تازه های علوم شناختی
سال:1396 | دوره:19 | شماره:2 |تعداد مقالات:11

مقدمه: احساسات پدیده پیچیده ای است که از مسایل روزمره نشات می گیرد و بر تصمیمات فردی نیز بسیار تاثیر می گذارد. گستره ی این تصمیمات نیز میتواند بر زندگی فردی و اجتماعی افراد یک جامعه اثرگذار باشد. هدف این پژوهش، تخمین میزان ارتباط موثر در فضای منابع مغزی است. برای رفتن از فضای حسگرها به فضای منابع، از آنالیز مولفه ی مستقل استفاده می شود و منابع مغزی نیز بر اساس آنتروپی شنون مرتب و شماره گذاری می شوند.روش: در پژوهش پیش رو، ارتباط نواحی مغزی با روش ارتباط موثر بررسی شد؛ به این صورت که پس از اینکه به افراد تصاویری با مضامین شاد، غمگین و خنثا نشان داده شد، سیگنال 16 کانال الکتروانسفالوگرام آنها ثبت و سپس با استفاده از دو روش علییت گرنجر و تابع انتقال مستقیم میزان ارتباط موثر تخمین زده شد.یافته ها: بر پایه ی اطلاعات به دست آمده از ارتباطات در روش علییت گرنجر و تصاویر توپوگرافی منابع مغزی، مدل هایی از ارتباط موثر در حالت های احساسی مختلف پیشنهاد شد. مدل هر نمونه، با مدل های پیشنهادی شباهت سنجی و به آنها برچسب زده شد. صحت شباهت سنجی در حالت شاد، غمگین و خنثا به ترتیب 63.8، 55.5 و 61.1 درصد بود.نتیجه گیری: بر اساس روش علییت گرنجر، مدل های ارائه شده با اطلاعات مکانی نشان می دهد که در حالت شاد سمت چپ مغز و در حالت غمگین سمت راست فعالیت بیشتری دارد و در حالت خنثا نیز بیشتر سمت چپ مغز درگیر است. در هر سه حالت، قسمت های پس سری و جلوسری در رد و بدل کردن اطلاعات درگیرند. در تخمین ارتباطات، تفکیک پذیری روش تابع انتقال مستقیم کمتر از علییت گرنجر است و لذا، ارائه ی مدل بر پایه ی آن دشوارتر و صحت آن نیز کمتر خواهد بود.

مقدمه: نظریات شناختی اضطراب اجتماعی، عامل سبب شناختی و تدوامبخش اضطراب اجتماعی را، که یکی از شایعترین اختلالات روانی است، سوگیری توجه می دانند. اصلاح سوگیری شناختی، الگویی آزمایشی و رویکردی نوآورانه در اصلاح سوگیری توجه بوده و پروتکل های آن یکی از تکنیک های اصلاح سوگیری شناختی به شمار می رود که توانمندیشان را به عنوان مداخلات درمانی در آسیب شناسی هیجانی آغاز کرده اند. هدف پژوهش حاضر معرفی و مراحل ساخت برنامه رایانه ای اصلاح سوگیری توجه و بررسی روایی و اعتبار آن است.روش: پایایی چهره های مورد استفاده در برنامه رایانه ای اصلاح سوگیری توجه، به وسیله ی 120 دانشجو و روایی و اعتبار آن در دو گروه 16 نفره دارای اختلال اضطراب اجتماعی بررسی شد.یافته ها: نتایج، روایی و اعتبار زیاد برنامه ی رایانه ای اصلاح سوگیری توجه و چهره های مورد استفاده در آن را نشان داد. نتایج اجرای این برنامه برای نوجوانان دارای اختلال اضطرب اجتماعی، بیانگر روایی افتراقی این تکنیک درمانی و توانمندی آن در کاهش اضطراب اجتماعی و سوگیری توجه است.نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر به روشنی نشان می دهد که استفاده از فرایندهای رایانه ای آموزش توجه می تواند نویدبخش مداخله ای جایگزین یا مکمل در کاهش اضطراب اجتماعی و سوگیری توجه باشد.

مقدمه: یکی از مطالعات پایه ای در مباحث شناختی، بررسی تاثیرات دو زبانگی بر عملکرد فرایندهای شناختی است. مقایسه ی عملکرد شناختی افراد دو زبانه (ترک- فارس) و تک زبانه (فارس) در تکالیف حافظه کاری.روش: در یک مطالعه ی علی- مقایسه ای با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، 60 دانش آموز دختر (30 دو زبانه و 30 تک زبانه) و 60 دانش آموز پسر (30 دو زبانه و 30 تک زبانه) که در متغیرهای هوش، سن و سطح تحصیل همتا شده بودند، انتخاب شدند. ابزار پژوهش، آزمون های ان بک (n-back) عددی و دیداری- فضایی بود. داده ها با روش تحلیل واریانس تک متغیره و چندمتغیره تحلیل شد.یافته ها: عملکرد دانش آموزان دو زبانه در تکالیف حافظه کاری عامل اجرایی مرکزی و دیداری- فضایی، بهتر از دانش آموزان تک زبانه بود. همچنین پسران در انجام این تکالیف عملکرد بهتری نشان دادند.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که دو زبانگی تاثیر مثبتی بر عملکرد حافظه ی کاری دارد و نیز عملکرد جنسیت مذکر در تکالیف حافظه ی کاری غیرکلامی بهتر است.

هدف: بررسی اثر تمرینات ورزشی بینایی بر ادراک بینایی و مهارت های حرکتی کودکان هشت تا 10 ساله ی نارساخوان بوده است.روش: این تحقیق به روش نیمه تجربی و به صورت میدانی، با طرح پیش آزمون- پس آزمون اجرا شده است. نمونه آماری این تحقیق را 22 نفر از کودکان هشت تا 10 سال مراجعه کننده به دو مرکز درمانی اختلال یادگیری در شهر اصفهان تشکیل می دادند که به صورت در دسترس و هدفمند انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه کنترل و تجربی قرار داده شدند. گروه تجربی، به مدت 12 هفته در تمرینات ورزشی بینایی ورزشی (سه جلسه ی یک ساعته در هفته) شرکت کرد و گروه کنترل در طول دوره تمرینات به فعالیت های روزانه خود پرداخت. قبل از شروع و در پایان دوره تمرینی، مهارت های حرکتی بنیادی با مجموعه آزمون های ارزیابی حرکت کودکان (M-ABC) و مهارت ادراک بینایی با آزمون ادراک بینایی گاردنر اندازه گیری و داده ها با استفاده از آزمون کواریانس تحلیل شد.یافته ها: یافته ها نشان دادند که تمرینات بینایی ورزشی باعث ارتقای مهارت ادراک بینایی و مهارت های حرکتی کودکان نارساخوان شده است.نتیجه گیری: با توجه به یافته های این پژوهش، به والدین و مسوولان پیشنهاد می شود در برنامه های آموزشی نارساخوان ها، تمرینات بینایی ورزشی را نیز قرار دهند.

مقدمه: درگیری تحصیلی نقش مهمی در پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارد، دانش آموزانی که معنا و هدفی برای فعالیت های خود می یابند، به طور فزاینده از یادگیری لذت می برند و برای کسب موفقیت انرژی بیشتری دارند. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش معنادرمانی بر درگیری تحصیلی در دانش آموزان مقطع متوسطه شهر خرم آباد بود.روش: جامعه آماری پژوهش شامل کلیه ی دانش آموزان مقطع متوسطه شهر خرم آباد در سال تحصیلی 1395-1394 بودند که از میان آنها 32 دانش آموز به شیوه نمونه گیری تصادفی مرحله ای انتخاب و با طرح پژوهش آزمایشی، از نوع پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری با گروه گواه در گروه های آزمایش و گواه گمارده شدند (16 نفر دانش آموزان در گروه آزمایش و 16 نفر در گروه گواه). مداخلات مربوط به آموزش معنادرمانی به مدت 12 جلسه 90 دقیقه ای طی یک جلسه در هفته بر روی دانش آموزان گروه آزمایش انجام گرفت. ابزار مورد استفاده پرسش نامه درگیری تحصیلی زرنگ (1391) بود. داده های بدست آمده با روش آماری تحلیل کوواریانس چند متغیری (MANCOVA) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج پژوهش حاکی از تفاوت معنادار بین گروه ها بود. نتایج آزمون تک متغیره نیز حاکی از وجود تفاوت معنادار در دو گروه آزمایش و گواه بود و این نتایج در مرحله ی پیگیری نیز حفظ شده است.نتیجه گیری: بر این اساس، به معلمان پیشنهاد می شود در طول دوره ی آموزشی، معنادرمانی را به دانش آموزان آموزش دهند.

مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی مقدماتی ویژگی های روان سنجی مقیاس شناخت های فاجعه آمیز در نمونه ای از نوجوانان 13-17 ساله ی گروه غیربالینی است.روش: روش این پژوهش، توصیفی و مقطعی و جامعه آماری آن، دانش آموزان دوره های اول و دوم متوسطه شهرستان قدس استان تهران است که از میان آنها 783 نفر با روش نمونه گیری تصادفی دومرحله ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسش نامه ی شناخت های فاجعه آمیز بود که همراه با پرسشنامه های استرس ناشی از انتظار تحصیلی و خودکارآمدی برای گروه نمونه اجرا شد.یافته ها: نتایج تحلیل عاملی تاییدی این مقیاس از مدل سه عاملی سازندگان حمایت می کند (S-Bc2/fd=4.25، RMSEA=0.760، CFI =0.79،GFI =0.79 ). در بررسی روایی ملاک و واگرا از طریق ضریب همبستگی پیرسون، مقیاس شناخت های فاجعه آمیز با پرسش نامه های خودکارآمدی و استرس ناشی از انتظار تحصیلی به ترتیب 0.05 و 0.28 به دست آمد که رضایت بخش بود. نتایج ضریب آلفای کرونباخ 0.84 و ضریب بازآزمایی نیز 0.71 بود.نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده از این پژوهش، مقیاس شناخت های فاجعه آمیز دارای ویژگی های روان سنجی مناسبی است و از آن می توان برای اهداف پژوهشی و ارزیابی اختلالات اضطرابی و هیجانی استفاده کرد.

مقدمه: عملکرد حافظه بیماران مبتلا به دیابت می تواند تحت تاثیر عوامل مختلف جسمی و روان شناختی قرار گیرد. یکی از اختلالات روان شناختی که در این بیماران بسیار شیوع دارد و می تواند بر عملکرد حافظه آنها اثر بگذارد، افسردگی است. در پژوهش حاضر برای بررسی این اثر، عملکردهای حافظه گذشته نگر، روزمره و آینده نگر بیماران دیابتی نوع دوم افسرده و غیرافسرده با افراد سالم مقایسه شد.روش: این پژوهش، پس رویدادی از نوع علی- مقایسه ای است و جامعه آماری آن را بیماران مبتلا به دیابت نوع دو شهر اصفهان که در سال های 91 و 92 به پزشک متخصص مراجعه کرده بودند، تشکیل می دهند. نمونه این پژوهش 48 بیمار مبتلا به دیابت نوع دوم (24 بیمار افسرده و 24 بیمار غیرافسرده) و 24 فرد سالم بودند که به روش در دسترس انتخاب شدند. گروه ها از لحاظ سن، تحصیلات، طول بیماری و میزان قند خون دو ساعته (بعد از غذا) همتا شدند و به پرسش نامه حافظه آینده نگر و گذشته نگر (PRMQ)، پرسش نامه ی حافظه روزمره (EMQ)، و ویرایش دوم پرسش نامه افسردگی بک (BDI-II) پاسخ دادند.یافته ها: نتایج پژوهش بیانگر تفاوت معنادار میزان خطا در حافظه گذشته نگر (p<0.02) و روزمره (p<0.008)، سه گروه بود، اما میزان خطای حافظه آینده نگر سه گروه بیماران دیابتی افسرده، دیابتی غیرافسرده و افراد سالم تفاوت معناداری نداشت.نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که عوامل روان شناختی همچون افسردگی می تواند عملکرد ابعاد مختلف حافظه بیماران مبتلا به دیابت نوع دوم از جمله حافظه ی گذشته نگر و روزمره را تحت تاثیر قرار دهد و سبب تشدید آسیب های حافظه ی این بیماران شود.

مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی اثر آموزش تفکر انتقادی بر سبک های حل مساله و بادگیری خودراهبر دانشجوبان است.روش: جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان کارشناسی دانشگاه پبام نور شهر تهران در سال تحصیلی 94-95 بود که از میان آنها 40 دانشجو به شیوه ی نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و با طرح پژوهش آزمایشی، از نوع پیش آزمون- پس آزمون و با گروه کنترل، در گروه های آزمایش (20 نفر) و کنترل (20 نفر) قرار داده شدند. مداخلات مربوط به آموزش تفکر انتقادی در مدت 12 جلسه ی آموزشی 45 دقیقه ای طی دو جلسه در هفته برای دانشجویان گروه آزمایش انجام شد. ابزارهای این پژوهش، پرسش نامه ی سبک حل مساله کسیدی و لانگ (1996) و پرسش نامه یادگیری خودراهبر فیشر و همکاران (2001) بود. داده ها با روش آماری تحلیل کواریانس چندمتغیری تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: نتایج پژوهش حاکی از تفاوت معنادار گروه ها بود. نتایج آزمون تکمتغیره نیز تفاوت معنادار هر دو متغیر را نشان می داد.نتیجه گیری: نتیجه ی تفکر انتقادی، ترکیب توانایی های دانشجو و رساندن آن به بیشترین حد ممکن است که این خود به ارتقای یادگیری خودراهبر و حل مساله می انجامد. بنابراین می توان اذعان داشت که با رشد و پیشرفت سطوح تفکر انتقادی، به عنوان توانمندی و قابلیتی اثرگذار برخودراهبری و حل مساله، سطوح یادگیری خودراهبر و حل مساله نیز در دانشجویان ارتقا خواهد یافت.