مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

مقاله مقاله نشریه

مشخصات مقاله

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

video

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

sound

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید:

725
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

دانلود:

634
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

استناد:

اطلاعات مقاله نشریه

عنوان

عنوان فارسی: بررسی و سنجش نظریه علم الهی در فلسفه فارابی (عنوان عربی: البحث فی نظریة العلم الإلهی فی فلسفة الفارابی وتقویمها)

صفحات

 صفحه شروع 81 | صفحه پایان 102

کلیدواژه

علم ذاتی (علم پیشین)Q2
علم فعلی (کلیدواژه عربی: الفارابیQ2
العلم الذاتی (العلم المسبق)Q2
العلم الفعلی)Q2

چکیده

 چکیده فارسی:علم الهی از مسائل بسیار دقیق و دشوار فلسفه اسلامی است و نخستین فیلسوف اسلامی که به طور جدی به این مساله پرداخته, فارابی است. او از هر سه قسم علم الهی, به تفصیل بحث کرده است. به باور او, علم خدا به ذات خویش به نحو حضوری است, نه به نحو صوری ارتسامی. علم خدا به ممکنات در مقام ذات یا پیش از خلقت (علم ذاتی یا علم پیشین), از طریق علم به صور معقول اشیا در ذات خداست و از اینرو, به نحو صوری ارتسامی و از سنخ علم اجمالی است. او به شبهه علم پیشین الهی, امکان اشیا و اختیار انسان نیز در ذیل این علم, پاسخ داده است. علم خدا به ممکنات در مقام فعل یا پس از خلقت (علم فعلی), از طریق علم به اسباب و علل عالیه ممکنات, اشیا و امور جزئی ممکن را دربرمی گیرد و به نحو صوری ارتسامی و از سنخ علم اجمالی حاوی تفصیلات است. اما در رساله فصوص الحکم, اگر از آن فارابی دانسته شود, تبیین دیگری از علم الهی ملاحظه می شود. نظریه فارابی در علم الهی, در فلاسفه اسلامی بعدی, به ویژه ابن سینا تاثیر فراوان نهاده, اما برخی دیگر مانند سهروردی (شیخ اشراق) و عده ای از پژوهشگران معاصر, آن را نقد کرده اند. در نوشتار حاضر, اهم این نقدها تبیین و از دید نگارنده, مورد سنجش و ارزیابی قرار خواهند گرفت. در مجموع, نظریه فارابی در علم الهی و اقسام آن, دارای نقاط قوت و ضعف مهمی است که در این مقاله به آن ها پرداخته خواهد شد. چکیده عربی:العلم الإلهی من القضایا المتناهیة فی الدقّة والمعقدة فی الفلسفة الإسلامیة, کما یعدُّ الفارابی أولّ فیلسوف إسلامی تطرّق ساحة هذه القضیة بطریقة حاسمة؛ فبحث فی أنواع العلوم الثلاثة هذه بالتفصیل. وطبق عقائده فإنّ علم الله بذاته علمٌ حضوری, ولا یدرَج تحت العلوم الصوریة الارتسامیة, غیر أنّ علم الله بالممکنات فی مقام الذات, وبالأحری علمه بها قبل خلقها (العلم الذاتی أو العلم المسبَق), یتمّ من خلال علمه بصور الأشیاء العقلیة فی ذاته, فیدرَج بذلک تحت العلوم الصوریة الارتسامیة وهی من أنواع العلوم الإجمالیة. ردّ الفارابی علی شبهة العلم الإلهی المُسبَق واختیار الإنسان, تحت هذا العلم, کما قال بأنّ علم الله بالممکنات فی مقام الفعل, وبتعبیر آخر علمه بها بعد خلقها (العلم الفعلی), الذّی یتمّ بعلمه بالأسباب العالیة للممکنات, ویشمل الأشیاء والشئون الجزئیة الممکنة, علی طریقة العلوم الصوریة الارتسامیة, ویعدُّ من أنواع العلوم الإجمالیة الشاملة للتفاصیل. هذا فی حین یلاحَظ بیانٌ مختلفٌ عن العلم الإلهی, فی رسالة فصوص الحکم, إن صحّ اعتباره للفارابی. وترکت نظریة الفارابی عن العلم الإلهی, أثراً جلیاً فی آراء الفلاسفة المسلمین من بعده, ولاسیما ابن‏سینا, بینما تعرضّت لنقد عدد آخر منهم أمثال السهروردی (شیخ الإشراق), و عدد من الباحثین المعاصرین. وفی هذه المقالة, تخضع أهمّ هذه الانتقادات للتبیین, ثم للتقویم من وجهة نظر المؤلف. وإجمالاً فإنّ نظریة الفارابی فی العلم الإلهی وأنواعه, تحظی هذه المقالة بممیزات ومساوئ هامّة, یتم دراستها.

استنادها

  • ثبت نشده است.

    • ارجاعات

  • ثبت نشده است.

    • استناددهی

    APA: کپی

    عباس زاده، مهدی. (1396). عنوان فارسی: بررسی و سنجش نظریه علم الهی در فلسفه فارابی (عنوان عربی: البحث فی نظریة العلم الإلهی فی فلسفة الفارابی وتقویمها). حکمت سینوی (مشکوه النور)، 21(58 )، 81-102. SID. https://sid.ir/paper/145633/fa

    Vancouver: کپی

    عباس زاده مهدی. عنوان فارسی: بررسی و سنجش نظریه علم الهی در فلسفه فارابی (عنوان عربی: البحث فی نظریة العلم الإلهی فی فلسفة الفارابی وتقویمها). حکمت سینوی (مشکوه النور)[Internet]. 1396؛21(58 ):81-102. Available from: https://sid.ir/paper/145633/fa

    IEEE: کپی

    مهدی عباس زاده، “عنوان فارسی: بررسی و سنجش نظریه علم الهی در فلسفه فارابی (عنوان عربی: البحث فی نظریة العلم الإلهی فی فلسفة الفارابی وتقویمها)،” حکمت سینوی (مشکوه النور)، vol. 21، no. 58 ، pp. 81–102، 1396، [Online]. Available: https://sid.ir/paper/145633/fa

    مقالات مرتبط نشریه ای

    مقالات مرتبط همایشی

  • ثبت نشده است.

    • طرح های مرتبط

  • ثبت نشده است.

    • کارگاه های پیشنهادی






    بازگشت به بالا
    telegram sharing button
    whatsapp sharing button
    linkedin sharing button
    twitter sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    sharethis sharing button