| Year:2009 | دوره:3 |Papers Count:50

مهندسی ارزش طرح، رویکردی کارکردگرا، خلاق و سازمان یافته به منظور دستیابی به گزینه با شاخص ارزش بیشینه با کمی کردن ارزشها می باشد. با توجه به اینکه پس از حفاری پی و تکیه گاههای سد بتنی قوسی رئیسعلی دلواری ملاحظه شد که پی سد در طرح پایه (اولیه) روی لایه ریزدانه با مقاومت ناکافی قرار داشته و نامناسب بودن کیفیت پی موجب ناپایداری سد، ساختمان نیروگاه و کلید خانه در پایین دست سد می شد، بررسی گزینه جایگزین مطرح شد. بنابراین طرح پایه که اجرای سدهای فرازبند و نشیب بند، تونل انحراف و بخشی از حفاری پی و تکیه گاههای آن انجام شده بود، برای انجام مطالعه مهندسی ارزش و انتخاب گزینه بهینه با توجه به شرایط ژئوتکنیکی دره و با توجه به هزینه های انجام شده، معرفی شد. پس از بازدید از محل پروژه و جمع آوری اطلاعات لازم و تحلیل کارکرد، در مرحله خلاقیت هشت گزینه مختلف جهت نیل به هدف فوق مطرح گردید که در مرحله ارزیابی، گزینه های سد بتنی دو قوسی با بالشک و سد بتنی مقارن با رویه بتنی به عنوان گزینه های برتر برای مرحله توسعه برگزیده شدند. در مرحله توسعه با تدقیق اطلاعات و با توجه به کارهای انجام شده در کارگاه با در نظر گرفتن هزینه طول عمر و مدت زمان اجرا گزینه سد بتنی دو قوسی با بالشتک بتنی گزینه بهینه و برتر تشخیص داده شد.

طرح مورد نظر انجام مطالعات مهندسی ارزش بر توسعه بندرانزلی شامل احداث دو موج شکن شرقی و غربی بطول کلی حدود 2410 متر می باشد که تامین کننده فضای لازم برای فعالیتهای پیش بینی شده بندر در دوره آتی طرح می باشد. با توجه به اهمیت طرح و آثار آن بر توسعه اقتصادی و اجتماعی شهر بندرانزلی و کشور و همچنین هزینه اجرایی قابل توجه این طرح (مطابق برآورد اولیه مشاور حدود 500 میلیارد ریال) بررسی امکان افزایش ارزش طرح شامل بهبود تامین نیازمندیها و کاهش هزینه ها از طریق ابزار مهندسی ارزش در دستور کار قرار گرفت. از ویژگی های این مطالعات کمی نمودن تمامی خواسته ها، نیازها و انتظارات طرح می باشد که به استخراج دقیق عدد تامین نیاز (Worth) در طرح می انجامد. نتیجه بررسیهای انجام شده در این چهارچوب که منجر به کاهش قابل توجه هزینه های اجرایی و بهبود محصول پروژه با افزایش میزان تامین خواسته های ذینفعان گردید. در این مقاله ارایه شده است.

با توجه به نتایج تجربیات موفقیت آمیز کارگاه های مهندسی ارزش برگزار شده توسط هسته مرکزی مهندسی ارزش توانیر، سازمان توسعه برق ایران، مجری احداث پست 400.132 کیلوولت خرمشهر، از هسته مرکزی مهندسی ارزش شرکت توانیر درخواست همکاری برای برگزاری کارگاه مهندسی ارزش پست مزبور را مطرح نمود. تیم مهندسی ارزش با ترکیبی از کارشناسان برق خوزستان بعنوان بهره بردار و استفاده کنندگان نهایی پروژه، سازمان توسعه برق ایران به عنوان مجری پروژه، شرکت مهندسی قدس نیرو طراح و مشاور پروژه و متخصصین مدعو از شرکت های برق زنجان و گیلان و شرکت توانیر و نیز شرکت پارسیان پیمانکار کلید در دست بسیاری از پستهای انتقال، تشکیل شد. در جلسه پیش کارگاه تسهیل گر، مبانی مهندسی ارزش و نحوه انجام مراحل یا برنامه کار را تشریح کرد. در ادامه با توجه به تحلیل کارکرد و ترسیم دیاگرام FAST، کارکرد اصلی، تغذیه کردن انرژی الکتریکی و هدف نهایی پروژه، تامین برق مشترکین آتی و جبران افت ولتاژ مصرف کنندگان در نظر گرفته شد. همچنین با توجه به هزینه یابی کارکردهای اولیه و ثانویه زمینه های خلاقیت شناسایی شد. طی مرحله خلاقیت 150 ایده تولید شد که با ارزیابی اولیه 59 ایده برای توسعه انتخاب و گروه کاری توسعه دهنده هر ایده مشخص شد. پس از توسعه و ارزیابی گزینه ها با معیارهای ارزش و تهیه سناریوها در تاریخ 25 دی ماه با نهایی کردن پیشنهادهای کارگاه و هماهنگی برای تهیه گزارش و ارایه نهایی به کار خویش خاتمه دادند. در نتیجه برآوردهای بعمل آمده در سناریوی برتر، به میزان 8450 میلیون ریال در هزینه سرمایه گذاری اولیه و طول عمر پروژه فوق صرفه جویی به عمل خواهد آمد. علاوه بر صرفه جویی حاصله، مهندسی ارزش صورت گرفته موفقیت های دیگری را نیز کسب نموده است که می توان به مواردی نظیر مصرف بهینه منابع، انتقال دانش، توجیه مدیران و تثبیت سیستم پیاده سازی مهندسی ارزش در پروژه های صنعت برق اشاره کرد. در این مقاله ضمن ارایه چکیده ای از روند برگزاری مطالعات و تحلیل آن، علل و عوامل موفقیت مطالعات و کاستی های احتمالی آن مورد بررسی مطالعه قرار می گیرد.

مشکلات موجود در سر راه افزایش ظرفیت تولید انرژی، خصوصا انرژی الکتریکی و افزایش روزافزون تقاضا برای انرژی الکتریکی موجب می گردد که سازمان های مختلف در پی راهکارهایی مناسب برای بهینه سازی مصرف انرژی و مدیریت سمت تقاضا باشند. با استفاده از روش مهندسی ارزش، به عنوان ابزاری قدرتمند جهت بهبود بهره وری و بهینه سازی انرژی، می توان به این هدف دست یافت. در این مقاله، ضمن مروری مستند بر ادبیات موضوعی که در رابطه ارایه شده، نتایج حاصل از تحقیقات در رویکرد مورد نظر، طی مطالعه موردی انجام شده در شرکت صنایع چوب و کاغذ مازندران را تشریح و مورد بررسی قرار داده است تا تاثیر اقدامات انجام شده در راستای بهینه سازی مصرف انرژی را از جوانب مختلف در یک مورد عملی آشکار سازد. در پایان، موارد مذکور جمع بندی شده، نتیجه گیری، بحث و مقایسه، کاربردهای مدیریتی، و پیشنهادهای مرتبط با آن جهت پیگیری تحقیقات مشابه در آینده ارایه گردید.

یکی از اقدامات انجمن های مهندسی ارزش در اکثر کشورهای پیشرو، ایجاد یک سیستم تشخیص صلاحیت و یا تبعیت از یک انجمن دیگر در این زمینه (عمدتا انجمن بین المللی مهندسی ارزش) می باشد. این سیستم کمک می نماید افراد از لحاظ دانش آکادمیک و حرفه ای دسته بندی گردیده و پس از گذراندن آزمون ها و دوره های استاندارد آمادگی لازم جهت فعالیت علمی و حرفه ای را کسب نمایند و نبود این سیستم در ایران، موجب لطمات فراوان به روند حرفه ای مهندسی ارزش در کشور گردیده است. نتایج ضعیف یا شکست در برخی از مطالعات انجام شده توسط غیر متخصصان، سرگردانی دستگاه ها و شرکت های خواهان اینگونه خدمات، عدم انسجام افراد شاغل در این حرفه، عدم وجود رویه مشترک، وجود انتظارات غیر واقعی، ناهمگونی اطلاعات و مواردی از این دست، همگی ناشی از عدم وجود ساختار و راهبری صحیح دراین زمینه می باشد. مشکلاتی چون دوره های پراکنده آموزشی، برگزاری سمینارها، تحقیقات آکادمیک محدود و نتایج غیر قطعی و مختلف مطالعات (موفق و ناموفق)، عدم مستندسازی صحیح اطلاعات، سوابق نامشخص افراد حرفه ای و از همه مهم تر تحریم های بین المللی و محدودیت های موجود، هم راستایی لازم جهت پذیرش کامل یک سیستم خارجی را ممکن نمی سازد. لذا در این مقاله، ضمن بررسی سطوح و گام های سیستم های تشخیص صلاحیت در کشورهای پیشرو، سعی شده است تا سیستم مطلوب تشخیص صلاحیت، متناسب با وضعیت مهندسی ارزش در ایران، ارایه گردد.

مدیریت ریسک و مهندسی ارزش از اواسط قرن 19 میلادی ظهور کرده و کارایی خود را در اجرای بهتر پروژه ها به اثبات رسانیده اند. به طوریکه امروزه بر هیچ یک از صاحب نظران مدیریت پروژه پوشیده نیست که عدم استفاده از مدیریت ریسک و مهندسی ارزش در مدیریت پروژه، پروژه را با مشکلات عدیده ای مواجه خواهد کرد. به دلیل یکی بودن هدف اجرای این دو تکنیک یعنی افزایش ارزش پروژه و تشابه در ساختارهای اجرایی فرصتهایی برای استفاده بهتر این دو تکنیک در مدیریت پروژه تحت عنوان مدلهای تلفیقی ریسک و ارزش بوجود آمده است. از آنجایی که ارایه مدلهایی کارامدتر از تلفیق ریسک و ارزش مستلزم شناخت کامل از مدلهای ارایه شده پیشین و پاسخ به چرایی پیدایش آنها می باشد در این مقاله با بررسی سیر تکامل و روند حرکت مدلهای مدیریت ریسک و مهندسی ارزش در طی زمان، به معرفی کوشش ها و تلاشهای انجام گرفته در خصوص ارایه مدلهای تلفیقی ریسک و ارزش پرداخته می شود. رویکردی که در این مقاله برگزیده شده خوانندگان را قادر می سازد مدلها را از دیدگاه جامعی بررسی کرده و آنها را با سیر تکامل این فرایند آشنا می کند. در این پژوهش نشان داده می شود که چگونه مدلهای مختلف تلفیقی ریسک و ارزش تکامل یافته و به سوی نقطه واحدی حرکت کرده اند. نتایج حاصل از این تحقیق به متخصصان مهندسی ارزش حهت ارایه مدلهایی کارامدتر در آینده کمک می کند.

در دهه اخیر، تلفیق دو رویکرد ارزشمند مدیریت ریسک و مهندسی ارزش مورد توجه پژوهشگران داخلی و خارجی قرار گرفته است. از آن جمله میتوان به تحقیقات آقای دالاس اشاره نمود.این مقاله می کوشد تا با تاکید بیشتر بر فاز ساخت پروژه های عمرانی؛ الگویی ساده تر، کاربردی و در حد توان بدور از مشکلاتی که محققین پیشین مطرح نموده اند، جهت تلفیق ارزش و ریسک ارایه نماید. ابتدا در فاز پیش مطالعه، با استفاده از تکنیک دلفی پرسشنامه ای باز را برای شناسایی احتمال وقوع و شدت تاثیر ریسکهای موجود تدوین نموده و در شروع کارگاه، در اختیار حاضرین قرار می دهیم. سپس، با انجام تحلیل کیفی ریسک به اولویت بندی ریسکهای موجود پرداخته و خلق ایده هایی با ریسک قابل پذیرش را تسهیل می کنیم. کارگاه ادامه یافته، ایده های برتر شناسایی شده و در فاز توسعه، شاخص ارزش مطابق روش معمول محاسبه می گردد. در انتهای این فاز، ریسکهای جدید بوجود آمده به کمک تکنیک طوفان مغزی شناسایی شده و مورد ارزیابی کیفی قرار می گیرند. در شاخص «عامل ارزیابی ریسک» برای هر یک از ایده های برتر؛ از ضرب نمودن «شاخص ارزش بهینه شده»، نهایتا ارزش محاسبه شده برای آن حاصل می گردد. این شاخص، ملاک تصمیم گیری مدیریت ارشد در فاز ارایه خواهد بود.

حمل و نقل به عنوان زیر بنای توسعه پایدار، بخش عمده ای از بودجه های عمرانی کشور را به خود اختصاص می دهد. علاوه بر بودجه های مربوط به ساخت و توسعه شبکه حمل و نقل، سالانه هزینه های هنگفتی در این بخش جهت بهره برداری، نگهداری، بهسازی، اسقاط و یا تغییر کاربری پروژه ها صرف می گردد لذا ضرورت صرفه جویی مالی و بالا بردن ارزش حاصل از انجام فعالیت های مربوطه و ایجاد شتاب در روند توسعه این بخش بسیار ضروری است. صنعت حمل و نقل همواره با بهره گیری از تکنیک ها و فناوری های نوین در جهت افزایش دانش و کاهش هزینه ها با حفظ کارکردهای مورد انتظار گام برداشته و با تلفیق دو عامل سرمایه و دانش به روند رشد خود شتاب بخشیده است. در سال های اخیر تکنیک مهندسی ارزش به عنوان یکی از مهمترین این تکنیک ها، مطرح بوده است. بکارگیری مهندسی ارزش در این صنعت همواره با موانع مختلفی روبرو می باشد که می توان این موانع را به دو بخش متدولوژیک (علمی) و اجرایی طبقه بندی نمود. در این مطالعه موانع مرتبط به بخش علمی و همچنین موانع مربوط به بخش اجرایی استخراج گردیده و به اولویت بندی آنها در هر یک از مراحل پروژه حمل و نقلی (تعریف مفهومی، توجیه فنی و اقتصادی، فاز اول مطالعات، فاز دوم مطالعات، انجام مناقصه، اجرا، بهره برداری، اصلاح یا تغییر اساسی و اسقاط) پرداخته شده است. از سوی دیگر تلاش شده تا دلایل عمده انجام مهندسی ارزش و میزان اثربخشی آن از جنبه های اثربخشی تئوری و عملی در مراحل مختلف پروژه مورد بررسی قرارگیرد. نهایتا با توجه به اثر بخشی تئوریک و عملی مهندسی ارزش در هر مرحله و از سوی دیگر با توجه به میزان تاثیرمنفی هر یک از موانع در مراحل فوق الذکر، جمع بندی نهایی در خصوص اولویت بندی مشکلات مهندسی ارزش در هریک از مراحل مختلف پروژه حمل و نقلی انجام شده است.

مدیریت و برنامه ریزی ارزش در مدیریت خشکسالی تکنیکی مدیریتی است که با نگاهی فرابخشی و نظام یافته به مسایل و مشکلات ظرفیت های پنهان حل مسایل را با شناسایی ابعاد مختلف سیستم حاکم مدیریتی و کشف روابط متقابل میان نهادها، جامعه و اکوسیستم، در حد مرتفع ساختن نیازهای فعلی و آتی سیستم مدیریتی شناسایی می کند و با ایجاد تعادل میان هزینه، اتکاپذیری و کارکرد، تلاش می نماید راهکارهای اجرایی و اقتصادی برای حل مسایل و مشکلات سیستم مدیریتی و جامعه ارایه نماید. توانایی روش شناسی ارزش در ایجاد هماهنگی میان نهادها، حل تعارضات بین نهادی با ایجاد همگرایی بیشتر میان منافع نهادهای درگیر و نگاهی کل نگر در راستای منافع کلی جامعه، از برنامه ریزی ارزش در برخورد با خشکسالی ابزاری بسیار قدرتمند ساخته است. بررسی مفهمومی جایگاه روش شناسی ارزش در سیستم مدیریت خشکسالی و ارایه تجربه برنامه ریزی ارزش مدیریت خشکسالی استان کرمان از اهداف تهیه این مقاله است. بررسی و تبیین مفاهیم پیچیده پارادایم مدیریت یکپارچه منابع آب و تبیین چالشهای آبی استان در قالب این پارادایم، طی اجرای فازهای برنامه ریزی ارزش انجام پذیرفت. بررسی نتایج کارگاه، جایگاه برنامه ریزی ارزش را به عنوان ابزاری قدرتمند، منعطف و چندکاره در جعبه ابزارهای مدیریت یکپارچه منابع آب آشکار می سازد.

امروزه پروژه های در دست اجرا به دلیل پیچیدگی های موجود، با اتلاف حجم انبوهی از منابع همراه است و فعالیت های پروژه ها با تخصص های متنوع و از همه مهم تر با طراحی های نامناسب، در مسیر دستیابی به اهداف خود دچار فراز و نشیب های بسیاری شده و در چارچوب زمان، هزینه و حتی کیفیت تعیین شده به نتیجه نمی رسند. در این میان مهندسی ارزش یکی از راهکارهایی است که با روشی سیستماتیک و با تکیه بر خلاقیت و کار تیمی، ضمن بررسی موشکافانه پروژه، فرصت هایی را برای اصلاح و بهبود پروژه در ابعاد زمان، هزینه و کیفیت فراهم می آورد. در انجام این مهم، اطلاعات و ارتباطات بعنوان مبنای انجام هر گونه اصلاحی و ارایه هر پیشنهادی نقش قابل توجهی را ایفا نموده و بعنوان پایه عملیاتی این روش مورد توجه خاص می باشد. حال با توجه به جایگاه و اهمیت خاص اطلاعات در فرایند مهندسی ارزش، بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات میتواند در انجام هرچه بهتر و دقیق تر و سریع تر این روش نقش به سزایی د اشته باشد و چالش ها و دشواریهای روش را از بین برده و در بقای آنها نیز موثر واقع شود. علی رغم مزیت ها و توانمندی های فناوری اطلاعات و ارتباطات، این ابزار آن گونه که انتظار می رود در مطالعات مهندسی ارزش بکار گرفته نمی شود. بررسی علل این امر، شناسایی زمینه های کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات و پتانسیلهای بهبود مهندسی ارزش از طریق آن موضوع این مقاله میباشد.

هدف از از این مطالعه بررسی نقش مهندسی ارزش در سیستم مدیریت پروژه صنایع دفاعی می باشد. بدین منظور، با استفاده از استراتژی پژوهش مطالعه موردی و از طریق تشکیل گروههای کانونی با حضور خبرگان صنایع دفاعی، تجربه مهندسی ارزش چند پروژه در صنایع دفاعی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و کانال های تاثیر مهندسی ارزش بر ماژول های مختلف مدیریت پروژه از دیدگاه تجربی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بر اساس نتایج تحلیل ها، مهندسی ارزش از کانال توسعه مدیریت ارتباطات و مدیریت کیفیت گسترده ترین تاثیر را بر مدیریت پروژه در صنایع دفاعی داشته است.

در سالهای اخیر شیوه های مختلفی برای اعمال متدولوژی های ارزش در پروژه های عمرانی اجرا و به کار گرفته شده است که از قبل تلاش های علمی در این ارتباط، دستورعملها و نشریه های رسمی در تشریح جایگاه مهندسی ارزش، برنامه ریزی ارزش و مدیریت ارزش برای مراحلی از دوره حیات یک پروژه معرفی گردیده است. اما در سیر جامعی برای پروژه های عمرانی ارایه نشده است. در این مقاله «ارزش محور» تکاملی رویکردهای ارزش، هنوز الگوی ضمن برشمردن خصوصیات بومی پروژه های عمرانی و اعتقاد بر این که تفکر ارزشی همواره باید در طی مراحل حیات با نگاه یکپارچه «طرح و ساخت» یک پروژه پایا و مستمر باشد، الگویی برای مدیریت پروژه های عمرانی از نوع قرارداد به استاندارد مدیریت پروژه و استانداردهای مدیریت و مهندسی ارزش ارایه شده است. این مدل با نظر به شباهت و بر اساس «گسترش کارکرد کیفیت» تکامل چهار مرحله ای پروژه های عمرانی و رویکرد چهار مرحله ای تکنیک تناظر مراتب تکاملی آن با چرخه دمینگ، شیوه ای یکپارچه از چند تکنیک مدیریت کیفیت جامع و مهندسی ارزش ارایه میدهد. بر این مبنا هر پروژه به چهار مرحله متوالی و اصلی تقسیم میشود که هر یک از شروع تا پایان مشابه فازهای متدولوژی ارزش پی گرفته میشوند. این تقسیم بندی باعث تدوین اصولی و بهینه طرحها و برنامه های پروژه و نیز شکل گیری اثربخش سیستمهای پروژه و مدیریت آن میگردد؛ همچنین معیارهای مطمئنی جهت ارزیابی و پایش مسیر پروژه به ما ارایه میدهد.

مدیریت پروژه، از ابزارهای بسیار متنوعی برای کنترل های خویش استفاده می کند. مهندسی ارزش، ابزاری سودمند برای کنترل هزینه پروژه هاست. از آن رو که هدایت کارگاه مهندسی ارزش، امری سهل و ممتنع است، هر تلاشی جهت انجام صحیح تر و با کارایی بیشتر کارگاه های آن انجام گیرد، در نهایت موجب بهره مندی بیشتر پروژه خواهد شد. مهندسین ارزش و در راس آن ها انجمن بین المللی مهندسی ارزش تاکید دارند، اگر رویکرد مهندسی ارزش به تمامی و به صورتی کاملا ساختار یافته و نظام مند استفاده نشده و مراحل تکمیل اطلاعات، تحلیل کارکرد، خلاقیت، ارزیابی، توسعه و ارایه به درستی و قدم به قدم با حفظ ضوابط هر بخش انجام نشوند، تمامی توانایی مهندسی ارزش برای استفاده اثربخش تر منابع به کار گرفته نمی شود. هسته مرکزی مهندسی ارزش شرکت توانیر که مدیریت ارزش در صنعت برق را به عهده دارد، در بررسی و ممیزی کارگاه های برگزار شده در صنعت برق، زمینه هایی را برای بهبود کارگاه های برگزار شده شناسایی کرد و برای پاسخگویی به این نیاز و مدیریت دانش، درصدد طراحی و ایجاد بانک اطلاعاتی داده های کارگاه مهندسی ارزش برآمد. در مقاله حاضر، به تجربه ایجاد و به کارگیری بانک مزبور، نقاط قوت و ضعف و کارایی این ابزار، برای بهبود انجام مطالعات ارزش و مدیریت دانش و تجربیات حاصل از آن در کارگاه ها می پردازیم.

رشد فزاینده جمعیت و مصرف منابع و انرژی در دنیا حکایت از بحرانی دارد که لزوم مدیریت منابع را بر همگان آشکار ساخته است. تجلی و نمود مدیریت منابع در نگاه کارکردی به محصولی است که به منظور تامین بخشی از نیاز جامعه انسانی طراحی شده است. با این پرسش که این محصول به منظور پاسخگویی به چه نیازی طراحی شده است ؟ و آیا محصول یا روش دیگری خواهد توانست با صرف منابع محدودتر انتظارات ذینفعان را محقق نماید؟ تقاضای بی حد و محدودیت منابع، روش های تامین نیاز را تغییر و حکم بر لزوم بهره جستن از خرد و خلاقیت انسان داده است. در این بین مهندسی ارزش یکی از ابزارها و تکنیک های توانمند مدیریتی است که با استفاده از خلاقیت یک تیم متخصص کارکردنگر به دنبال ارتقا شاخص ارزش پروژه / خدمت است. یعنی مهندسی ارزش به دنبال ایجاد تعادل بین منابع مصرف شده در تولید یک محصول / خدمت و کارکرد های کسب شده از آن بوده و سعی دارد کارکردهای غیر ضروری را شناسایی و حذف نماید.

سالیان درازی است که روش مهندسی ارزش در کشورهای مختلف و برای طراحی و ساخت محصولات متفاوت و اجرای پروژه های متعدد مورد استفاده قرار گرفته و ضمن بهبود کارایی، صرفه جویی های فراوانی برای کارفرمایان مختلف به همراه داشته است. شرکت توانیر در پایه گذاری، اجرا و بکارگیری این روش در صنعت برق با برنامه ریزی دقیق و منسجم، نقش محوری خویش را به عهده گرفته است و این مقاله به شرح کارگاه برگزار شده در خصوص خط 4 مداره 230 و 63 کیلوولت رشت شمالی - انزلی - پره سر، که کارفرمای آن شرکت برق منطقه ای گیلان بوده پرداخته است. تیم مهندسی ارزش کارگاه مذکور با حضور کارشناسانی مجرب تشکیل گردید و با برگزاری کارگاه، طرح پایه تشریح و معیارهای ارزش تعیین شدند؛ نمودار FAST به روش جزء به کل رسم و ایده پردازی به روش طوفان فکری انجام و گزینه های برتر غربال شده و با ترکیب آن ها، سناریوها تعریف گردید و نهایتا سناریوی برتر پس از بررسی های فنی و اقتصادی انجام شده با صرفه جویی قابل قبول انتخاب شد. نتیجه کارگاه مهندسی ارزش خط مذکور بار دیگر ثابت نمود که در صورت انتخاب و به کارگیری یک تیم کاری پویا و پایبند به اصول کار تیمی، نیل به اهداف از پیش تعیین شده با در نظر گرفتن صرفه جویی قابل قبول و بهره وری، دور از دسترس نخواهد بود. در جریان این مطالعه سعی بر این است که چکیده ای از روند برگزاری کارگاه بیان شده و نقاط قوت و ضعف آن مورد بررسی قرار گیرد.

با توجه به افزایش استقبال جامعه متخصصین کشور از مجموعه مطالعات ارزش در سالهای اخیر، تحقیقات متعددی در این باره انجام گرفته و می گیرد. بخشی از این تحقیقات به بررسی روش مهندسی ارزش، ساختار و مراحل آن پرداخته اند. با شروع اجرای کارگاه های مهندسی ارزش در پروژه های مختلف، دسته دیگری از این تحقیقات به بررسی دستاوردهای این کارگاه ها پرداختند. دسته سوم به بررسی امکان تلفیق و غنی سازی این تکنیک با دیگر ابزارهای مدیریتی مانند: مدیریت کیفیت فراگیر، مدیریت ریسک، triz و ... پرداخته اند. و در نهایت دسته اخر این تحقیقات معطوف به بررسی مشکلات اجرای این تکنیک در پروژه های کشور بوده است. تحقیقات دسته آخر منجر به ارایه طوماری از مشکلات به کارگیری مهندسی ارزش و توصیه هایی جهت رفع آنها گردیده، که بعضا این حجم عظیم مشکلات و راه حلها (برای مراجعین به این تحقیقات) بیشتر ایجاد سردرگمی و ابهام می نماید. لذا نیاز به جمع بندی و اولویت شناسی این مشکلات که عصاره تحقیقات چند سال اخیر متخصصین مهندسی ارزش کشور می باشد؛ ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق با تکیه بر توافق جمعی خبرگان مهندسی ارزش کشور و استفاده از روشهای ریاضی تصمیم گیری گروهی (روش دیماتل) سعی در دستیابی به یک رتبه بندی علمی از مجموعه عوامل موثر بر پویایی مطالعات مهندسی ارزش در کشور بوده است. تا در تحقیقات آینده به مشکلات بکارگیری این ابزار نیرومند بصورت گام به گام و با شناخت اولویت آنها پرداخته شود.

بازارهای جهانی در حال تغییر هستند و تقاضا برای کالا و خدمات با کیفی تتر و دارای ارزش افزوده بیشتر، در حال فزونی است. برای ادامه حیات بنگاه های اقتصادی در شرایط رقابتی کنونی، کاهش هزینه ها همراه با افزایش کیفیت کالاها و خدمات امری ضروری بوده و اولین گام در جهت ارتقای کیفیت صنعت توزیع کالا و خدمات، بهبود مدیریت سازما نهای مرتبط با امر توزیع می باشد. از بین تکنیک های مختلفی که مدیران بخش بازرگانی برای توسعه و پویایی سازمان خود می توانند، انتخاب کنند، رویکرد مهندسی ارزش از اهمیت به سزایی برخوردار است. مهندسی ارزش با تمرکز بر کارکردها و استفاده از خلاقیت های جمعی، ضمن برآورده سازی نیازهای مصرف کنندگان در کوتاهترین زمان ممکن همراه با افزایش رضایت مندی آنان، موجبات افزایش کیفیت و کاهش هزینه ها و در نهایت افزایش توان رقابتی سازمان های اقتصادی می شود. مقاله حاضر بر آن است که با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، مفاهیم مرتبط با مهندسی ارزش در صنعت توزیع و به طور خاص فرآیند رسیدگی به تخلفات واحدهای صنفی در ایران را مورد توجه قرار داده و سپس راه حل ها و توصیه های سیاست گذاری را جهت پیاده سازی روش مهندسی ارزش در فرآیند رسیدگی به تخلفات واحدهای صنفی ارایه دهد.

تونل انتقال آب گاوشان با طولی بالغ بر 20.139 کیلومتر در جنوب استان کردستان واقع شده و عملیات ساختمانی آن هم اکنون در حال اجرا می باشد. از لحاظ تقسیمات زمین شناسی ساختمانی، نیمه شمالی مسیر تونل در زون سنندج - سیرجان و نیمه جنوبی آن در حد فاصل یک زون افیولیتی و زون رورانده زاگرس جای دارد. لیتولوژی مسیر تونل از سنگهای رسوبی شامل ماسه سنگ، شیل، آهک و کنگلومرا تا سنگهای آذرین و دگرگونی شامل دیاباز، دیوریت گابرو، پریدوتیت و آمفیبولیت متغییر بوده بطوریکه گسل مروارید مسیر تونل را به دو نیمه شمالی (با رخساره فلیش) و نیمه جنوبی (زون افیولیت ملانژ) تقسیم نموده است. در پایان مطالعات طرح پس از بررسی گزینه ها و روش های مختلف اجرا، گزینه تونلی با مسیر شکسته و حفاری با استفاده از ترکیبی از روش نیمه مکانیزه (روهدر) و دستی (انفجاری) از جبهه ورودی و ماشین حفار OPEN T.B.M از جبهه خروجی مطابق نظر کارفرمای وقت برگزیده گردید. به منظور تسهیل در عملیات حفاری تونل، ایجاد جبهات کاری بیشتر، هوادهی داخل تونل، عبور و مرور و تخلیه مناسب مصالح داخل تونل در زمان حفاری 4 رشته تونل دسترسی به نامهای کچله، سربناو، هلتوشان و توانکش با طول کلی 3666 متر در مسیر تونل حفر گردید. از دیگر اهداف حفر تونل دسترسی هلتوشان، خروج دستگاه T.B.M پس از اتمام حفاری از تونل اصی بود. بر این اساس می بایست پس از اتمام حفاری دستگاه، مسیر داخل تونل انتقال تا تقاطع با تونل دسترسی و سپس کل طول دسترسی ریل گذاری و دستگاه با تکیه بر مسیر ریلی مهیا شده از تونل خارج می گردید. حفاری دسترسی هلتوشان از ابتدای پروژه و به منظور دستیابی به تقاطع با تونل اصلی آغاز گردیده بود. روش اجرای در نظر گرفته شده برای این امر بدلیل بزرگ بودن سطح مقطع تونل شامل حفاری مرحله ای بصورت برداشت Top در مرحله اول و در نهایت برداشت Bench (کف برداری) بود. بر این اساس جهت تسریع در آغاز عملیات حفاری تونل اصلی تنها حفاری مرحله اول تونل دسترسی به انجام رسید. به منظور خروج دستگاه مرحله دوم حفاری تونل دسترسی  Bench(کف برداری) نیز بایستی حفاری می گردید. بر اساس راندمان های کارگاه در سایر جبهات کاری، فعالیت کف برداری تونل با توجه به طول 1385 متری باقیمانده، مستلزم صرف زمانی در حدود 4 ماه بود. با توجه به این امر و به منظور تسریع در خروج دستگاه از تونل و آغاز فعالیت پوشش بتنی تونل اصلی، مدیریت کارگاه مصمم شد تا با بهره گیری از تکنیک مهندسی ارزش در جهت کاهش زمان این فعالیت و تحقق اهداف برنامه زمانبندی مصوب برآید. مقاله حاضر به بررسی نتیجه کارگاه مهندسی ارزش و در نهایت روش انتخابی پیشنهادی برای خروج دستگاه از تونل و صرفه جویی های ریالی ناشی از این تغییر برای کارفرما می پردازد.

مهندسی ارزش بر مبنای تحلیل کارکردهای یک سیستم با دیدی خلاق، پویا و جامع در جهت بهینه سازی کارکردهای آن سیستم حرکت می کند. هر محصولی دارای اجزایی است که هر یک برای هدف یا اهداف خاصی در نظر گرفته شده اند. در مهندسی ارزش به این اهداف در اصطلاح کارکرد گفته می شود. هدف از انجام مطالعات مهندسی ارزش، دستیابی به کارکردهای مدنظر و مطلوب با صرف کمترین منابع و کمترین هزینه های ممکن می باشد. ساختار این روش بر پایه حرکت گام به گام و مرحله به مرحله در راستای شناسایی اجزا با کارایی کم و حذف هزینه های غیر ضروری و به طور کلی افزایش ارزش کارکردهای سیستم استوار می باشد. کمترین هزینه مورد نیاز جهت انجام شدن هر کارکرد را بهای آن کارکرد و میزان هزینه صرف شده جهت بوجود آمدن کارکرد را هزینه کارکرد گویند که بخشی از هزینه کل صرف شده برای هر سیستم و محصول می باشد. نسبت بهای کارکرد به هزینه کارکرد را شاخص ارزش کارکرد می نامند. آنچه که در مهندسی ارزش از اهمیت بالایی برخوردار است رتبه بندی کارکردها بر مبنای محاسبه شاخص ارزش برای هر یک از آنها، و در نهایت تشخیص کارکردهایی که بایستی مورد توجه اقدامات اصلاحی قرار گیرند می باشد. در فازهای مختلف مهندسی ارزش همانند آنالیز کارکرد که بحث شد به دفعات با مسایلی از نوع انتخاب مواجه هستیم. برای آنکه این انتخاب ها از یک فرآیند سیستماتیک برخوردار گشته و از قضاوت های فردی به دور باشند می توان از تکنیک های نوین تصمیم گیری در این موقعیت ها سود برد. از جمله این تکنیک های نوین،MADM ها یا مدل های چند شاخصه هستند که به منظور انتخاب گزینه برتر بکار گرفته می شوند.

مهندسی ارزش یکی از تکنیک های بهبود و حل مساله می باشد که کارایی آن در طول بیش از نیم قرن استفاده در زمینه های مختلف صنعتی، خدماتی و ساخت به اثبات رسیده است. این تکنیک با ماهیت منعطف و ساده، قابلیت انطباق با محدوده وسیعی از مسایل را داراست و به خوبی با سایر تکنیک ها و فعالیتهای بهبود دیگر تلفیق میگردد. از طرفی با تمرکز بر نوآوری و تحلیل کارکرد و نیز همراستا نمودن آنها با اهداف مطالعه ارزش، زمینه آفرینش راه کارهای خلاقانه و میانبر را فراهم می آورد. استفاده از پارامترهای موثر در مطالعات مهندسی ارزش در پروژه های عمرانی با توجه به شاخص ارزش و میزان تاثیر آنها، می تواند در تخصیص منابع و تسریع در خاتمه پروژه های عمرانی نقش بسیار مهمی داشته باشد. از این رو هدف از این مقاله شناسایی این پارامترها موثر و دسته بندی آنها، مصاحبه هایی با افراد صاحب نظر در زمینه مهندسی ارزش انجام و نتایج آن در ادامه ارایه شده است. با شناسایی این فاکتورها می توان امیدوار بود که یافته های این مقاله به ویژه با تمرکز ویژه بر روی پارامترهای موثر مورد استفاده مراجع ذیصلاح از جمله معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری قرار گیرد.

مهندسی ارزش تلاشی ساختارمند با هدف بررسی و تحلیل تمام فعالیتهای یک طرح است و ضمن اینکه به تمام اجزای یک طرح توجه میکند، هیچ بخشی از کار را قطعی و مسلم نمی داند. هدف مهندسی ارزش، زمان کمتر برای رسیدن به مرحله بهره برداری بدون افزودن بر هزینه یا کاستن از کیفیت انجام کار است. پیچیدگی و گوناگونی فزاینده کسب و کار امروزی، مدیران را مجبور کرده است تا در همه فعالیت های روزانه و پروژه های سازمانی در پی یادگیری مستمر و اثر بخش باشند. فرآیند یادگیری قابلیت انطباق پروژه های در حال اجرا در سازمان و فرآیندهای موجود در سازمان را بالا می برد و به سازمان جهت پیدا کردن یک ترکیب مناسب و اثربخش از پروژه های بهبود مهندسی ارزش و سازمانی مناسب کمک می کند. در این میان سیستمهای دینامیکی به طور کلی در سازمانها در افزایش قابلیت یادگیری و هم افزایی در همه پروژه های سازمانی و به طور خاص در بدست آمدن یک ترکیب بهینه از عوامل دخیل در پروژه به منظور رسیدن به اهداف متصور برای پروژه های مهندسی ارزش که همان انجام پروژه با هزینه و زمان کمتر بدون کاستن از کیفیت انجام پروژه است، می تواند راهگشا باشد.

گسترش کاربرد مهندسی ارزش در طراحی و اجرای پروژه های معماری خاصه مسکن نشان از توانمندی این رویکرد در کاهش هزینه افزایش و بهبود کیفی مسکن و ایجاد ارزشهای افزوده دارد که می تواند در رویه طراحی و بعد از طراحی مورد استفاده قرار گیرد. بر این اساس می توان از این روش در طراحی و ساخت پروژه های مسکن استفاده کرد که ارتقا موثر کیفیت و کاهش هزینه را در پی دارد. در این مقاله به روش رویکرد مهندسی ارزش در طراحی و ساخت مسکن اشاره می شود و در مراحل طراحی مفهومی و توسعه طراحی و اسناد ساخت به آن اشاره می شود.

برای ساختاری دولتی که از بالاترین نرخ های رشد جهانی نیاز مصرف کنندگان به خدمات خود، تولید، انتقال و توزیع انرژی الکتریکی برخوردار است و بودجه های مصوب و اعتبارات تخصیص یافته به آن هر ساله درحالی کمتر می شود که تجهیزات سرمایه ای مورد نیاز آن از تورم بالای جهانی برخوردار است، چه راه کاری جز کنترل هزینه های خود باقی می ماند. اگر بپذیریم مهندسی ارزش ابزار آزموده شده کنترل هزینه برای مدیران پروژه است. هر تلاشی در جهت بهبود عملکرد مهندسی ارزش را خدمتی به بهبود کنترل پروژه های خود خواهیم یافت. صنعت برق در چند سال گذشته با ایجاد ساختار هسته مرکزی مهندسی ارزش بهره های فراوانی از مهندسی ارزش در کنترل هزینه پروژه ها برد. ولی، این فقط شروع راه بود. تحلیل عملکردها، نقادی روش ها و ارزیابی نتایج، در آینده مدیریت پروژه های این صنعت را در مسیری هموارتر هدایت خواهد کرد. مقاله حاضر عملکرد دو ساله مهندسی ارزش در صنعت برق کشور به چالش می کشد و با برشمردن نقاط ضعف و قوت تلاش های انجام شده نظر به رفع کاستی ها خواهد داشت.

مهندسی ارزش، تلاشی است سازمان یافته ای است که با هدف بررسی و تحلیل تمام فعالیتهای یک طرح، (از زمان شکل گیری تفکر اولیه تا مرحله طراحی و اجرا و سپس راه اندازی و بهره برداری) انجام می شود و به عنوان یکی از کارآمدترین و مهم ترین روشهای اقتصادی در عرصه فعالیتهای مهندسی، شناخته شده است. هدف از این مقاله ارایه گزارش جامعع از مطالعات مهندسی ارزش در پروژه احداث مجموعه رفاهی- آموزشی در یک شرکت نمونه می باشد. این مطالعه نتایج به سزایی در ابعاد کیفی، هزینه ای و زمانی پروژه، مشتمل بر حذف و ارتقای بهره وری 15% از فضا های در دست اجرا، ارتقای قابل توجه در کیفیت فضا های طراحی شده و سهولت یا کاهش مشکلات دوره بهر ه برداری در بر داشت.

مهندسی ارزش فرآیندی است که بر بهبود کارکرد یک محصول از نظر کیفیت، زمان و گسترش دامنه کارکرد بدون افزایش هزینه ها متمرکز میشود. به دلیل بالا بودن هزینه پروژه های عمرانی، اجرای مهندسی ارزش در این پروژه ها حایز اهمیت است. در این مقاله به شرح مراحل استفاده از این فرآیند برای ایجاد صرفه جویی در هزینه های پروژه احداث پل می پردازیم. ضمن معرفی مختصر پروژه مورد نظر، روند انجام مطالعه ارزش را بر روی آن شرح می دهیم. مهندسی ارزش در این پروژه موجب 10% کاهش هزینه و 30% افزایش ارزش گردیده است. از دستاوردهای دیگر انجام این پروژه، پی بردن به این نکته است که مهندسی ارزش می تواند به جای بهبود کارکردها، کل سیستم را در جهت بهبود تغییر دهد.

بهینه سازی ارزش بوجود آمده در یک سرمایه گذاری برای یک شرکت نرم افزاری، موردی مهم و قابل تامل است. هدف کلی در مهندسی نیازها افزایش ارزش تجاری است که به تخمین میزان بازگشت سرمایه از محصولات نرم افزاری مربوط می شود. این مقاله با ارایه دو مورد مطالعه شده، در رابطه با اجرای پروسه های برنامه ریزی شده و نیز بکار گرفته شده در صنعت نرم افزاری در راستای ایجاد ارزش در محصول نرم افزاری، رویکردی کاربردی ارایه می دهد. این رویکرد چگونگی دریافت ارزش ایجاد شده بواسطه مهندسی نیازها و نیز چگونگی هدایت پروسه های برنامه ریزی شده در ایجاد ارزش در محصول نرم افزاری را می آزماید. همچنین چنین رویکردی میزان تاثیر نظر ذی نفعان اصلی در پروسه تصمیم گیری را سنجیده و ارایه می دهد. یافته های ما نشان می دهد که اساس بازار و مشتری محصولات نرم افزاری در واقع همان قدرتمندترین و با نفوذترین گروه تصمیم گیرنده نیازها هستند که این بازتاب نحوه تصمیم گیری در روند دنبال شده و نیز بازتاب ضوابط نحوه تصمیم گیری در انتخاب نیازهای یک محصول است. بعلاوه مدیریت ارزش محصولات نرم افزاری به محیطی بستگی دارد که محصول در آن وجود دارد. فاکتورهایی از قبیل سررسید محصول، بازار فروش محصول و پیشرفت ابزار و روش های در دسترس، بر ضوابط تصمیم گیری در رابطه با نیازهای یک پروژه خاص تاثیر می گذارد.

در کشور ما طرح های بزرگ مختلف و متنوعی در حال اجرا است و اعتبارات زیادی را به خود اختصاص داده و استفاده از روش مهندسی ارزش در مراحل مختلف طرح امری ضروری است. با اینکه استفاده از تکنیک سیستم تحلیل کارکرد در روش مهندسی ارزش در مراحل طراحی، ساخت و اجرا در کشور به تدریج در حال گسترش است ولی هنوز از این تکنیک در مراحل طراحی مهندسی استفاده چندانی نمی شود. مهندسی ارزش به عنوان شیوه ای کارآمد برای شناسایی و حذف هزینه های غیر ضروری، کوتاه کردن زمان اجرا و بهینه سازی در مراحل مختلف طرح، شامل طراحی، ساخت، بهره برداری و نگهداری به کار گرفته می شود. تجربه نشان می دهد که هر واحد هزینه برای مهندسی ارزش 15 تا 35 واحد صرفه جویی در پی دارد. در این مقاله ضمن بیان نحوه استفاده از تکنیک مهندسی ارزش در مرحله طراحی و اجرا، اهمیت استفاده از آن تکنیک، خصوصیات یک پیشنهاد تغییر مناسب و روش اجرایی پیشنهاد تغییر بر مبنای مهندسی ارزش شرح داده می شود و نیز به بررسی و مطالعه موری یک پروژه عمرانی در کشور هند پرداخته که در خصوص پیشنهاد تغییر به روش مهندسی ارزش انجام و منجر به صرفه جویی مناسبی گردیده است. در این مطالعه موردی با استفاده از تکنیک سیستم تحلیل کارکرد و با حذف هزینه اضافی مصالح در پروژه ساخت معبر بتونی (کفسازی) منجر به صرفه جویی به میزان حدود 10.5 میلیون روپیه گردیده است.

تداوم حیات سازمان ها به بازسازی و بروزسازی سازمان ها، سیستم ها، محصولات و خدمات آنها بستگی دارد. این مهم از طریق هماهنگ کردن اهداف با وضعیت روز و اصلاح و بهبود روش های حصول این اهداف و شناسایی کارکرد سیستمها و محصولات انجام می شود. بدون بازسازی و بررسی سیستم ها، سازمان نمی تواند دوام زیادی بیاورد. در این راستا هر سازمانی از متدها و تکنیک های متفاوتی استفاده می نماید. یکی از تکنیک هایی که امروزه به طرز گسترده ای مورد استفاده سازمان ها قرار گرفته مهندسی ارزش می باشد. مهندسی ارزش تلاشی سازمان یافته است که در جهت تحلیل کارکرد سیستم ها، عوامل، تجهیزات یا تاسیسات به منظور دستیابی به کارکردهای پیش بینی شده با کمترین هزینه و با حفظ یا ارتقای کیفیت، قابلیت اطمینان و کارایی انجام می شود. به بیان دیگر مهندسی ارزش مجموعه ای از چند روش فنی به منظور بازنگری و تحلیل اجزای کار و استفاده از خلاقیت ها و روش های تحلیل سیستمی، برای بهینه سازی هر طرح یا پروژه است. مشخصه مهم این تکنیک قابلیت های بالا و بالقوه آن برای حل مسایل و کاهش هزینه ها بر مبنای استفاده از تکنیکهای خلاقیت میباشد. می توان ابراز داشت که خلاقیت برای بقای هر سازمانی لازم است و خلاقیت با ساختن و یافتن فکرهای جدید و نوآوری در کاربرد فکرها سر و کار دارد. اما از دید مدیریتی، خلاقیت صرف، کافی نیست و فکر باید به مرحله عمل نیز در آید. از آنجایی که مهندسی ارزش یکی از معدود تکنیک هایی است که با قوت بسیار خلاقیت ذهنی را به مرحله عمل در می آورد و بروز خلاقیت به عنوان یکی از گام های مهندسی ارزش مطرح می باشد در این مقاله می کوشیم تا با بررسی اجمالی فاز خلاقیت در مهندسی ارزش ضمن بررسی موانع خلاقیت، فرآیند بروز خلاقیت، روش ها و ابزار مختلفی را که در این فرآیند مورد استفاده قرار می گیرند معرفی کنیم.

هنگامی که طرحهای عمرانی در محدودیتهای خاص زمانی، مکانی و مدیریتی قرار گیرند، شاهد اجرای پیش از موعد و بدون انجام مطالعات کافی و مدون در راستای امکان سنجی و نیز عدم تدقیق برآوردهای اولیه منابع موجود با منابع مورد نیاز پروژه ها و ... خواهیم بود. متاسفانه در کشور ایران برخی از پروژه ها به خاطر پاره ای از ملاحظات، بیشتر در حیطه سیاست جای می گیرند تا اینکه بار فنی قابل قبولی داشته باشند. در این بین پروژه های سد سازی به خاطر نوع خاصی از نیازها که امکان برآورده ساختن شان انجام مطالعات کافی و جامعی را در زمان مناسب طلب مینماید، میتوانند به عنوان نمونه بارز این محدویتها تلقی شوند. اجبار در تسریع اجرای سد قیقاج به خاطر تصویب قانونی توسط سازمان ملل، مبنی بر ممنوعیت / محدودیت برداشت آب از رودخانه های مرزی از اواخر سال 2008 میلادی، نیاز به اتخاذ شیوه و ابزارهای مناسبی در خصوص برداشت سریع و کامل حقابه در نظر گرفته شده از دریاچه سد ارس برای ایران، که قریب به 40 سال از احداث آن میگذرد را بیش از هر زمان دیگری پر رنگ تر می نمود. اجبار تسریع طراحی و اجرا، با توجه به محدودیت های بوجود آمده، مشاور طرح را با توقعات و فشارهایی روبرو خواهد کرد، و طبیعی است هرگاه در طرح این اجبارها، مطالعات فازهای شناسایی منابع به خوبی انجام نیابد، مشکلات بعدی میتواند دامنگیر پروژه شود و روند انجام کارها را مختل و گاها متوقف نماید. عدم تطابق نسبی مشخصات مصالح خاکی موجود در منابع قرضه سد قیقاج با مشخصات فنی مورد نظر، که ناشی از کمبود تخصیص زمان کافی به مطالعات اکتشافی منابع قرضه از سوی کارفرما، (با توجه به محدودیتهای جهانی بوجود آمده) و تاکید وی بر شروع همزمان کارهای اجرایی سد از فاز یک بود، نیاز به آنالیز اجبار در طرح فوق را محسوس تر می نمود. دراین مقاله با بررسی روند تغییر زون بندی بدنه سد قیقاج با توجه به منابع موجود، اساس استفاده از آنالیز اجبار در رفع محدودیت های محتمل و موجود، بر پایه افزایش شاخص ارزش در پروژه ها مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.

هزینه یابی بر مبنای هدف از روشهایی است که با تعیین هزینه هدف و مقایسه آن با هزینه های تخمینی سعی دارد هزینه ها را کاهش دهد و سودآوری را برای سازمان بیشتر نماید. این روش، کاهش هزینه ها را در تمام مراحل فرآیند توسعه محصول در نظر می گیرد (مرحله قبل از طراحی (مفهومی)، مرحله طراحی فرآیند و محصول، مرحله تولید) در این رابطه مهندسی ارزش یکی از روش هایی است که می تواند در کاهش هزینه ها تاثیر چشمگیری داشته باشد بنابراین ما در این مقاله ابتدا به تشریح روش هزینه یابی بر مبنای هدف و منافع آن می پردازیم سپس کاربرد مهندسی ارزش را در روش مذکور شرح داده و آن را در سه مرحله مفهومی، پروژه ای و اعتبارسنجی بررسی می کنیم.

نگرش مدیریت سنتی در مطالعات بهبود محصول، مبتنی بر رویکرد اجزا - محور بوده است. در این رویکرد کلیه فرآیندهای تولید اجزا مورد بازبینی واقع شده و مدیریت بهبود در قالب «صرف هزینه متناسب با اجزا» معنا می یافت. در معماری مدیریت نوین «دستیابی به کارکردهای مورد انتظار با صرف کمترین هزینه» را ارزش نامیده اند. در مفهوم این تعریف، روح رویکرد کارکرد - محور و ضرورت ایجاد تعادل بین کارکردهای کسب شده و منابع مصرف شده نهفته است. در این رویکرد کلیه کارکردهای یک محصول مورد تحلیل واقع شده و مدیریت بهبود در قالب بازآفرینی معنا مییابد. از آنجا که در مدیریت نوین، شناسایی و حذف موداها - هر آنچه که منابع را صرف نموده ولی ارزش جدیدی تولید نمی کند- یک ضرورت بنیادین است و شناسایی هزینه کارکردها موضوعی حایز اهمیت میباشد؛ در این مقاله روش توزیع هزینه یک محصول بر روی کارکردهای آن مورد توجه قرار گرفته است. این مقاله در قالب یک مورد نمونه، روش تخصیص هزینه اجزا گاردریل به کارکردهای آن ارایه کرده است.

در اقتصاد پرشتاب و مبتنی بر دانش امروز تکنیک های موثر یکی از ارزشمند ترین سرمایه های سازمان قلمداد می شوند. نتایج پژوهشی بسیاری از سازمان ها و صنایع پیشرفته جهان نشان می دهد که رشد یک مجموعه متناسب با بکارگیری تکنیک ها و روش های سازمان یافته می باشد. مهندسی ارزش به عنوان چهارچوبی مطمئن برای تصمیم گیری که بر اساس توسعه فرهنگ کار تیمی استوار است. یکی از روش های کارآمد برای بهبود فرآیند، توسعه محصول، رقابت در عرصه جهانی و ایجاد تعهد برای خلق ارزش و بعضا ایجاد انگیزه و اعتماد متقابل نقش عمده ای در تعالی سازمان ها به عهده دارد: اصولا چالش های مهندسی ارزش را در سه می توان تقسیم بندی کرد: چالش اول: قبل از اجرای مهندسی ارزش چالش دوم: حین اجرای مهندسی ارزش چالش سوم: بعد از اجرای مهندسی ارزش. در این مقاله سعی شده است ضمن بیان اهداف مهندسی ارزش، به چالش نوع دوم که همان حین اجرای مهندسی ارزش می باشد مورد بررسی قرار گیرد. همچنین به صورت سیستمی چالش های اصلی را که در هر فاز با آن مواجه هستیم به صورت مختصر آورده و در ادامه راهکارهایی نیز جهت رفع آن ارایه گردد.

مهندسی ارزش روش قدرتمندی برای حل مسایل، کاهش هزینه ها و به طور هم زمان بهبود عملکرد و کیفیت است، که با شناسایی و ارتقای شاخص های ارزش و به کارگیری خلاقیت، رضایت مشتری را افزایش می دهد. در دهه های اخیر کشورهای صنعتی و در حال توسعه و حتی کشورهای همسایه ایران ضرورت استفاده از مهندسی ارزش به منظور صرفه جویی در هزینه ها را درک کرده و با جدیت به دنبال کاهش هزینه های غیر ضروری هستند. اما هرچند تا کنون چندین سال از آشنایی و اجرای مهندسی ارزش در سازمان های صنعتی کشور می گذرد تا کنون نتایج با آنچه مورد انتظار بوده است، فاصله چشمگیری دارد. مطالعه منابع خارجی و تجربیات مشابه در کشورهای صنعتی گواه این مدعا است که عوامل کلیدی متعددی در اجرای مستمر فرآیند مهندسی ارزش نقش دارند که بدون وجود این عوامل، موفقیتی را نمی توان برای این فرآیند متصور بود. بررسی ها و مصاحبه با اهل فن بیانگر این حقیقت است که در سابقه کوتاه مهندسی ارزش در ایران، در اکثر موارد ردپای عدم آگاهی و در پاره ای و موارد نادیده گرفتن عوامل کلیدی موفقیت به چشم می خورد. بدین معنا که با وجود آنکه بسیاری از مراکز صنعتی بزرگ کشور ضرورت به کارگیری مهندسی ارزش را به عنوان فرآیندی کلیدی در سازمان دریافته اند و اقدام به پیاده سازی آن در سازمان متبوعشان کرده اند، اما دلیل عدم آشنایی کافی مدیران اجرایی با عوامل اصلی موثر بر اجرای این فرآیند، نتایج دلخواه حاصل نشده است. هدف از شکل گیری این پژوهش شناسایی عوامل موثر بر اجرای مستمر فرآیند مهندسی ارزش در ایران است. بدین منظور از مدل ماورر و پوکتاس جهت شناسایی این عوامل بهره گرفته شد. این دو مدل 34 عامل را به عنوان عوامل موثر معرفی کردند. جامعه آماری این پژوهش سازمان های تولیدی و خدمانی استان اصفهان و نمونه آماری افراد شاغل در بخش خدمات مهندسی ارزش این سازمان ها بودند. بر اساس داده های گردآوری شده از پرسشنامه ها و با استفاده از روش های آماری آزمون دو جمله ای و تحلیل عاملی در نهایت 8 عامل اصلی از بین 34 عامل برآمده از ادبیات تحقیق به عنوان عوامل اصلی موثر بر اجرای مستمر فرآیند مهندسی ارزش در شرایط کنونی سازمان های تولیدی و خدماتی استان اصفهان شناسایی شدند.

در مرحله اجرای پروژه ها گاهی اوقات لازم و ضروری است تا محدودیت ها و امکانات برای هر قسمت از اجرای آن مورد بررسی و بازنگری قرار گرفته تا از بررسی امکانات جهت کاهش هزینه ها، کوتاه نمودن مدت اجرا و یا افزایش کیفی کار و از بررسی محدودیتها جهت جلوگیری از افزایش هزینه ها، توقف کار و طولانی شدن مدت اجرای پروژه استفاده نمود. لزوم استفاده از مهندسی ارزش در مراحل اجرایی طرحهای آبی و عواملی که باعث این امر شده است، مبحث این مقاله میباشد. محدوده ای که پروژه در آن اجرا شده است، بخشی از شهرستان قصرشیرین و در شمال این شهرستان می باشد که در عرض شمالی 34 درجه و 30 دقیقه تا 34 درجه و 32 دقیقه و طول خاوری 45 درجه و 40 دقیقه تا 45 درجه و 44 دقیقه قرار گرفته است. مرز شمالی این اراضی را رودخانه قوره تو که رودخانه مرزی بین ایران و عراق است تشکیل می دهد. در طرح شبکه آبیاری و زهکشی باباهادی در استان کرمانشاه به مساحت 1300 هکتار، محدودیتهای اجرایی و مالی به وجود آمده بود که این محدودیتها باعث گردیدند تا با بهره گیری از فناوری مهندسی ارزش تغییرات عمده ای در قسمتهایی از طرح داده شده که باعث صرفه جویی های قابل ملاحظه ای در زمان و هزینه های اجرایی و سرعت بخشیدن به عملیات اجرایی و استفاده بهینه از امکانات منطقه گردد.

مهندسی ارزش روش سیستماتیک با تکنیکهای مشخص است که کارکرد محصول یا خدمات را شناسایی و برای آن کارکرد ارزش مالی ایجاد می کند به نحوی که آن کارکرد در کمترین هزینه با حفظ قابلیت اطمینان و کیفیت مورد نظر انجام گیرد به بیان دیگر میتوان گفت مهندسی ارزش یک کوشش سازمان یافته برای تحلیل عملکرد سیستمها، تجهیزات، خدمات و موسسات به منظور نیل به عملکرد واقعی با کمترین هزینه در طول عمر پروژه است که سازگار با کیفیت و ایمنی مورد نظر باشد. طی سالیان دراز پس از ابداع روش مهندسی ارزش توسط مایلز، روش مزبور در کشورهای مختلف و برای طراحی و ساخت محصولات بیشمار و اجرای پروژه های متعدد مورد استفاده قرار گرفته و ضمن بهبود کارایی، صرفه جویی های فراوانی برای کارفرمایان مختلف بهمراه داشته است. خوشبختانه طی سالیان اخیر این روش در کشور مانیز معرفی و مورد استفاده قرار می گیرد. هسته مرکزی مهندسی ارزش شرکت توانیر درپایه گذاری اجرا و بکارگیری این روش در صنعت برق با برنامه ریزی دقیق و منسجم، نقش محوری خویش را بعهده گرفته. یکی از کارگاههای مهندسی ارزش برگزار شده در صنعت برق کارگاه مهندسی ارزش خط 400 کیلوولت طبس - بافق می باشد که با هدف کاهش هزینه ها و بهبود طرح برگزار گردیده است. در این مقاله پس از معرفی مهندسی ارزش و معرفی پروژه فرآیند کارگاه مهندسی ارزش برای این پروژه تشریح و نتایج برگزاری این کارگاه که منجر به کاهش هزینه و بهبود طرح شده است ارایه میگردد.

تدوین طرح های جامع فرودگاهی با توجه به گستردگی و اهمیت آن ها با چالش های ویژه ای مواجه است. عملا چنین طرح هایی بایستی توانایی پاسخگویی به وضعیت 20 سال آینده فرودگاه را داشته و برای بخش های مختلف و متنوع فرودگاه شرایط مناسبی را تامین نماید. تدوین چنین طرح هایی نیازمند جامع نگری ویژه و ایجاد تعاملات مناسب بین تخصص های گوناگون است و عملا این طرح ها، طرح های چند رشته ای و بین رشته ای هستند که خارج از روندهای معمول طراحی به انجام می رسند. بر اساس اعمال مهندسی ارزش با توجه به خصوصیات جامع نگرانه، استفاده از تیم چند رشته ای، اجماع نظر ذینفعان و بهره گیری از خلاقیت و نوآوری خود می تواند در بهبود و افزایش کارایی و اتکاپذیری این طرح ها تاثیر گذار باشد. این امر با استفاده از توانایی مهندسی ارزش ایجاد تعاملی مناسب میان ذینفعان مختلف و خصوصا بهره برداران و ورود آنان به روند تصمیم سازی و نیز با بهره گیری از دانش و تجربه وسیعی که در تیم مهندسی ارزش قرار می گیرد، در پیش بینی وضعیت های آینده حاصل گردد. در این مقاله به تشریح موارد فوق و اثرات مهندسی ارزش در تدوین طرح های جامع فرودگاهی پرداخته و مقاطع و زمان انجام مهندسی ارزش در این طرح ها را که می توان آنرا نوعی برنامه ریزی ارزش دانست، مورد بررسی قرار گرفته است.

در بسیاری از پروژه ها، هزینه های دوره بهره برداری بسیار بیشتر از هزینه های ساخت و یا در ابعاد هزینه های اجرا، برآورد شده است. در برخی موارد کاهش هزینه های اجرا می تواند موجب افزایش بیش از پیش هزینه های بهره برداری شود. متدولوژی ارزش (تحلیل/ مهندسی/ برنامه ریزی/ مدیریت ارزش)، بر مبنای تجارب ناموفق و متداول در صنعت و پروژه ها، تکامل یافته و بسیاری از تکنیک ها از جمله برآورد هزینه های طول عمر برای جلوگیری از اشتباهات متداول مطرح شده است. پروژه های بزرگ (مانند پروژه های حمل و نقل) در سطح وسیعی با مردم در تعامل هستند و در بسیاری از موارد افزایش هزینه های ساخت می تواند با افزایش منافع، کاهش ریسک های محتمل، کاهش مصرف سوخت و اتلاف وقت مردم در دوره بهره برداری، منافع چشمگیری را موجب شود. در این راستا بایستی در ابتدا تمامی هزینه های متصور در دورهی عمر پروژه از جمله هزینه های برچیدن آن در پایان طول عمر را شناسایی نمود که این امر در برخی موارد می تواند چالش آور باشد. در مرحله بعد با استفاده از تکنیک های اقتصاد مهندسی می توان هزینه های مقاطع زمانی مختلف را با یکدیگر مقایسه نمود. در این چارچوب پیش بینی نرخ رشد هزینه های مختلف طول عمر مانند انرژی در یک دور هی 20 تا 50 ساله در دنیای پویا و در حال تغییر امروز، مشکل ترین قسمت تحلیل هزینه های طول عمر محسوب می شود. این مقاله به ابعاد مختلف و تکنیک های تحلیل هزینه های طول عمر پرداخته و در پایان برنامه رایان های LCCA که برای تسهیل و تسریع تحلیل های اقتصادی در کارگاه های ارزش تهیه شده، ارایه می گردد.

نظر به اهمیت موضوع بحران انرژی در جهان و همچنین کشورمان ایران و اهمیت صنعت برق در تامین انرژی و توسعه ملی، سازمان توسعه برق ایران به عنوان کارفرمای طرحهای نیروگاه های حرارتی، پستها و خطوط انتقال از جایگاهی بسیار استراتژیکی در خصوص تامین انرژی برق برخوردار است. با توجه به آنکه سازمان توسعه برق اصولا سازمانی پروژه محور است (PROJECT BASED) کاربرد مهندسی ارزش به عنوان شیوه ای کارآمد برای شناسایی و حذف هزینه های غیرضروری و بهینه سازی طرحها و پروژه ها بسیار مفید و موثر قلمداد می شود. از طرفی با عنایت به آنکه کلیه طرحهای سازمان از اعتباری بیش از 100 میلیارد ریال برخوردار هستند، الزامات قانونی اجرای مهندسی ارزش بر اساس مصوبات و ابلاغیه های متعدد بیش از پیش حس می شود. محدوده کار بری مهندسی ارزش در سازمان توسعه برق ایران با توجه به طرحهای تولید (گازی، بخاری، سیکل ترکیبی و نیروگاه های خصوصی) و همچنین طرحهای پست و انتقال و مخابرات و فیبر نوری گسترده می باشد. در این مقاله تجارب اجرایی مهندسی ارزش در سازمان توسعه برق ایران مورد بررسی قرار گرفته است. در خصوص سازماندهی عملیاتی شامل: کمیته راهبری مهندسی ارزش، کمیته هماهنگی مهندسی ارزش، کارگروه مهندسی ارزش، مشاور مهندسی ارزش مورد بررسی قرار گرفته اند. طبق بررسی فرآیندها کاری مهندسی ارزش درسازمان توسعه برق ایران در دو شکل مختلف زیر قابل اجرا می باشد که در این مقاله به طور تفصیلی بررسی شده است: 1- مهندسی ارزش در دوره ساخت با پیشنهاد تغییر توسط پیمانکار 2- مهندسی ارزش در دوره پیش از عملیات اجرا و ساخت و یا در دوره ساخت با پیشنهاد تغییر توسط سازمان در این مقاله مدارک و مستندات تهیه شده (نظامنامه مهندسی ارزش، آئین نامه و ...) در سازمان و چگونگی و نحوه آموزش های مورد نیاز بطور کلی مورد بررسی قرار گرفته است. سپس سابقه اجرایی و نتایج و دستاوردهای مهندسی ارزش در طرحهای سازمان شامل طرح نیروگاه گازی هرمزگان، طرح خط 400 کیلو ولت کارون 3- کارون 4، طرح پست 123.400 خرمشهر مورد بحث قرار گرفته است. در انتها موانع اجرایی مهندسی ارزش در سازمان مورد بحث بوده و پیشنهاد راه کارهای بهبود در این خصوص ارایه گردیده است.

مهندسی ارزش، که در صنعت بهداشت و درمان با نام (آنالیز ارزش) شناخته می شود، امروزه به ابزاری استراتژیک برای کاهش هزینه های سازمان در زمینه خرید و چرخه ارزش مواد تبدیل شده است. این تحقیق به منظور تعیین کاربردهای مهندسی ارزش در بهداشت و درمان بر اساس گزارشات مکتوب صورت گرفته است.روش کار: پژوهش حاضر از نوع Systematic Review می باشد. کلیدواژه های مربوطه در ده موتور جستجو با استفاده از استراتژی های متنوع، جستجو شدند. مطالعات موردی در زمینه بکارگیری آنالیز ارزش در بهداشت و درمان با تمرکز بر سه متغیر: زمینه کاری آنالیز ارزش، روش بکارگیری آنالیز ارزش و نتایج حاصله، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. جدولی که به این منظور طراحی شده بود شامل نام فیلد، روش مورد استفاده، کد (یکی از 6 کد تعریف شده برای طبقه بندی موارد)، مبلغ صرفه جویی، نتیجه، مکان اجرای پروژه، هدف از پروژه و دلیل بکارگیری آن بود. برای تجزیه و تحلیل مطالعات انجام شده، به تفکیک روش های بکار برده شده، حداکثر، حداقل و متوسط میزان صرفه جویی در هر فیلد تعیین شدند.نتایج: تعداد کل رکوردهای ثبت شده 48 مورد بود. بیشترین تعداد مربوط به فیلد جنرال (19 مورد) و کمترین تعداد مربوط به فیلد ساخت و ساز (4 مورد) بود. متوسط میزان صرفه جویی در فیلد جنرال بیشترین (412 ،770، 1 دلار) و در فیلد درمانی کمترین (738، 301 دلار) مقدار را داشت.بحث و نتیجه گیری: نتایج این تحقیق موید این موضوع است که آنالیز ارزش می تواند در بهداشت و درمان موثر باشد. کاربرد این روش در بهداشت و درمان در کشف فرصت های ناب صرفه جویی، بسیار کارا و اثربخش است و تمرکز سازمان را به سمت حیاتی ترین نواحی هدایت می کند.

در دهه های اخیر بسیاری از دولت ها و کارفرمایان، تبیین سناریو برنده - برنده را به عنوان یک راهبرد محوری و کلیدی در فازهای مختلف مدیریت پروژه (برنامه ریزی، طراحی، ساخت و بهره برداری) با موفقیت چشمگیر به کار گرفته اند. مشارکت و تاثیرگذاری بیشتر پیمانکاران و بهره برداران و حتی ذی نفعان مستقیم و غیرمستقیم موجب ارتقای خلاقیت و هم افزایی عوامل درگیر گردیده است. در همین راستا روش در بسیاری از پروژه های بزرگ کشور به کار گرفته شده است. این مقاله به راهکارها و چالش های کاربرد متدولوژی ارزش ««طرح و اجرا»» در پروژه های طرح و ساخت می پردازد. در کل 7 نوع مطالعه ارزش در پروژه های طرح و ساخت می تواند انجام گیرد. انجام مطالعات برنامه ریزی ارزش در فاز امکان سنجی و مهندسی ارزش قبل از برگزاری مناقصه در پروژه های بزرگ طرح و ساخت الزامی است و منافع آن، مدیریت ارزش این اسناد قبل از مناقصه می تواند «طرح و اجرا» عاید کارفرما خواهد شد. با توجه به اهمیت اسناد مناقصه در پروژه های دستاوردهای بزرگی را در جهت عقد یک قرارداد منصفانه و تسریع اجرای بدست دهد. منافع مطالعه ای که پس از مناقصه در مورد الزامات کارفرمایی انجام می شود، بین کارفرما و پیمانکار تقسیم می شود. در طول اجرا نیز پیمانکار می تواند مطالعات داخلی ارزش را انجام دهد. بدیهی است که تمامی منافع این مطالعات به پیمانکار تعلق خواهد گرفت. در سال های اخیر مطالعات پیوسته ارزش نیز در طر حهای بزرگ به کار گرفته شده است. مطالعه موردی این مقاله، مهندسی ارزش خط یک قطار شهری اهواز است.

در این مقاله با بهره گیری ا ز سیر تحول تاریخی سیستمهای مدیریت کیفیت، مدیریت پروژه و مدیریت ارزش به نکات بسیار ارزشمندی دست یافته ایم که به راستی جمله «از تاریخ بیاموزیم» را تداعی می نماید. نتیجه این مطالعه ما را به این سو رهنمون می سازد که شکل گیری نسبتا همزمان این ابزارها و متدولوژیها و سیر تکاملی آنها از یک ابزار آنالیز، به یک ابزار مدیریتی و در نهایت تبدیل آنها به مدلهای بسط یافته امروزی، ما را به یک نقطه متعالی مشترک در سازمانها می رساند که همان بحث TVM میباشد. در این مقاله راهکار اجرایی تحقق مدیریت ارزش جامع ارایه شده است.

مهندسی ارزش روشی که می توان بدون تردید با توجه به اثر بخشی آن در طرحها و پروژه های عمرانی و صنعتی بکارگیری شود. این روش با تکیه بر برنامه کاری و استفاده از کار گروهی و خلاقیت نتایج بسیاری بدست می آورد. نقش تسهیل گر ارزش نیز جهت حصول به نتایج صحیح بسیار تعیین کننده است. با مستند سازی فعالیت های کارگاههای مهندسی ارزش و تهیه گزارش مطالعات می توان این روش را در سازمان نهادینه نمود. استفاده از کاربرگ های دقیق و انجام محاسبات هزینه طول عمر و ارایه گزینه های برتر می تواند بر محبوبیت این روش بیافزاید. در تاریخ مردادماه 1386 آستان قدس رضوی جهت طرح توسعه مهمانسرای حضرت اقدام به برگزاری کارگاه مهندسی ارزش نمود که پس از مطالعات اولیه و ساماندهی اطلاعات و انتخاب تیم کاری با تحلیل کارکرد و ارایه ایده های خلاق و ارزیابی ایده ها در نهایت 10 ایده مورد ارزیابی نهایی قرار گرفت تا کارفرما به مشاور طرح ابلاغ نماید قبل از اجرا در طرح تجدید نظر کند. در این مقاله ضمن ارایه چگونگی انجام کار به بررسی و مشکلات اجرای طرح نیز پرداخته می شود.

مهندسی ارزش روشی خلاقیت مدار در حل مساله است. برای انجام مهندسی ارزش تیمی از تخصص های مختلف جهت بررسی کارکردهای پروژه و جست و جوی زمینه های بهبود شکل میگیرد. مهندسی ارزش شامل سه گام (پیش مطالعه)، (کارگاه مطالعات ارزش) و (مطالعات تکمیلی) است که گام کارگاه، خود شامل 6 مرحله است. در هرکدام از گام ها و مراحل مطالعات ارزش که یکی پس از دیگری انجام می شود حجم زیادی دانش تولید، منتقل و ذخیره میشود لذا هم تغییر و تحولات دانش در درون این مراحل و هم حجم دانش انباشته شده در پایان هر مرحله نیازمند مدیریت و حفاظت است. طبق مبانی مدیریت دانش، داده ها که مفاهیم خام هستند با پردازش به اطلاعات و سپس به دانش تبدیل می شوند. دانش تولید مپیشود، ذخیره می گردد و انتقال می یابد. برای اینکه این تبدیلات به طور موثری انجام شود و دانش مورد حفاظت قرار گیرد، تکنیک هایی توسط متخصصان دانش ایجاد شده است. در این مقاله که مبتنی بر پایا ن نامه تحقیقی نگارنده در رشته کارشناسی ارشد (مدیریت پروژه و ساخت) دانشگاه تهران ارایه شده، با بهره گیری از رهنمودهای مدیریت دانش، مراحل مطالعات مهندسی ارزش تحلیل شده و در پایان ایجاد زیرساخت های مناسب برای اعمال مدیریت بر دانشی که در مراحل مطالعات ارزش جریان دارد، طراحی و پیشنهاد شده است.

فرآیند مهندسی ارزش در کشورهای دیگر، سابقه نسبتا زیادی دارد اما از ورود عملی آن به کشور و اجرای آن در پروژه های ایران، چند سالی نمی گذرد. در این مدت، تا اندازه ای شرایط قانونی برای اجرای آن در پروژه های مختلف کشور فراهم شده است و برخی از سازمانها از آن در اصلاح و بهبود پروژه هایشان یاری گرفته اند. البته تعداد موارد کاربرد و میزان صرفه جویی حاصل شده در چنین پروژه هایی، نسبت به پتانسیل کاربرد آن بسیار کمتر می باشد. تجربه های مهندسی ارزش صورت گرفته در ایران، بیانگر این واقعیت است که به دلایلی هنوز نتیجه شایسته و قابل قبولی از کاربرد مهندسی ارزش بدست نیامده است. لذا، این مقاله در پی آن است که با توجه به نقاط ضعف و کاستی هایی که در زمینه اجرای مهندسی ارزش در ابعاد محتوایی و کالبدی وجود دارد، عوامل مهم و تاثیرگذار را شناسایی و معرفی نماید، تا با ارایه راهکارهایی، زمینه مساعد برای بهبود فرآیند فراهم گردد. بدین منظور بر پایه مطالعات کتابخانه ای و سپس تحقیقات میدانی که به صورت پرسشنامه و مصاحبه با افرادی که در کارگاه های مهندسی ارزش انجام یافته در ایران حضور داشته اند، اطلاعات لازم گردآوری شده و سپس بصورت توصیفی و با کمک یافته ها و تحلیل های آماری نتایج در دو بخش عمده، با عنوان آسیب های ماهیتی و کالبدی مهندسی ارزش طبقه بندی شدند. این دو بخش خود شامل مواردی می باشند که در مقاله به تشریح آنها پرداخته می شود.

وزارت راه و ترابری با مصوبه شورایعالی فنی خود و با اهتمام و تاکید وزیر راه و ترابری و اعضای شورای معاونین وزارتخانه در سال 1382، اجرای طرح ماورا (پیاده سازی مهندسی ارزش در وزارت راه و ترابری) توسط معاونت آموزش، تحقیقات و فناوری را در برنامه کار خود قرارداد. این وزارتخانه با تکیه بر دوره 3 ساله انجام این طرح و بهره گیری از دستاوردهای آ ن، درصدد قرار گرفت تا در دومین مرحله از پیاده سازی مهندسی ارزش، نسبت به استقرار کامل این فناوری و نظام در دور ه ای 14 ساله در سطح بخش حمل و نقل همت گمارد. در این راستا سند راهبردی مهندسی ارزش در وزارت راه و ترابری تدوین و مجددا مورد تصویب شورایعالی فنی در 27 آبانماه 1386 و تاکید ویژه وزیر وقت راه و ترابری قرار گرفت. این سند به جهت ترسیم دورنما و تشریح فعالیت های کلی جهت توسعه بکارگیری مهندسی ارزش در مجموعه وزارت راه و ترابری، با استفاده از بسترها و زیرساخت های فراهم شده تدوین گردیده است و تلاش دارد تا مجموعه ای هماهنگ، همراه و گسترده را در زمینه مهندسی ارزش در این وزارتخانه ایجاد نماید. در این مقاله به مفاد و راهکارهای مطرح در این سند پرداخته شده و اثرات آن مورد ارزیابی قرار گرفته است.

مهندسی ارزش با مکانیسمی که دارد می تواند پیمانکار را در شناخت ارزشهای مورد انتظار کارفرما (مشتری) در پروژه ها یاری نماید. پیمانکار از یک سو باید خواسته ها و نظرات کارفرما را در پروژه در حال انجام، اعمال نماید و کلیه ملزومات و خواسته های او را در پروژه مدنظر قرار دهد و از طرف دیگر با یک عملکرد صحیح و هوشمندانه در حین انجام پروژه از هزینه های زاید - هزینه هایی که مد نظر مشتری نیست و بر کیفیت انجام پروژه نمی افزاید - بکاهد. در این راستا استفاده از مهندسی ارزش می تواند هر دو هدف فوق را تامین نماید.

در استانداردها و توصیه های بین المللی در خصوص حل اختلاف حوضه های آبریز، استفاده از یک (بستر مبتنی بر نظرات ذی نفعان) به ویژه در مراحل تعیین حداقل خواسته ها، تولید سناریوها و ارزیابی تاکید گردیده است. از سوی دیگر یکی از روش هایی که سابقه استفاده در حل مساله، بهبود برنامه ریزی و برنامه ریزی استراتژیک را دارا بوده و متدولوژی آن ضمن در بر داشتن چنین بستری با مراحل روش های حل اختلاف نیز هم خوانی دارد، متدولوژی (برنامه ریزی ارزش) است. تجارب استفاده از متدولوژی ارزش در حل اختلاف بین ذی نفعان پروژه های عمرانی در ایالات متحده، باعث شده است سیستم قضایی این کشور، داوری ها و تصمیم های مبتنی بر این روش را به رسمیت بشناسد. در این نوشتار سعی شده است ضمن بررسی تجارب بین المللی استفاده از برنامه ریزی ارزش در حل اختلاف میان ذی نفعان، به پتانسیل های برنامه ریزی ارزش در حل اختلاف ذی نفعان پروژه های منابع آب در کشور پرداخته و یک نمونه بومی از به کارگیری برنامه ریزی ارزش در حل اختلاف میان ذی نفعان در سیستم های منابع آب ارایه گردد.

مهندسی ارزش به عنوان مرور سیستماتیک یک پروژه، محصول یا فرآیند جهت بهبود کارآیی، کیفیت و / یا هزینه تمام شده توسط یک تیم مستقل متخصصین می باشد. تمرکز این روش بر روی توابع پروژه، محصول و / یا فرآیند که می بایست اجرا گردد، می باشد که آن را از دیگر روشهای مرتبط با بهبود کیفیت یا کاهش هزینه متمایز می سازد. هدف از این مقاله، خلاصه نمودن فعالیت های انجام پذیرفته در زمینه مهندسی ارزش در موسسات حمل و نقل بزرگراهی در آمریکا و کانادا می باشد. بسیاری از این موسسات از مهندسی ارزش در برنامه ریزی، طراحی و فازهای ساخت و اجرای پروژه های خود استفاده می نمایند. برخی موسسات نیز کاربرد مهندسی ارزش را گسترش داده و در زمینه استانداردها و فرآیندها نیز از آن بهره جسته اند. سابقه بکارگیری مهندسی ارزش در آمریکا جهت بهبود پروژه های حمل و نقل بیش از 30 سال می باشد. ابتدا مهندسی ارزش فقط در عملیات ساخت پروژه، در غالب پیشنهادهای تغییری مهندسی ارزش در راستای کاهش هزینه های کلی ساخت، بکار گرفته می شد. در حالیکه امروزه بسیاری از موسسات فعال در زمینه حمل و نقل دریافته اند، اگر از مهندسی ارزش در مراحل اولیه شکل گیری پروژه استفاده شود، سود بیشتری حاصل خواهد گردید. از مهندسی ارزش می توان در زمینه تعیین هدف پروژه، اخذ تصمیمات موثر، افزایش کارایی و کیفیت پروژه، متعادل نمودن اهداف پروژه و مدیریت انتظارات موسسه نیز استفاده نمود. در این مقاله نگاهی به موسسات حمل و نقل منتخب و شهرداری های آمریکای شمالی شده است. به علاوه، اطلاعاتی در خصوص هر موسسه شامل سیاست مهندسی ارزش، کاربردها، انتخاب پروژه، اهداف اجرا، آمادگی صنعت و فرصتهای آینده جهت ارزیابی فعالیت های جاری در زمینه مهندسی ارزش، فرصت ها و چالش های موجود، جمع آوری گردیده است. در این مقاله تجارب 50 شرکت که در زمینه مهندسی ارزش در حمل و نقل در آمریکا و کانادا فعالیت نموده اند، آورده شده است. دیده شده است که در موسساتی که نتایج مناسبی حاصل از بکارگیری مهندسی ارزش بدست آورده اند، مهندسی ارزش در تمامی سطوح پرسنل به خوبی تعریف و تفهیم شده است. دانش و تجربه رهبر تیم و متخصصین به عنوان نکته کلیدی جهت موفقیت برنامه مهندسی ارزش می باشد، بنابراین آموزش جهت بکارگیری مهندسی ارزش ضروری به نظر می رسد. مشاهده گردیده است که مهندسی ارزش به عنوان روشی موثر بمنظور بهبود اجرای پروژه و / یا کاهش هزینه های غیرضروری بوده است. همچنین بکارگیری مهندسی ارزش در صورتی بر اجرا، کیفیت و هزینه پروژه تاثیر بیشتری خواهد داشت که از زمان برنامه ریزی اولیه برای پروژه بکار گرفته شود.

امروزه طرح های مختلف شهرسازی به منظور ارتقای کیفیت زندگی در قالب بهسازی، نوسازی، بازسازی، مرمت، احیا و باززنده سازی توسط ارگان های ذیربط در شهرهای مختلف تهیه گشته و می شود. نکته مهم نیازسنجی صحیح و تفکر جامع در تهیه چنین طرح هایست. شهر محل اجتماع گونه های مختلف علایق، سلایق و فعالیت هاست که هر یک انتظارات و مطالباتی را پیگیری می کنند. هر توسعه و ارتقای کیفیت محیط شهری به طور مستقیم بر توسعه اقتصادی - اجتماعی شهر و در نتیجه کشور اثر گذار است. لذا لزوم به کارگیری روش سیستمی حل مساله و استفاده از آرا و نظرات مختلف در تهیه طرح ها منجر به حداکثر انطباق پروژه ها با اهداف کلان طرح گشته، به نیازهای ضروری و نه عادت ها، پاسخ می دهد. پروژه «باززنده سازی مسیر تاریخی کرج» از سوی شهرداری کرج در فاز یک خود، محدوده کاروانسرای شاه عباسی و امامزاده حسن (ع) را هدف قرار داده است. این پروژه از سوی نگارنده جهت پیاده سازی متدولوژی ارزش انتخاب گردید.

امروزه، توجه به تاثیر آب بر عوامل سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی، مدیریت منابع آب را به عاملی مهم در دستیابی به توسعه پایدار تبدیل ساخته است. با توجه به اهمیت توسعه پایدار، کمی کردن این مفهوم توسط شاخص های کلان مدیریت پایدار منابع آب و با در نظر گرفتن ملاحظات اکوسیستمی، اقتصادی و اجتماعی صورت می گیرد. در این مقاله پس از بررسی نقش مدیریت منابع آب در توسعه پایدار، مروری بر رویکردهای موجود در تحلیل کمی پایداری طرح های توسعه منابع آب و با نگرش مهندسی ارزش انجام می گیرد. شاخص های پایداری مشخص و کمی شده اند، سپس شاخص ارزش برای هر کدام از آنها در طرح های مختلف توسعه منابع آب محاسبه و به منظور ارزیابی طرح ها، با هم مقایسه و نتایج آن مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. در این مقاله اثر هر یک از مولفه های سیستم برای افزایش پایداری در هزینه های کلی دیده شده است. شاخص ارزش که معیاری برای رتبه دهی به گزینه ها در مهندسی ارزش است، می تواند به عنوان معیاری برای انتخاب سناریویی که بیشترین سازگاری را با توسعه پایدار دارد، استفاده شود.