پژوهش کشاورزی
سال:1387 | دوره:8 | شماره:1 (ب) |تعداد مقالات:27

بید سیب زمینی، Phthorimaea operculella از مهم ترین آفت های سیب زمینی در نقاط معتدل و نیمه گرمسیر دنیا می باشد. در این بررسی با بهره گیری از راهکارهای مدیریت تلفیقی آفت، میزان کارآیی تلفیق این روش ها در کاهش آلودگی و در نتیجه خسارت در مزرعه و انبارهای سیب زمینی ارزیابی و مقایسه شد. برای این کار دو مزرعه با سابقه آلودگی بالا و با شرایط نسبتا یکسان هر یک به مساحت دو هکتار در شهرستان کبودرآهنگ انتخاب گردید. در مزرعه تیمار راهکارهای مدیریت تلفیقی آفت شامل رعایت تناوب زراعی، عملیات مناسب خاک ورزی، و عمق کاشت مناسب، خاک دهی به موقع در دو مرحله، آبیاری منظم با سیستم های بارانی، استفاده از تله های فرمونی، از بین بردن به موقع اندام های هوایی، برداشت و جمع آوری به موقع محصول اعمال گردید. در مزرعه شاهد روش های متداول کاشت و داشت منطقه اعمال شد. مدیریت تلفیقی آفت در انبار، تیمار شامل انتخاب انبار مناسب، نگهداری غده ها در دمای پایین، ضدعفونی انبار، درجه بندی غده ها قبل از انتقال به انبار و استفاده از تله های فرمونی. و شاهد عبارت بود از نگهداری محصول با روش رایج در انبارهای سنتی منطقه. نتایج ارزیابی نشان داد به کارگیری توام راهکارهای مدیریت تلفیقی آفت در مزرعه، آلودگی را تا 8.6 درصد کاهش داد. در صورتی که مقدار آلودگی در شاهد 23.1 درصد بود. در تجزیه مرکب نتایج دو ساله نیز بین تیمارها اختلاف معنی داری در سطح یک درصد وجود داشت. بررسی های انباری نشان داد آلودگی در انبارهای سنتی و غیر فنی بسیار بالا و خسارات قابل توجه است. درحالی که میانگین دو ساله آلودگی در تیماری که راهکارهای مورد نظر اعمال شده بود برابر 1.04 درصد، و متوسط لاروهای موجود در غده های آلوده کمتر از یک درصد و آلودگی به صورت سطحی و میزان تغذیه لاروها در طول دوره انبارداری بسیار اندک و تقریبا متوقف شده بود، در شاهد، متوسط آلودگی غده ها برابر 40.45 درصد و متوسط تعداد لارو در هر غده 5 عدد و به دلیل شدت تغذیه لاروها تمامی غده های آلوده غیر قابل استفاده بودند. تجزیه نتایج با آزمون t-test نشان داد بین تیمار و شاهد در سطح یک درصد، اختلاف معنی داری وجود دارد. بنابراین به کارگیری توام روش های مدیریت تلفیقی در مزرعه و انبار باعث کاهش شدید آلودگی و خسارت در مقایسه با روش های سنتی و متداول در مناطق تولید می گردد.

تاثیر تاریخ کاشت و تداخل علف های هرز بر صفات مهم زراعی ارقام عدس در شرایط دیم شهرستان خرم آباد طی سال زراعی 85-1384 مورد بررسی قرار گرفت. آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل تاریخ کاشت در سه سطح (پاییزه، زمستانه و بهاره)، رقم عدس در سه سطح (گچساران، فیلیپ و توده محلی لرستان) و رقابت علف های هرز در دو سطح (وجین و تداخل علف های هرز) بودند. تولید زیست توده عدس در کشت پاییزه به ترتیب 21.6 و .8155 درصد بیشتر از کشت های زمستانه و بهاره بود. کنترل علف های هرز سبب افزایش 34.7 درصد تولید زیست توده عدس شد. حداکثر عملکرد دانه عدس (1486 کیلوگرم در هکتار) از کشت پاییزه به دست آمد که به طور معنی داری بیشتر از کشت های زمستانه و بهاره بود. عملکرد دانه کشت پاییزه 28.0 و 297.6 درصد بیشتر از کشت های زمستانه و بهاره بود. عملکرد ارقام گچساران و فیلیپ به طور معنی داری بیشتر از توده محلی لرستان بود. وجین علف های هرز سبب افزایش 46.7 درصد عملکرد عدس شد. افزایش عملکرد ناشی از وجین علف های هرز در کشت های پاییزه، زمستانه و بهاره به ترتیب 48.4، 50.3 و 30.1 درصد بود. کاهش عملکرد دانه ناشی از تداخل علف های هرز برای ارقام گچساران و فیلیپ به ترتیب 54.7 و 47.6 درصد بود، در حالی که عملکرد دانه توده محلی لرستان در شرایط حضور و کنترل علف های هرز تفاوت معنی داری نداشت. بیش ترین عملکرد عدس (2394 کیلوگرم در هکتار) به کشت پاییزه رقم گچساران در شرایط کنترل علف های هرز و کم ترین عملکرد به کشت بهاره توده محلی لرستان در شرایط عدم کنترل علف های هرز مربوط بود. بر اساس نتایج این پژوهش کشت پاییزه و زمستانه ارقام گچساران و فیلیپ برای شهرستان خرم آباد و مناطق با شرایط آب و هوایی مشابه قابل توصیه است. وجین علف های هرز برای ممانعت از کاهش عملکرد عدس ضروری است.

سیمینه رود که در بخش مرکزی همدان واقع گردیده از مجموعه رودخانه های کوچک و آبراهه هایی که در مواقع بارندگی دارای آب می باشند و از دره های شمالی الوند و ارتفاعات شمال و شرق شهرستان همدان سرچشمه می گیرند، تشکیل شده است. این رودخانه در انتهای جنوب شرقی شهرستان همدان و در حوالی روستای کوریجان جاده همدان - قزوین را قطع نموده و با نام قره چای وارد اراضی فامنین گشته و ادامه مسیر می دهد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی کیفیت آب سیمینه رود برای آبیاری بر مبنای دیاگرام ویلکوکس بوده که در طی تیر ماه 1385 لغایت خرداد 1386 به اجرا درآمده است. بدین منظور پس از شناسایی سرشاخه های رودخانه، 13 ایستگاه انتخاب و نمونه برداری به طور ماهیانه برای اندازه گیری یون های سدیم (Na+)، کلسیم (Ca2+)، منیزیوم (Mg2+)، اسیدیته (pH) و هدایت الکتریکی (EC) انجام پذیرفت. سپس بر اساس میانگین نتایج حاصله، نسبت جذب سدیم (SAR) محاسبه شد و با استفاده از دیاگرام ویلکوکس کیفیت آب رودخانه ها ارزیابی گردید. نتایج حاصل از بررسی پارامترهای EC و SAR در ایستگاه های انتخابی نشان دهنده افزایش تدریجی آلاینده ها و کاهش کیفیت آب رودخانه در مناطق میانی و پایین دست دشت بود. با توجه به پراکنش نقاط روی دیاگرام ویلکوکس، می توان قضاوت نمود که در شرایط فعلی، کیفیت آب رودخانه های مورد بررسی برای آبیاری در کلاس خوب و متوسط (C1S1 تا (C3S1 قرار دارد.

تغییرات کربوهیدرات های غیر ساختمانی ساده (ساکارز، گلوکز و فروکتوز) به هنگام تشکیل سوخ در چهار رقم (سفید بهبهان، درچه اصفهان، کمره ای خمین و قولی قصه زنجان) طی آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان مورد مطالعه قرار گرفت و رشد آن ها آنالیز گردید. بذرها در اوایل آبان در خزانه کشت و اوایل بهمن به زمین اصلی منتقل شدند. شروع تشکیل سوخ با تجمع کربوهیدرات ها در غلاف برگ همراه بود. قبل از تشکیل سوخ حداکثر مقدار کربوهیدرات های غیر ساختمانی ساده به رقم سفید بهبهان تعلق داشت. بعد از تشکیل سوخ (حدود اواسط دوره نمو سوخ) بیشترین مقدار کربو هیدرات های مزبور در رقم قولی قصه مشاهده گردید. حداکثر و حداقل درصد افزایش کربوهیدرات های غیر ساختمانی ساده به ترتیب مربوط به گلوکز و ساکارز بود. نتایج آنالیز رشد مشخص نمود که در همه ارقام مورد بررسی، مرحله رشد کند تا حدود 135 روز بعد از جوانه زدن ادامه داشت و سپس مرحله رشد سریع برگ آغاز شده است. زودتر تشکیل شدن سوخ، سرعت بیشتر رشد سوخ و سرعت بیشتر رشد محصول رقم سفید بهبهان سبب گردید که عملکرد ماده خشک سوخ این رقم در سطح 1% از سه رقم دیگر بیشتر شود. با به تعویق افتادن تاریخ تشکیل سوخ، شاخص سطح برگ افزایش یافت. رقم درچه اصفهان حداکثر شاخص سطح برگ را به خود اختصاص داد. همبستگی مثبت و معنی داری در سطح 1% (r=%69) بین سرعت رشد نسبی و سرعت اسمیلاسیون خالص مشاهده شد. رقم سفید بهبهان حداکثر عملکرد سوخ (تر) را تولید ولی اختلاف عملکرد رقم مزبور با ارقام درچه اصفهان و کمره ای خمین در سطح 1% معنی دار نبود. بر اساس نتایج این پژوهش کشت ارقام سفید بهبهان، درچه اصفهان و کمره ای خمین برای منطقه بهبهان توصیه می شوند.

دما از مهم ترین عوامل تاثیرگذار محیطی بر روی ویژگی های زیستی از قبیل طول عمر و زادآوری حشرات کامل می باشد. آگاهی از میزان تاثیر این عوامل، ما را در درک بهتر علل تغییرات جمعیت یاری می نماید. در این بررسی اثر دما روی زادآوری و طول عمر حشرات کامل سن گندم مورد مطالعه قرار گرفت. برای این منظور از گندم سبز رقم مهدوی با عمر یک هفته برای تغذیه سن ها استفاده شد. چهار تیمار دمایی 30، 27، 25 و 22 درجه با نوساناتی در محدوده ±یک درجه سانتی گراد لحاظ گردید و آزمایش در دو سال 78 و 77 (بدون دو دمای پایینی) در قالب یک طرح کاملا تصادفی تکرار شد. اثر دما روی زادآوری و دوره پس از تخم ریزی غیرمعنی دار ولی روی طول عمر، دوره پیش از تخم ریزی و دوره تخم ریزی معنی دار بود. زادآوری جمعیت سال 77 حدود 64% بیش از تیمارهای متناظر سال 78 و دوره پیش از تخم ریزی 30% کوتاه تر بود. این امر، می تواند نشان دهنده وضعیت فیزیولوژیکی مناسب تر سن ها در سال 77 باشد. دوره پیش از تخم ریزی با کاهش دما افزایش معنی داری نشان داد. آستانه دمایی برای آغاز تولید مثل و مجموع حرارت موثر برای آن به ترتیب  19.48 oCو 122.78 درجه-روز تعیین شد. دوره تخمریزی بدون این که روند مشخصی با تغییرات حرارت نشان دهد، از آن متاثر شد و در مجموع در دو دمای پایینی طولانی تر از دو دمای دیگر و در نتیجه ارتفاع منحنی تخم ریزی کوتاه تر بود. با توجه به افزایش هم زمان دوره های تولید مثل و پیش از آن، طول عمر نیز در دماهای پایین به طور معنی داری طولانی تر بود. در پرورش ها، به دو مورد از آلودگی نرها با نوعی نماتود انگل از خانوادهCephalobiidae  برخورد گردید. این نخستین رکورد از این خانواده در سن گندم محسوب می شود.

در سال 1382، طی بازدید از مناطق مهم کشت گوجه فرنگی از جمله ورامین، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، خوزستان، بوشهر و اصفهان از گیاهان دارای علائم پژمردگی نمونه برداری و به آزمایشگاه منتقل شدند. پس از جداسازی به روش تک اسپور خالص سازی گردیدند. در مجموع 38 جدایه به عنوان نماینده انتخاب و با استفاده از کلید نلسون و همکاران تعیین هویت شدند. همه جدایه ها متعلق به گونه Fusarium oxysporum بودند. با تلقیح گیاهچه های 30 روزه رقم حساس Bonny Best با سوسپانسیون قارچ با غلظت 5×106 Spores/ml بیماری زایی آن ها به اثبات رسید. جدایه های بیماری زا قادر به ایجاد پوسیدگی در ریشه و طوقه نبوده و تغییر رنگ آوندهای چوبی تا قسمت های بالایی ساقه و حتی در دمبرگ مشاهده گردید. سرعت رشد کلنی های قارچ در دمای 27 oC بیشتر از دمای 18 oC بود. لذا فرم اختصاصی این جدایه ها lycopersici تعیین گردید. میانگین درجه آلودگی جدایه های مختلف روی رقم Bonny Best نشان داد که بین توان بیماری زایی جدایه ها در سطح یک درصد اختلاف معنی دار وجود دارد. جدایه) MD4 جمع آوری شده از مرند) با میانگین درجه آلودگی 4.84 مهاجم تر (More Aggressive) از سایر جدایه ها بوده و جدایه) DSF28 جمع آوری شده از دزفول) با میانگین آلودگی 3.062 کم ترین شدت بیماری زایی را نشان داد. به منظور تعیین نژاد جدایه ها، گیاهچه های 30 روزه ارقام افتراقی شامل) Bonny Best فاقد ژن مقاومت(،) Manapal مقاوم به نژاد یک) و) Walter مقاوم به نژادهای یک و دو) مایه زنی کرده و در 5 تکرار با سه گیاهچه (نشا) در هر تکرار در گلخانه کشت شدند. پس از سه هفته علائم و شدت بیماری زایی بر اساس سیستم نمره دهی صفر تا پنج همینگ و همکاران ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که همه جدایه ها تنها روی رقم Bonny Best قادر به ایجاد علائم بیماری بوده اما روی ارقام Manapal و Walter بیماری زا نبودند. هم چنین مقایسه این جدایه ها با نژادهای استاندارد (1، 2 و 3 تهیه شده ار دانشگاه آمستردام هلند) روی ارقام افتراقی نشان داد که با نژاد یک مطابقت دارند، بنابراین به نژاد یک تعلق داشتند.

ضریب زبری پوشش گیاهی یکی از مشخصه های مهم در مطالعه خصوصیات جریان رودخانه ای می باشد. این ضریب بستگی به عمق و سرعت جریان و هم چنین وضعیت تراکم و نوع پوشش گیاهی دارد. با انجام آزمایش در یک کانال آزمایشگاهی می توان تغییرات ضریب زبری را با توجه به شرایط جریان، نوع و تراکم پوشش در حالتی که پوشش گیاهی در کف و سیلاب دشت ها مستغرق باشد بررسی نمود. نمونه ای از پوشش گیاهی چمنی پلاستیکی در یک فلوم به طول 14 متر و شیب کف متغیر در آزمایشگاه مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری وزارت جهاد کشاورزی مورد مطالعه قرار گرفت. ضریب زبری مانینگ با استفاده از تغییر شیب انرژی، دبی جریان و تراکم پوشش گیاهی از رابطه مانینگ محاسبه شد. نتایج نشان داد که این ضریب ثابت نبوده بلکه با افزایش تراکم پوشش گیاهی افزایش و با افزایش سرعت و عمق جریان کاهش می یابد. لذا می توان با استفاده از تغییرات عمق، سرعت جریان و پوشش گیاهی مقدار ضریب زبری را که تابعی از این عوامل می باشد بر آورد کرد. در این مطالعه سه معادله برای برآورد ضریب زبری مانینگ در رودخانه ها و سیلاب دشت ها با وضعیت های مختلفی از نسبت های عمق، سرعت جریان و پوشش گیاهی در شرایط مشابه تحقیق پیشنهاد شده است.

خشک سالی یکی از پدیده های آب و هوایی است که در همه شرایط اقلیمی و در همه مناطق کره زمین به وقوع می پیوندد. این پدیده نسبت به سیل بسیار کمتر شناخته شده است. ضمن آن که شناسایی خصوصیت های آن به مراتب پیچیده تر از خصوصیات سیل می باشد. در این پژوهش به منظور شناخت بعضی از خصوصیات خشک سالی، از زنجیره مارکف استفاده شده است. بدین منظور هفت ایستگاه باران سنجی در سطح استان گلستان که تا پایان سال آبی 86-1385 حداقل 30 سال آمار ثبت شده بارندگی داشتند، پس از انجام آزمون های آماری لازم انتخاب شدند. وضعیت رطوبتی (خشک سالی) هر یک از ایستگاه ها در دوره زمانی سالانه با استفاده از شاخص بارندگی استاندارد شده (SPI) مورد بررسی قرار گرفت. آنگاه ماتریس احتمال انتقال یک مرحله ای، در هر ایستگاه استخراج شد. سپس احتمال ماندگاری، متوسط زمان تداوم و حالت پایا در هر یک از وضعیت های رطوبتی و در هر ایستگاه تعیین گردید. آن گاه احتمال حالت خشکی در تداوم های مختلف یک، دو و چند ساله محاسبه شد. نتایج نشان داد که به طور متوسط احتمال ماندگاری، متوسط تداوم و فراوانی نسبی وضعیت نرمال بیش از وضعیت خشک و شرایط خشک بیش از شرایط مرطوب می باشد. ضمن آن که مقادیر همین خصوصیات در مورد وضعیت های خشک بیشتر از وضعیت مرطوب می باشد.

اندازه گیری موضعی عملکرد محصول (پایش عملکرد محصول) یکی از ضروری ترین مراحل در کشاورزی دقیق می باشد که کاربرد آن به تهیه نقشه عملکرد محصول می انجامد. در این پژوهش به ارزیابی یک سامانه نیمه خودکار پایش گر عملکرد محصول یونجه خشک روی ماشین بسته بند مکعبی کوچک پرداخته شده است. در این سامانه، اندازه گیری مقدار محصول بر مبنای روش حجمی و با اتصال یک دورسنج به محور چرخ ستاره ای بسته بند صورت پذیرفت و محاسبه مختصات به روش محلی و با اندازه گیری زاویه چرخش چرخ زمین گرد انجام شد. نمونه برداری داده های عملکردی و مختصاتی به صورت هم زمان و با بسامد 1Hz به کمک بردهای الکترونیکی مجهز به میکروکنترلر صورت گرفت. بر مبنای نتایج به دست آمده: 1- فیلتر SMF قادر به تشخیص و تصحیح داده های ناشی از پدیده بیش باری بود، 2- دقت سامانه محاسبه مختصات در اندازه گیری طول بالاتر از دریافت گر GPS بود. و 3- استفاده از چگالی هر بسته باعث بهبود دقت تبدیل داده های حجمی به جرمی شد. در نتیجه برای تمام خودکار شدن سامانه، نصب واحد اندازه گیری چگالی بسته ها روی ماشین بسته بند لازم شد.

کدورت آب اولین خصوصیت فیزیکی مهم آب است که علت آن ورود مواد معلق و کلوئیدی می باشد. هدف از این پژوهش بررسی اثرات کدورت، زمان آبیاری و بافت خاک بر سرعت نفوذپذیری خاک، بررسی اثرات کدورت و زمان آبیاری، بدون در نظر گرفتن قطعات و با درنظر گرفتن آن ها بر هدایت هیدرولیکی اشباع و تخلخل خاک و در نهایت بررسی اثرات کدورت، زمان و قطعات خاک های بریده شده بر هدایت هیدرولیکی اشباع و تخلخل خاک می باشد. در این پژوهش برای اندازه گیری ضریب هدایت هیدرولیکی اشباع از روش بارافتان استفاده گردید. جهت انجام این پژوهش 3 نوع خاک با بافت سبک، متوسط و سنگین در قالب یک طرح آماری فاکتوریل با پایه کاملا تصادفی و با چهار تکرار در دو دوره آبیاری آماده شد. آبیاری نمونه های خاک با دور آبیاری هفت روزه و با چهار نوع آب با کدورت های صفر، 1000، 2000 و 3000 NTU انجام گردید. در تمامی تیمارها، نفوذپذیری، ضریب هدایت هیدرولیکی اشباع و تخلخل اندازه گیری شد. ذرات رس همراه با مواد معلق و کلوییدی کاهش سرعت نفوذ پذیری و هدایت هیدرولیکی اشباع را به همراه داشت. در این پژوهش بر خلاف حالت معمول در خاک های با بافت های متفاوت، هدایت هیدرولیکی اشباع قطعه پایین از قطعه وسط بیشتر بود. این موضوع به دلیل پر شدن منافذ قطعات بالایی و عدم نفوذ مواد معلق و کلوییدی به قطعه زیرین بود. هم چنین افزایش سرعت خروج آب در قطعه پایین که به دلیل وجود زهکش طبیعی در زیر این قسمت رخ داد، می تواند دلیل دیگری برای این موضوع باشد.

محلول پاشی نیتروژن از مهم ترین برنامه های کودی برای مرکبات در ایران به شمار می رود، که نتیجه آن کاهش شستشوی نیترات و جلوگیری از آلودگی آب های زیرزمینی است. هدف از این پژوهش تعیین بهترین غلظت محلول پاشی کود نیترات آمونیوم بر روی درختان پرتقال تامسون ناول جهت رسیدن به حداکثر محصول در واحد سطح از نظر کمی و کیفی می باشد. محلول پاشی با غلظت های 0.4، 0.8 و 1.2 درصد طی دو مرحله و هر مرحله در سه غلظت متفاوت، با توجه به مقدار ازت کود، بر روی درختان 10 ساله با پایه نارنج انجام شد. مرحله اول در فروردﻳﻦ ماه (0.25، 0.5 و 0.75 درصد) و مرحله دوم در اواخر ﺗﻴﺮماه (0.15، 0.30 و 0.45 درصد) صورت گرفت. برداشت میوه طبق روال منطقه، در آذرماه انجام شد و فاکتورهای کمی و کیفی شامل: قطر، طول، وزن، ضخامت پوست میوه، ویتامین C، درصد مواد جامد محلول در آب، اسیدیته و عملکرد اندازه گیری شد. نتایج نشان داد تیمارهای نیترات آمونیوم با غلظت 0.8 و 1.2 درصد به ترتیب افزایش معنی داری را در عملکرد و میانگین وزن میوه نسبت به شاهد داشته اند. هم چنین کاهش معنی داری را در نسبت ضخامت پوست به میانگین قطر میوه در تیمار 0.4 درصد مشاهده شد. در مجموع تیمار کودی نیترات آمونیوم با غلظت 1.2 درصد بهترین پاسخ را در اکثر موارد اندازه گیری، به عنوان بهترین غلظت محلول پاشی معرفی می گردد.

برای مطالعه حرکت آب در خاک نیاز به دانش کافی از خواص هیدرولیکی خاک است. پژوهش حاضر در خصوص نحوه توزیع و حرکت آب در خاک لوم شنی مزرعه ای تحت کشت پیاز با روش آبیاری قطره ای صورت گرفت. سپس وضعیت توزیع و حرکت آب برای سایر بافت های خاکی توسط مدل HYDRUS-2D شبیه سازی شد. نتایج حاصله نشان داد که درصورت شناسایی صحیح پارامتر های هیدرولیکی خاک، واسنجی و صحت سنجی صحیح مدل و تعریف دقیق شرایط اولیه و مرزی محیط مدل توانایی بالایی جهت شبیه سازی حرکت آب در خاک را دارد. نتایج شبیه سازی حرکت آب در پنج نوع خاک نشان داد که در کلیه خاک های مورد مطالعه، تغییرات توزیع رطوبت با عمق خاک در لایه های اولیه و میانی بیشتر از لایه های پایین خاک بود. به طوری که تا 48 ساعت بعد از آبیاری ناحیه فعالیت ریشه گیاه با کمبود آب مواجه نبود. نتیجه نهایی شبیه سازی حرکت آب در خاک های مورد مطالعه نشان داد که اگر یک سیستم آبیاری قطره ای و کود آبیاری درست طراحی و اجراشود، تلفات عمقی از زیر ناحیه ریشه گیاه به حداقل می رسد. ضمن آن که مدل توانایی برآورد میزان دقیق آب نشت یافته به خارج از ناحیه ریشه را دارد.

هدف از این مطالعه مقایسه ترکیب شیمیایی، قابلیت هضم در حیوان زنده و کینتیک تخمیر بقایای حاصل از بوجاری سه رقم نخود 482ILC، آرمان و هاشم بود که با استفاده از کمباین برداشت شد. هر یک از ارقام در مساحتی معادل یک هکتار کشت شده بود که تمامی بقایای مورد مطالعه پس از برداشت نخود جمع آوری گردید. حداقل پروتئین خام و دیواره سلولی مربوط به بقایای رقم 482ILC به ترتیب 34 و 563 گرم در کیلوگرم بود. قابلیت هضم ماده آلی رقم 482ILC،  647.6گرم در کیلوگرم ماده خشک به طور معنی داری بیش از دو رقم آرمان و هاشم (590.4 و 612.7 گرم در کیلوگرم) بود. قابلیت هضم دیواره سلولی سه رقم تفاوت معنی داری را نشان نداد (p>0.05). قابلیت هضم دیواره سلولی بدون همی سلولز در رقم 482ILC به طور معنی داری بالاتر از دو رقم دیگر بود. ماده خشک مصرفی سه رقم اختلاف معنی داری نشان نداد (p>0.05) اما مصرف ماده خشک رقم 482ILC به ترتیب 4.9 و 6.3 درصد بیشتر از آرمان و هاشم بود. تفاوت معنی داری در نرخ تولید گاز (c) سه رقم 482ILC، آرمان و هاشم وجود نداشت (p>0.05). مقدار تولید گاز سه رقم هاشم 482ILC و آرمان دارای تفاوت معنی دار بود. رقم هاشم حدود 50 درصد میزان تولید گاز بیشتری نسبت به رقم آرمان داشت.

امروزه شناخت منابع تامین نیازهای غذایی گیاهان زراعی در سیستم های کشاورزی پایدار که سازگار با محیط زیست باشند، خصوصا در سیستم های کشت گیاهان دارویی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بابونه یکی از گیاهان دارویی است که سابقه استفاده از آن به تمدن روم قدیم بر می گردد. به منظور بررسی اثر برخی کودهای سازگار با طبیعت بر برخی شاخص های رشد و میزان اسانس و کامازولین موجود در گیاه بابونه آلمانی، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل کود گاوی، کمپوست، ورمی کمپوست و شاهد (بدون کود) بودند. نتایج حاصله نشان داد که تیمارهای مورد بررسی اثر از نظر آماری تاثیر معنی داری بر شاخص های رشد شامل تعداد شاخه اصلی، تعداد گل آذین در بوته، وزن تر و خشک بوته، عملکرد گل تر، عملکرد گل خشک و عملکرد بذر و نیز میزان اسانس و کامازولین موجود در گیاه داشتند. بیش ترین و کم ترین عملکرد گل خشک به ترتیب در تیمارهای کود گاوی (1292 کیلوگرم در هکتار) و شاهد (738 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. هم چنین بیشترین عملکرد اسانس و مقدار کامازولین در هکتار به ترتیب مربوط به تیمارهای کود گاوی (7840 گرم) و کمپوست (354 گرم) بودند. بیش ترین میزان کامازولین (5.43 درصد) به تیمار کمپوست تعلق داشت.

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی، وراثت پذیری و روابط بین صفات مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی نخود با عملکرد اقتصادی، آزمایشی روی 17 ژنوتیپ نخود به مدت دو سال (83-1382)، در ایستگاه های تحقیقات کشاورزی کرمانشاه، لرستان و ایلام در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار با استفاده از روش های مختلف آماری انجام شد. این روش ها شامل محاسبه پارامترهای آماری، پارامترهای ژنتیکی، همبستگی بین صفات، رگرسیون چندگانه، تجزیه علیت و تجزیه به عامل ها بود. از میان صفات زراعی، عملکرد بوته و تعداد روز تا 50 درصد رسیدگی با ضریب تغییرات برابر با 41.35 و 4.22 درصد به ترتیب بیش ترین و کم ترین ضریب پراکنش را داشتند. وراثت پذیری عمومی صفات از 10.81 درصد برای صفت تعداد شاخه های اولیه تا 83.57 درصد برای ارتفاع بوته متغیر بود. وراثت پذیری عمومی ارتفاع بوته، وزن صددانه، تعداد روز تا 50 درصد گلدهی و تعداد دانه در بوته بیشتر از سایر صفات بود. در رگرسیون مرحله ای (گام به گام) برای انتخاب صفات مرتبط با عملکرد اقتصادی، دو صفت تعداد دانه در بوته و وزن صددانه با درجه تبیین 96.50 درصد از کل تنوع، بیش ترین نقش را داشتند. نتایج حاصل از تجزیه علیت نشان داد که صفات تعداد دانه در بوته و وزن صددانه به ترتیب با ضرایب برابر با 0.947 و 0.262 بیش ترین اثر مستقیم را بر روی عملکرد اقتصادی بوته داشتند. نتایج روش آماری تجزیه عامل ها هم چنین بیان گر این بود که دو مولفه اصلی اول حدود 69 درصد از تنوع کل فنوتیپی داده ها را برای صفت عملکرد اقتصادی بوته توجیه می کردند.

در پژوهش حاضر برای مدیریت و بهره برداری بهینه برداشت آب از مخزن سد علویان با استفاده از ورودی های ماهانه به مخزن، اقدام به کاربرد مدل های ریاضی بهینه سازی گردید. با توجه به منحنی های شدت-مدت-فرکانس خشکی چنین استنباط می شود که به ازای حجم فعال 60 میلیون مترمکعبی مخزن سد علویان به ازای دوره های بازگشت 33، 17، 10، 6 و 3 ماهه مقادیر پریودهای پاسخ گویی به ترتیب برابر با 2.07، 2.13، 2.17، 2.20 و 2.5 ماه است. برای ماکزیمم نمودن برداشت آب، یک مدل بهینه سازی خطی با محدودیت احتمالی نوشته و با استفاده از نرم افزار لیندو حل گردید. آب مورد نیاز گیاهان با روش پنمن – مانتیث محاسبه و در برابر مقادیر دبی ورودی به مخزن رسم گردید. حجم های کمبود و ذخیره محاسبه شده، مبنای تعیین پریود بحرانی قرار گرفت ]طول پریود بحرانی 52 ماه شد (پریود آماری مورد مطالعه 348 ماه می باشد)[. تابع هدف مدل به صورت ماکزیمم نمودن مقدار برداشت آب با توجه به محدودیت های مختلف تعریف گردید. دو حالت برداشت ثابت و برداشت ماهانه در طول پریود بحرانی مورد بررسی قرار گرفت و برای هر دو حالت ماکزیمم برداشت محاسبه شد. نتایج حاصله نشان داد که مقادیر برداشت ماکزیمم در هر دو حالت پاسخ گوی نیاز ماهانه نبوده و حجم فعال اولیه مخزن با توجه به مدیریت بهینه سازی به طور صحیح انتخاب نگردیده است، اما در حالت ماکزیمم سازی برداشت ماهانه وضعیت کمی بهتر است.

به منظور بررسی همبستگی بین صفات مهم زراعی و تجزیه آن به روابط علت و معلولی در گیاه کلزا، آزمایشی در سال زراعی 86-1385 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار روی 8 رقم کلزای پائیزه در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران اجرا شد. در تجزیه آماری این طرح 18 صفت مهم مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین ارقام برای کلیه صفات به غیر از وزن ساقه، طول خورجین، سطح برگ در مرحله بسته شدن کانوپی، ارتفاع اولین شاخه فرعی از سطح زمین و تعداد روز تا شروع رشد ساقه از لحاظ آماری تفاوت معنی داری وجود داشت. بین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک، عملکرد روغن، وزن ساقه، شاخص برداشت، درصد روغن و تعداد خورجین در بوته همبستگی مثبت و معنی داری وجود داشت، اما عملکرد دانه با تعداد روز تا شروع رشد ساقه، تعداد روز تا شروع گلدهی، تعداد روز تا 50 درصد گلدهی و تعداد روز تا پایان گلدهی همبستگی منفی و معنی داری داشت. بر اساس رگرسیون گام به گام، عملکرد دانه به عنوان متغیر وابسته و عملکرد بیولوژیک، وزن ساقه، تعداد خورجین در بوته، سطح برگ در مرحله بسته شدن کانوپی، ارتفاع بوته و تعداد روز تا 50 درصد گلدهی به عنوان متغیرهای مستقل وارد مدل گردیدند. ضریب تبیین مدل (R2=1) بود. عملکرد بیولوژیک و تعداد خورجین در بوته به ترتیب اثرات مستقیم قابل توجهی روی افزایش عملکرد دانه داشتند. اثر مستقیم منفی وزن ساقه و ارتفاع بوته روی عملکرد دانه توسط اثرات غیرمستقیم مثبت از طریق عملکرد بیولوژیک و تعداد خورجین در بوته خنثی گردید و باعث افزایش همبستگی این صفات با عملکرد دانه شد. برعکس، اثر مستقیم مثبت تعداد روز تا 50 درصد گلدهی بر روی عملکرد دانه توسط اثرات غیرمستقیم منفی از طریق عملکرد بیولوژیک خنثی شده و سبب کاهش همبستگی این صفت با عملکرد دانه شد. بنابراین مهم ترین صفات به عنوان شاخص انتخاب جهت بهبود عملکرد دانه به ترتیب شامل عملکرد بیولوژیک و تعداد خورجین در بوته بودند.

بررسی خصوصیات جریان در محل تلاقی رودخانه ها و کانال های روباز یکی از موضوعات مورد بحث مدل های ریاضی سه بعدی در دهه اخیر بوده است. الگوی جریان های ثانویه علاوه بر این که توزیع سرعت های اصلی را تحت تاثیر قرار می دهد بر الگوی فرسایش و رسوب گذاری در محل تلاقی نیز اثر گذار می باشد. تا کنون با اندازه گیری های آزمایشگاهی و صحرائی و هم چنین شبیه سازی ریاضی تاثیر برخی خصوصیات جریان ازجمله نسبت دبی، زاویه اتصال و اختلاف رقوم کف بستر کانال های متلاقی بر ساختار جریان دو یا سه بعدی مورد توجه قرار گرفته است. در این پژوهش از مدل سه بعدی SSIIM2 برای شبیه سازی تاثیر عدد فرود جریان درپایاب تلاقی بر ساختار جریان به ویژه الگوی جریان-های ثانویه در محل تلاقی کانال های روباز مستطیلی با زاویه اتصال 60 درجه استفاده شد. مدل مذکور ازشبکه غیرساختار با ترکیبی از سلول های چهار و شش وجهی به منظور ساخت هندسه محدوده شبیه سازی شده استفاده می-کند. از حل معادلات ناویر- استوکس و استفاده از مدل اغتشاشRNGK-e ، جریان در محل تلاقی شبیه سازی گردید. واسنجی مدل با استفاده از سرعت های دو بعدی اندازه گیری شده با دستگاه سرعت سنج لیزری(LDV)  و رقوم سطح آب اندازه گیری شده در نقاط مشخصی انجام شد. نتایج این پژوهش نشان داد که با افزایش عدد فرود جریان در پایاب تلاقی، مقدار نفوذ جریان کانال فرعی به درون کانال اصلی کاهش می یابد. هم چنین انحنا خطوط جریان کانال فرعی هنگام ورود به محل تلاقی بیشتر شده و بردارهای سرعت ورودی در محل اتصال با زاویه کوچک تری وارد کانال اصلی می شود. علاوه بر این افزایش عدد فرود باعث می شود جریان های ثانویه که درست از محل گوشه پائینی اتصال شروع به تشکیل شدن می نمایند ضعیف تر شوند. هم چنین الگوی جریان های ثانویه و تعداد سلول های چرخشی با حرکت از محل اتصال به طرف پائین دست و عبور از ناحیه جداشدگی جریان به شدت تغییر می کند. از طرف دیگر با کاهش عدد فرود جریان تنها یک سلول چرخشی بزرگ از جریان های ثانویه مشاهده می شود. با حرکت از محل اتصال به طرف پائین دست، مرکز این سلول چرخشی ازنزدیک سطح آب در ساحل راست به طرف مرکز سطح مقطع جریان جا به جا می شود.

تریتی پایرم اولیه آمفی پلوئید جدید بین گونه های دو جنس گندم دوروم (پایه مادری) و علف شور ساحل (پایه پدری) است که اگرچه پتانسیل معرفی به عنوان یک گندم زراعی جدید را دارد ولی دارای ناپایداری جزئی کروموزوم، دیررسی، شکنندگی محور سنبله و پنجه زنی مستمر می باشد که امکان اصلاح آن از طریق تلاقی لاین های اولیه با ارقام اصلاح شده گندم نان ایرانی و گزینش ژنوتیپ های ثانویه در نسل های تفرق و تلاقی برگشتی برای حذف این صفات نامطلوب وجود دارد. در این مطالعه 393 تلاقی بین ارقام اصلاح شده ایرانی گندم نان با لاین های اولیه تریتی پایرم انجام و توده مبدا بین گونه ای (F1) شامل 274 گیاه ایجاد و از خود گشنی آن ها، 1968 گیاه F2 در دو سال زراعی 83 تا 85 تولید گردید. وضعیت یوپلوئیدی و آنیوپلوئیدی در 31 گیاه از نتاجF1:2n=6x=42, AABBEbD  و 60 بوته نتاجF2:2n=6x=42, AABB(0-14)'Eb(0-14)'D  با روش های مرسوم سیتولوژی بررسی شد. نتایج نشان داد میزان آنیوپلوئیدی در نتاج F2 بین 32 تا 44 کروموزوم متغیر و گیاهان F1 عموما 42 کروموزومی بودند. بنابراین درصد آنیوپلوئیدی در نتاج F2 بیش از گیاهان نسل F1 بود. مطالعه همیولوژی کروموزومی در 21 بوته تریتی پایرم اولیه (F0)،28  گیاه F1 و 6 بوته F2 نشان داد که شاخص همیولوژی در لاین های اولیه تریتی پایرم بیشتر از نتاج F2 بود ولی اختلالات شدید کروموزومی این شاخص را در گیاهان F1 نسبت به F0 و F2 کاهش داد به طوری که تعداد کروموزوم های منفرد در نتاج F1 بسیار بیشتر از نتاج F2 و لاین های اولیه تریتی پایرم (F0) بود.

فرآیند پالایش فیزیکی، فن آوری نسبتا نوینی برای پالایش خاک های آلوده سطحی است که در آن با بهینه سازی شرایط برای فعالیت ریزجانداران هوازی، اقدام به پاک سازی خاک می شود. در این پژوهش قابلیت پالایش فیزیکی یک خاک آهکی (Typic Calciargids) آلوده به هیدروکربن های نفتی که با سه نسبت وزنی 1 به صفر، 1 به 1 و 3 به 1 (خاک آلوده: خاک غیرآلوده به ترتیب سطوح Cx، C1 و C2) با خاک غیر آلوده مخلوط شده بود بررسی شد. نتایج نشان داد که در اثر تیمار پالایش فیزیکی، فعالیت میکروبی در همه سطوح آلودگی نسبت به تیمار شاهد (بدون پالایش فیزیکی) افزایش یافت. به شکلی که میزان کربن تولید شده به صورت CO2 حاصل از تنفس میکروبی در سطوح C1،C2  و Cx به ترتیب 19، 25 و 20 درصد بیشتر از نمونه های شاهد بود. بیش ترین کاهش غلظت کل هیدروکربن های نفتی (TPHs) در پایان دوره مطالعاتی در سطح بالاتر آلودگی یعنی Cx مشاهده شد و کاهش حدود 52 درصدی نسبت به غلظت اولیه در مقابل کاهش حدود 21 درصدی در تیمار شاهد حاصل شد. هم چنین در سطوح C1 و C2 نیز به ترتیب غلظت اولیه TPHs در تیمار پالایش فیزیکی حدود 21 و 24 درصد بیشتر از تیمار شاهد کاهش داشت. بر اساس نتایج این پژوهش به نظر می رسد که فرآیند پالایش فیزیکی (هوادهی و تامین رطوبت مناسب) نقش موثری در افزایش فعالیت ریزجانداران خاک و کاهش غلظت آلاینده های نفتی از خاک داشته و بنابراین روش پالایش فیزیکی می تواند به عنوان روشی موثر، اقتصادی و با اثرات جانبی ناچیز برای محیط زیست، جهت پالایش ترکیبات نفتی در سطح وسیع مورد توجه قرار گیرد.

بیماری پوسیدگی طوقه برنج ناشی از گونه های Fusarium verticillioides،F. fujikuroi  و F. proliferatum یکی از بیماری های مهم بذرزاد برنج می باشد که بهترین راه کنترل آن، ضدعفونی بذر با قارچ کش ها است. مقاومت به قارچ کش ها یکی از موضوعات مهمی است که باید به طور مداوم مورد بررسی قرار گیرد. در این پژوهش، حساسیت 77 جدایه قارچ های عامل بیماری به قارچ کش تیوفانات متیل تیرام در محیط کشت PSA حاوی 1، 5، 10، 20 و 25 میلی گرم در لیتر از ماده موثره قارچ کش مورد مطالعه قرار گرفت و سپس EC50 و MIC قارچ کش برای هرکدام از جدایه ها محاسبه شد. نتایج نشان داد که EC50 و MIC قارچ کش تیوفانات متیل تیرام برای جدایه های مختلف به ترتیب بین 6.47-2.01 و 25-5 میلی گرم در لیتر متغیر بوده است. از آن جا که EC50 متحمل ترین جدایه، تنها 3.22 برابر حساس ترین جدایه بوده و جدایه های قدیمی استفاده شده نیز در همین دامنه حساسیت قرار گرفتند، بنابراین در جمعیت قارچ عامل بیماری، بعد از 10 سال مصرف قارچ کش تیوفانات متیل تیرام، مقاومتی رخ نداده است. هم چنین تفاوت معنی داری بین میانگین EC50 جدایه های گونه های مختلف مشاهده نشد. بنابراین دامنه EC50 برای سه گونه به صورت مشترک بیان شد.