مجله علوم روانشناختی
سال:1396 | دوره:16 | شماره:61 |تعداد مقالات:10

در دهه های اخیر تأثیر ویژگی های شخصیتی در روابط زناشویی توجه زیادی را به خود جلب کرده است چراکه شخصیت مهمترین و زیربنایی ترین مسأله در نارضایتی زناشویی است. باتوجه به اهمیت این موضوع پژوهش حاضر به بررسی نقش میانجی گر سبک های دفاعی در رابطه بین سطح تحول من با رضایت زناشویی می پردازد. این تحقیق در مقوله طرح های همبستگی از نوع پیش بینی قرار می گیرد. بدین منظور از بین جامعه آماری، 200 نفر از دبیران ساوجبلاغ با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و داده ها با استفاده از پرسشنامه های سبک های دفاعیDSQ، آزمون تکمیل جملات SCT و پرسشنامه رضایت زناشویی ENRICH جمع آوری و مدل مفروض با استفاده از تکنیک تحلیل مسیر مورد آزمون قرار گرفت. نتایج حاصل از همبستگی و تحلیل رگرسیون نشان دادند که سطح تحول به طور غیرمستقیم با میانجی گری سبک های دفاعی بر رضایت زناشویی (ضریب تأثیر= 21/0) تأثیر معنادار داشت. لذا می توان بر نقش برجسته شخصیت و مولفه های آن از جمله سطح تحول من و سبک های دفاعی در تعیین رضایت زناشویی تأکید کرد و در جهت تدوین برنامه های پیشگیری، آموزشی و درمانی با تأکید بر عوامل شخصیتی تلاش کرد.

دلبستگی یک سیستم رفتاری است که برای نظم جویی نزدیکی کودک به والد یا مراقبت کننده اصلی در هنگام خطر یا اضطراب شکل می گیرد تا شانس بقای او را بالاتر برد. فرض بر این است که انواع مختلف سبک های دلبستگی به گونهای متفاوت با تعارضات زناشویی در ارتباط باشند و عوامل زیادی وجود دارند که میتوانند رابطه بین سبک دلبستگی و تعارضات زناشویی را تحت تأثیر قرار دهند. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی گر دشواری نظم جویی هیجان در رابطة بین سبکهای دلبستگی و مشکلات زناشویی انجام شد. روش این پژوهش توصیفی و از نمونه طرح های همبستگی است. در این مطالعه 270 فرد متأهل (145 مرد، 125 زن) شرکت کردند. از شرکت کنندگان خواسته شد مقیاس دلبستگی بزرگسال (AAI)، پرسشنامه وضعیت زناشویی گلومبک-راست (GRIMS) و مقیاس دشواری نظم جویی هیجان (DERS) را تکمیل کنند. داده های پژوهش با استفاده از روش ها و شاخص های آمار توصیفی و استنباطی شامل میانگین، انحراف استاندارد، همبستگی و تحلیل مسیر مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که بین سبکهای دلبستگی اجتنابی و دوسوگرا و دشواری نظم جویی هیجان با تعارضات زناشویی رابطة مثبت معنادار وجود دارد (001/0 p <). بین سبک دلبستگی ایمن و تعارضات زناشویی رابطه معنادار وجود نداشت. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که دشواری نظم جویی هیجان در رابطه بین سبکهای دلبستگی اجتنابی و دوسوگرا با تعارضات زناشویی نقش میانجی گر دارد (001/0 p <). بر اساس یافتههای پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که افرادی که دارای سبک دلبستگی ناایمن هستند، در برقراری روابط بین شخصی، به خصوص با همسر، مشکل دارند؛ مشکلاتی که تا حدودی تحت تأثیر دشواری تنظیم و مدیریت هیجانها شکل می گیرند.

خبرنگاری همیشه به عنوان حرفه ای مطرح بوده که با تنیدگی زیادی همراه است. درگیری زیاد با کار و اشتغالات فاعلی می تواند عامل تنیدگی خبرنگاران باشد که هم برای افراد و هم برای سازمان نتایج منفی در بر خواهد داشت در این راستا برنامه مدیریت تنیدگی لرن یک مداخله کامل محسوب شده و می تواند از فزون کاری خبرنگاران جلوگیری کند لذا این پژوهش به بررسی اثربخشی آموزش مدیریت چندوجهی تنیدگی در فزون کاری خبرنگاران دارای تنیدگی شغلی در غالب طرح پژوهشی شبه آزمایشی (پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه) پرداخته است. نمونه مورد نظر متشکل از 30 نفر خبرنگاران پر تنیدگی داوطلب از خبرنگاران خبرگزاری فارس شهر تهران انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گروه گواه (15 نفر) قرار گرفتند. جلسات طی 18 جلسة 90 دقیقه ای و به صورت هفتگی اجرا شد و آزمودنی ها به پرسش نامه فزون کاری (WART) پاسخ دادند. نتایج نشان داد که آموزش مدیریت چندوجهی تنیدگی لرن به صورت معناداری روی فزون کاری تأثیر دارد (01/0p<). همچنین بین گروه آزمایش و گروه گواه در نمرات حاصل از خودکارآمدی، گرایش های اجباری، مهار و ارتباطات ضعیف/ خودجذبی تفاوت معناداری به لحاظ آماری وجود دارد (01/0p<). بنابراین برنامه آموزشی مدیریت چندوجهی تنیدگی می تواند با توانش جرأت ورزی برای نپذیرفتن تقاضای شغلی خارج از توان خود، اصلاح باورها، شناخت ها و بازخوردهای نادرست، احساس تسلط بیشتر بر محیط و یافتن حمایت های اجتماعی شاخصه های فوق را بهبود ببخشد.

نتایج پژوهش ها نشان می دهد که توانمندسازی خانواده، به گونه ای است که نقش خانواده در قالب گروه بتواند اعضایش را در موقعیت های مختلف زندگی به شکل های گوناگون دچار تحول کرده و به سطحی از رضامندی برساند. پس الگوسازی مبتنی بر سازوکارهای روانشناختی خانواده می تواند در تغییر و ایجاد رواندرستی و رضامندی زوجین از طریق برنامه های آموزشی خانواده محور مؤثر باشد. بنابراین بی توجهی به این مسأله می تواند بار زیادی از مشکلات را بر فرد و جامعه تحمیل کند. از این رو بررسی متغیرهای روانشناختی می تواند به فهم بهتر تأثیر مداخلات خانواده محور و افزایش رواندرستی اعضای خانواده و رضامندی زوجین بینجامد. از این رو هدف پژوهش حاضر بررسی کارآمدی مداخله روانشناختی خانواده محور بر رواندرستی و رضامندی زوجیت مادران باردار شهر تهران بود. روش این پژوهش نیمه آزمایشی بود. جامعه آماری را کلیه زنان باردار سه ماه اول تشکیل می دادند که برای مراقبت های دوران بارداری به بیمارستان مدائن تهران مراجعه نمودند، که از میان آنها با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس30 مادر به طور تصادفی انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه مداخله ای و گواه جایگماری شدند. مادران مقیاس رضامندی زوجیت افروز و رواندرستی را در مرحله پیش-آزمون و پس آزمون تکمیل کردند. سپس آموزش روانشناختی خانواده- محور برای گروه مداخله در مدت 16 هفته و هر جلسه120 دقیقه ای ارائه شد. داده ها با روش تحلیل کواریانس چندمتغیره (مانکوا) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج بیانگر تأثیر کاربندی آموزش روانشناختی بر افزایش رواندرستی و رضامندی مادران باردار گروه مداخله ای نسبت به گروه گواه بود (05/0>P). نتایج: بر اساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که، آموزش مادران می تواند تأثیر به سزایی در بهبود شاخص های متعدد باروری، بارداری و نیز سلامت نوزاد به شکل مثبت داشته باشد.

کیفیت زندگی حدی از کامیابی است که توسط افراد یا گروهی از مردم احساس می شود. از مؤلفه های اساسی پیش بین کیفیت زندگی، شخصیت است و کیفیت زندگی نیز با انگیزش تحصیلی در موقعیت های حرفه ای و آموزشگاهی رابطه متقابل دارد. هدف این پژوهش تعیین نقش میانجی گرای انگیزش تحصیلی در رابطه بین خودارزنده سازی و کیفیت زندگی بود. روش این پژوهش از نوع همبستگی بود. 520 دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی (278 دختر، 242 پسر) به صورت داوطلب در این پژوهش شرکت کردند. از شرکت کنندگان خواسته شد مقیاس هسته ارزشیابی خود (جاج، ارز، بونو، تورسن، 2003)، فرم کوتاه پرسشنامه کیفیت زندگی (سازمان جهانی بهداشت، 1996) و مقیاس انگیزش تحصیلی (والرند، بلیس، بریره و پلتییر، 1989) را تکمیل کنند. نتایج نشان داد خودارزنده سازی با انگیزش درونی، انگیزش بیرونی و کیفیت زندگی همبستگی مثبت معنادار (001/0>P) و با بی انگیزشی همبستگی منفی معنادار (001/0>P) دارد. کیفیت زندگی نیز با انگیزش بیرونی و بی انگیزشی همبستگی منفی معنادار (001/0>P) داشت. نتایج تحلیل مسیر نیز نشان داد که انگیزش تحصیلی بین خودارزنده سازی و کیفیت زندگی نقش میانجی گر ایفا می کند. بر اساس یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت خودارزنده سازی نقش تعیین کننده ای بر کیفیت زندگی و سلامت روانی دارد.

در گسترة پژوهش های رفتاری، بررسی نقش عوامل تحوّلی و شناختی در رفتارهای زورگویانه مطمح نظر بوده است. با وجود این، مطالعه تطبیقی تحوّل ادراک خود در نوجوانان زورگو و همتایان بهنجار صورت نگرفته است. مطالعه حاضر، با هدف مقایسه ترازهای تحوّلی ادراک خود عینی (مفعولی) و ذهنی (فاعلی) در نوجوانان زورگو و همتایان بهنجار تحقق یافته است. در یک طرح علّی مقایسه ای، 120 نفر از نوجوانان به وسیله روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای همراه با سرند کردن انتخاب شدند. پرسشنامه های زورگویی الویوس (1996)، مصاحبه ادراک خود و نامگذاری معلمان برای گردآوری اطلاعات مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج تحلیل آماری با آزمون خی دو، حاکی از آن بود که در قلمرو ادراک خود مفعولی رجوع به روان بنه های فیزیکی و فعّال در نوجوانان زورگو بیشتر بوده است (01/0P< و 94/60=χ 2) در ادراک خود فاعلی نیز ترازهای تحوّلی تداوم (43/35= χ 2)، تمایز (42/43= χ 2)، و اراده (08/9= χ 2) در نوجوانان بهنجار بالاتر از نوجوانان زورگو بوده اند (01/0P<). استلزام های مطالعه از لحاظ نقش تحول ادراک خود در بروز رفتارهای زورگویی از یک سو و طرح برنامه های مداخله ای مبتنی بر زمینه های تحوّلی نوجوانان از سوی دیگر مدنظر هستند.

نتایج مطالعات مختلف حاکی از آن است که کودکان مبتلا به کم توانی ذهنی و طیف درخودماندگی در رویارویی با موقعیت های اجتماعی مختلف، مشکلات عمده ای را تجربه می کنند، با این حال تفاوت های ظریف بین این کودکان با همسالان بهنجار در واکنش به شرایط اجتماعی مختلف کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف مقایسه موقعیت های اجتماعی مشکل ساز دانش آموزان مبتلا به کم توانی ذهنی، درخودماندگی و بهنجار انجام شد. طرح پژوهش حاضر از نوع علّی مقایسه ای است که طی آن 149 نفر دانش آموز مبتلا به کم توانی ذهنی و درخودماندگی شهرستان رشت به شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. همچنین 100 نفر دانش آموز با هوش متوسط به عنوان گروه مقایسه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس طبقه بندی موقعیت های اجتماعی مشکل ساز (داج، 1990) استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که گروه ها از نظر موقعیت های اجتماعی مشکل ساز تفاوت معناداری دارند (001/0p<)؛ بدین معنا که کودکان مبتلا به درخودماندگی و کم توانی ذهنی در موقعیت های ورود به گروه همسالان، پاسخ به تحریک شدن، پاسخ به شکست، پاسخ به موفقیت، انتظارات اجتماعی، و همچنین انتظارات معلم به صورت معناداری دارای مشکلات بیشتری از کودکان بهنجار هستند. بر اساس نتایج پژوهش حاضر کودکان بهنجار، کم توان ذهنی و درخودمانده واکنش های متفاوتی در موقعیت های اجتماعی مختلف از خود نشان می دهند که می تواند در برنامه ریزی های جامع و منظم برای این کودکان مورد توجه قرار گیرد.

هوش معنوی بیانگر مجموعه ای از توانایی ها، ظرفیت ها و منابع معنوی می باشد که کاربست آنها در امور مخنلف زندگی از جمله تحصیل می تواند موجب افزایش انطباق پذیری افراد و توانابی آن ها در فعالیت های مختلف شود. بنا بر تحقیقات انجام شده افرادی که هوش معنوی بالاتری دارند در فعالیت های خود نستوه تر، واجد پشتکار، طالب پیشرفت بیشتری می باشند لذا هدف از پژوهش حاضر پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانشجویان دوره های مجازی بر اساس نستوهی، هوش معنوی و جنسیت آنان بود. روش پژوهش توصیفی-همبستگی بود. نمونة پژوهش شامل 150 نفر از دانشجویان آموزش از راه دور بود که با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده شامل پرسشنامه هوش معنوی (کینگ، 2008) و پرسشنامه سنجش نستوهی (بشارتی، 1387) بود. داده ها در دو سطح توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان دهنده رابطه معناداری بین هوش معنوی و نستوهی کلی در دانشجویان با ضریب همبستگی نسبتاً متوسط و در سطح معناداری 97% بود (03/0P≤ و 224/0r = ) همچنین از بین زیرمؤلفه های نستوهی، بعد تعهد و کنترل با هوش معنوی کلی با ضریب همبستگی متوسط و در سطح اطمینان 99% (001/P≤ و 30/0r = ) و زیرمؤلفه های مقابله با مشکلات، سجایای اخلاقی و خودآگاهی با ضریب همبستگی متوسط و در سطح اطمینان 98% رابطه معناداری داشت (002/P≤ و 251/0r =). در بررسی تفاوت های جنسیتی نیز تفاوت معناداری بین دختران و پسران مشاهده شد و میانگین دختران در هوش معنوی و پسران در نستوهی بالاتر بود. بین جنسیت و نستوهی با پیشرفت تحصیلی هم رابطه معناداری وجود داشت.