علوم کشاورزی ایران
سال:1385 | دوره:37 | شماره:2 |تعداد مقالات:21

امروزه خاک ورزی حفاظتی به عنوان بهترین راه حل برای کنترل فرسایش خاک به شمار می رود. یک ایده جدید برای کشت دقیق بذر در روشهای مختلف خاک ورزی حفاظتی، استفاده از کارنده های حفره ساز است که براحتی می توانند در داخل بقایا، زمینهای شیب دار و اراضی سنگلاخ کشت نمایند. این کارنده ها علاوه بر تامین عمق و فاصله دقیق بذرها، موجب حذف هزینه تنک کردن و کاهش میزان بذر موردنیاز می گردند. لذا در تحقیق حاضر اقدام به ساخت یک واحد کارنده حفره ساز از نوع بیلچه ای(Dibble Punch Planter) با موزع بادی، جهت کشت ذرت، گردید. این کارنده ابتدا حفره هایی با فاصله و عمق یکسان در زمین ایجاد نموده، سپس در داخل هر حفره یک بذر قرار می دهد و روی آنرا می پوشاند. دستگاه پس از ساخت در آزمایشگاه و مزرعه ارزیابی گردید. در ارزیابی آزمایشگاهی که از گریس بلت استفاده شد، اثر سطوح مختلف سرعت پیشروی بر شاخص چند کاشتی، شاخص کیفیت تغذیه، شاخص نکاشت، دقت و میزان قرارگیری بذرها در درون دایره های مشخص شده روی گریس بلت مورد بررسی قرار گرفت. در ارزیابی دستگاه در مزرعه، اثر سرعت پیشروی و شرایط سطحی زمین بر شاخص های فوق و همچنین میانگین عمق کاشت، مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام تحقیق در آزمایشگاه از طرح کاملا تصادفی با 6 سطح سرعت و در 8 تکرار استفاده شد. جهت انجام تحقیق در مزرعه از آزمایش فاکتوریل 3´5 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی، شامل 5 سطح سرعت (5.5, 4, 2.8, 1.7 و 7 کیلومتر در ساعت) و سه شرایط سطحی زمین (زمین شخم و دیسک خورده، زمین با بقایای گیاهی گندم و زمین خاک ورزی نشده) با 5 تکرار در خاک شنی و رسی سنگریزه دار استفاده شد. با توجه به نتایج بدست آمده از آزمونها (در مزرعه و آزمایشگاه) بطور خلاصه می توان گفت که افزایش سرعت پیشروی باعث افزایش شاخص های چندکاشتی، دقت و نکاشت و کاهش شاخص کیفیت تغذیه، میزان قرارگیری بذرها در درون حفره ها و میانگین عمق کاشت گردید. همچنین نتایج آزمایش ها نشان داد که شرایط زمین روی پارامترهای مورد بررسی تاثیری ندارد و می توان گفت که کارنده در هر سه شرایط زمین مورد آزمایش می تواند بخوبی کار کند. بعلاوه سرعت پیشروی در هر سه شرایط زمین، 5.5 کیلومتر در ساعت توصیه می گردد.

دستیابی به روشهای کشت درون شیشه ای جهت تکثیر گیاه مو، اولین قدم در بکارگیری تکنولوژی های زیستی برای اصلاح و عاری سازی این گیاه از عوامل بیماریزا می باشد. در این راستا تحقیقی در طی سالهای 82-1381 بر روی دو رقم انگور معروف ایرانی بی دانه سفید (بی دانه) و شاهرودی (دانه دار)، در آزمایشگاههای گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران انجام شد. به منظور استقرار درون شیشه ای ریزنمونه ها، آزمایشی شامل بررسی اثر زمان نمونه گیری طی فصل تابستان، نوع محیط کشت 1.2MS, MS) و WPM) و نوع ریزنمونه بر روی صفاتی مانند تعداد و طول شاخساره، وضعیت برگ و اندازه کالوس انجام شد. نتایج نشان داد که مناسبترین زمان نمونه گیری شهریور ماه، بهترین محیط کشت MS و مطلوبترین ریزنمونه ها قسمتهای میانی و پایینی شاخساره در هر دو رقم می باشند. در مرحله پرآوری، ابتدا اثر غلظتهای مختلف هورمونهای BA و IBA در محیط کشت MS، بر صفاتی چون تعداد، طول شاخساره و کیفیت آن بررسی شد. تیمار هورمونی BA با غلظت یک میلی گرم در لیتر در ارقام بیدانه سفید و شاهرودی بهترین نتایج را در مرحله پرآوری نشان داد. در مرحله ریشه زایی، ریز قلمه ها در محیط کشت MS با نصف غلظت عناصر غذایی پرمصرف همراه با غلظت های مختلف هورمون IBA و شاهد بدون هورمون قرار گرفتند. تیمار 0.05 میلی گرم در لیتر IBA و شاهد بهترین نتایج را بر درصد ریشه زایی، تعداد و طول ریشه در ریز قلمه ها در هر دو رقم ایجاد نمودند. مرحله سازگاری با انتقال گیاهچه ها به گلخانه، استفاده از بستر کشت پیت و پرلیت با نسبت 1:1 و تغذیه گیاهچه ها با عناصر غذایی رقیق شده محیط کشت MS انجام شد. پس از یکماه، درصد موفقیت گیاهچه های سازگار با شرایط محیطی در رقم بیدانه سفید 85% و رقم شاهرودی80% بود. پس از تعیین بهترین شرایط کشت درون شیشه ای دو رقم انگور، کشت مریستم انتهایی در محیط کشت MS همراه با غلظتهای مختلفی از BA و IBA انجام شد. مریستمها در تیمارهای هورمونی 0.5 میلی گرم در لیتر BA در رقم بیدانه سفید و 1 میلی گرم در لیتر BA در رقم شاهرودی بخوبی رشد یافتند.

نظر به اینکه شربت اینورت در تولید فرآورده های قنادی از جمله بیسکویت کاربرد فراوانی داشته و این شربت در کارخانه ها با دو نوع اسید آلی یا معدنی تولید می شود، در این پژوهش شربت مذکور با سه نوع اسید کلریدریک، سیتریک و تارتاریک تولید شده و این سه شربت در تولید سه نوع بیسکویت با فرمولاسیون های مختلف به کارگرفته شد و در نهایت تاثیر نوع شربت بر کیفیت محصول مورد مطالعه قرار گرفت. بدین منظور چهار فاکتور pH، رطوبت، پراکسید و اسیدیته چربی در بیسکویت ها اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان دهنده این مطلب بود که نوع اسید به کار رفته در تولید شربت نقش زیادی در کاهش برخی از خصوصیات محصول نظیر رطوبت، pH، پراکسید و اسیدیته و در نتیجه افزایش کیفیت آنها داشته است. همچنین مشخص شد که در بین سه نوع اسید مورد استفاده در تولید شربت اینورت، اسید کلریدریک خصوصیات بهتری در فرآورده نهایی ایجاد می کند.

در این تحقیق سعی شده به روش تحلیل منطقه ای رابطه ای برای برآورد تولید رسوب معلق در سطح حوضه دریاچه ارومیه ارایه شود. برای این منظور 27 زیرحوضه دارای آمار رسوب و جریان نسبتا طولانی (33 - 20 سال) و پراکنش جغرافیایی مناسب انتخاب شده است. از این تعداد 17 مورد برای بدست آوردن رابطه رگرسیونی و 10 مورد برای ارزیابی رابطه مورد استفاده قرار گرفت. سپس تعداد 22 ویژگی آبخیز به تفکیک زیر حوضه ها تعیین گردیدند. در این مرحله پس از دسته بندی متغیرهای توصیفی بوسیله ماتریس همبستگی منظم شده، ترکیباتی از متغیرهای مذکور طوری انتخاب شدند که مستقل از هم باشند. در مرحله آخر با استفاده از این ترکیبات معادلاتی بدست آمد که از میان آنها بهترین رابطه انتخاب و معرفی شده است. در این معادله متغیرهای حاصلضرب دبی متوسط سالانه و مساحت، مجموع درصد اراضی رو به شمال و غرب و مجموع درصد واحدهای کواترنری و سنگهای حساس به فرسایش بیش از 94 درصد تغییرات تولید رسوب معلق را بیان می کنند. متوسط خطای نسبی و ضریب کارایی معادله یاد شده به ترتیب 25 درصد و 0.99 می باشند.

کنجاله کلزا دارای پروتئینی با کیفیت بالاست بنابراین ممکن است به عنوان جایگزینی برای کنجاله سویا در جیره مرغ های مادر گوشتی مفید باشد. در این تحقیق تاثیر جیره های غذایی حاوی سطوح مختلف کنجاله کلزا با و بدون آنزیم بر توان تولیدی مرغان مادر گوشتی لوهمن از سن 47 تا 59 هفتگی مورد مطالعه قرار گرفت. برای این منظورکنجاله کلزا در سطوح صفر20, 10,  و 30 درصد با و بدون آنزیم تجاری گریندآزیم در یک طرح کاملا تصادفی با روش فاکتوریل 2´4 جایگزین کنجاله سویا گردید و اثرات آن بر درصد تولید تخم مرغ به ازای تعداد مرغ موجود، میانگین وزن تخم مرغ، گرم تخم مرغ تولیدی به ازای هر مرغ در روز، درصد تخم مرغ های قابل جوجه کشی بازای مرغ موجود، درصد جوجه درآوری بازای کل تخم مرغ های چیده شده در دستگاه، درصد تخم مرغهای بی نطفه، غلظت هورمونهای تیروئیدی (T3 و T4 ) و مقدار خوراک مصرفی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. با توجه به داده های حاصله تاثیر جیره های غذایی حاوی سطوح مختلف کنجاله کلزا بر درصد تولید تخم مرغ به ازای تعداد مرغ موجود، میانگین وزن تخم مرغ، گرم تخم مرغ تولیدی به ازای هر مرغ در روز و درصد تخم مرغ قابل جوجه کشی بازای مرغ موجود، تنها در سطح 30 درصد کاهش معنی داری را نسبت به گروه شاهد داشت و مصرف کنجاله کلزا تا سطح 20 درصد تاثیر نامطلوبی بر صفات فوق نداشت (p<0.05). درصد جوجه درآوری بازای کل تخم مرغ های چیده شده در دستگاه و درصد تخم مرغهای بی نطفه به طور معنی داری تحت تاثیر سطح کنجاله کلزا قرار نگرفت (p>0.05). غلظت هورمونهای تیروئیدی ( T3 و T4 ) کاهش معنی داری را بین سطوح 20 و 30 درصد با گروه شاهد نشان دادند (p<0.05). اثر متقابل آنزیم ´ کنجاله کلزا در هیچ کدام از صفات اندازه گیری شده معنی دار نبود (p>0.05). استفاده از آنزیم در هیچ کدام از صفات اثر معنی داری نشان نداد اما از نظر عددی باعث افزایش میانگین وزن تخم مرغ و گرم تخم مرغ تولیدی به ازای هر مرغ در روز گردید نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که به کار بردن 20 درصد کنجاله کلزا می تواند در جیره گله های مادر گوشتی بدون اثرات نامطلوب معنی داری مورد استفاده قرار گیرد.

کدوی تخمه کاغذی (Cucurbita pepo convar. pepo var. styriaca)، گیاهی است علفی؛ یکساله از خانواده کدوییان که بومی مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری آمریکا بوده و از گیاهان دارویی بسیار ارزشمند در صنایع داروسازی کشورهای توسعه یافته می باشد. از بذرهای این گیاه به واسطه وجود مواد موثره حایز اهمیتی نظیر بتاسیتوسترول، اسیدهای چرب و ویتامین E، در درمان بیماریهایی نظیر تورم پروستات و سوزش مجاری ادرار استفاده می شود. در این تحقیق که در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد تاثیر هرس ساقه اصلی ( در 5 مرحله رشدی مختلف: بدون هرس ( شاهد)، 3 تا 5 برگی، 6 تا 8 برگی، ظهور اولین گل و ظهور 8 تا 10 گل) بر تعداد و وزن میوه و برخی خصوصیات دانه، میزان روغن و درصد اسیدهای چرب تشکیل دهنده آن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد که تیمار هرس در مرحله 6 تا 8 برگی در مقایسه با سایر تیمارها سبب افزایش معنی داری در تعداد دانه در میوه، وزن تر و خشک دانه در میوه و کرت گردید. تیمارهای شاهد و هرس در مرحله ظهور 8 تا 10 گل از نظر وزن هزار دانه بالاتر از سایر تیمارها قرار گرفتند. میزان روغن تحت تاثیر هرس قرار نگرفت، همچنین درصد اسیدهای چرب روغن بسته به نوع تیمار هرس نوساناتی نشان داد.

ویژگی‎های زیستی و میزان تغذیه سنین مختلف لاروی مگس سیرفید Scaeva albomaculata (Macqaurt) روی شتهMyzus persicae (Sulzer) در اتاق رشد با دمای 25±2 درجه سانتی گراد، رطوبت نسبی 55 تا 65 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مورد مطالعه قرار گرفت. دوره جنینی تخم، دوره لاروی، دوره شفیرگی و کل دوره رشدی این مگس به ترتیب 7.83, 11.33, 4.67 و 24.83 روز تعیین شد. طول عمر حشرات کامل وقتی با آب و محلول عسل مورد تغذیه قرار گرفتند به میزان قابل توجهی افزایش یافت ( 35.60 روز) و این در حالی است که این حشره در شرایط بدون تغذیه فقط توانست 3.50 روز زنده بماند. نتایج بدست آمده نشان داد که مگس S. albomaculata می ‎تواند بطور متوسط 95.50 عدد تخم در طول عمر خود تولید نماید که 85.97 درصد این تخم‎ ها قابلیت تفریخ داشته و به لارو سن اول تبدیل می‎ شوند. بررسی‎ ها نشان داد که از لحاظ میزان تغذیه (شکار) روزانه و تغذیه کل مربوط به سه سن لاروی مگس اختلاف معنی ‎داری وجود دارد (P<0.01). هر لارو این مگس طی مراحل سه گانه لاروی (طول عمر لاروی) توانست بطور متوسط 521.10 عدد شته سبز هلو را مورد تغذیه قرار دهد که نشانگر پتانسیل بالای تغذیه لاروهای این مگس از شته سبز هلو می‎ باشد. لاروهای سن سوم نقش بیشتری در تغذیه داشتند بطوریکه 70.30 درصد کل تغذیه دوره لاروی مربوط به این سن بود. میزان سرانه تغذیه روزانه لاروهای سینن اول، دوم و سوم به ترتیب 38.06, 8.79,  و 76.31 عدد شته سبز هلو تعیین شد که در این میان لاروهای سن سوم و لاروهای سن اول به ترتیب بیشترین و کمترین میزان تغذیه روزانه را به خود اختصاص دادند. با توجه به پتانسیل بالای تغذیه و تولید مثل، این مگس سیرفید می ‎تواند جایگاه مناسبی در مدیریت تلفیقی گونه ‎های مختلف شته بویژه شته سبز هلو داشته باشد.

برای تعیین زیست فراهمی کلسیم موجود در صدف معدنی از تعداد 81 قطعه مرغ تخمگذار سویه تجارتی های لاین (W-36) استفاده شد. آزمایش در قالب طرح کامل تصادفی با 9 تیمار در 3 تکرار انجام شد و هر تکرار شامل 3 قطعه مرغ بود. پرنده ها در داخل قفس هایی به ابعاد 37´37 سانتی متر قرار داشتند. تیمارها شامل جیره های آزمایشی بود. تیمار یک جیره پایه بدون منبع کلسیم حاوی 0.37 درصد کلسیم بود. تیمارهای 2 تا 5 حاوی سطوح 3, 2, 1 و 4 درصد کلسیم از منبع مورد استفاده به عنوان ماده استاندارد بودند. منبع مورد استفاده به عنوان ماده استاندارد کربنات کلسیم خالص بود. تیمارهای 6 تا 9 حاوی سطوح 3, 2, 1 و 4 درصد کلسیم از منبع مورد آزمایش یعنی صدف معدنی بودند. تنها عامل متغیر در جیره های آزمایشی منبع و سطح کلسیم بود و سایر مواد مغذی یکسان بود. پرنده ها به مدت 30 روز جیره های آزمایشی را دریافت نمودند و پس از گذشت 25 روز از دریافت جیره های آزمایشی به مدت 5 روز صفات تولید تخم مرغ، وزن تخم مرغ، وزن مخصوص تخم مرغ، ضخامت پوسته تخم مرغ، واحد هاو، خاکستر پوسته تخم مرغ، وزن پوسته تخم مرغ و خاکستر استخوان چربی گرفته شده انگشت پا اندازه گیری شد. تفاوت شیب خط ماده آزمایشی و استاندارد در مورد صفت تولید تخم مرغ معنی دار بود (P<0.05)، عرض از مبدا دو خط و تفاوت عرض از مبدا و عملکرد با جیره پایه معنی دار نبود. با استفاده از این صفت به عنوان معیار برآورد، زیست فراهمی کلسیم موجود در صدف معدنی 138 درصد و حدود اطمینان 95 درصد آن 106.2-170 بود. در مورد ضخامت پوسته تخم مرغ شیب دو خط تفاوت معنی دار داشت (P<0.05)، عرض از مبدا خط صدف معدنی و کربنات کلسیم و تفاوت عرض از مبدا و عملکرد با جیره پایه معنی دار نبود. با استفاده از این صفت به عنوان معیار برآورد، زیست فراهمی کلسیم موجود در صدف معدنی 120 درصد و حدود اطمینان 95 درصد آن 105-149 بود.

تاثیر 6 روش خاکورزی در کشت ذرت متشکل از سه ماشین اولیه (گاوآهنهای برگرداندار، بشقابی و قلمی) و دو ماشین ثانویه (هرس بشقابی و دوبار کولتیواتور) با استفاده از طرح آزمایشی فاکتوریل با دو عامل بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با شش تیمار و چهار تکرار مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایشات در مزارع دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه درسال 1381 انجام یافت. پارامترهای مورد مطالعه انرژی سوخت مصرفی تراکتور، انرژی نفوذپذیری خاک و انرژی محصول بود. نتایج نشان داد که کمترین و بیشترین انرژی سوخت مصرفی تراکتور، به ترتیب متعلق به ترکیب گاوآهن قلمی با هرس بشقابی (962.9 Mj/ha) و گاوآهن بشقابی با دوبار کولتیواتور (1871.5 Mj/ha) بوده است. انرژی سوخت مصرفی گاوآهن قلمی و هرس بشقابی به میزان %30.1 و %23.3 به ترتیب کمتر از گاوآهن بشقابی و دوبار کولتیواتور به دست آمد. از نظر عملکرد محصول ذرت دانه ای و علوفه ای اختلاف معنی داری بین تیمارها مشاهده نگردید. انرژی محصول در کلیه تیمارها برای ذرت دانه ای بین 36516.8 تا 67638.3 مگاژول بر هکتار، و ذرت علوفه ای بین 154580.1 تا 212657.8 مگاژول بر هکتار محاسبه گردید. از نظر نسبت انرژی حاصله از محصول به انرژی سوخت مصرفی تراکتور، در هر دو نوع ذرت بزرگترین رقم، متعلق به کرتهای ترکیب گاوآهن قلمی با هرس بشقابی، و کمترین آنها برای ذرت دانه ای در کرتهای گاوآهن برگرداندار + دوبار کولتیواتور، و برای ذرت علوفه ای در کرتهای گاوآهن بشقابی + دوبار کولتیواتور به دست آمد. بزرگترین انرژی نفوذ پذیری خاک در عمق های 5 تا 40 سانتیمتر متعلق به گاوآهن بشقابی + هرس بشقابی، و کمترین آنها در ترکیب گاوآهنهای برگرداندار و قلمی با هرس بشقابی به دست آمد. نتایج نشان داد که تیمار A متشکل از گاوآهن قلمی و هرس بشقابی، بعلت مصرف کمترین انرژی سوخت تراکتور، بزرگترین نسبت انرژی محصول و کمترین انرژی نفوذ پذیری خاک، بهترین روش خاکورزی نسبت به سایر تیمارها بوده است.

این پژوهش به منظور بررسی تاثیر تیمارهای آب آبیاری به میزان 100, 80, 60, 40 و 120 درصد نیاز آبی و مقادیر مختلف نیتروژن به میزان 120, 60 و 180 کیلوگرم در هکتار و بر همکنش آنها بر کمیت و کیفیت گیاه گوجه فرنگی رقم ارلی اوربانا انجام گرفت. پژوهش در سال 1382 در مزرعه تحقیقاتی گروه آبیاری و آبادانی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران (منطقه نیمه خشک) در یک خاک لوم رسی و در طرح کرت های خردشده با سه تکرار (تیمارهای آبیاری به عنوان کرت های اصلی و مقادیر نیتروژن به عنوان کرت های فرعی) انجام شد. نتایج تجزیه آماری نشان داد که میزان آب آبیاری و مقادیر مختلف نیتروژن و همچنین برهمکنش آنها بر خصوصیات کمی گوجه فرنگی شامل عملکرد کل محصول، عملکرد محصول قابل فروش، تعداد میوه در بوته، وزن متوسط میوه و بازده مصرف آب (WUE)، معنی دار بوده است. حداکثر عملکرد محصول قابل فروش و راندمان مصرف آب در تیمار 100% نیاز آبی با 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بدست آمد. همچنین تیمارهای مختلف آبیاری، نیتروژن و برهمکنش آنها تاثیر معنی داری بر خصوصیات کیفی گوجه فرنگی شامل زودرسی، ماده خشک میوه، مواد جامد محلول میوه، اسیدیته قابل تیتراسیون، pH میوه، ویتامین «ث»، استحکام میوه و نیترات میوه داشت. در نهایت، در شرایط آب و هوایی محل این آزمایش و رقم گوجه فرنگی مورد بررسی، می توان کاربرد 80% نیاز آبی با 120 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار را از نظر بهینه ساختن صفات کمی و کیفی گوجه فرنگی توصیه نمود.

به منظور تعیین ارزش غذایی بعضی از مواد خوراکی با روشهای مختلف مانند روشهای کیسه های نایلونی (nylon bag) و روش آزمون گاز (gas test) تحقیق حاضر انجام شد. در این پژوهش تعداد شش راس گاو اخته فیستولا گذاری شده (3 راس هلشتاین و 3 راس سیستانی)، در قالب طرح کاملا تصادفی با دو مشاهده در هر تکرار مورد استفاده قرار گرفتند. مقدار گاز تولیدی در زمانهای 72, 48, 24, 16, 8, 6, 4, 2, 0 و 96 ساعت و تجزیه پذیری به روش کیسه های نایلونی در زمانهای 72, 48, 24, 16, 8, 4, 0 و 96 ساعت اندازه گیری گردید. خوراکهای مورد آزمایش در این پژوهش یونجه خشک، کاه گندم، علوفه ذرت سیلوشده، کنسانتره (جو: 63%- کنجاله پنبه: 21%- سبوس گندم: 14%- آهک: 1%- مکمل معدنی: %0.5- مکمل ویتامینه: %0.5) و پنبه دانه بودند که دامهای مورد آزمایش در حد نیاز نگهداری با آنها تغذیه شدند. تجزیه پذیری ماده خشک پس از 96 ساعت انکوباسیون برای یونجه، کاه گندم و ذرت سیلو شده به ترتیب 51.02, 71.52 و 77.89 درصد و در زمان 48 ساعت برای کنسانتره و پنبه دانه به ترتیب 80.59 و 53.51 درصد و نتایج حاصل از تجزیه پذیری موثر ماده خشک برای موارد فوق با تغذیه در سطح نگهداری به ترتیب برابر 76.03, 66.43, 36.70, 64.40 و 48.16 درصد بود. تجزیه پذیری ماده خشک خوراکهای مورد آزمایش در زمان 24 ساعت به ترتیب 79.83, 68.24, 33.57, 66.93 و 48.71 درصد بود. میزان گاز تولیدی خوراکهای یونجه، کاه گندم و ذرت سیلوشده در ساعت 96 انکوباسیون به ترتیب برابر 45, 51 و 75.5 میلی لیتر و برای کنسانتره و پنبه دانه در ساعت 48 انکوباسیون 81 و 58.5 میلی لیتر بود. ضریب همبستگی بدست آمده بین تجزیه پذیری ماده خشک و میزان گاز تولیدی برای خوراکهای مورد آزمایش به ترتیب 0.96, 0.99, 0.99, 0.99 و 0.99 بود و این ضریب بین تجزیه پذیری پروتئین خام و میزان گاز تولیدی به ترتیب 0.99, 0.99, 0.99, 0.97 و 0.98 بود. با توجه به همبستگی بالا بین تجزیه پذیری ماده خشک، تجزیه پذیری پروتئین خام، تجزیه پذیری دیواره سلولی و تجزیه پذیری دیواره سلولی منهای همی سلولز با میزان گاز تولیدی، روابط تابعیت بین فراسنجه های فوق و گاز تولیدی برای تخمین میزان تجزیه پذیری این فراسنجه ها از روی میزان گاز تولیدی بدون انجام آزمایشات هضمی محاسبه گردید. به عنوان مثال رابطه تابعیت بین میزان تجزیه پذیری ماده خشک یونجه و گاز تولیدی آن: Y = 35.724+0.714x بود که با توجه به مقدار گاز تولیدی 51 میلی لیتر در زمان 96 ساعت، معادله فوق، تجزیه پذیری ماده خشک یونجه را در این ساعت 72.14 درصد برآورد می کند که از نظر آماری با مقدار 71.52 درصد حاصل از آزمایشات کیسه های نایلونی تفاوت معنی داری را نشان نمی دهد.

شوری یکی از عوامل مهم محدود کننده گسترش سطح زیر کشت زیتون در مناطق گرم و خشک ایران است. به منظور بررسی اثر تنش شوری ناشی از کلرید سدیم بر شاخص های رشد و روند تغییرات عناصر در اندام های مختلف گیاه زیتون پژوهشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی شوری در چهار سطح 100, 50, 25, 0 میلی مول کلرید سدیم و فاکتور فرعی پنج رقم زیتون (دزفولی، کنسروالیا، فیشمی، زرد، مانزانیلا) بودند. نهالهای ریشه دار شده در مخلوط پرلیت : ماسه (نسبت1:1) در گلدانهای 20 لیتری کشت گردید و با محلول نصف غلظت کوئیک و همکاران تغذیه شد. تیمار شوری همراه با محلول غذایی به مدت 5 ماه اعمال گردید. نتایج نشان داد که شوری در 50 میلی مول کلرید سدیم در ماه پنجم پس از تیمار باعث کاهش رشد رویشی شده و این کاهش رشد در قسمتهای هوایی بیشتر از ریشه بود. غلظت کاتیونهای K+,Ca2+,Mg2+ کاهش یافته و این کاهش در قسمتهای ریشه بیشتر از سایر اندام ها مشخص بود. شوری اثر معنی داری بر میزان N و P نداشت. میزان یونهای سدیم و کلر در ریشه افزایش یافت و از ورود آنها به اندام هوایی جلوگیری گردید و میزان عدم انتقال این عناصر به بخش هوایی بستگی به رقم داشت. در بین ارقام مورد بررسی بر اساس صفات مطالعه شده ، به ترتیب ارقام دزفولی و کنسروالیا مقاوم تر و رقم مانزنیلا حساس تر به شوری ناشی از کلرید سدیم ارزیابی گردید.

برای برآورد ظرفیت چرا جهت مدیریت اصولی و جامع نگر مرتع، آگاهی از کیفیت علوفه گیاهان مرتعی ضروری است. مهمترین عامل موثر بر کیفیت علوفه گیاهان، مرحله رویشی است که با شناخت آن می توان زمان مناسب چرای دام در مرتع را تعیین کرد. در این پژوهش، از پنج گونه مهم مرتعی، شامل سه گونه گرامینه (Grass)، و دو پهن برگ علفی (Forb) به نامهای علف گندمی Agropyron tauri، علف باغ Dactylis glomerata، علف پشمکی Bromus tomentellus، کما Ferula ovina و شبدرک Coronilla varia در سه مرحله فنولوژیکی رشد رویشی، گلدهی و بذردهی نمونه برداری به عمل آمد. نمونه ها از مراتع ییلاقی ارتفاعات البرز مرکزی (وردآورد و دیزین) برداشت گردید. نمونه ها پس از خشک و آسیاب شدن در آزمایشگاه با روشهای استاندارد مورد تجزیه قرار گرفتند و شاخصهای مهم کیفی از قبیل درصد ماده خشک، دیواره سلولی، دیواره سلولی عاری از همی سلولز، پروتئین خام، انرژی متابولیسمی، درصد ماده خشک قابل هضم، درصد ماده خشک مصرفی، کربوهیدارتهای محلول در آب، و ارزش غذایی نسبی برای گونه های مختلف تعیین گردید. بجز برای درصد ماده خشک، در مورد سایر شاخصهای کیفیت علوفه بین گونه های مختلف و نیز مراحل سه گانه رشد (فنولوژیکی) تفاوت معنی داری از نظر آماری وجود داشت (P<0.01). ضمنا اثر متقابل گونه گیاهی و مرحله رشد نیز بر روی اکثر این شاخص ها به لحاظ آماری معنی دار بود. تقریبا در همه گونه ها با پیشرفت مرحله رشد، از میزان پروتئین خام، انرژی متابولیسمی و درصد ماده خشک قابل هضم، کاسته و بر میزان فیبر گیاه افزوده شد. در مجموع گونه شبدرک، بر اساس شاخصهای اندازه گیری شده بالاترین کیفیت علوفه رادارا بود (RFV=257.9) و گونه علف گندمی از نظر ارزش غذایی در پایین ترین حد قرار داشت (RFV=92.1). پس از شبدرک، گونه های کما، علف باغ و علف پشمکی به ترتیب واجد بیشترین کیفیت علوفه بودند. رشد رویشی (مرحله اول فنولوژیکی) نیز به لحاظ شاخصهای کیفیت علوفه، (به جز کربوهیدارتهای محلول در آب) از دو مرحله دیگر بالاتر بود با توجه به اختلاف انرژی غذایی نسبتا کم بین مراحل اول و دوم فنولوژی و نیز تولید بالاتر و آمادگی بیشتر مرتع، مرحله دوم رویشی (گلدهی) به عنوان مناسب ترین زمان چرای دام (در قالب سیستمهای چرایی) معین گردید.

به منظور مطالعه اثرات تنظیم جیره های غذایی حاوی سطوح 15, 10, 5, 0 و 20 درصد کنجاله تخم پنبه بر اساس دو معیار آمینواسید کل و قابل هضم با دو سطح لیزین مورد نیاز روی عملکرد جوجه گوشتی نر سویه آرین، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی به روش فاکتوریل شامل 2 سطح لیزین قابل هضم × 2 معیار توازن آمینواسیدهای خوراک و 5 سطح کنجاله تخم پنبه در 4 تکرار و 6 جوجه خروس در هر تکرار انجام شد. سطوح لیزین قابل هضم، معادل مقادیر مورد نیاز تعیین شده برای صفات وزن بدن و بازده غذایی در جوجه گوشتی نر سویه آرین در دوره آغازین بود. 10 جیره آزمایشی در دو سطح لیزین عبارت بودند از جیره 1 تا 5 بترتیب حاوی 15, 10, 5, 0 و 20 % کنجاله تخم پنبه، که بر اساس معیار آمینواسیدهای قابل هضم تنظیم شده بود. جیره 6 تا 10 نیز بترتیب حاوی 15, 10, 5, 0 و 20 % کنجاله تخم پنبه بود که بر اساس معیار آمینواسیدهای کل تنظیم شده بود. جیره های غذایی در طول دوره 0 تا 21 روزگی به طور آزاد به تغذیه جوجه ها رسیده و در پایان آزمایش کلیه جوجه ها بطور انفرادی توزین و دان مصرفی هر واحد آزمایشی اندازه گیری شد. نتایج این آزمایش نشان داد که با افزایش سطح کنجاله تخم پنبه در خوراک به مقدار 15, 10 و 20 درصد، وزن بدن و بازده غذایی جوجه ها در مقایسه با گروه شاهد کاهش یافت (P<0.05). استفاده از معیار قابلیت هضم در توازن آمینواسیدهای خوراک نسبت به آمینواسیدهای کل موجب 2.75 درصد بهبود در بازده غذایی (P<0.05) و 3.72 درصد بهبود در وزن بدن شد (P<0.01). اثر متقابل مبنای توازن اسید آمینه و سطح کنجاله تخم پنبه معنی دار بود و در جیره های غذایی که معیار توازن آمینواسیدهای خوراک، آمینواسید قابل هضم حقیقی بود، با افزایش سطح کنجاله تخم پنبه در خوراک عملکرد جوجه ها با گروه شاهد تفاوت معنی دار نشان نداد (P>0.05).

برای تعیین ارزش غذایی کنجاله های تخم پنبه تولید شده در ایران از سه کارخانه خاوردشت «خ»، بهپاک «ب» و روغن دشت «ر» نمونه هایی انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. در آزمایش 1، ترکیب شیمیایی و ضرایب هضمی مواد مغذی کنجاله های تخم پنبه با استفاده از چهار راس گوسفند نر تعیین شد. در آزمایش 2، میزان تجزیه پذیری موثر ماده خشک، ماده آلی و پروتئین کنجاله های تخم پنبه با استفاده از سه راس گوسفند نر اخته کانولا گذاری شده در شکمبه، تعیین شد. همچنین برای خروج ذرات از کیسه های نایلونی تصحیح انجام شد. ترکیب شیمیایی کنجاله های تخم پنبه «خ»، «ب» و «ر» برحسب درصد ماده خشک به ترتیب برای پروتئین خام 31, 28.5 و 25.47 درصد، دیواره سلولی 26, 26 و 34 درصد، انرژی خالص نگهداری (NEm) و انرژی خالص افزایش وزن (NEg) محاسبه شده به ترتیب، 1.87, 1.86, 1.9 و 1.23, 1.22, 1.26 مگا کالری بر کیلوگرم ماده خشک بود. در روش جمع آوری کل مدفوع میانگین قابلیت هضم پروتئین خام و TDN در کنجاله تخم پنبه «خ»، 67.07 و 57.23 درصد، در کنجاله تخم پنبه «ب»، 67.08 و 62.2 درصد و در کنجاله تخم پنبه «ر»، 66.93 و 57.36 درصد بود (P<0.05). در روش معرف میانگین قابلیت هضم پروتئین خام و TDN در کنجاله تخم پنبه «خ»، 65.25 و 55.18 و در کنجاله تخم پنبه «ب»، 65.28 و 54.5 و در کنجاله تخم پنبه «ر»، 65.04 و 54.98 درصد بود (P<0.05). میانگین تجزیه پذیری موثر ماده خشک، پروتئین و پروتئین تصحیح شده برای خروج ذرات در سرعت عبور 5 درصد در ساعت در کنجاله های تخم پنبه «خ»، «ب» و «ر» به ترتیب 37.9, 41.03, 37.56 درصد، 44.66, 50.72, 42.36 درصد و 40.3, 41.8, 36.06 درصد بود (P<0.05). تجزیه پذیری موثر ماده خشک و پروتئین کنجاله های تخم پنبه متفاوت بوده و استفاده از یک رقم مطلق در تمام شرایط در جیره حیوانات نشخوار کننده توصیه نمی شود.

اثر چندین غلظت ویتامین 8, 4, 0) E و 12 میکروگرم در میلی لیتر) بر ویژگی‍ها و باروری منی خروس های بومی فارس پس از 6 یا 24 ساعت نگهداری در دمای 5-4 (دمای یخچال) یا 24-19 درجه سانتی گراد (دمای آزمایشگاه) بررسی شد. ویتامین E تاثیر معنی داری بردرصد اسپرم زنده، میزان جنبایی اسپرم، pH و درصد جوجه دهی تخم مرغ های بارور نداشت. غلظت های 8, 4 و 12 میکروگرم ویتامین E موجب افزایش معنی داری در درصد باروری نمونه های نگهداری شده برای 24 ساعت در دمای 5-4 درجه سانتی گراد و 24-19 درجه سانتی گراد نسبت به گروه کنترل (منی رقیق شده در سکستون بدون ویتامین E) شد. برای 6 ساعت نگهداری منی در دمای 5-4 درجه سانتی گراد، افزودن 8 میکروگرم ویتامین E در هر میلی لیتر رقیق کننده سکستون، باروری بالاتری را موجب شد. افزودن 4 یا 8 میکروگرم ویتامین E در هر میلی لیتر رقیق کننده، موجب افزایش باروری نمونه های نگهداری شده در دمای 5-4 درجه سانتی گراد و 24-19 درجه سانتی گراد برای 24 ساعت  شد. افزودن 8 میکروگرم ویتامین E در هر میلی لیتر رقیق کننده، موجب افزایش جوجه دهی کل برای نمونه های نگهداری شده در دمای 5-4 درجه سانتی گراد و 24-19 درجه سانتی گراد پس از 24 ساعت  شد.

تشکیل سله منجر به ایجاد لایه متراکم و سخت در سطح خاک می شود که به طور موثری میزان نفوذ آب به خاک و توان جوانه زنی بذور را کاهش می دهد. روش های متفاوتی برای حل این مشکل پیشنهاد شده است. از جمله بکارگیری مواد مختلف به عنوان اصـلاح کنـنده های خـاک است. هـدف از ایـن مطـالعه بررسی اثرات پلی آکریل آمید (PAM)، پومیس و کاه و کلش به عنوان مواد اصلاح کننده بر روی تعدادی از خصوصیات فیـزیکی سله (0-10 mm) و نفوذ آب به خاک تحت آبیاری بارانی و غرقابی در ستون های خاک در آزمایشگاه است. برای این منظور لوله های پولیکا به قطر 15و به طول های 15 و 25 سانتی متر استفاده شد. لوله های مذکور به طور یکنواخت با Db=1.4g/cm3 از یک خاک لوم شنی (Coarse loamy, mixed (Calcareous), mesic, fluventic, Haploxerpt) منتخب از ایستگاه خلعت پوشان پر شدند. پومیس به مقدار 1% و 3% و کاه و کلش معادل 2.1 و 5 تن در هکتار با لایه سطحی (0.5 cm) خاک هر ستون به طور کامل مخلوط شدند. PAM به مقادیر 50 و 100 میلی گرم در لیتر در آب شهری SAR=2.2) و (EC=0.5dS/m حل شد. ستون های خاک تحت آبیاری بارانی یا غرقابی (با ایجاد 2cm ستون آب در سطح خاک) قرار گرفتند. جرم مخصوص ظاهری لایه سطحی (0-10 mm) و مقاومت به نفوذ به ترتیب به روش کلوخه و به وسیله فروسنج مخروطی اندازه گیری شدند. همه اصلاح کننده ها صرف نظر از مقدار مصرف آنها به طور معنی داری Db (p<%1) لایه سطـحی خاک را به طور معنی داری کاهش و تخلخل را افزایش دادند. Db لایه سطحی (میانگین بین اصلاح کننده ها) تحت آبیاری بارانی و غرقابی به ترتیب 1.36 و 1.67 شد که در مقایسه با مقدار آن در تیمار شاهد برابر (1.82 g/cm3) به طور معنی داری (p<%1) کاهش نشان می دهد. بکارگیری اصلاح کننده منجر به کاهش بیشتر تراکم لایه سطحی در آبیاری بارانی نسبت به آبیاری غرقابی گردید. مقاومت سله نیز در 4, 2 و 6 روز بعد از آبیاری اندازه گیری و مقدار آن در تیمار پومیس 1% معادل3.25 kPa در مقایسه با 4.51 kPa برای تیمار شاهد حاصل شد که در سطح احتمال یک درصد اختلاف معنی دار است. منحنی رطوبتی نشان داد که تنها پومیس 3% میزان رطوبت را در مکش 10 kPa به طور معنی داری نسبت به تیمار شاهد افزایش داد.

این تحقیق به منظور اندازه گیری سطوح نیتروژن اوره خون (SUN) و شیر (MUN) در گاوهای شیری و بررسی ارتباط بین آنها با میزان آبستنی انجام گرفت. نمونه های خون و شیر 80 راس از گاوهای شیرده یک گاوداری صنعتی در روز تلقیح جمع آوری شدند. تشخیص آبستنی 45 روز پس از تلقیح انجام گرفت و گاوها به دو گروه گاوهای آبستن و غیرآبستن تقسیم شدند. همچنین گاوها در هر یک از گروه های آبستن و غیرآبستن بر اساس تولید شیر (کمتر از 8000 و بیشتر از 8000 لیتر)، تعداد زایش (یک، دو یا سه و بیشتر) و فاصله روز نمونه گیری از زایش (کمتر از 60 روز، بین 60 تا 120 روز و بیشتر از 120 روز) گروهبندی شدند. همبستگی نسبتا بالای معنی داری (r=0.79) بین سطوح SUN و MUN مشاهده گردید. بین دو گروه گاوهای آبستن و غیرآبستن از نظر SUN و MUN اختلاف معنی دار مشاهده شد (P<0.05) اما اثر هیچ یک از عوامل سطح تولید، تعداد زایش و فاصله روز نمونه  گیری از زایش بر روی میزان SUN و MUN و همچنین اثر متقابل این عوامل با وضعیت آبستنی معنی دار نبود. سطوح SUN و MUN بالاتر از میانگین (به ترتیب 15 و 13 میلی گرم بر دسی لیتر) همراه با کاهش (به ترتیب 26 و 24 درصد) در میزان آبستنی بود (P<0.05). میزان کراتینین خون گاوهای مورد آزمایش در حد نرمال بود و هیچگونه علایمی از بیماریهای کلیوی احتمالی نشان نداد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که مقادیر SUN بالاتر از 16 میلی گرم بر دسی لیتر می تواند موجب کاهش باروری در گاو شیری گردد و اندازه گیری میزان MUN در سطح عملی می تواند برای کنترل سطح SUN گاوهای شیری استفاده شود.

در این مطالعه تاثیر پدیده النینو ـ نوسانات جنوبی بر آبدهی پنج رودخانه (کر، رودبال، مند، قره آغاج و ششپیر) استان فارس طی دوره آماری 2000- 1957 مورد ارزیابی قرار گرفت. برای این منظور، ابتدا فازهای گرم (النینو)، سرد (لانینا) و پایه (دوران بدون النینو ولانینا) این پدیده شناسایی و سری زمانی دبی ماهانه رودخانه ها در هر یک از این فازها تشکیل گردید. سپس، برای هر یک از سری زمانی های تولید شده، مقادیر صدکهای 67, 33 و 50 (میانه) استخراج شدند. در مرحله بعد، نسبت مقادیر صدکهای یاد شده در دوران النینو و لانینا به مقادیر متناظر در دوران پایه محاسبه شد و مبنای ارزیابی میزان تاثیر فازهای سرد و گرم ENSO بر دبی رودخانه قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد: الف) در اکثر ماه ها، وقوع النینو موجب افزایش دبی در کلیه رودخانه ها می گردد. بیشترین مقدار افزایش در رودخانه قره آغاج در بهار و تابستان بیش از 120 درصد و رودخانه رودبال در تابستان حدود 60 درصد مشاهده گردید. در دیگر رودخانه ها نیز مقدار افزایش دبی بین 10 الی 40 درصد می باشد. ب) در اکثر موارد، وقوع لانینا موجب افزایش دبی در ماه های فصل زمستان و کاهش دبی در بقیه ماه ها میگردد. بیشترین مقدار کاهش (حدود 50 درصد) در رودخانه های قره آغاج و رودبال در بهار و تابستان مشاهده شد. همچنین، بررسی ها نشان داد که احتمال وقوع خشکسالی (ترسالی) هیدرولوژیکی در دوره النینو کمتر (بیشتر) و در دوره لانینا بیشتر (کمتر) از دوره پایه است.

این پژوهش برای بررسی و تعیین درصد دیکوگامی، اتوگامی و انتخاب بهترین گرده زا برای چند رقم فندق تجارتی در کلکسیون ایستگاه تحقیقات باغبانی کمال شهر کرج در سال های 82-1381 انجام گرفت. در این پژوهش، از هر ژنوتیپ 4 درخت انتخاب و ضمن بررسی خصوصیات گل و نوع گل دهی، گرده افشانی و تشکیل میوه نیز مطالعه گردید. نتایج مطالعات گرده افشانی و تشکیل میوه نشان داد که ارقام فندق مورد مطالعه دگرگشن بوده و برخی ارقام نسبت به ارقام دیگر از خواص شاتون دهی و سازگاری گرده خوبی برخوردار بودند؛ به طوری که درصد تشکیل میوه در حالت ایزوله و گرده افشانی آزاد کاملا متفاوت و دارای تفاوت معنی داری بودند. میانگین تشکیل میوه در دو حالت ایزوله و گرده افشانی آزاد در ارقام گرجه، گردویی، رسمی، پشمینه، فرتیل دو کوتارد، روند دو پیمون، نگرت، پاییزه و شصتک 2 به ترتیب 5.8 و 12.5, 14.33 و 7, 16.25 و 7.5, 9.25 و 16.16, 25.75 و 12.5, 18.75 و 8, 16 و 5.16, 75.25 و 14.33 و 5.83 و 18.33 درصد بود. این تفاوت ها به خوبی بیانگر درجات خودباروری ارقام می باشد. در این خصوص می توان گفت ارقام فرتیل دو کوتارد و شصتک 2 از بالاترین درجه خودباروری برخوردار بوده و رقم گرجه و پاییزه کمترین درجه خودباروری را دارا بودند. در تعیین سازگاری گرده افشانی مشخص گردید که توانایی دو رقم فندق گرجه و گردویی به عنوان گرده زا با ارقام گرده گیرنده از نظر بارور کردن متفاوت بودند. به طوری که رقم گردویی بهترین گرده زا به ترتیب برای ارقام فرتیل دو کوتارد، رسمی، شصتک 2، نگرت و گردویی بود. در حالیکه رقم گرجه بهترین گرده زا به ترتیب برای ارقام گردویی، فرتیل دو کوتارد، رسمی، نگرت، شصتک 2 و گرجه بود. در میان ارقام مورد مطالعه ارقام فرتیل دو کوتارد و پاییزه به ترتیب از بیشترین و کمترین درصد میوه بندی برخوردار بودند.