پژوهشی خون
سال:1387 | دوره:5 | شماره:2 (پیاپی 19) |تعداد مقالات:13

سابقه و هدف: ترومبوآمبولی وریدی یک بیماری شایع و خطرناک است. عواملی که سبب تمایل به ایجاد ترومبوز می شوند، ممکن است ارثی یا اکتسابی باشند. جهش پروترومبین G20210A که در منطقه ترجمه نشده 3’ ژن فاکتور II رخ می دهد، همراه با افزایش ابتلا به ترومبوز در جمعیت قفقازی دیده می شود، البته وجود این رابطه در جمعیت های دیگر هنوز مورد بحث است. سطح پروترومبین در افرادی که واریانت هتروزیگوت ژن پروترومبین G20210A را دارند تقریبا 25% بیش از میانگین سطح پروترومبین در افراد طبیعی است. این مطالعه به منظور بررسی فراوانی جهش ژن پروترومبین G20210A در بیماران ترومبوتیک طراحی شده است.مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع توصیفی و مقطعی بود که بر روی نمونه 299 بیمار مبتلا به ترومبوآمبولی انجام گرفت. بیماران مورد بررسی شامل 116 مرد و 183 زن بودند. ریسک فاکتورهای معمول در ترومبوز وریدی و ترومبوآمبولی ریوی از قبیل پروتئین S, C، کمبود آنتی ترومبین III و مقاومت به APC مورد بررسی قرار گرفتند.یافته ها: نتایج حاصل از این بررسی نشان می دهد که تنها 1.7% بیماران با ترومبوآمبولی، ناقل جهش پروترومبین G20210A بودند که یکی از جهش های شایع در جمعیت قفقازی می باشد (18%). فرم هموزیگوت PRT (پروترومبین) G20210A یافت نشد.نتیجه گیری: این پژوهش نشان می دهد که جهش G20210A بر خلاف شیوع بالا در کشورهای غربی، در کشور ما از شیوع کمی برخوردار است (1.7%). در حالی که مقاومت به پروتئین C فعال شده (APC) شایع می باشد.

سابقه و هدف: هموفیلی B لیدن یک بیماری خونریزی دهنده ارثی است که با بیان تغییر یافته فاکتور IX شرح داده می شود. این شکل از هموفیلی در ارتباط با موتاسیون های نقطه ای متنوع در محدوده ای 40 نوکلئوتیدی از ناحیه پروموتوری ژن فاکتور IX رخ می دهد. بیماران کلاسیک هموفیلی B لیدن دارای سطح فاکتور IX پلاسمایی  0/1 Units/ml(کمتر از 15%) در دوران قبل از بلوغ هستند اما متعاقب بلوغ، سطح فاکتور IX در گردش آن ها افزایش می یابد و در اواسط زندگی به 60% سطح نرمال می رسد. این مطالعه برای اولین بار به ارزیابی شیوع موارد هموفیلی B لیدن در بین بیماران مبتلابه هموفیلی B در ایران پرداخته است.مواد و روش ها: مطالعه انجام شده از نوع توصیفی گذشته نگر بود. تعداد 43 بیمار هموفیلی B که به درمانگاه جامع کودکان هموفیل ایران مراجعه کرده بودند مورد ارزیابی قرار گرفتند. استخراج DNA با استفاده از روش پروتئیناز K انجام شد. سپس اگزون شماره 1 فاکتور IX انعقادی در همه بیماران به وسیله روش PCR تکثیر شد و بعد از آن محصول برای جداسازی موارد دارای موتاسیون در این ناحیه با استفاده از روش CSGE مورد مطالعه قرار گرفت.یافته ها: از بین بیماران دو نفر الگوی هترودوبلکس مرتبط با جهش را روی ژل CSGE از خود نشان دادند. برای تعیین نوع دقیق موتاسیون در این بیماران، DNA این نمونه ها تعیین توالی (sequencing) شد و دو بیمار هموفیل B لیدن شناسایی شدند.نتیجه گیری: نتایج فوق نشان می دهد که شیوع بیماری هموفیلی B لیدن در بیماران هموفیل B بررسی شده حدودا 4.6% است و شیوع بالاتر این بیماری را در ایران در مقایسه با سایر مناطق جغرافیایی گزارش شده مطرح می سازد.

سابقه و هدف: فرآورده های ایمونوگلوبولین داخل وریدی (IVIG) در درمان اختلالاتی هم چون نقص های ایمنی اولیه و ثانویه، اتوایمیون، سیستماتیک التهابی و نیز در بیماری های عفونی به صورت موثر کاربرد دارد و حال حاضر از پرمصرف ترین اجزای پلاسمایی در جهان محسوب می شود. افزودن مراحل متعدد به فرآیند تولید IVIG که به منظور تخلیص بیشتر صورت می گیرد، باعث کاهش بازدهی و افزایش هزینه های ساخت می شود. لذا تولیدکنندگان همواره در صدد ارایه روش های مقرون به صرفه با در نظر گرفتن حفظ کیفیت و ایمنی مصرف هستند. در این مطالعه نه تنها مسیر تهیه فرآورده نهایی با حفظ کیفیت کوتاه تر شده، بلکه ایمنی محصول نیز با انجام پاستوریزاسیون به عنوان روش ویروس زدایی تامین گردیده است.مواد و روش ها: بررسی انجام شده از نوع تجربی بود. از پلاسمای تازه منجمد شده (FFP) به عنوان ماده اولیه و با روش رسوب دادن با اتانل در سرما (روش Cohn)، خمیر فراکشن II (غنی از IgG) تهیه گردید. جهت تخلیص و با استفاده از فیلتراسیون، ناخالصی های غیر محلول حذف شد. قبل از انجام ویروس زدایی، محلول پروتئینی دیافیلتر و پس از افزودن پایدار کننده پاستوریزاسیون گردید. محلول پاستوریزه شده مجددا دیافیلتر و سپس اولترافیلتر گردید و پس از فیلتراسیون در شرایط استریل فرآورده IgG نهایی تهیه شد.یافته ها: کنترل کیفی محصول نهایی نشان داد که فرآورده IVIG به دست آمده با روش پیشنهادی، از خلوص 100% برخوردار می باشد. میزان پلیمر پس از انجام پاستوریزاسیون و در محصول نهایی کمتر از یک درصد تعیین گردید. هم چنین با انجام آزمایش طیف سنجی دو رنگ نمایی، ساختار دوم و سوم مولکول IgG روش پیشنهادی در مقایسه با محصولات تجاری IVIG بررسی شد که نتایج مشابه و قابل قبولی را ارایه نمود. بازده محصول با انجام آزمایش نفلومتری محاسبه شد، که محصول 39.1% IgG از پلاسمای اولیه به دست آمد.نتیجه گیری: نتایج آزمایش ها بر روی محصول نهایی از نظر خلوص نشان داد که روش تخلیصی به کار گرفته شده علیرغم کوتاه شدن فرآیند در مقایسه با روش های رایج، بسیار مطلوب می باشد. روش پیشنهادی پتانسیل های لازم برای هر دو مقوله مربوط به تولید مقرون به صرفه با حفظ کیفیت و ایمنی مصرف را از خود نشان داد که با انجام آزمایش های تکمیلی این روش، امکان به اجرا در آوردن آن در مقیاس صنعتی وجود دارد.

سابقه و هدف: سلول های بنیادی جنینی، سلول های بالقوه چند ظرفیتی اند که از توده سلول داخلی مرحله بلاستوسیت جنینی مشتق می شوند. تاکنون تمایز سلول های بنیادی جنینی به رده مگاکاریوسیتی، از هم کشتی با سلول های استرومایی مغز استخوان بوده است که دارای معایبی چون احتمال انتقال آلودگی از لایه تغذیه کننده به سلول های بنیادی و همچنین ترشح فاکتورهای نامشخص از این لایه در ایجاد تمایز ناخواسته و ایجاد تغییرات ژنتیکی در سلول های بنیادی جنینی می باشد. در این مطالعه با حذف لایه تغذیه کننده، سلول های بنیادی جنینی موش به رده مگاکاریوسیتی تمایز داده شد.مواد و روش ها: مطالعه انجام شده از نوع تجربی بود. به روش قطره گذاری آویزان، از سلول های بنیادی جنینی موش رده R1، اجسام شبه جنینی حاصل شد و سپس اجسام شبه جنینی، در دو گروه آزمون (محیط IMDM حاوی FBS، ال گلوتامین، اسیدهای آمینه غیرضروری، بتامرکاپتواتانول و فاکتورهای رشد TPO و IL3) و گروه کنترل (همان محیط کشت آزمون و فاقد فاکتورهای رشد) کشت شدند. بعد از گذشت 4 روز، آزمون سنجش کلونی و پس از 8 روز رنگ آمیزی ایمونوسیتوشیمی مولکول CD41 و آزمون نسخه برداری از ژن PF4 توسط RT-PCR برای اثبات تمایز به رده مگاکاریوسیتی انجام گرفت.یافته ها: نتایج سنجش کلونی نشان داد که سلول های مورد نظر توانایی تشکیل کلونی را دارند. تعداد کل کلونی های تشکیل شده 57±6.1 و کلونی های بنزیدین مثبت 18±3.6 بود. از طرفی رنگ آمیزی ایمونوسیتوشیمی و RT-PCR نشان داد که مولکول CD41 و ژن PF4 در سلول های تمایز یافته بیان می شوند.نتیجه گیری: نتایج ما نشان داد که سلول های بنیادی جنینی موش بدون استفاده از لایه تغذیه کننده به رده سلول های مگاکاریوسیتی تمایز می یابند و می توان از سلول های بنیادی جنینی به عنوان منبع نامحدود و جدید برای تولید رده مگاکاریوسیتی و انجام تحقیقات پایه ای و بیولوژیکی این رده استفاده نمود.

سابقه و هدف: بیماران تالاسمی به علت ماهیت مزمن بیماری به تزریق خون مداوم نیاز دارند. چون در تزریق خون فقط گروه های خونی اصلی کنترل می شوند، ایجاد آنتی بادی علیه سایر گروه های خونی (آنتی بادی های نامنظم یا آلو آنتی بادی) در این بیماران می تواند باعث بروز واکنش های خونی (واکنش همولیتیک تاخیری) گردیده و عوارضـی را بـه وجود آورد. در این مطالعه، غربالگری و تایپینگ آنتی بادی های نامنظم با روش ژل بررسی شده است.مواد و روش ها: در یک مطالعه توصیفی، 441 بیمار تالاسمی مراجعه کننده به درمانگاه بیماران تالاسمی بزرگسال تهران (ظفر) و مرکز تالاسمی قزوین مورد بررسی قرار گرفتند. فرم های اطلاعاتی در مورد وضعیت تزریق خون برای کلیه بیماران تکمیل گردیده و از کلیه بیماران، نمونه خون گرفته شد. قبل از انجام آزمایش های غربالگری به روش ژل، برای کلیه بیماران تست کومبس غیر مستقیم به روش لوله ای انجام شد و سپس همین تست به روش ژل بر اساس دستورالعمل استاندارد آن صورت گرفته و نتایج حاصله بر اساس فرم های تکمیل شده توسط بیماران با استفاده از نرم افزار SPSS11.5 و آزمون آماری کای دو (Chi-square)، با اطمینان 95 درصد مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: بیماران مورد بررسی شامل 234 مرد (53.1%) و 207 زن (46.9%) با میانگین سنی (SD±9.27) 22.6 سال و از این تعداد، 362 بیمار تالاسمی ماژور (82.1%) و 79 بیمار، تالاسمی اینترمدیا (17.9%) بودند. از مجموع 441 نمونه بررسی شده در غربالگری بیماران، 391 بیمار (88.7%) فاقد آلوآنتی بادی و 50 بیمار (11.3%) دارای آلو آنتی بادی بودند که در بین آنتی بادی های شناسایی شده، Anti-Kell در 28 درصد و Anti-D در 16 درصد و آنتی بادی بر علیه زیر گروه های دیگر Rh شامل E، e، C، c و Cw در 26 درصد بیشترین مقدار را تشکیل می دادند. در مقایسه نتایج روش ژل میکروتیوب با روش لوله ای، 26 بیمار که با روش ژل به عنوان مورد مثبت شناسایی شده بودند، با روش لوله ای که در حال حاضر در ایران انجام می شود، نتایج منفی داشتند.نتیجه گیری: با توجه به شیوع آلوایمیونیزاسیون در بیماران تالاسمی که بیشتر از دو سوم آن ها مربوط به زیر گروه های Rh، به خصوص c، C، E و گروه Kell می باشد، امروزه توصیه می شود در بیماری که به تازگی تشخیص تالاسمی داده شده، قبل از آغاز تزریق خون، علاوه بر ABO، گروه های Rh، Kell، Kidd، Duffy برای او نیز تعیین شود تا فنوتیپ گروه های خونی مهم بیمار را داشته باشیم. در ضمن ثابت شده، اگر در هر بار تزریق خون و آزمون های سازگاری (کراس مچ)، انتخاب کیسه خون بر اساس گروه های Rh و Kell و مطابق با فنوتیپ بیمار صورت پذیرد، می توان تا 90% از بروز آلوایمیونیزاسیون کاست.

سابقه و هدف: ناهنجاری های کروموزومی مشخصی به نام کروموزوم فیلادلفیا که در بیش از 90% بیماران مبتلا به لوسمی میلوئیدی مزمن (CML) دیده می شود، ناشی از ترانسلوکاسیون دو طرفه بین کروموزوم های 9 و 22 می باشد و باعث ایجاد فیوژن های BCR-ABL می گردد. مهم ترین و فراوان ترین فیوژن های BCR-ABL، b3a2 و b2a2 و ela2 می باشند. فیوژن های دیگری که با فراوانی کمتر دیده می شوند شامل b3a3، b2a3 و e19a2 هستند. این مطالعه به منظور راه اندازی روش مولتیپلکس RT-PCR و تعیین فراوانی فیوژن های مختلف در بیماران ایرانی مبتلا به لوسمی میلوئیدی مزمن انجام شده است.مواد و روش ها: مطالعه انجام شده از نوع تجربی بود. نمونه خون محیطی از 75 بیمار CML جمع آوری و روش مولتیپلکس RT-PCR برای تشخیص انواع فیوژن های BCR/ABL حاصل از ترانس لوکاسیون 9 و 22 راه اندازی شد.یافته ها: بیماران برای انواع مختلفی از این فیوژن ها مثبت بودند. در بیشتر بیماران فیوژن های (62%) b3a2 و (20%) b2a2 وجود داشت در حالی که در سایر بیماران فیوژن های b3a3، b2a3 و e1a2 و یا بیان هم زمان b3a2 و b2a2 دیده شد. میزان بیان هم زمان b3a2 و b2a2 در 5% بیماران دیده شد.نتیجه گیری: با روش مولتیپلکس می توان علاوه بر فیوژن های معمول b3a2 و b2a2، انواع فیوژن های نادر دیگر را در بیماران CML تشخیص داد. در بیماران CML ایرانی نسخه های b3a2 حدودا 3 برابر بیشتر از b2a2 می باشد که در مقایسه با نسبت گزارش شده توسط محققین دیگر بیشتر است. احتمالا نوع فیوژن می تواند دارای اهمیت بالینی بوده و به ما در شناخت پاتوژنز سلول های لوکمیک دارای t (9:22) کمک کند.

سابقه و هدف: لوکمی لنفوبلاستیک حاد به عنوان شایع ترین بدخیمی کودکان می باشد که بهترین پاسخ را به درمان دارد. در سال های اخیر علاوه بر سن، جنس و تعداد گلبول های سفید، بررسی ژنتیک به عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار در پیش آگهی بیماران انجام می شود. این بررسی در کودکان مبتلا به لوکمی لنفوبلاستیک حاد مراجعه کننده به بیمارستان کودکان مفید به مدت 3 سال انجام شده است، تا عوامل موثر در پیش آگهی بیماری لوکمی لنفوبلاستیک حاد با تاکید بر کاریوتیپ بیماران تعیین گردد.مواد و روش ها: مطالعه حاضر به صورت گذشته نگر انجام شد. از 102 بیماری که در طی سال های 1381-1379 با تشخیص لوکمی لنفوبلاستیک حاد به بیمارستان کودکان مفید مراجعه کرده بودند، 74 مورد وارد مطالعه شدند و 28 بیمار به دلیل نداشتن آزمایش سایتوژنتیک از مطالعه خارج گردیدند. بیماران در گروه سنی 6 ماه تا 13 سال قرار داشتند که بر اساس شمارش گلبول های سفید و سن به دو گروه پرخطر (42 بیمار) و کم خطر (32 بیمار) تقسیم شدند. سپس نتایج آزمایش سایتوژنتیک بیماران و فاکتورهای جانبی نظیر زیر رده های سلولی (بر اساس فلوسیتومتری)، سن، جنس و شمارش کامل سلول های خونی (گلبول سفید، هموگلوبین و پلاکت) در گروه های پرخطر و کم خطر تحت بررسی و مقایسه قرار گرفتند. نتایج توسط آزمون آماری کای دو و نرم افزار SPSS ویرایش 11.5 تحلیل شد.یافته ها: از 74 بیمار مورد بررسی، 64 بیمار (86.5%) بر اساس فلوسیتومتری دارای لوکمی از نوع Pre B cell بودند که بر اساس تعداد گلبول های سفید، 38 مورد (59.4%) از آن ها در گروه کم خطر قرار گرفتند. در بررسی سایتوژنتیک، 34 بیمار (45.9%) دارای کاریوتیپ طبیعی، 16 بیمار (21.6%) دارای اختلال تعداد کروموزوم ها و 14 بیمار (19%) دارای اختلال ساختاری کروموزوم بودند. در 10 بیمار باقی مانده جواب آزمایش سایتوژنتیک غیر قابل نتیجه گیری بود. کاریوتیپ در بیماران دو گروه کم خطر و پرخطر با هم مقایسه شد که تفاوت چندانی وجود نداشت و مختصر تفاوت قابل اغماض بود. از نظر جنسیت تعداد پسران به طور قابل توجهی در گروه کم خطر بیشتر از دختران بود (61.9% در مقابل 39.1%) اما از نظر کاریوتیپ میان این دو گروه نیز تفاوتی وجود نداشت.نتیجه گیری: با توجه به نتایج این تحقیق، از نظر اختلالات ژنتیکی میان دو گروه تفاوت محسوسی مشاهده نشد. بر این اساس می توان چنین فرض نمود که سن و تعداد گلبول های سفید به تنهایی فاکتور اولیه مناسبی برای پیش آگهی نمی باشند و بررسی ژنتیک به خصوص در محدوده ژن می تواند عامل تعیین کننده ای باشد. لذا تکرار تحقیق با حجم نمونه بیشتر و تطابق دادن عوامل موثر در پیش آگهی با سیر بیماری به صورت مطالعه آینده نگر ضروری به نظر می رسد.

سابقه و هدف: آزمایش اندازه گیری هموگلوبین در اهداکنندگان خون جهت کنارگذاشتن افراد کم خون و یا آن هایی که ممکن است بعد از اهدای خون دچار کم خونی شوند مهم می باشد. روش غربالگری هموگلوبین می بایست از دقت و صحت مناسب برخوردار باشد تا بتوان اهداکنندگان مناسب را جهت اهدای خون انتخاب نمود. در این مطالعه هدف مقایسه هموگلوبین اندازه گیری شده در اهداکنندگان با استفاده از تست نواری و روش دستگاهی (استاندارد) می باشد.مواد و روش ها: مطالعه انجام شده از نوع توصیفی بود. از 144 خانم اهداکننده خون با میانگین سنی 33±11 سال که توسط آزمایش نواری هموگلوبین (Hb color scale) میزان هموگلوبین آن ها قبل از اهدای خون اندازه گیری شده و واجد شرایط اهدای خون بودند، به طور هم زمان نمونه خون دیگری نیز جهت اندازه گیری هموگلوبین با استفاده از دستگاه شمارشگر سلولی (Sysmex K-800) به آزمایشگاه ارسال گردید. نمونه برداری در مدت 5 ماه انجام شد و نتایج حاصل از میزان هموگلوبین به دو روش، با استفاده از نرم افزار SPSS نگاره 11.5 و استفاده از آزمون ویل کوکسون (Wilcoxon) و ضریب همبستگی اسپیرمن (Spearman) مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.یافته ها: در این مطالعه با توجه به بررسی های آماری انجام شده اختلاف معنی داری بین نتایج به دست آمده از میزان هموگلوبین به دو روش وجود داشت (p<0.001) (میانگین هموگلوبین با استفاده از آزمایش نواری 13.2 gr/dl و با استفاده از شمارشگر سلولی 12.78 gr/dl بود و میانه هموگلوبین با روش نواری 14 gr/dl و با شمارشگر سلولی 12.8 gr/dl بود). در بررسی ضریب همبستگی پیرسون، ارتباط معنی داری بین دو روش اندازه گیری وجود نداشت.نتیجه گیری: طبق نتایج به دست آمده، اختلاف معنی داری بین نتایج به دست آمده از میزان هموگلوبین در اهداکنندگان توسط دو روش اندازه گیری وجود داشت. به همین علت زمانی که از روش (نواری) جهت انتخاب اهداکننده مناسب استفاده می شود ممکن است اهداکنندگانی که دچار کم خونی بوده و یا بر اثر اهدای خون به سمت کم خونی پیش روند، وارد زمره اهداکنندگان شوند. به همین علت پیشنهاد می شود اهداکنندگانی که هموگلوبین آن ها توسط روش نواری کمتر از 13 gr/dl است، حتما مجددا با استفاده از روش های دقیق تر و حساس تر نظیر استفاده از Hemo Cue و یا شمارشگر سلولی بررسی شوند.

سابقه و هدف: خون فرآورده ارزشمندی است بنابراین نگهداری، توزیع و مصرف صحیح آن به نظارت و دقت بسیار زیادی نیاز دارد. درخواست خون بیش از حد نیاز، نه تنها موجب کاهش کیفیت و کهنه شدن خون می گردد بلکه بار مالی اضافی به مراکز درمانی و بیماران تحمیل می کند. هدف از این مطالعه بررسی میزان درخواست و مصرف خون در بخش های مختلف بیمارستان یحیی نژاد بابل بود.مواد و روش ها: مطالعه انجام شده از نوع توصیفی بود. تعداد درخواست های خون برای 1042 بیمار در طی 3 ماه مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات لازم از واحد بانک خون این مرکز جمع آوری شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 11.5 مورد بررسی قرار گرفتند.یافته ها: از 1042 بیمار مورد بررسی که درخواست خون داشتند، 599 نفر مونث (57.5%) و 243 نفر مذکر (42.5%) بودند. از 724 بیماری که تزریق خون داشتند، 361 نفر مونث (49.9%) و 363 نفر مذکر (50.1) بودند. شاخص کلی C/T و TI به ترتیب 2.01 و 0.86 بود که در مقایسه با عدد استاندارد C/T<2.5) و (TI³0.5 از وضعیت مطلوبی برخوردار می باشد.نتیجه گیری: از یافته های این مطالعه می توان نتیجه گرفت رعایت اصول صحیح سفارش خون می تواند از میزان درخواست های غیر ضروری، کمبود کاذب خون، فشار به مراکز انتقال خون، بالا رفتن مدت زمان نگهداری خون، افزایش ضایعات و انتقال آلودگی به بیماران به میزان فاحشی بکاهد.