علوم کشاورزی
سال:1385 | دوره:12 | شماره:4 |تعداد مقالات:25

برنج یکی از مهمترین غلاتی است که غذای دو سوم جمعیت جهان را تشکیل می دهد. استان گیلان به عنوان یکی از مهمترین استان های تولید کننده برنج کشور محسوب می شود به طوری که بیش از 30 درصد برنج کشور در این استان تولید می شود. یکی از مهمترین مشکلات برنج، نوسانات شدید قیمت و سیستم بازاریابی سنتی آن است که اغلب برای تولید کنندگان برنج در استان گیلان لطمات جبران ناپذیری وارد می کند. در این پژوهش هدف، مقایسه اقتصادی استفاده شده است، که عبارتند از: روش موتاد (MOTAD)، روش شبیه سازی و روش احتمال غالب (GSD)، اطلاعات مورد نیاز در این پژوهش از طریق نمونه گیری از بخش تولید، عمده فروشان، کارخانجات برنجکوبی، خرده فروشان و سایر عوامل موجود در سیستم بازاریابی در سال 1383 جمع آوری شده است. همچنین اطلاعات کلی تر از وزارت جهاد کشاورزی و وزارت بازرگانی تهیه شده است. با استفاده از روش MOTAD، چهارده راهبرد از 563 راهبرد به عنوان راهبرد برتر انتخاب گردیدند که براساس میزان میانگین سود در هکتار و میزان ریسک اولویت بندی شدند. بهترین راهبرد، فروش 30 درصد محصول در ماه مهر و فروش 70 درصد باقی مانده پس از انبارداری در ماه فروردین است که بالاترین سود خالص و میزان ریسک را به همراه دارد. نتایج حاصل از روش شبیه سازی براساس مسیرهای بازاریابی و زمانهای مختلف عرضه، 1146 راهبرد را در سطوح مختلف ریسک و سود خالص ارایه نمود که نهایتا 20 راهبرد مناسب انتخاب گردید و بهترین راهبرد، فروش 100 درصد محصول در فروردین ماه و بطور مستقیم از تولید کننده به مصرف کننده بوده است. روش احتمال غالب GSD نیز نتایج مشابه روش شبیه سازی ایجاد نموده است.

در این تحقیق تاثیر تعدادی ازجدایه های باکتریایی آنتاگونیست علیه Rhizoctonia solani عامل سوختگی غلاف برنج جداسازی شده مزارع آلوده برنج در استان گیلان مورد بررسی قرار گرفتند و در مجموع 288 جدایه باکتریایی از منطقه ریزوسفر برنج آلوده به قارچ فوق الذکر جداسازی گردیدند که 8 جدایه از این باکتری ها با استفاده از روش کشت متقابل (Dual culture) در مقابل قارچ مذکور از خود خاصیت آنتاگونیستی بروز دادند. نتایج حاصل از آزمون های افتراقی جهت تشخیص جنس جدایه های آنتا گونیست نشان دادند که جدایه های B42, B41, B24, B22, B18, B17, B6, B4 باکتری Pseudomonas flourescens biovar تشخیص داده شدند. در آزمایش تاثیر ترکیبات فرار جدایه های آنتاگونیست سودوموناس در بازداری از رشد Rhizoctonia solani مشخص گردید که کلیه جدایه ها قادر به جلوگیری از رشد قارچ مذکور بودند. ترشحات مایع برون یاخته ای و آنتی بیوتیک این جدایه ها نیز از رشد ریسه قارچ مذکور ممانعت بعمل آوردند. از سوی دیگر تمامی جدایه های P.fluorescens روی محیط کشت King B محتوی 5، 50 و 100 میکرومول کلرید آهن تولید سیدروفور نموده و از رشد قارچ Geotrichum candidum ممانعت به عمل آوردند. نتایج حاصل از تاثیر جدایه های آنتاگونیست سودوموناس روی جوانه زنی و لیز کردن اسکلروت های R.solani در محیط کشت King B و در خاک نشان داد که کلیه جدایه ها در ممانعت از جوانه زنی و لیزشدن اسکلروت های قارچ موثر هستند. جدایه B41 با 66 و 68 درصد بترتیب باعث مانع از جوانه زنی و لیزشدن اسکلروت گردید. نتایج حاصل از آزمایش کلنیزاسیون ریشه برنج نشان داد که جدایه های B22, B41, B42 به ترتیب با اعداد لگاریتمی 3.67، 2.98 و 2.94 سبب افزایش سلول باکتری در هر گرم ریشه و قابلیت استقرار و تکثیر در روی ریشه برنج را داشتند.

کلزا به دلیل داشتن درصد بالای روغن و کیفیت مناسب در سال های اخیر مورد توجه واقع شده است. یکی از جنبه های مهمی که باید در توسعه کشت یک محصول توجه داشت تعیین نیاز آبی گیاه در مناطق مختلف می باشد. چون ایران جزء کشورهای خشک محسوب می شود و استفاده بهینه از آب اهمیت زیادی داشته، دراین راستا طرحی دو ساله با هدف تعیین اثرات تنش روی عملکرد کلزا و اجزا آن در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی ایستگاه اراک انجام شد 40 تیمار آزمایش عبارت بودند از I4=125, I3=100, I2=75, I1=50 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای اندازه گیری شده عملکرد دانه ، وزن هزار دانه، عملکرد روغن، وزن ماده خشک، ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و کارآیی مصرف آب بوده است. نتایج آماری نشان می دهد که اثر تیمارهای آبیاری بر روی عملکرد و اجزا آن معنی دار است اما اثر متقابل آبیاری و سال تنها روی تعداد غلاف در بوته معنی دار بوده است. تفاوت در عملکرد دانه ناشی از اثر تیمارهای آبیاری به علت تغییر در تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف می باشد، و وزن هزاردانه تاثیری نداشته است. تیمار I1 در رابطه با فاکتورهای عملکرد دانه، ارتفاع بوته و تعداد دانه در غلاف دارای مقدار حداکثر بوده و با سایر تیمارها تفاوت معنی دار دارد اما در رابطه با فاکتورهای عملکرد روغن، تعداد غلاف در بوته و کارآیی مصرف آب تیمار I1 و I2 تفاوت معنی داری ندارند. حداقل میزان عملکرد و اجزا آن ناشی از تیمار I4 بوده است. با توجه به اینکه در مطالعه دانه های روغنی عملکرد روغن و کارایی مصرف آب از اهمیت بالای برخوردار می باشند لذا تیمار I2 یعنی آبیاری پس از 75 میلیمتر تبخیر به عنوان دور آبیاری مناسب توصیه می شود.

شته روسی گندم که به عنوان یکی از آفات بسیار مهم غلات دانه ریز و به ویژه گندم شناخته شده است، جمعیت روبه گسترش داشته و وجود آن در سال های اخیر در کشور ایران و به ویژه مزارع غلات استان آذربایجان شرقی در سطح وسیعی گزارش شده است. واکنش های زیستی شته روسی گندم به منظور ارزیابی امکان وجود مقاومت یا حساسیت در پنج رقم از ارقام تجاری گندم به نام های الموت، الوند، زرین، سبلان و سرداری که بیشترین سطح زیر کشت را در استان آذربایجان شرقی به خود اختصاص داده اند، قبلا در مراحل پنجه زنی و ساقه رفتن در داخل گلخانه و نیز در سه مرحله از مراحل رشدی گندم در سطح مزرعه توسط نویسندگان مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این تحقیق واکنش های زیستی شته مزبور نسبت به ارقام گندم فوق الذکر در مرحله فنولوژیکی سنبل دهی مورد بررسی قرار گرفته است. آزمایش ها در داخل گلخانه و در شرایط دمایی میانگین تکرارها 20.52±1.45oC و میاگین تکرارها رطوبت نسبی 70-55 درصد تحت رژیم نوری 14:10 انجام شد. آنتی بیوز احتمالی به منظور تعیین میزان مقاومت یا حساسیت ارقام در مقابل شته با بررسی میزان بقا و زنده مانی پوره ها، میانگین طول دوره تولید مثلی و در نتیجه با محاسبه نرخ افزایش ذاتی جمعیت (ارزش rm) تعیین گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که از نظر طول دوره نشو و نمای پورگی، قدرت باروری شته ها و همچنین نرخ افزایش ذاتی جمعیت اختلاف معنی داری در سطح احتمال 5% بین ارقام وجود دارد. بر این اساس بیشترین و کمترین میانگین طول دوره نشو و نمایی پوره ها به ترتیب مربوط به رقم الوند (1.00±8.90) و سبلان (0.96±7.90) می باشد بیشترین و کمترین میانگین تعداد نتاج برای 10 و 15 روز اول دوره تولید مثلی به ترتیب در رقم سرداری (5.91±34.94 و 7.66±48.56) و الوند (9.36±24.56 و 13.67±36.67) مشاهده گردید. همچنین بالاترین میانگین نرخ افزایش ذاتی جمعیت (0.02±0.2636 و 0.02±0.2677) در رقم سرداری و پایین ترین آن (0.03±0.2174 و 0.03±0.2234) در رقم الوند دیده شد. نتیجه ی مطالعات و محاسبات مربوطه نشان داد که در مرحله سنبل دهی از بین ارقام مورد مطالعه، رقم سرداری نسبت به شته روسی گندم حساس بوده و ارقام الوند و زرین در مقایسه با سایر ارقام مقاوم تر می باشند و ارقام سبلان و الموت نیز نیمه مقاوم بودند.

امروزه یکی از مهمترین مشکلات برنامه های آموزشی، عدم رغبت روستاییان به شرکت در فعالیت های آموزشی و ترویجی می باشد که منتج به عدم تناسب فعالیت ها و دوره های آموزشی برگزار شده با نیازهای کشاورزان شده است. زمانی که فعالیت های آموزشی برگزار شده براساس نیاز و علایق مخاطبان پی ریزی نشده باشد، علاوه برهدر رفتن سرمایه، وقت و انرژی کارکنان ترویج، رغبت، تمایل و انگیزه بهره برداران جهت شرکت در فعالیت های آموزشی و ترویجی را کاهش خواهد داد. براین اساس، این تحقیق به بررسی نیازهای آموزشی تولید کنندگان ابریشم کشور که علاوه بر تامین ابریشم کشور، بخشی از ارز مورد نیاز کشور از این طریق بدست می آید و اینکه این نیروها از نظر آموزشی در چه حدی قرار دارند و چه اطلاعات و مهارت هایی را دارا هستند و چه نیازهایی در زمینه حرفه نوغانداری دارند، می پردازد. تا از این رهگذر علاوه بر سودمند بودن فعالیت های آموزشی و ترویجی برای نوغانداران، امید و انگیزه در کارکنان بخش اجرا افزایش یابد و به دنبال آن تولیدات پیله کشور، بهبود کمی و کیفی یابد. این تحقیق به روش توصیفی- همبستگی انجام شده است. متغیر وابسته تحقیق شامل نیازهای آموزشی نوغانداران و متغیر مستقل ویژگیهای فردی، شخصیتی، اجتماعی و اقتصادی نوغانداران می باشد. جامعه آماری تحقیق، نوغانداران استان گیلان می باشد که با استفاده از نمونه برداری خوشه ای، تعداد 382 نمونه از سه آبادی قصاب محله، فتیده و بازنشین سفلی مورد سرشماری قرار گرفت. سپس پرسشنامه های تحقیق از طریق مصاحبه با افراد مورد نظر تکمیل شد. آنگونه که نتایج تحقیق نشان می دهد، بین میزان ارتباط با اداره نوغانداری و سایر نوغانداران، میزان مشارکت، کسب اطلاعات علمی از اداره نوغانداری، روشهای بدست آوردن اطلاعات، شغل اصلی و فرعی، نوع مالکیت توتستان، بازدید از توتستان سایر نوغانداران، شرکت در کلاسهای آموزشی، بدست آوردن اطلاعات علمی از رادیو و تلویزیون، مطالعه مجلات و نشریات و نیازهای آموزشی افراد در زمینه کلی نوغانداری، رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. همچنین بین سن، سواد، میزان درآمد و نیازهای آموزشی افراد در زمینه کلی نوغانداری رابطه منفی و معنی داری وجود دارد. ولی بین درآمد به واسطه نوغانداری، تعداد جعبه تخم نوغان پرورشی، سابقه نوغانداری و نیازهای آموزشی افراد در زمینه کلی نوغانداری، رابطه معنی داری مشاهده نگردید. علاوه بر این، براساس نظر پاسخگویان روش آموزش عملی، مناسب ترین شیوه آموزشی از نظر افراد مورد مطالعه می باشد.

در مطالعه انجام شده تاثیر سنگ های سرپانتینی بر پاره ای از خصوصیات فیزیکو- شیمیایی خاک و تلخی آب بررسی گردیده است. سرپانتینیت های منطقه حاصل دگرسانی پیروکسینیت و دونیت است. کانی غالب سرپانتینیت ها، سرپانتین و به مقدار کمتری کلریت و مگنتیت می باشد. سرپانتینیت ها سریعا تخریب پذیر بوده و اثرات چشمگیری بر خاک و آب های سطحی و زیر زمینی گذاشته اند. کانی غالب خاک اسمکتیت (از نوع ساپونیت) و به مقدار کمتری سرپانتین بود. با توجه به عدم وجود اسمکتیت در سنگ بستر منشا اسمکتیت موجود در خاک به صورت نئوفورمیشن و حاصل از انحلال کامل سرپانتین است. واکنش خاک (pH) بین 8.2- 8.6 متغیر و قلیا است. دلیل بالا بودن واکنش خاک غلظت بالای منیزیم و نیکل در محلول خاک است. مقدار کروم در سنگ بالا و بین 1362 تا 2300 قسمت در میلیون و در خاک بین 700 تا 1900 قسمت در میلیون است. مقدار کبالت در سنگ مادر از 1600 تا 2692 قسمت در میلیون (p.p.m) و در خاک بین 1800 تا 2850 قسمت در میلیون بود. با افزایش عمق خاک مقدار نیکل کل افزایش ولیکن در مورد کروم و کبالت رابطه معنی داری مشاهده نگردید. درصد افزودگی و کاهیدگی عناصر طی فرآیند تبدیل سنگ به خاک نشان داد که مقدار SiO2 و FeO و MgO نسبت به سنگ بستر کاهیدگی و Al2O3 و FeO و CaO و H2O افزودگی دارند نسبت Ca به Mg در محلول خاک بین 0.2 تا 0.89 و برای آب های سطحی و زیرزمینی متاثر از این تشکیلات بین 0.18 تا 0.67 متغیر است. پایین بودن نسبت کلسیم به منیزیم (Ca/Mg) موجب تلخی آب گردیده است. مقدار پتاسیم قابل استفاده و آهک خاک کم، شوری کمتر از یک دسی زیمنس بر متر (ds/m) و بافت خاک سبک (لوم شنی تاشنی لومی) همراه با سنگریزه فروان است. با توجه به دیاگرام (نموگرام) پایداری سرپانتین در خاک اکثر نمونه های خاک در محدوده ناپایدار و محلول قرار گرفتند.

به منظور بررسی اثر متقابل مقادیر مختلف آب و ازت بر عملکرد گندم رقم فلات طرحی شامل 12 تیمار در سه تکرار به صورت کرت های خرد شده به مدت سه سال (سال های 73-1372 تا 75-1374) در زرقان فارس اجرا گردید. کرت اصلی آزمایش شامل سه مقدار آب آبیاری براساس تخلیه 30، 60 و 90 درصد آب سهل الوصول خاک از عمق ریشه (به ترتیب E1 تا E3) و کرت فرعی شامل چهار سطح مختلف ازت (90، 135، 180 و 220 کیلوگرم ازت خالص در هکتار، به ترتیب N1 تا N4) در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که اثر سطوح مختلف آب آبیاری بر عملکرد گندم در سطح یک درصد و اثر مقادیر مختلف ازت بر عملکرد گندم در سطح یک درصد معنی دار شد، اما اثر متقابل مقادیر مختلف آب آبیاری و ازت بر عملکرد معنی دار نگردید. با این وجود مقایسه میانگین تیمارها به روش دانکن نشان داد که بین میانگین عملکرد تیمارها اختلاف معنی دار وجود داشت و حداکثر و حداقل عملکرد در تیمارهای E1N2 و E3N1 به ترتیب برابر 6747 و 3852 کیلوگرم در هکتار به دست آمد.

استفاده از روش ارایه شده به وسیله سازمان حفاظت خاک (SCS) در بررسی شرایط جذب و دفع آب در خاک و چگونگی شکل گیری هیدروگراف (آبنمود) سیلاب طرح برای سازه های هیدرولیکی، موضوع اصلی این تحقیق را تشکیل می دهد. در این راستا مجموعه عوامل اقلیمی که اثرات توامان آنها به صورت شرایط بارندگی شدید (رگباری) وارد عمل می شود و نیز عوامل وابسته فیزیکی و پوشش گیاهی خاک که در تبدیل بارندگی به جریان سطحی (رواناب) نقش اساسی دارند، در یک منطقه جغرافیایی مشخص (مطالعه موردی حوضه آبخیز باغ ملک) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یکی از روش هایی که به طور عمده برای بررسی چگونگی شکل گیری جریان سطحی (رواناب) در اثر بارندگی حاصله بر روی زمین مورد استفاده قرار می گیرد روش موسوم به «SCS» می باشد. در این روش به طور عمده شرایط خاک و پوشش گیاهی آن در تبدیل بارندگی به رواناب توجه شده است. در این مطالعه چگونگی نتایج حاصل از برآورد مشخصه تبدیل بارندگی به بارندگی مازاد تحت عنوان شماره منحنی (CN) با دو روش مختلف مورد توجه و مطالعه قرار گرفته است. یکی از روش های برآورد (CN) استفاده از شاخص های خاک و پوشش گیاهی سطحی و روش دیگری استناد به مشاهدات و شرایط هیدرولوژیکی مرتبط با وقوع سیلاب برآوردی از روش (CN) می باشد که مورد تحلیل قرار گرفته است. از طرفی روند تشکیل جریان سطحی یا رواناب با استفاده از روش SCS و محاسبه بارندگی مازاد هیدروگراف ها نیز مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته و اختلاف موجود در چگونگی روند محاسباتی و مشاهده ای رواناب نیز مورد بررسی بوده است. با استفاده از پدیده "بارندگی سیلاب" مشاهداتی نسبت به واسنجی مدل HEC-HMS اقدام و به وسیله آن (CN) محاسبه گردید که نتایج محاسبه از روش شماره منحنی، توسط مدل گفته شده با نتایج شماره منحنی مشاهده شده سازگاری نشان داده است.

به منظور مطالعه تنوع ژنتیکی ارقام و ژنوتیپ های برنج موجود در استان فارس، یکصد ژنوتیپ مختلف مشتمل بر تعدادی لاین های جدید مورد آزمایش که منشا آنها از استان فاس می باشند مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش براساس طرح لاتیس سه گانه در مرکز تحقیقات دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز واقع در کوشکک در سال 1380 انجام گرفت. تجزیه واریانس داده ها تفاوت معنی داری را برای شش صفت وزن هزاردانه، تعداد دانه در خوشه، تعداد پنجه های بارور در بوته، تعداد گلچه های عقیم در خوشه، ارتفاع گیاه و عملکرد تک بوته در بین ژنوتیپ های برنج نشان داد. مقایسه میانگین ها نشان داد که بعضی از لاین های بانک ژن از لحاظ عملکرد و سایر صفات مهم زراعی نسبت به سایر ژنوتیپ ها برتری نشان دادند. تجزیه خوشه ای داده های استاندارد شده با شش روش مختلف و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS 9 انجام گردید. روش های وارده و دورترین همسایه ها، بهترین گروه بندی را در بین سایر روش ها نشان دادند. هر دو روش نتایج تقریبا مشابهی را نشان دادند. در این تحقیق مشخص گردید که بین گروه های مختلف ایجاد شده در بین ژنوتیپ های برنج بر مبنای صفات مورفولوژیک تنوع ژنتیکی وجود دارد و می توان از متفاوت ترین و پرمحصول ترین ژنوتیپ های برنج در برنامه های دو رگ گیری به ویژه جهت تلافی با ژنوتیپ های موجود استان فارس استفاده نمود.

به منظور بررسی همبستگی بین صفات و تجزیه آن به روابط علت و معلولی در گیاه کلزا، در سال زراعی 82-1381 آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بر روی 15 رقم کلزای پاییزه در مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان اجرا شد. در تجزیه آماری این طرح 11 صفت مهم مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تجزیه و تحلیل واریانس نشان داد که بین ارقام برای صفات مورد بررسی از لحاظ آماری تفاوت معنی داری وجود داشت. ضرایب همبستگی ساده بین عملکرد و صفات تعداد غلاف در بوته، شاخص برداشت، درصد روغن، قطر ساقه، تعداد شاخه فرعی در بوته و عملکرد بیولوژیک در سطح 1% معنی دار بود. براساس رگرسیون گام به گام صفت عملکرد دانه به عنوان متغیر وابسته و صفات تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، تعداد گره در ساقه و درصد روغن به عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شدند. ضریب تبیین مدل (R2=0.64) بود. صفت تعداد غلاف در بوته بیشترین ضریب تبیین (R2=0.41) را به خود اختصاص داد. تجزیه ضرایب مسیر نشان داد که صفت وزن هزاردانه بعد از درصد روغن دارای بالاترین اثر مستقیم (0.292) نسبت به سایر صفات بر روی عملکرد دانه می باشد. اثرات  غیرمستقیم این صفت بر روی عملکرد دانه از طریق صفات تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و تعداد گره در ساقه به ترتیب 0.034- 0.095- 0.117 باعث کاهش همبستگی این صفت با عملکرد دانه گردید. اثر مستقیم مثبت صفت تعداد دانه در غلاف بر روی عملکرد دانه توسط اثرات غیرمستقیم منفی خنثی گردیده باعث کاهش همبستگی این صفت با عملکرد دانه شد. تجزیه به مولفه های اصلی و تجزیه خوشه ای نتایج فوق را تایید کرد. بنابراین مهم ترین صفات به عنوان شاخص گزینش جهت بهبود عملکرد دانه به ترتیب شامل تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزاردانه و تعداد گره در ساقه مشخص شد.

به منظور بررسی های تکمیلی و شناسایی بیشتر تنوع موجود و دسته بندی توده های دیپلوئید پنبه براساس صفات مرفولوژیکی در سال 1381، 9 توده بومی از گونه Gossypium.herbaceum به همراه یک توده از گونه G.arboreum در قالب یک طرح بلوک های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات پنبه کاشمر مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 12 صفت یادداشت برداری گردیده و پس از تجزیه واریانس، میانگین تیمارها با آزمون چند دامنه ای دانکن مورد مقایسه قرار گرفتند. توده های مورد بررسی از نظر صفات مرفولوژیکی و کمی مورد اندازه گیری تنوع بسیار خوبی نشان دادند. نتیجه مقایسه میانگین صفت عملکرد نشان داد که توده های سرخه سمنان و آریا به ترتیب با 1617 و 1593.7 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد را داشتند. برای گروه بندی توده ها از دو روش آماری چند متغیره تجزیه خوشه ای (Cluster Analysis) و تجزیه به مولفه های اصلی (Principal Component Analysis) استفاده شد. که هر دو روش نتایج تقریبا مشابهی را نشان دادند.

این تحقیق به منظور بررسی اثر تراکم بر روی سه رقم پنبه در آزمایش دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار در دو سال 1378 و 1379 در ایستگاه تحقیقات پنبه کارکنده گرگان صورت گرفت. فاکتور اصلی شامل سه رقم پنبه به اسامی ساحل، سای اکرا 324 و زتا-2، فاکتور فرعی شامل دو فاصله ردیف 80 و 100 سانتیمتر و فاکتور فرعی شامل سه فاصله بوته روی ردیف 10، 20 و 30 سانتیمتر در نظر گرفته شد. در کلیه تیمارها صفات ارتفاع بوته، طول شاخه رویا، تعداد شاخه رویا و زایا، تعداد قوزه در بوته، وزن قوزه و عملکرد وش اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که رقم سای اکرا 324 با داشتن تعداد قوزه بیشتری در بوته نسبت به دو رقم دیگر دارای عملکرد وش بیشتری بود، به طوری که این رقم نسبت به رقم ساحل در حدود 600-400 کیلوگرم عملکرد وش بیشتر و نسبت به رقم زتا-2 در حدود 500-200 کیلوگرم عملکرد وش بیشتری تولید کرد. در کلیه ارقام بالاترین عملکرد وش در تراکم های بوته بالا به دست آمد، به طوری که بیشترین عملکرد در رقم ساحل در تراکم بوته 125000 بوته در هکتار، در رقم سای اکرا 324 در تراکم بوته 125000، و 62500 بوته و در رقم زتا-2 نیز در تراکم بوته 125000 و بوته به دست آمد. پیشنها می گردد آزمایشات تکمیلی در چند سال و چند مکان بر روی تراکم های کاشت بالاتر از 125000 بوته در هکتار و فواصل ردیف باریک و ارقام پنبه با فرم بوته بسته انجام گیرد و فاکتورهایی از قبیل درصد پوشش کانوپی، شاخص سطح برگ، دریافت تشعشع توسط کانوپی و کارایی مصرف نور و آب اندازه گیری گردد.

به منظور بررسی اثرات هورمون های رشدی اسید جیبرلیک و کینتین بر پارامترهای جوانه زنی و رشد گیاهچه های گندم تحت تنش شوری، آزمایشی با استفاده از 4 سطح اسید جیبرلیک (0، 1.5، 3 و 4.5 میلی گرم در لیتر) و 4 سطح کینتین (0، 1، 2و 4 میلی گرم در لیتر) در 4 سطح شوری ایجاد شده توسط 0، 7، 140 و 210 میلی گرم در لیتر از نمک کلرید سدیم بر روی بذور رقم فلات گندم صورت گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار انجام شد. پس از تجزیه آماری صفات بررسی شده در مرحله جوانه زنی و رشد گیاهچه ها، مشاهده شد که با افزایش شوری درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی بذور، طول ریشه چه و طول ساقه چه به شدت کاهش یافت. افزایش میزان اسید جیبرلیک باعث کاهش میزان و سرعت جوانه زنی بذور در سطوح مختلف شوری شد اما اثرات تحریک کننده ای بر رشد ساقه چه گیاهچه های گندم داشت. مشاهده شد که هورمون کینتین در غلظت چهار میلی گرم در لیتر منجر به افزایش طول ساقه چه و افزایش نسبت طول ساقه چه به ریشه چه گردید. در ارتباط با پارامترهای رشدی گیاهچه ها، اثرات متقابلی بین دو هورمون رشدی اسید جیبرلیک و کینتین در سطوح شوری مشاهده شد. همچنین تیمار این دو هورمون باعث افزایش میزان محتوای آب بافت در گیاهچه های در حال رشد گردید. با استفاده از نتایج این پژوهش و توسعه تحقیقات در ارتباط با بررسی اثرات برون زای (تیمار خارجی) تنظیم کننده های رشدی، می توان درک بهتری در زمینه مکانیسم های فیزیولوژیکی تحمل گیاهان به تنش های محیطی به دست آورد.

بررسی رابطه میان دما و عملکرد در طول دوره رشد و نمو گیاهان زراعی از طریق روش های مختلفی امکان پذیر است و امکان کمی نمودن تفاوت گیاهان نسبت به تغییرات شرایط دمایی همواره مورد نظر محققین کشاورزی بوده است. انطباق روند رشد و نمو و تولید ماده خشک گیاهی و همچنین عملکرد کمی و کیفی محصولات زراعی مانند کلزا و گندم با تغییرات دما در طول دوره رویش در مناطق مختلف عاملی اساسی در بیان تفاوت میان ژنوتیپ های مربوط به یک گونه زراعی می باشد. مدت ها است که میزان درجه حرارت متوسط روزانه و رابطه آن بر رشد و نمو گیاه با توجه به حداقل دمای پایه صفر فیزیولوژیک گونه ها از طریق رابطه تجمعی درجه حرارت یا GDD در آزمایشات مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. این بررسی ضمن توجه به این شاخص دمایی در ارزیابی میزان مقاوم سازی ارقام کلزای پاییزه، با توجه به رژیم برودتی مناطق مختلف، اقدام به استفاده از شاخص دیگری به نام شاخص درجه برودت های تجمعی یا CDD نموده است. بر این اساس جمع جبری حداقل دمای روزانه کمتر از صفر درجه به صورت تجمعی یا درجه روزهای سرد کمتر از صفر را که گیاه پس از قرارگرفتن در آن افزایشی در وزن خشک نشان نمی دهد به عنوان معیاری برای تعیین همبستگی دماهای پایین با عملکرد و اجزا عملکرد محصول، مورد استفاده قرار داده است.

به منظور دستیابی به مناسب ترین تراکم بوته ذرت که به بهترین وجهی بتواند از تشعشع خورشیدی و مواد غذایی خاک به طور یکسان استفاده نماید و همچنین تعیین مناسب ترین رقم یا ارقام ذرت که حداکثر عملکرد دانه را دارا باشد آزمایشی با استفاده از کرتهای یکبار خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو سال زراعی 1382-1381 در منطقه جیرفت اجرا گردید. تراکم بوته به عنوان فاکتور اصلی در چهار سطح (5.5-6.5-7.5 و 8.5) بوته در مترمربع و ارقام به عنوان فاکتور فرعی در چهارسطح (هیبرید سینگل کراس 704- تری وی کراس 647- هیبرید سینگل کراس کرج 700 و هیبرید سینگل کراس 720) در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفته شدند. نتایج به دست آمده از مجموع دو ساله اجرای آزمایش چنین حاصل شد که با افزایش تراکم عملکرد دانه افزایش پیدا کرد و بالاترین عملکرد دانه از تراکم 8.5 بوته در مترمربع به میزان 18.46 تن در هکتار که نسبت به سایر تراکم ها برتری نشان داد. و رقم هیبرید سینگل کراس 720 با عملکردی حدود 18.96 تن درهکتار برتر از بقیه بود. از اثر متقابل بین ارقام و تراکم بوته در کل بالاترین عملکردها از رقم هیبرید 720 با تراکم 8.5 بوته در مترمربع دارای عملکرد 19.88 تن در هکتار که با همین رقم در تراکم 7.5 بوته در مترمربع با عملکردی به میزان 19.34 تن در هکتار و رقم هیبرید 700 کرج با تراکم 8.5 بوته در مترمربع با عملکردی معادل 19.51 تن در هکتار به دست آمد. که نهایتا برای منطقه جیرقت با توجه به برتری ارقام 720 و 700 کرج نسبت به شاهد منطقه هیبرید 704 ارقام هیبرید 720 و 700 باتراکم به ترتیب 7.5 و 8.5 بوته درمترمربع توصیه می شود.

برای مطالعه تاثیر سطوح مختلف گوگرد و ویتامین پیریدوکسین بر روی سنتز پروتئین میکروبی در بره های نر قزل، آ‍زمایشی در دو مرحله جداگانه تحت شرایط طبیعی و آزمایشگاهی انجام شد. در آزمایش اول (آزمایشگاهی) پس از جمع آوری مایع شکمبه به طور روزانه، محیط های کشت حاوی 100 میلی لیتر مایع شکمبه به علاوه سطوح ثابتی از نشاسته، سلولز و اوره به ترتیب برابر 500، 500 و 64.4 میلی گرم تهیه گردید، سپس سطوح متغیری از گوگرد شامل (0، 1، 2 و 3 میلی گرم در دسی لیتر) و گوگرد به علاوه پیریدوکسین شامل (0.01+1، 0.1+2، 1+3 میلی گرم در دسی لیتر) به صورت تیمارهای آزمایشی به محیط های کشت افزوده گردید و ظروف حاوی محیط کشت در فواصل زمانی (0، 2، 6، 12 و 24 ساعت) در انکوباتور با دمای 39 درجه سانتیگراد قرار داده شد و مقادیر ماده خشک، پروتئین خام میکروبی سنتز شده، نیتروژن آمونیاکی، ئیدروژن سولفور و pH اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل آماری در قالب یک طرح بلوک های کامل تصادفی صورت گرفت، به طوری که بیشترین میزان پروتئین خام میکروبی سنتز شده در محیط های حاوی گوگرد تنها مربوط به مقدار 2 میلی گرم در دسی لیتر گوگرد با نسبت 10 به 1 نیتروژن به گوگرد و در محیط های حاوی گوگرد به علاوه پیریدوکسین مربوط به مقدار 2 میلی گرم گوگرد به علاوه 0.1 میلی گرم پیریدوکسین بود. در آزمایش دوم که در قالب طرح چرخشی صورت پذیرفت از تعداد 4 راس بره نر نژاد قزل با میانگین وزن اولیه (3±35 کیلوگرم) استفاده گردید. جیره های آزمایشی از لحاظ سطوح انرژی و پروتئین برابر بودند، فقط جیره های 1 الی 4 حاوی سطوح مختلف گوگرد به ترتیب برابر (0.12، 0.16، 0.22 و 0.38 درصد ماده خشک) و جیره های 5 تا 7 حاوی سطوح مختلف گوگرد به علاوه پیریدوکسین به ترتیب شامل 11.8±0.16، 51.8±0.22 و 101.8±0.38 درصد و میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک بودند. بیشترین سنتز نیتروژن میکروبی مربوط به جیره های (3 و 6) همچنین بیشترین مقدار شاخص نیتروژن پورینی و پروتئین های خون مربوط به جیره (6) بود. نتایج حاکی از این است که نسبت 10 به 1 نیتروژن به گوگرد می تواند به عنوان یک عامل مهم در بهبود سنتز نیتروژن میکروبی مطرح باشد. به علاوه افزودن ویتامین پیریدوکسین به جیره غذایی نشخوارکنندگان نیز می تواند در این رابطه موثر باشد.

هدف از این آزمایش، تعیین اثر افزایش سطح انرژی مصرفی درکوتاه مدت بر روی ترشح گونادوتروپین ها و میزان تخمک گذاری در گوسفندان دنبه دار می باشد. 16 راس میش شال سیکلیک 2.5 ساله انتخاب و دوازده (روز 11-) و یک روز قبل از شروع تیمار (روز صفر)، به هر یک مقدار 250mg کلوپرستنول تزریق شد. میش ها در دو گروه هشت راسی قرار گرفته و از روز یک، تیمارهای زیر را به مدت چهار روز دریافت نمودند. گروه اول و دوم به ترتیب در حد 180% (100%+80%) و 100% انرژی نگهداری تغذیه شدند. جهت خونگیری از هر گروه سه راس میش انتخاب شد. برای تعیین چگونگی ترشح LH و FSH در روزهای صفر، دو، چهار و پنج، نمونه های خون به مقدار سه میلی لیتر و به مدت سه ساعت به ترتیب به فواصل بیست دقیقه ای و یک ساعته جمع آوری شد. بعد از دوره تیمار، وزن بدن، امتیاز وضعیت بدن (بر مبنای سیستم صفر تا پنج) و میزان تخمک گذاری (به روش لاپاروسکوپی) مشخص گردید که در هیچ کدام از گروه ها، تغییرات معنی دار نشان نداد. افزایش سطح انرژی مصرفی اثر معنی داری بر روی میانگین غلظت پلاسمایی FSH و میانگین غلظت، بسامد و دامنه پالس های LH نداشت. نتایج این آزمایش بیانگر آن است که میزان تخمک گذاری و الگوی ترشح گونادوتروپین ها در میش ها دنبه دار به تغییرات انرژی در کوتاه مدت به سادگی پاسخ نمی دهند.

در این تحقیق، اثر ارتفاع بر ضرایب بیومتری و جرم ویژه خشک چوب راش به منظور تسهیل در پیش بینی کاربردهای آن، مطالعه گردید. بدین منظور، سه رویشگاه در یک ناحیه جغرافیایی (جنگل های حوزه 25 شن رود) با سه ارتفاع متفاوت از سطح دریا (700، 1000 و 1400 متری) انتخاب شدند و خصوصیات هر منطقه از لحاظ مشخصات خاک، جهت جغرافیایی، درصد شیب و شرایط اقلیمی تعیین گردید. در هر ارتفاع، 10 اصله درخت انتخاب و از هر کدام یک نمونه (مجموعا 10 عدد نمونه) توسط مته سن سنج در ارتفاع برابر سینه تهیه و به آزمایشگاه منتقل گردید. سپس خواص بیومتری آن شامل طول، قطر، قطر حفره و ضخامت دو دیواره الیاف، جرم ویژه خشک و همچنین ضریب درهم رفتگی، انعطاف پذیری و رانکل نیز بررسی گردید. نتایج بررسی ها حاکی از آن بود که طول الیاف و جرم ویژه خشک با افزایش ارتفاع از سطح دریا کاهش منظمی داشته، در حالی که قطر و قطر حفره الیاف با افزایش ارتفاع از سطح دریا بطور نامنظم کاهش یافته است. قطر حفره در ارتفاع 1000 و 1400 متری تفاوت معنی داری با یکدیگر نداشتند. ضخامت دیواره با افزایش ارتفاع از سطح دریا به طور منظم افزایش یافته و همچنین در ارتفاع 700 و 1000 متری، تفاوت معنی داری با یکدیگر نداشتند. ضرایب درهم رفتگی و انعطاف پذیری نیز با افزایش ارتفاع از سطح دریا بطور منظم کاهش یافته، اما ضریب رانکل با افزایش ارتفاع از سطح دریا، افزایش منظمی نشان می دهد.

این بررسی با هدف شناخت ویژگیهای خمیر کاغذ حاصل از ساقه کلزا و قابلیت تولید خمیر کاغذ از آن با فرایند نیمه شیمیایی سولفیت خنثی (NSSC) انجام شده است. ساقه کلزای مورد استفاده (رقم اکاپی) از مرکز تحقیقات اصلاح بذر کرج تهیه گردیده و به آزمایشگاه چوب و کاغذ مازندران جهت انجام آزمایشات منتقل شده است. شرایط پخت برای تولید خمیر کاغذ شامل درجه حرارت پخت 170 درجه سانتی گراد، زمان پخت: 30 دقیقه و 40 دقیقه و در مصرف مواد شیمیایی 10% و 20% (براساس ماده خشک) اعمال شد. از این خمیر توسط پالایشگر آزمایشگاهی، 4 نوع خمیر کاغذ با درجه روانی CSF 25±410 تهیه و از هر نوع خمیر، تعداد 7 برگ کاغذ دست ساز 127 گرمی تهیه گردید. مطالعه خواص مقاومتی کاغذ حاصله با استفاده از استاندارد TAPPI نشان داد که با افزایش مواد شیمیایی و زمان پخت، بازده کاهش یافته و عمده مشخصات کاغذ از جمله مقاومت در برابر کشش مقاومت درحالت حلقه (RCT)، مقاومت در برابر پاره شدن، مقاومت در برابر ترکیدن، سفتی، طول پاره شدن و مقاومت به خرد شدن در حالت کنگره ای (CMT) افزایش می یابد. در نهایت پس از انجام تحلیل های لازم، شرایط بهینه پخت خمیر برای مطالعات آتی، 40 دقیقه زمان پخت و 20 درصد مواد شیمیایی تعیین گردید.

چوب گردو یکی از چوب های بادوام به شمار می رود که درخت آن به صورت پراکنده یکی از گونه های چوبده صنعتی و پرارزش کشورمان، بخصوص شمال ایران (جنگل رامسر) را تشکیل می دهد. استخراج مواد استخراجی چوب درون اینگونه طبق استاندارد T 204-OS-76، با استفاده از حلال اتانول- تولوئن به طریقه سوکسله انجام شد. میانگین درصد مواد استخراجی چوب درون گردو 10 درصد تعیین گردید. شناسایی ترکیبات شیمیایی در نمونه های استخراج شده با استفاده از دستگاه GC/MS صورت گرفت. در مجموع 13 ترکیب شناسایی شد که با درصدهای متفاوتی در چوب درون وجود دارند. فراوان ترین ترکیب موجود در چوب درون گردو، بنزوییک اسید، 3، 4، 5- تریس (تری متیل سایلوکسی) (گالیک اسید) بود که به میزان 44.57 درصد مشاهده شد. مهمترین اسیدهای آلی شناسایی شده دیگر در چوب درون این گونه شامل پروپانوییک اسید 2- (تری متیل سایلوکسی) تری متیل، (1.07 درصد)، بنزوییک اسید، 3، 4- بیس (تری متیل سایلوکسی)، (2.06 درصد) است. سمی ترین ترکیبات شناسایی شده، ژوگلون (5.15 درصد) و 2، 7- دی متیل فنانترن (5.81 درصد) بوده است.