مجله علوم شیلاتی ایران (انگلیسی)
سال:1387 | دوره:7 | شماره:2 (ویژه نامه) |تعداد مقالات:10

آلودگی رسوبات سطحی به فلزات سنگین در هشت خور در ناحیه ساحلی ماهشهر (شمال غربی خلیج فارس) از شهریور ماه 1384 تا مهرماه 1385 انجام شد. نمونه برداری بطور فصلی بوسیله گرب پترسون (Peterson) انجام و غلظت فلزات به روش پلاروگرافی ولتامتری اندازه گیری گردید. دامنه و میانگین غلظت در واحد میلیگرم/ کیلوگرم برای مس (35.16-15.03) 27.01، نیکل (171.41-65.57) 102.67، کبالت (20.06-4.63) 13.22، جیوه (0.78-0.093) 0.22، روی (379-65.07) 113.7، کادمیم (1-0.27) 0.559 و سرب (29.72-7.09) 14.66 تعیین شد. به منظور سنجش سطح آلودگی، مقادیر مرجع فلزات مختلف در منطقه مورد مطالعه، تعیین و فاکتور آلودگی هر فلز (Cf) و درجه آلودگی هر خور (Cd) نیز مشخص گردید. همچنین غلظت های اندازه گیری شده با استانداردهای بین المللی کیفیت رسوبات مقایسه شد. بر اساس مقادیر شاخص آلودگی (Cf)، غلظت بعضی فلزات مثل جیوه، روی، نیکل و کادمیم در سطح خطر بود. بر اساس درجه آلودگی (Cd)، تمامی خورهای مورد مطالعه در سطح درجه آلودگی متوسط بودند به جز خور غنام که آلودگی قابل ملاحظه ای را از نظر غلظت فلزات سنگین نشان داد.

تاثیر مکمل ال- کارنتین بر روند رشد، شاخص رشد ویژه، کارآیی غذا، شاخص هپاتوسوماتیک و ترکیب شیمیایی لاشه بدن بچه فیل ماهیان پرورشی (Huso huso) مورد بررسی قرار گرفت. بچه ماهیان با چهار سطح ال- کارنتین (0، 300، 600 و 900 میلیگرم به ازای هر کیلوگرم جیره) با سه تکرار در هر تیمار (15 عدد ماهی به ازای هر وان فایبرگلاس) در دو فاز مطالعاتی (فاز اول تعداد 180 عدد بچه فیل ماهی 525±9 گرم به مدت 71 روز و در فاز دوم 120 بچه فیلماهی با وزن متوسط 870.7±32 گرم به مدت 126 روز) پرورش داده شدند. در فاز اول مکمل ال- کارنتین بر وزن نهایی، ضریب تبدیل غذا و شاخص رشد ویژه بی تاثیر بود، هر چند ماهیان تغذیه شده با سطوح 900 میلیگرم ال- کارنتین از افزایش رشد، شاخص رشد ویژه و کارآیی غذای مناسبتری نسبت به تیمار شاهد برخوردار بودند (P³0.05). همچنین اختلاف معنی داری در مقادیر پروتئین، چربی، رطوبت، خاکستر و شاخص هپاتوسوماتیک تیمارهای مورد بررسی ملاحظه نشد (P³0.05). نسبت بازده پروتئین بطور معنی داری از جیره های محتوی مکمل ال- کارنتین تاثیر پذیرفت، بطوریکه نسبت بازده پروتئین در تیمار حاوی 900 میلیگرم ال- کارنتین، بطور معنی داری نسبت به ماهیان تیمار شاهد بالاتر بود (P£0.05).در فاز دوم ماهیانی که از جیره ال- کارنتین تغذیه نموده بودند از شاخص روند رشد و شاخص رشد ویژه از روند صعودی ولی ضریب تبدیل غذا و شاخص هپاتوسوماتیک از روند نزولی برخوردار بودند (P£0.05). در انتهای دوره آزمایش ترکیب کل بدن بطور معنی داری از تیمارهای مختلف تاثیر نپذیرفت، هر چند متوسط چربی در بدن ماهیان تغذیه شده از جیره محتوی 600 و 900 میلیگرم در کیلوگرم اندکی کاهش یافت (P³0.05). نتایج این مطالعه بر این نکته اذعان دارد که افزودن 300 تا 600 میلیگرم ال- کارنتین در جیره غذایی، موجب بهبود روند رشد، کارآیی غذا و استفاده بهینه از پروتئین در این گونه می گردد.

میزان رشد، ضریب تبدیل غذایی و ترکیب لاشه بچه ماهیان انگشت قد قزل آلای رنگین کمان با وزن اولیه 9.99±0.109 گرم مورد بررسی قرار گرفت. این طرح تحقیقاتی شامل جیره های غذایی با دو سطح انرژی (2900 و 3500 کیلوکالری بر کیلوگرم) و شش سطح غذای مصرفی (1، 2، 3، 4 و 5 درصد وزن بدن در روز و تا حد سیری) بود که در قالب یک طرح آماری فاکتوریل 6´2 به مدت 60 روز انجام شد. تعداد 20 بچه ماهی در هر یک از تانکهای پلی اتیلن با حجم آبگیری 150 لیتر ذخیره سازی شدند و هر تیمار شامل سه تکرار بود. در طول دوره آزمایش، حداکثر وزن نهایی و ضریب رشد ویژه در هر دو سطح انرژی جیره غذایی مربوط به میزان غذادهی 5 درصد وزن بدن در روز بود. این شاخص ها با افزایش میزان غذادهی تا حد سیری کاهش داشت. بدون توجه به میزان غذای مصرفی ماهیان قزل آلا که با جیره غذایی حاوی سطح انرژی بالاتر (3500 کیلوکالری بر کیلوگرم) تغذیه شدند میزان رشد آنها 35 درصد بیشتر از ماهیان قزل آلایی بود که با جیره غذایی حاوی انرژی کمتر (2900 کیلوکالری بر کیلوگرم) تغذیه شدند. ارتباط معنی داری بین تاثیر متقابل انرژی جیره غذایی و میزان غذای مصرفی بر وزن نهایی و ضریب تبدیل غذایی مشاهده شد (P<0.05). ضریب تبدیل غذایی در تیمارهایی که تا حد سیری تغذیه شده بودند در بالاترین سطح خود قرار گرفت (19 تا 21 درصد) و در مقایسه با تیمارهایی که کمترین ضریب تبدیل غذایی را داشتند، افزایش نشان داد. پروتئین، چربی و رطوبت لاشه با افزایش سطح انرژی جیره غذایی و افزایش میزان غذادهی اختلاف معنی داری را در سطح 95 درصد نشان داد (P<.05). میزان پروتئین و چربی لاشه با افزایش انرژی جیره غذایی و افزایش میزان غذای مصرفی، افزایش و رطوبت لاشه کاهش یافت (P<0.05). ضریب چاقی به میزان (14 تا 15 درصد) با افزایش میزان انرژی جیره غذایی و افزایش میزان غذای مصرفی افزایش داشت. در این تحقیق مشخص شد که هر دو عامل مورد مطالعه (انرژی جیره غذایی و میزان غذای مصرفی) عوامل موثر بر میزان رشد، ضریب تبدیل غذایی و ترکیب لاشه هستند. داده های مربوط به ضریب رشد ویژه و ضریب تبدیل غذایی در ارتباط با مقدار غذای مصرفی، امکان تعیین حد بهینه حداکثر غذادهی را مشخص نمود. بر این اساس حد بهینه غذادهی برای بچه ماهیان انگشت قد قزل آلای رنگین کمان با وزن اولیه حدود 10 گرم، که با جیره غذایی حاوی 2900 کیلوکالری بر کیلوگرم انرژی تغذیه شده بودند 4 درصد وزن بدن در روز و برای ماهیانی که با جیره غذایی حاوی 3500 کیلوکالری بر کیلوگرم، 3 درصد وزن بدن تعیین شد.

فراوانی طولی میگوی ببری سبز (Penaeus semisulcatus) در آبهای ساحلی بوشهر، خلیج فارس از دی ماه 1382 تا اسفند ماه 1383 بوسیله شناور تحقیقاتی لاور II در 50 ایستگاه بصورت ماهانه جمع آوری گردید. تعداد 535 عدد میگو شامل 292 عدد میگوی ماده و 243 عدد میگوی نر بعنوان نمونه جهت محاسبه طول کل، وزن و طول کاراپاس جمع آوری و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات فراوانی طولی از برنامه FiSAT استفاده گردید.برای جنس نر L¥ و K برابر با 38 میلیمتر و 1.6 در سال بترتیب تخمین زده شد. تخمین L¥ در ماده ها برابر با 50.4 میلیمتر و K برابر با 2.2 در سال بود. حداکثر سن (Tmax) تخمین زده شده برای نرها 20 ماه و برای ماده ها 15 ماه محاسبه گردید.بر اساس نتایج این تحقیق، رشد میگوی ببری سبز در تابستان و پاییز سریع و در زمستان و بهار کند و تا حدودی ثابت می باشد.

یک آزمایش 60 روزه، تاثیر سطوح مختلف انرژی قابل هضم در جیره بر روی بچه اهی سفید انجام شد. چهار جیره حاوی پروتئین یکسان (35 درصد) با سطوح انرژی 2500، 2600، 2700 و 2800 کیلوکالری/ کیلوگرم جیره فرموله شد. دویست و چهل عدد بچه ماهی با میانگین وزنی 2±0.4 گرم بین 12 مخزن فایبرگلاس با ظرفیت 400 لیتر بطور کاملا تصادفی توزیع شد. شاخصهای رشد مانند درصد بقا، افزایش وزن، ضریب تبدیل غذا و نسبت بازدهی پروتئین با افزایش انرژی قابل هضم از 2500 به 2800 کیلوکالری/ کیلوگرم/ جیره بهبود یافتند و اختلاف معنی داری را نشان دادند (P<0.05). انرژی قابل هضم بین سطوح 2600 و 2700 کیلوکالری/ کیلوگرم/ جیره اختلاف معنی داری را نشان ندادند (P>0.05). در ترکیبات مغذی لاشه در سطوح مختلف انرژی قابل هضم نیز اختلاف معنی داری مشاهده نشد (P>0.05).

تاثیر محلول اسید سیتریک بر ثبات چربی فیله های اسبله (Silurus glanis) طی نگهداری به صورت منجمد (تا 6 ماه) بررسی شد. گسترش رانسیدیتی به کمک تعدادی از شاخص های بیوشیمیایی (اسیدهای چرب آزاد، پراکسیدها و محصولات ثانویه اکسیداسیون) اندازه گیری شد و با اندازه گیری رطوبت تحت فشار و ارزیابی حسی (بو، استحکام و ظاهر فیله ها) کامل گردید. تیمار با اسید سیتریک سبب کاهش تشکیل اسیدهای چرب آزاد (ماه ششم، 7.43 درصد اسید اولئیک در چربی کل)، پراکسید (7.98 میلی اکی والان اکسیژن در کیلوگرم چربی در ماه ششم) و ترکیبات ثانویه اکسیداسیون چربی (2.16 میلی گرم مالونالدهید در گیلوگرم ماهی) گردید. فیله های تیمار شده با اسید سیتریک در مقایسه با تیمار شاهد حاوی مقادیر کمتر پراکسید، مواد واکنش دهنده با تیوباربیتوریک اسید، اسیدهای چرب آزاد (طی صفر، 3 و 6 ماه نگهداری به صورت منجمد) و رطوبت تحت فشار (6 ماه) بود.

رابطه ژنتیکی بین 96 نمونه ماهی شیپ از 6 منطقه در سواحل جنوبی دریای خزر و 8 نمونه از شمال دریای خزر (رودخانه اورال) با استفاده از روش بیشترین شباهت (Maximum Likelihood) بوسیله فاصله های نی (Nei’s Distance) و کاوالی اسفورزا و ادوارد (Cavalli-Sforza and Edward’s Distance) بر اساس فراوانی ژنی نشان داد که نمونه های سواحل ایران یک گروه (تبار) تک تبار را تشکیل داده و از نمونه های شمالی دریای خزر (اورال) جدا می باشند. همچنین نمونه های ایرانی به دو (گروه) تبار انزلی، کیاشهر و گرگان، سفیدرود، بابلسر و نوشهر تقسیم می شوند. آزمون بوت استراپینگ تک نیایی گروههای گرگان، بابلسر، نوشهر و سفیدرود را با تایید بالا (Bootstrap support=93) و تک نیایی گروههای انزلی- کیاشهر را با تایید متوسط (Bootstrap support=65) نشان داد. ساختار تباربندی درختان فیلوژنتیکی بازسازی شده مطابق با پراکنش جغرافیایی نمونه ها بود.

به منظور بررسی تاثیر جیره غذایی بر قابلیت هضم ماده خشک، انرژی ناخالص، پروتئین خام و فسفر در ماهی آزاد اقیانوس اطلس (Salmo salar, L.) آزمایش قابلیت هضم انجام شد. ماهیها در دو گروه یا دو تکرار با مقادیر 1.25, 1.0, 0.75, 0.5, 0.25 و 1.9 درصد وزن بدن در روز تغذیه شدند. مدفوع ماهیان با استفاده از جمع کننده های مدل گلف (Guelph-type) طی پنج روز متوالی جمع آوری شدند. میزان غذای مصرفی بطور معنی داری بر قابلیت هضم ماده خشک، پروتئین و فسفر تاثیر داشت (P<0.05). قابلیت هضم ماده خشک در ماهیان تغذیه شده با جیره غذایی 0.25 درصد وزن بدن در روز در مقایسه با ماهیان تغذیه شده با جیره های غذایی 0.75, 0.5 و 1.0 درصد وزن بدن در روز بطور معنی داری کمتر بود. قابلیت هضم پروتئین در ماهیان تغذیه شده با جیره غذایی 0.25 درصد وزن بدن در روز در مقایسه با 1.25 درصد وزن بدن در روز بطور معنی داری کمتر بود. قابلیت هضم فسفر در ماهیان تغذیه شده با 0.25 درصد وزن بدن در روز در مقایسه با سایر تیمارها به استثنای 1.0 درصد وزن بدن در روز بطور معنی داری کمتر بود. اختلاف معنی داری در قابلیت هضم انرژی بین ماهیان تغذیه شده با جیره های غذایی مختلف وجود نداشت. مهمترین اثر، کاهش قابلیت هضم در کمترین جیره غذایی بدون وجود یک رابطه واضح بین جیره و قابلیت هضم بالاتر از این جیره، بود. این موضوع بوسیله دفع نسبتا بالای نیتروژن و فسفر با منشا درونی در جیره غذایی کمتر از حد نگهداری بدن شرح داده شد.

اطلاعات ماهانه فراوانی طولی ماهی شیر (Scomberomorus commerson) از فرودین ماه 1381 تا اسفند ماه 1383، به منظور بررسی پویایی جمعیت این ماهی در سواحل دریای عمان مورد استفاده قرار گرفت. حداکثر طول چنگالی (FL) و وزن ماهی زیست سنجی شده 170 سانتیمتر و 38 کیلوگرم بود. طول بی نهایت برای این ماهی، 178 سانتیمتر؛ ضریب رشد، 0.28 و سن در طول صفر، -0.36 در سال تخمین زده شد. مرگ و میر کل (Z) به کمک منحنی خطی صید 0.95 (در سال) و مرگ و میر طبیعی (M) بر اساس پارامترهای رشد و میانگین دمای محیطی (26.5 درجه سانتیگراد)، 0.36 (در سال) بدست آمد. بدین ترتیب مرگ و میر صیادی 0.59, (F) (در سال) بدست آمد که بالاتر از میزان مرگ و میر صیادی بهینه (Fopt=0.18) و مرگ و میر صیادی کران (Flimit=0.24) بود. این حالت نشان می دهد که ذخیره ماهی شیر بیش از حد مجاز برداشت می شود. لذا برای پایداری ذخایر آن باید مدیریت موثرتری بر روی آن اعمال شود.