اقتصادی به تبیین و ارائه مدلهای پیش بینی تورم اختصاص دارد. با وجود تنوع مطالب، می توان گفت که در بیشتر این تحقیقات بر پولی بودن تورم تأکید شده است. نوشته حاضر به معرفی یکی از جدیدترین مدلهای پولی تورم، به نام مدل*P اختصاص دارد. در این مقاله، ضمن تشریح مبانی نظری، مدل استاندارد و تعمیم یافته*P ارائه می شود. گرچه فقط حدود 10 سال از معرفی این مدل می گذرد، در کشورهای متعددی مدل *P مورد آزمون تجربی قرار گرفته است. مروری بر آزمونهای تجربی و نتایج به دست آمده، حاکی از برازش خوب مدل از نظر تبیین و پیش بینی تورم است.

مشکلات موجود، تعداد عوامل مؤثر در مکان گزینی پادگانها و عدم پاسخگویی روشهای دستی و سنتی به نیازهای امروزی، استفاده از روشهای جدید و به کارگیری سیستمهای کامپیوتری را اجتناب ناپذیر نموده است. در بسیاری از موارد با اینکه سالها از ساخت و احداث پادگان می گذرد نامناسب بودن محل آن موجب ایجاد مشکل در مأموریتهای پادگان و کاهش کارآیی آن گردیده است. هدف از این تحقیق بررسی مسأله مکان گزینی پادگانهای لجستیک و ارائه روشی مناسب با استفاده از سیستمهای اطلاعات جفرافیایی برای صرفه جویی در زمان و هزینه هاست. در این راستا شناسایی و ارزشگذاری نسبی عوامل مؤثر در مکان گزینی پادگانها، قدم اول و اساسی است که با استفاده از نظریات کارشناسی به دست آمده از پرسشنامه ها صورت گرفته است. منطقه مورد مطالعه در محدوده شهرستان اراک واقع شده است. اطلاعات اولیه در این تحقیق با رقومی نمودن نقشه های توپوگرافی منطقه، نقشه راههای هوایی ایران، نقشه هیدرولوژی و کیفیت آب، نقشه ارزیابی منابع خاک، نقشه زمین شناسی منطقه و داده های غیرمکانی (توصیفی) با استفاده از مدارک، اسناد، کتابها و نقشه ها جمع آوری گردید. بدین ترتیب با برقراری ارتباط بین داده های مکانی و توصیفی اقدام به تشکیل پایگاه اطلاعات جغرافیایی شد که در آن با تعریف روابط توپولوژیک بین پدیده ها و عوارض موجود 16 لایه اطلاعاتی شامل لایه راههای درجه 1 و 2، راه آهن، شیب، کیفیت آب و گسل برای تحلیل مورد استفاده قرار گرفتند. در هر یک از لایه ها، نواحی جداگانه ای تعریف گردید (جمعاً 55 منطقه ناحیه) با وزن دهی به هر ناحیه و ترکیب آنها با هم مناسبترین مکانها برای احداث پادگان لجستیک شناسایی گردیدند. از بین مناطق شناسایی شده با لحاظ نمودن عوامل دیگر و اولویتهای تصمیم گیرندگان مناسبترین مکان برای پادگان لجستیک شناسایی شد. نتایج حاصل از این تحقیق گویای بهینه نبودن مکان پادگانهای موجود به علت قرار گرفتن در موقعیتهای نامنایب در منطقه مورد مطالعه و توانایی بیشتر سیستم اطلاعات جغرافیایی نسبت به روشهای دستی و سنتی به دلیل افزایش سرعت و دقت تحلیل با در نظر گرفتن عوامل مختلف و متعدد در مکان گزینی پادگانها و نیز ارجحیت مدل وزن دهی نسبت به روش دودویی در مکان گزینی است. بنابراین، با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق، شایسته است که در طرحهای آینده برای مکان گزینی پادگانها از سیستمهای اطلاعات جغرافیایی استفاده مؤثرتری به عمل آید.

در این مقاله تلاش شده است تا مفهوم و قلمرو ماده 220 قانون تجارت 1311 با توجه به بررسی و تحلیل پیشینه تاریخی آن و نظر حقوقدانها تجزیه و تحلیل و مشخص شود. این تحقیق نشان می دهد که منظور از واژه "شرکت ایرانی" مندرج در ماده 220 ق.ت.، فقط شرکتهای تجاری احصا شده در قانون تجارت است که همگی شخصیت حقوقی و استقلال مالی و اداری دارند. اطلاق و عمومیت واژه مذکور فقط در قلمرو حقوق تجارت قابل تفسیر است و شامل شرکت مدنی- اعم از اینکه به امور تجاری یا امور غیرتجاری اشتغال داشته باشد- که شرکا در تشکیل آن قصد تجزیه دارایی خود، استفاده از عنصر شخصیت حقوقی و ایجاد شخص حقوقی ندارند.، نمی شود. به بیان دیگر، مطلق شرکت مدنی تابع اصول و مقررات حقوق مدنی است. بعلاوه، مضاربه، شرکتهای عملی و شرکتهای تجاری ثبت نشده مشمول ماده 220 ق.ت. نیستند. تفسیری که از ماده 220 ق.ت. در این مقاله ارائه شده است با اصل چهارم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و نظام حقوقی کنونی (پذیرش مشارکت مدنی در نظام بانکداری کشور طبق مقررات قانون مدنی و عدم پذیرش شخصیت حقوقی برای مطلق شرکت مدنی در قانون مالیاتهای مستقیم 1366) سازگار است.

این مقاله مقدمه ای است بر نظریه شخصیت گری که بر تکامل مجزای مکانیزمهای پاداش و تنبیه در مغز مهره داران تأکید می ورزد. سه سیستم مغزی / رفتاری که به اعتقادگری زمینه ساز تفاوتهای شخصیتی اند، عبارتند از: (1) سیستم فعال ساز رفتاری که نمایانگر حساسیت به نشانه های پاداش است، (2) سیستم بازداری رفتاری، که مسؤول پاسخ به نشانه های تنبیه است، و (3) سیستم جنگ / گریز، که به تجربه های آزارنده غیرشرطی مربوط می شود. گری [13 ] بر این باور است که ابعاد برونگردی و نوروزگرایی در نظریه آیزنک باید یک چرخش(تقریباً)30 درجه ای داشته باشند، تا دو بعد بنیادی اضطراب و زودانگیختگی را تشکیل دهند. وی همچنین معتقد است که فرضیه برگرفته از نظریه درونگردی- برونگردی، که بر اساس آن شرطی پذیری در افراد درونگرد بیشتر است، باید جای خود را به فرضیه ای دهد که بر حساسیت بیشتر افراد درونگرد نسبت به نشانه های تنبیه و فقدان پاداش ناکام کننده تأکید می ورزد.

در پژوهش حاضر تحت عنوان "مسئولیت پذیری اجتماعی در برنامه درسی کنونی دوره ابتدایی ایران" میزان توجه به انواع مسئولیتهای اجتماعی و ابعاد سه گانه آن در سه عنصر هدف، محتوا و روش تدریس برنامه درسی کنونی دوره ابتدایی ایران در سال تحصیلی 77- 78 مورد بررسی قرار گرفته است. کلی ترین یافته های پژوهش عبارتند از: 1. 17.7 درصد اهداف مصوب دروس دوره ابتدایی به رشد مسئولیت پذیری اجتماعی اختصاص داشته، هر چند این نوع توجه عمدتاً به مسئولیتهای دینی- اجتماعی، مدنی و بعد شناختی مسئولیتهای اجتماعی بوده است.2. در محتوای دروس پایه های چهارم و پنجم ابتدایی بیشترین توجه به مسئولیتهای مدنی بوده است. در عین حال به دو بعد شناختی و عاطفی مسئولیتهای اجتماعی به طور ناقص توجه شده و به بعد عملکردی آن هیچ گونه توجهی نشده است.3. در حالی که در کتابهای راهنمای معلم ریاضی پایه های چهارم و پنجم ابتدایی هیچ گونه توجهی به مؤلفه های تدریس ابعاد سه گانه مسئولیتهای اجتماعی نشده، در کتابهای راهنمای معلم علوم تجربی پایه های مذکور به این مؤلفه ها و بخصوص به مؤلفه های تدریس بعد شناختی بیشترین توجه شده است. 4. معلمان در حد متوسط به مؤلفه های تدریس ابعاد سه گانه مسئولیتهای اجتماعی توجه داشته اند. اما عمدتاً توجه آنان به مؤلفه های تدریس بعد عاطفی بوده است. بعلاوه، میزان توجه مدارس به مؤلفه های مکمل تدریس بعد عملکردی مسئولیتهای اجتماعی نیز در حد متوسط بوده است. (در هر یک از دو گروه تحلیلهای انجام شده تفاوتهای معنی داری مشاهده شده است.)

در این مقاله ابدا با توجه به تحولات علمی و رویکرد های جدید تربیتی جایگاه و ضرورت تفکر انتقادی و جایگزین کردن روشها و نگرشهای علمی به جای انتقال و ذخیره سازی حقایق علمی مورد بحث قرار گرفته است. پس از طرح مسأله و ضرورت توجه به آن، نظریه های همسو و حامی تفکر انتقادی از جمله دیدگاههای شناختی، فراشناختی و ساخت گرایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نویسنده بعد از تحلیل تئوریهای همسو و حامی رویکرد تفکر انتقادی به تجزیه و تحلیل مفاهیم و تعاریف تفکر انتقادی پرداخته و روش حل مسأله را با استناد به دیدگاههای مختلف صاحبنظران تربیتی، روشی مؤثر برای پرورش تفکر انتقادی معرفی کرده است. سپس نتایج اجمالی تحقیقی که نویسندگان انجام داده و مؤید تأثیر روش حل مسأله در پرورش مهارتهای تفکر انتقادی است به عنوان تأیید و حمایت از دیدگاههای نظری ارائه شده است. در پایان براساس تحلیل نظری و نتایج تحقیق انجام شده نتیجه گیری و مواردی نیز برای بهبود و اصلاح روشهای آموزش پیشنهاد شده است.

هدف مقاله حاضر آن است که با استفاده از روش تحلیل محتوا، سیمای انسان- پیدایش انسان، ابعاد وجودی او و نیز روش مطالعه رفتار آدمی- را در نمونه ای از کتابهای دبیرستانی ایالات متحده امریکا و ایران مقایسه کند. نتایج این مطالعه حاکی از آن است که در برخی از کتابهای علوم و زیست شناسی دبیرستانی امریکا، ادعا می شود که انسان محصول تکامل تدریجی است و از نسل جاندارانی چون میمونهاست. در حالی که در کتابهای بینش اسلامی جمهوری اسلامی ایران، آمده است که خداوند انسان را آفریده و او را جانشین خود در روی زمین قرار داده است. در خصوص ابعاد وجودی انسان برخی از کتابهای زیست شناسی امریکا، انسان را موجودی صرفاً بیولوژیکی و فاقد روح تلقی می کنند، لیکن کتابهای بینش اسلامی دبیرستانی ایران، آدمی را به عنوان موجودی مرکب از روح و ماده که از روح خداوند در کالبد او دمیده شده است، معرفی می کنند. نظرگاه برخی از کتابهای روانشناسی امریکا راجع به مطالعه رفتار این است که می توان انسان را به عنوان موجودی بیولوژیکی مورد مطالعه قرار داد، داده هایی قابل پییش بینی در خصوص رفتار او گردآوری و آنها را تحلیل و رفتارش را تبیین نمود. در صورتی که بر طبق کتابهای زیست شناسی و روانشناسی ایران، رفتار آدمی پدیده ای است پیچیده که نمی توان آن را صرفاً به کمک روش تجربی مورد مطالعه قرار داد. بعلاوه، در جریان این مطالعات جنبه های روحی او را نمی توان نفی کرد و نادیده گرفت. این مقاله همچنین با ذکر شواهدی تجربی، تأثیر محتوای برنامه ها و کتابهای درسی را بر نگرش و طرز تفکر دانش آموزان تبیین می کند و در پایان به دو رویکردی که می توانند در خصوص معرفی سیمای انسان در کنابهای درسی دبیرستانی کشور مورد استفاده برنامه ریزان و مؤلفان قرار گیرند. اشاراتی می نماید.

در باره وضعیت تعادلی یا نظام متعادل پژوهشی از ابعاد مختلف می توان سخن گفت، مثلاً یک نظام پژوهشی چگونه باید حال نگر و در عین حال آینده نگر باشد، چگونه باید میان رویکردهای کمّی و کیفی در پژوهشها جمع نماید و... . این نوشتار از بعد خاصی به این موضوع نظر افکنده و درصد است تا جنبه متفاوتی از تعادل را به بحث بگذرد. این بعد خاص به پژوهشهای برخورد از صبغه اقدام پژوهی1 به عنوان مکمل پژوهشهای علمی و آکادمیک2 می پردازد. مدعای اصلی این مقاله آن است که ایجاد تعادل (یا دستیابی به وضع مطلوب) در نظامهای پژوهشی که با قلمرو علوم انسانی و اجتماعی سر و کار دارند از جمله مرهون توجه نمودن و مشروع شمردن رویکرد اقدام پژوهشی یا پژوهش حین عمل است. در ادامه و در سایه این نظریه به تعریف متفاوتی از مدیریت یا تصمیم گیری پژوهش مدار پرداخته و تعریفهای رایج را ناکافی و نارسا ارزیابی می کند. در بخش پایانی این نوشتار نتایج نظری ناشی از پذیرش مشروعیت اقدام پژوهشی در نظامهای پژوهشی مورد بحث قرار می گیرند.

ساختار معنایی منطق موجهات جدید در سال 1963 با مقاله مشهور "کریپکی" تحت عنوان "ملاحظات معناشناختی در منطق موجهات" پایه ریزی گردید و در حوزه وسیعی از سیستمهای منطق موجهات و دیگر سیستمهای وابسته به کار گرفته شد. بر اساس معناشناسی مزبور تفاوت معنایی "جهت گزاره"(De dicto) و "جهت شیء"(De re) بخوبی قابل تعریف و شناسایی است، مسأله ای که در منطق موجهات ارسطویی به علت عدم وجود معناشناسی دقیق و منقّح هیچ گاه پاسخ روشنی نیافته است. در مقاله حاضر مواضع مختلف جهت، در ساختار گزاره های حملی از دیدگاه منطق سینوی یعنی "جهت سور"، "جهت حمل" و "جهت محمول" بررسی شده و از دیدگاه منطق موجهات جدید تحلیل و ارزیابی شده است.

در این مقاله ابتدا با اشاره به مستلزمات نوین عصر فنّاوری اطلاعات، سعی شده تعریف جدیدی از کتابخانه های دانشگاهی و مجموعه وظایف آن ارائه شود. سپس با توجه به مسأله استفاده غیر متمرکز و گسترده از اطلاعات، اهمیت حضور کتابخانه های اقماری بررسی شده است. آنگاه براساس، تعریف مناسبی برای کتابخانه های تخصصی دانشکده ای بیان گردیده است. آنگاه براساس اصول کنترل غیرمتمرکز، مدلی ساختاری برای ارتباط منظم و سیستماتیک کتابخانه مرکزی دانشگاهی با کتابخانه های تخصصی دانشکده ای بیان شده و بخشهای مختلف این مدل تبیین گردیده است. در پایان نیز برای تحقق این مدل، ساختار تشکیلاتی کتابخانه تخصصی دانشکده ای ارائه شده و مورد بحث قرار گرفته است. نکته مهم این مقاله آن است که ارائه مدل ساختاری ارتباط بین این دو مجموعه، توأم با تضمین حرکت پویا و رو به جلو تمامی ارکان سیستم برای نیل به اهداف سازمانی آنهاست.

این احساس وجود دارد که با در اختیار گذاشتن فکر، مفاهیم و نمونه ها، سازمانها می توانند روی آنها سرمایه گذاری کنند و آنها را به کار برند. اما در عمل اینگونه نیست، باید از قبل روی چگونگی انتقال یافته های پژوهشی به کاربران، فکر و چاره جویی کرد. انتقال یافته های پژوهش از آزمایشگاه و مراکز تحقیقاتی به کارخانه و مانند آن و تولید محصولات مورد نیاز مشتریان چالشی همیشگی است. مشکل انتقال یافته های تحقیق همیشه دانستن چگونگی انتقال آن نیست، بلکه اجرای خوب آن است. معمولاً روشهای مؤثر برای انتقال یافته های پژوهش در فکر متخصصان وجود دارد، اما به کاربردن آنها با مشکل مواجه است. انتقال یافته های تحقیق از مراکز تحقیقاتی به سازمانهای تولیدی و خدماتی زمانی مشکل تر می شود که موضوعاتی نظیر هزینه، نبودن تقاضا برای محصولات موجود و مانند آن پیش رو است. به طور معمول محققان و کاربران جدای از یکدیگرند و عواملی نظیر قابلیتهای حرفه ای، فرهنگ رقابت و فاصله فیزیکی بین آنها وجود دارد. در این مقاله مبانی نظری و عملی مراکز همکاریهای مشترک تحقیق و توسعه مرکب از دولت، دانشگاهها، صنایع و بخش خصوصی که می توانند تبدیل یافته های پژوهشی را به محصولات و فرایندهای مورد نظر عهده دار شوند ارائه می شوند. این مقاله که به صورت مروری تحلیلی و مبتنی بر تجارب سایر کشورها و تجربیات نویسنده در بخش صنعت و دانشگاه است، انگیزه ها، اهداف، الگوهای سازماندهی و مراحل انتقال یلفته های پژوهشی از مراکز همکاریهای مشترک تحقیق و توسعه به کاربران و ارتباط مراکز با نظام تعریف تقاضا در قالب یک ساختار فضایی را مورد بحث قرار می دهد.