کنفرانس بین المللی زبان، ادبیات، تاریخ و تمدن
سال:1399 | دوره:4 |تعداد مقالات:48

«ابتدای ظهور صنعت طبع» نام یکی از رسالاتی است که «سلیمان بن حسین قلی خان دنبلی» از زبان ترکی به فارسی ترجمه کرده است. اینک دو نسخه از کار او باقی مانده است. مترجم اثر از خاندان معروف دنبلی است که برای مدتی حاکم آذربایجان بودند. حسین قلی خان آخرین حاکم این خاندان است و مؤلف این رساله پسر اوست. رسالاتی که ترجمه کرده است بیشتر درباره ی تاریخ روسیه و عثمانی هستند. این رساله نیز درباره ی تاریخ صنعت چاپ و سپس آغاز آن در عثمانی است. این رساله ترجمه ی آن چیزی است که احمدجودت افندی درباره ی صنعت چاپ در کتاب تاریخ خود نوشته است. از این رساله دو نسخه در کتابخانه ی ملی و ملک باقی مانده است. رساله ی «ابتدای ظهور صنعت طبع» با بحثی در باب اهمیت چاپ آغاز می شود. سپس نویسنده بحثی انتقادی در باب آنکه گوتنبرگ مبدع چاپ بوده یا لوران فوستر نوشته و بعد توضیحی کوتاه نیز درباره ی چاپ در دنیای قدیم (چین و ژاپن) داده و سپس به سراغ تاریخ چاپ در اروپا رفته و به ویژه بر چاپ در کشور فرانسه تمرکز کرده است. در نهایت سراغ موضوع چاپ در ممالک اسلامی آمده و درباره ی ظهور صنعت چاپ در استانبول و چگونگی آن توضیح داده و به صورت ویژه به نقش ابراهیم مجار (ابراهیم متفرقه را به واسطه ی نژادش چنین نام برده)، ابراهیم پاشا (صدراعظم وقت عثمانی) و سعیدافندی می پردازد و از فتوای علمای عثمانی درباره ی عدم چاپ کتب دینی یاد می کند.

صفت ها و ترکیب های وصفی قابلیّت آن را دارند که در کارکردهای مختلف مورد استفاده شاعر و یا نویسنده قرار گیرند. در این مقاله نویسنده بر آن است تا ترکیبات وصفی موجود در داستان رستم و اسفندیار شاهنامه ی فردوسی را استخراج کند و با نگاهی تحلیلی به کارکردشناسی این ترکیبات بپردازد. در واقع هدف آن است که اولاً مشخص شود چه کارکردهایی در این ترکیبات مورد استفاده و کاربرد شاعر بوده است، ثانیاً معلوم گردد هر کارکرد چه بسامدی دارد و ثالثاً پرکاربردترین کارکردها در این ترکیبات مشخص و معلوم شود. طبق تحلیل تمامی ترکیبات وصفی در سراسر داستان معلوم گردید که کارکردهای معمولی، حماسی، زیبانمایی، استعاری، کنایی، تشبیهی و زشت نمایی به ترتیبِ بسامد در این ترکیبات توسط شاعر استفاده شده است. روش استفاده شده نویسنده در این مقاله تحلیل و توصیف محتوا بوده است.

این مقاله به بررسی تبیین شاخص های مهم فرهنگ ایرانی که در تمدن جهانی مد نظر قرار گرفته است، می پردازد و نشان می دهد که ایران هر چند در دوره معاصر کمتر توانسته در تعاملات جهانی نقش پویایی ایفا کند؛ اما در طول تاریخ و بر اثر قدمت، داشتن تجربه تاریخی و تمدنی مؤثر خود، نقش مؤثری در سنتز تمدن جهانی داشته است. این مقاله با استفاده از روش گراندد تئوری (نظریه زمینه ای) نوشته شده و با استفاده از مصاحبه های عمقی با نخبگان و صاحبنظران، و در سه مرحله کد گذاری باز، محوری و گزینشی انجام پذیرفته است و در نهایت، از دل شاخص ها یک مدل پارادایمی استخراج شده است. لازم به ذکر است؛ روش انتخاب و نمونه گیری این تحقیق نظری و هدفمند است. نتایج تحقیق نشان می دهد که هشت مقوله اصلی را شامل قدرت ایجاد فعالیت های اقتصادی، مدارا، هضم بیگانگان در فرهنگ خودی، توانایی ایجاد و حفظ عناصر فرهنگ خود، رُشد و احیای تفکر دینی، تمرکز بخشی در مدیریت دانش، زیبایی شناسی، اولویت فرهنگی، قدرت تطبیق و تغییر با شرایط موجود جزو خصایص اصلی و اثرگذار ایران در جهان بوده است. این مقاله نشان می دهد که ایران جزو فرهنگ های هویت ساز در دنیا به حساب می آید و این موضوع غیر قابل انکار است.

هدف از مطالعة حاضر، بررسی فضای واکه ای و بازنمایی جایگاه واکه های فارسی معیار با محاسبة یک مرکز ثقل (صفر واکه ای) و استفاده از تکنیکی هندسی-آماری است که منجر به شکل گیری «صفحة نانوشتة واکه ای» یا به اختصار «صَناو» شده است. بدین منظور، مختصات دو سازة اولِ شش واکة سادة زبان فارسی (/i, e, a, ɑ , o, u/) برمبنای صفر واکه ای محاسبه و به «صَناو» منتقل شد. نتایج به دست آمده حاکی از آنست که محاسبة صفر واکه ای، موجب ثبات سیستم در مرکز شده و قدرت تفکیک واکه ای و میزان هم پوشانی فضاهای واکه ای را در گروه های جنسیتی مردان و زنان افزایش می دهد. تقسیمات باندهای 25 درصدی که با الهام از چارک های آماری ایجاد شدند، دامنة واکه ها را تحدید و طبقات واکه ای را به طور نظام مند از هم تفکیک نمود. از برخورد این باندها برروی صَناو، شبکه ای از خانه های شانزده گانه در هر ربع ایجاد شد که موجب شکل گیری «صفحة باینری واکه ای» یا به اختصار «صَباو» شده است. در هریک از خانه های این صفحه، زوج های مرتب دو پارامتر F1/F2 دارای ارزش باینری (± ) می باشند. جایگاه واکه ها براساس زوج های مرتب، در جدولی جداگانه ارائه شده است. نهایتاً، به اعتبار مشاهدات مشخص شد، واکة [a] که در نمودارهای سنتی به عنوان واکه ای «پیشین» شناخته می شد، یک واکة «مرکزی» است. این تفاوت به لحاظ دیداری نیز برروی نمودارهای سنتی قابل تشخیص می باشد، به طوری که جایگاه واکة [a] برروی محور افقی، با واکة هم طبقة خود، یعنی [i]، دارای فاصلة نسبتاً زیادی می باشد. واکة [ɑ ] نیز با حساسیت بیش تر، در طبقة «نزدیک پسین و نیمه افتاده» مکان یابی شده است.

هنر گرافیک همواره نسبت به نیاز ها ی جامعه متغیر بوده و با تکنولوژی ها ی جدید روبه رو شده است. گرافیک متحرک زیرمجموعه ای از طراحی گرافیک است که با به کارگیری قوانین خاص و استفاده از تکنیک های مربوط به حرکت سعی به انتقال پیام در قالب موشن را دارد. به عنوان مثال می توان از علائم حرکتی و ترسیم هایی که عناوین یک فیلم یا سکانس های آغازین یک برنامه تلویزیونی ورزشی را تشکیل می دهند نام برد. تلویزیون یکی از رسانه های تأثیرگذار بر مخاطب است و می توان با ایجاد پیوندی بین موشن گرافیک و تلویزیون برای تسریع در انتقال پیام به بهترین شکل اقدام کرد. این مقاله باهدف بررسی توانایی و قابلیت گرافیک متحرک ورزشی در زمینه های مختلف تصویری و همچنین قابلیت تبدیل به یک زبان بصری متحرک برای جذابیت بصری برنامه های تلویزیونی ورزشی با استفاده از روش (کمی-کیفی) و استفاده از ابزار مشاهده و گردآوری داده ها، بر اساس منابع معتبر کتابخانه ای به شناخت و معرفی قابلیت ها و ویژگی ها ی بصری گرافیک متحرک پرداخته و درنهایت کاربرد آن در جذابیت ها ی تصویری برنامه ها ی ورزشی تلویزیونی ایران به عنوان نتیجه این پژوهش محسوب می گردد.

در روزگار معاصر بین علوم مختلف پیوند های گوناگون برقرار می شود از جمله پیوند میان ادبیات و روانشناسی است. فرافکنی یکی از روش های دفاعی در تعاملات مختلف می باشد که شخصیت های برجسته ادبی، عرفانی و فلسفی ما این موضوع را تشخیص داده بودند و در توصیف رفتارو کنش و اتّفاقات و منشا رخدادها عواملی را دخیل می دانستند تا اضطراب ها و تنش ها را کاهش دهند. از جمله مسئله ی سرنوشت یا قضا و قدر که یکی از پیچید ه ترین مباحث فلسفی است واز دوره های قبل ازاسلام در ایران رواج داشته است. در دوره هایی عناصر طبیعی پرستش می شد و مردم آنها را در سرنوشت خود دخیل می دانستند و در یک دوره با ظهور زردشت مردم به عبادت اهورامزدا دعوت شدند که در این دین به اختیار انسان تاکید داشت و با انحرافی که در دین زردشت پیش آمد و اندیشه ی زروانی در آن نفوذ پیدا کرد کم کم تفکر جبرگرایی و اعتقاد به تقدیر در بین مردمان رایج شد. بعد از ظهور اسلام گروهی مثل اشاعره پیدا شدند که کارهای انسان را از پیش مقدّر شده به حساب آوردند. شاعران ایران هم از این قاعده مستثنی نبودند و حکمرانی فلک و تقدیر را به نظم درآورده و از روزگار و دهر گله ها داشته و در فرافکنی ادیبانه ی خود، بخت و اقبال و شانس را به عناصر فوق نسبت داده اند. در این مقاله با کنکاش در قصاید و غزلیات خاقانی به بررسی دیدگاه ایشان نسبت به قضا و قدر و عوامل فوق می پردازیم. نتایج بررسی ها نشان می دهد که خاقانی در این فرافکنی گاهی تسلیم قضاوقدر می شود وگاهی راه هایی را برای مقابله با آن توصیه می کند.

زبان های محلی آینه ی تمام نمای فرهنگ بومی منطقه هستند و چون گنجینه ای گرانبها، اطلاعاتی از تاریخ، جغرافیا، اقلیم، آداب و رسوم، وضعیت اقتصادی، اجتماعی و ادبیات عامه را در خود نهان دارند. این پژوهش با هدف کشف رابطه ی بین ذهن انسان، فرهنگ و زبان او به بررسی اسامی متنوعی می پردازد که گویشوران دزفولی برای نامیدن اَشکال مختلف بارش باران برگزیده اند. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است؛ داده ها به دو روش اسنادی و میدانی گردآوری گردید و با نگاهی شناختی-فرهنگی بررسی شد. از منظر زبان شناسی شناختی، مقوله بندی یک کنش خلاق به شمار می رود که متکی به شناخت و فرهنگ انسان است. یافته ها حاکی از آن است که جهان بینی گویشوران و فرهنگ سنتی جاری در جامعه بر انتخاب اسامی تأثیرگذار بوده است به طوری که از مشاهدات محیطی، ابزار زندگی روزمره، و تجربیات فیزیکی و اجتماعی برای مفهوم سازی و توصیف چگونگی بارش استفاده شده است. نتایج تحلیل ها نشان داد برخی از معیارهایی که مبنای طبقه-بندی و نامگذاری انواع باران در گویش دزفولی بوده اند عبارتند از: اندازه ی قطرات باران، وزن قطرات، فاصله ی زمانی بین نزول قطرات، سرعت بارش، میزان و حجم بارش، شدت و قدرت بارش، طول مدت بارش، شیوه ی بارش، صدای بارش، تراکم قطرات و. . . . علاوه بر توصیفگرهای کیفی و کمّی، رگه هایی از طنز و خیالپردازی های اغراق آمیز نیز در نامگذاری ها مشهود بود. به نظر می رسد تغییر سبک زندگی، صنعتی شدن و جهانی شدن از دلایل عمده ی کاهش کاربرد و فراموشی واژگانِ فرهنگ ویژه در زبان های مادری غیر از زبان ملی و معیار هستند.

نزدیک به هشتصد سال است که مردم آشنا و علاقه مند به زندگانی مولوی و آثار او بارها از خود پرسیده اند؛ شمس تبریزی که بود و چه اکسیری داشت که از عالمی والامقام، عارفی به حق پیوسته ساخت و در مدت کوتاه آشنایی با او، به تبع آن، در زندگی و سلوک فکری و عرفانی مولوی هم تحول شگرفی پدید آورد. شمس تبریزی شاگرد ابوبکرسله باف تبریزی بود. پیرامون شیخ ابوبکر اطلاعات چندانی در دست نیست، امّا به احتمال زیاد، مردی شریف و با مروّت و با جنبش های باباییان و فتوّت داران مرتبط بوده است. شمس به سیر آفاق و انفس می پرداخت، به همین دلیل به «شمس پرنده» معروف شد. ما در این پژوهش به بررسی شخصیت حقیقی و نوعی شمس از نگاه مولوی می پردازیم. منش، اخلاق و کردار شمس جزء شخصیت حقیقی او محسوب می شود و برداشت مولوی از شخصیت حقیقی و واقعی شمس، شخصیت نوعی او را شکل می دهد. نگاه مولوی به شمس در اشعارش به ویژه در غزلیات شمس به عنوان یک انسان کامل است. مولوی شمس را از دریچه ی خدا می بیند و در ذهنش از او یک انسان کامل می سازد. هدف ما در این پژوهش، نشان دادن این موضوع است که شمس از نظر مولوی انسانی کامل است، امّا در جامعه ی واقعی این طور نیست و این برداشت مولوی از شخصیت حقیقی شمس می باشد که او را این طور نمایان می کند. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شده است.

از شهر«جومه» مرکز بلادشاپور، که توسط شاپور اول ساسانی بنیان گذاشته شد، یاد شده است. جومه از آن زمان تا دوران حکومت دیلمیان، سلجوقیان، اتابکان لر، آل مظفر، تیموریان و صفویان مأمور و مرکز بلادشاپور بود. هدف از این مطالعه پاسخ به این سؤال است که تغییر کرسی بلادشاپور از شهر جومه به شهر دهدشت در دوران صفویه در چه زمانی صورت گرفته است؟ در این مطالعه از متون، مقالات علمی، وب گاه های اینترنتی و بررسی های میدانی استفاده گردیده است. نتایج حاصله نشان می دهد که در دوران شاه عباس اول از طرف قزلباشان(حکام کوه گیلویه) نافرمانی ها و خودسری علیه حکومت صفوی و از طرف مردم شورش هایی صورت گرفته بود. بنابراین الله وردیخان به دستور شاه عباس پس از سرکوب قزلباشان و شورش ها، کوه گیلویه را ضمیه فارس کرد و دارالحکومه بیگلربیگی کوه گیلویه را از ایذه(مال امیر) به دهدشت بین سالهای 1004 تا 1005انتقال داد و شانس پایتختی دوباره را از شهر جومه گرفت و دهدشت هم مرکز بیگلربیگی کوه گیلویه و هم مرکز بلادشاپور شد.

حقوق سیاسی بخشی از حقوق بشر است که به حقوق انسان ها درحوزه سیاست می پردازد و اموری ازقبیل حق تعیین سرنوشت و مقدرات سیاسی و حق آزادی های سیاسی را شامل می شودکه مغفول مانده، با توجه به این که حق تعیین سرنوشت و مقدرات سیاسی مهمترین تأثیردر حقوق سیاسی دارد، تصرف و دخالت در حوزه عمومی بدون رضایت و اذن مردم مجاز نیست؛ بنابر این درنظام مردم سالاری معیار بهرمندی از حقوق عمومی رضایت اکثریت مردم با مشارکت فعال درسرنوشت حقوق سیاسی خویش می باشد؛ که عبارتند ازحقتعیین سر نوشت، شرکت مردم در انتخابات و همه پرسی، شرکت در تصمیم گیری ها، دست رسی شهروندان به مناصب دولتی، انتقاد و اعتراض و. . .، هدف از این پژوهش بیان میزان مشارکت سیاسی مردم درتصمیم گیری ها با توجه به پارامترهای از قبیل عوامل اقتصادی و اجتماعی، ایدئولوژیکی، ساختاری، تاریخی و عوامل فرهنگی و سیاسی، هم چنین با کثرت دیدگاه ها در مورد حقوق و مشارکت سیاسی توسط سیاسیون. با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی به این نتیجه می رسیم که حقوق سیاسی، بخشی از حقوق بشر است که به حقوق انسان ها در حوزه سیاست می پردازد، و اموری از قبیل حق تعیین سرنوشت و مقدرات سیاسی و حق آزادی های سیاسی را شامل می شود. پیشنهاد می گرددکه به آثار مثبت ناشی از حق تعیین سرنوشت درحاکمیت، توجه ویژه شود. اصل حق تعیین سرنوشت و احقاق حقوق اولیه مردم، در حاکمیت به عنوان مبنای اساسی زیر ساخت های حقوق شهروندی به شمارآید.

یکی از بارزترین ویژگی آثار فردوسی هنر تصویر سازیست، که به بهترین شکل ممکن در شاهنامه، اثر گرانقدرشعرپارسی به اجرا گذاشته شده است. فردوسی دروصف جنگ ها ووقایع ساری وجاری درآن، چنان ابتکاری به نمایش می گذارد که خوانندگان شاهنامه با مطالعه ابیاتش می توانند تصویری ازآن چه را که مد نظر فردوسی بوده پیش چشمشان تجسم کنند. یکی ازعناصر نقش حیوانات به خصوص" اسب" می باشد. "اسب " به عنوان یک دوست یا حتی یک قهرمان، همراه پهلوانان داستان های شاهنامه صاحب امتیازوقدرت می شوند چنان چه برخی بر دیگری برتری می گیرند که این برتری دراسب رستم "رخش"کاملا هویدا می شودومسئله قابل تآمل دیگر اینکه پهلوانان به نام هرکدام دارای اسبی بودند که درمسیر ماجراهای صاحبانشان شاهد وقایع و به نوعی نگهبان آنها بودند "اسب " به عنوان یک دوست یا حتی یک قهرمان، همراه پهلوانان داستان های شاهنامه صاحب امتیازوقدرت می شوند چنان چه برخی بر دیگری برتری می گیرند که این برتری دراسب رستم "رخش"کاملا هویدا می شودومسئله قابل تآمل دیگر اینکه پهلوانان به نام هرکدام دارای اسبی بودند که درمسیر ماجراهای صاحبانشان شاهد وقایع و به نوعی نگهبان آنها بودند.

شاهنامه یکی از شاهکارهای تاریخ و ادبیات ایران است. که فراز و نشیب های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی را در خود جای داده است. با وجود اینکه شاهنامه یک اثر حماسی است اما فردوسی توانسته با هنرمندی بی نظیر، مسایلی چون خانواده، زن و عشق را به شکل زیبایی در داستان های حماسی خود قرار دهد، به گونه ای که هیچ کدام از داستان های او بدون حضور زن و عشق او پایان نمی پذیرد. فردوسی از یک سو در اشعار خود احترام و اعتبار زیادی برای زنان قایل است و از سوی دیگر برخی ابیات او زن ستیزانه می باشد. با این حال زنان، تقریباً در همه ی داستان های شاهنامه، یا به طور مستقیم و یا غیرمستقیم حضور دارند. و این نشان از ارج و قربی است که فردوسی برای زنان قائل شده است. زن آیینه جمال الهی و نمادی از زیبایی و لطافت است. او هم نسبت به خود سرشار از محبت و مهربانی است، هم نسبت به دیگران. احساس زن به خود همانند یک طیف می ماند که یک سر این طیف کاملا مثبت و طرف دیگر کاملا منفی می باشد. سمت مثبت این طیف، حس ارزشمندی و طرف منفی حس اغواگری، دلربایی برای جنس مخالف و فتنه گری است. هدف از این مطالعه که بر مبنای روش کتابخانه ای و اسنادی گردآوری شده از مقالات و کتاب ها صورت گرفته بصورت توصیفی-تحلیلی است. هم چنین در این پژوهش سعی شده است شباهت زنان فتان شاهنامه را با زنان اغواگر سینما نوآر بررسی نماییم.

دوره صفوی از مهم ترین دوران تاریخی ایران به شمار می آید، چراکه با گذشت نهصد سال پس از نابودی شاهنشاهی ساسانی یک دولت متمرکز ایرانی توانست بر سراسر ایران آن روزگار فرمانروایی کند. این دوره یکی از سه مرحله دوران طلایی اسلام و دوره اوج تمدن اسلامی است. یکی از بارزترین هنرهای دوره ی صفوی هنر نگارگری است که از دوره تیموری و البته به دلیل علاقه ی شاهان صفوی به این هنر در این دوران بسیار رواج پیدا کرد و هنرمندان زیادی را به خود مشغول کرد. گرچه در این دوران شرایط مختلف اجتماعی، سیاسی و همچنین روابط با اروپا بر درون مایه این هنر ایرانی تأثیراتی گذاشت اما نگارگری از اصالت خویش دور نشد و توانست با سایر هنرها به خصوص هنر معماری درزمانی که اصفهان پایتخت حکومتی تلقی می شد گره بخورد. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به مطالعات کتابخانه ای برای جمع آوری مطالب و همچنین با کمک ابزار مشاهده و تصویربرداری جهت رسیدن به اهداف و یافتن مناسب ترین پاسخ به سؤال اصلی خود که دربرگیرنده تأثیر نگارگری دوره صفوی بر گرافیک چاپی معاصر است گام برداشته و درنهایت بعد از تجزیه وتحلیل های صورت گرفته چنین منتج گردید که تأثیر مستقیم نگارگری انجام شده در اماکن تاریخی بر گرافیک چاپی معاصر کمرنگ می باشد، درواقع خود نگارگری های انجام شده در مکان های تاریخی جنبه روایتی و تاریخی داشته و شاید از این منظر به صورت غیرمستقیم توانسته باشد در گرافیک چاپی اثر خود را نشان دهد.

از عمارت ها و کاخ های شهر پارسه میتوان بهعنوان یکی از مهم ترین مجموعه میراث های تمدن بشری در جهان باستان نام برد. معماری با شکوه و عظمت گرا، رعنایی ستون ها، استحکامات و پایه های سنگی، نگاره های متعدد انسانی و طبیعی، نمادهای اساطیری و پلکان های دوطرفه جز خصوصیات کم نظیر این مجموعه تاریخی فرهنگی ایرانیان به شمار میرود. اقدامات اساسی داریوش اول هخامنشی در حوزههای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، عمرانی راهسازی و فرهنگی، بسیار بوده است. اما شاید به جرأت بتوان اظهار نمودکه هیچکدام، ماندگاری و پایداری این مجموعه بناها را که سنگ بنای آن را داریوش کبیر گذاشت نداشتند. علیرغم تأثیرات بسیاری که ملل تابعه در شکل گیری و احداث این مجموعه داشتند و به عبارت دیگر می توان معماری کاخ های پارسه را نوعی التقاط از معماری مصری، بین النهرین، یونان، لودیه ای و عیلامی دانست، به دلیل نوآوریها و بداعت بسیاری که در بهره گیری از دستاوردهای هنری، معماری و تکنیکی اجرائی ملل تابعه به کار رفته بود، می توان این نوع معماری حاصل شده را که شباهت مفهومی با هیچ کدام از منابع معماری خود نداشته، گونه ای معماری ایرانی از نوع هخامنشی دانست. این بداعت در موضوعات به نمایش گذاشته شده در قالب نگاره ها و تناسبات، نوع حرکت در فضا ها و درجه روشنایی آن ها، اعداد به کار رفته، نماد های اساطیری و موارد دیگر، در هویت این مجموعه تاریخی، چنان تأثیری گذاشته است که با وجود التقاطی بودن ماهیت معماری از جنبه ی سبک معماری، صرفاً نوعی معماری با هویت ایرانی در جهان باستان محسوب می شود. در این نوشتار سعی شده تا با تحلیل کلی معماری سنگی کاخ های پارسه، بتوان بداعت و نوآوری در بخش های مختلف آن را بررسی نمود. شیوه ی تحقیق این مقاله از نوع توصیفی تحلیلی می باشد.

سنت گرایی فلسفه ای است که در مخالفت با مدرنیته و تمدن غربی شکل گرفت و اصولی را مطرح ساخت که بشر خردگرا در عصر مدرن به فراموشی سپرده بود. امر قدسی در دیدگاه سنت گرایان امری الهی است که بیان ناپذیر و خارج از محدوده عقل و خرد بوده و همچون رازی بزرگ تنها توسط احساسی اصیل و به صورت شهودی درک می شود و الوهیت و عالم مینو را متجلی می سازد. معماری اسلامی و هندسه نقوش نیز به عنوان دستاوردهایی از هنر اسلامی حاوی اصول و رموزی معنوی و پنهان می باشد. در هندسه نقوش این رموز در اشکال، صور، رنگ ها، روش ترسیم، هندسه و نظم دقیق نقش ها و گره ها نهفته است. نقوش هندسی بر پایه اشکالی چون دایره، مربع، مثلث و چند-ضلعی ها ترسیم می شود که این اشکال خود متناظر با اعدادی است، بنابراین نه تنها اشکالِ پایه، بلکه اعداد متناظر با آن ها نیز بازگوکننده رموز و اسرار الهی می باشد. ضمن اینکه نظم و زیبایی موجود در گره ها و نقوش هندسی یادآور آن چیزی است که در طبیعت یافت می شود و رمزی پنهان را بیان می کند که به خالق جهان هستی اشاره دارد. مساجد و مقبره ها نمونه های قابل توجهی از معماری اسلامی است که بسیاری از این رموز معنوی در آن ها تجلی می یابد. نمونه موردمطالعه در این پژوهش حرم علی بن حمزه (شیراز) می باشد که در قرن چهارم ه ق توسط عضد الدوله دیلمی در شیراز بناشده است. هدف پژوهش حاضر تحلیل رموز معنوی هندسه نقوش در حرم علی بن حمزه (ع) بر اساس آراء سنت گرایان در باب امر قدسی است. روش این پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و جمع آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته است. نتیجه حاصل از پژوهش نشان می دهد که نقوش هندسی در تزئینات حرم علی بن حمزه (ع) حاوی رموزی است که قابل تطبیق با ویژگی ها و مؤلفه های امر قدسی نزد سنت گرایان می باشد.

پیشینه هزار ساله ی علوم ماورا الطبیعه منشا عقاید و آثار متعدد و متنوعی در فرهنگ جوامع کهن است. بشر همیشه درصدد تدوین قوانینی بوده است تا بتواند با آن علم، به اسرار زندگی پی ببرد و به آرزوهای خود دست بیابد و در تمام زمان ها همیشه در فعالیت و جست و جو بوده است. در مقابل وجه رسمی هنر، چهره ی دیگری از آن وجود دارد که به آن «هنر عامیانه» می گویند و بدین ترتیب بر جنبه ی مردمی آن تکیه می شود. هنر عامیانه زمانی واقع گراست و گاه به تمثیل و استعاره و رمز و اشاره، مقصود خود را بیان می کند. این هنرها که در اصطلاح عامیانه و در نوشته ها "طلسم و جادو" شناخته شده اند، بر فرهنگی بنا شده است که آن فرهنگ امروز دیگر مورد تأیید نیست و به آن به دیده مشتی خرافات نگریسته می شود. اگر چه بسیاری از این علوم در جامعه مدرن پذیر امروز دیگر جایگاهی ندارد، حافظه انسان ها هنوز پس مانده ی آن را به یادگار دارد. قرن نوزدهم و دوران قاجاری تغییرات و اثرات زیادی براوضاع سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران گذاشت و بر نیاز روحی مردم در مقابله با فقر، بیماری، قحطی و ضعف روز افزون کشور افزود و توسل به طلسم و دعا به صورت مرهم و تنها روزنه امید در آمد وعلوم ماوراءالطبیعه را بیش از پیش گسترش داد. عدم اطمینان نسبت به آینده و وجود این احتمال که چیزی بنای امن امروز را دچار مشکل می کند، این حس که باید به هر نحو ممکن امنیت فردا را تضمین کرد یا دست کم امید به آن را به وجود آورد افراد را به سمت و سوی طلسم و دعا سوق داد. جدا از منشا خرافی که بر این علوم احاطه دارد، فرهنگ غنی و خاستگاه چنین آثاری قابل تامل و تحقیق است. این تصاویر و اشیاء بی نظیر ارزش های هنری و بصری زیادی دارند که در این پژوهش هدف کشف ارزش های بصری نقوش طلسم و کاربردی کردن آن و رسیدن به بیان جدید در فضای گرافیک است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی انجام شده و شیوه گردآوری داده ها مطالعه اسناد و کتابخانه ای است.

هدف این پژوهش بررسی علل وابستگی ایران در دوره قاجار می باشد. در واقع این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال است که چه عوامل داخلی و خارجی سبب شد که ایران در دوره قاجار به کشوری وابسته تبدیل شود. به منظور دستیابی به این سؤال نقش عوامل مختلفی از جمله: شاه و درباریان، اوضاع اقتصادی و فرهنگی آن دوره، ارتش، دولت های روس و انگلیس و. . . مورد بررسی قرار گرفته است. در مبانی نظری از نظریه نظام جهانی و نظریه توسعه وابسته بهره گرفته شده است. روش مورد استفاده در این پژوهش روش تحلیل تاریخی می باشد.

کهن الگوها به رویدادهایی مربوط می شوند که در زندگی هر فردی از اهمیتی بنیادی برخوردار هستند مانند ازدواج، فرزنددار شدن، مرگ و از این قبیل و در حیات روانی هر فردی به صورت تصاویری از قبیل «همزاد مؤنث» (آنیما)، و «همزاد مذکر» (آنیموس)، «سایه» و «قهرمان» تبلور می یابند و خود را نشان می دهند. کهن الگوی سیمرغ و اژدها در اسطوره های ایران و چین جایگاهی ویژه، ولی متفاوت دارند؛ چنان که کهن الگوی سیمرغ در اسطوره و روان ناخودآگاه ایرانی-اهورایی، پرورنده، امداد غیبی و راهنما، امّا کهن الگوی اژدها، اهریمنی، پتیاره و پلید است؛ درحالی که این فرایند در اسطوره و روان ناخودآگاه چینی متفاوت است. این پژوهش جایگاه، ویژگی ها، سرشت اساطیری و علل و عوامل قبول و ردّ کهن الگوی سیمرغ و اژدها را در اسطوره های ایرانی و چینی بر اساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی که گستره ی پژوهش آن مطالعه ی فراتر از مرزهای ملّی و متکی به نقد ادبی و زیبایی شناختی می باشد، به روش توصیفی-تحلیلی بررسی و تبیین کرده است.

ادبیات اقلیمی یکی از غنی ترین انواع ادبیست که در آن نویسنده می کوشد با استفاده از عناصر اقلیمی و جغرافیایی ویژگی جامعه ی مورد نظر خود را بیان کند. از آنجایی که این نوع ادبیات در بستر منطقه جغرافیایی به خصوصی شکل می گیرد می تواند تا حدود زیادی نمایانگر فرهنگ، آداب و رسوم و باور های مردم ساکن در آن منطقه باشد. خوزستان یکی از غنی ترین مناطق جغرافیایی ایران است که به دلیل دارا بودن خاک مساعد کشاورزی و سایر ویژگی های مساعد اقلیمی از دیرباز و به دلیل حضور صنایع نو ظهور به ویژه صنعت نفت، در تاریخ معاصر مورد توجه نویسندگان قرار گرفته است. پژوهش پیش رو جلوه های فرهنگ و آداب و رسوم مردم ساکن در حوزه ی جغرافیایی خوزستان به ویژه کارگران مرتبط با صنایعی مانند نفت و کشتیرانی را در آثار پرویز مسجدی به روش کتابخانه ای_تحلیلی بررسی می کند. از نتایج حاصل از این تحقیق می توان دریافت که این نویسنده توانسته تا حدود زیادی نمود های فرهنگ جوامع کارگری در مجموعه ی داستانی «بازی هر روز» بازتاب دهد ولی در داستان بلند «جزیره» کمتر می توانیم شاهد جلوه هایی از فرهنگ مردم این خطه باشیم.

حبسیه یا «زندان نامه »، یکی از فروعات ادب غنایی است که شاعرگرفتاردر زندان به سرایش اشعاری با مضامین؛ یاس، ناامیدی، غم واندوه؛ رنج ومصیبت، شکایت از روزگار وتقدیر نا سازگار، فریاد از ظلم بیدادگر. . . می پردازد. یکی از حوادثی که شاعران زیادی را به این جریان سوق داد، حادثه ی کودتای 28 مرداد بود کودتای 28 مرداد 1332 وشکست دولت مصدق وحزب توده وسرکوب شاعران وآزادیخواهان وتسلط سکوت مرگبار وخفقان آوری بر جامعه ی ایران بسیاری از شاعران آزادیخواه من جمله احمد شاملو-شاعر بلند آوازه-را رهسپار سیاه چاله ها کرد. این مقاله قصد دارد تا مخاطبان را با مختصری از زندگی و شعر و ویژگی شعری این شاعر وتاثیر سیاسی عصر بر او و همچنین مهمترین مضامین خاص و ویژه ی مورد استفاده ی شاملو در حبس نوشته های این شاعر و اوزان و قالب های حبسیات و دلایل کاربرد آن و. . . آشنا سازد. در این مقاله بامراجعه به کتاب خانه های متعدد و نمایه ها و کتاب شناسی های گوناگون و. . مطالبی جهت استفاده ی ادب دوستان، درج شده است.

نگارگری ایرانی شامل آثاری از دوره های مختلف تاریخ اسلامی ایران است که بیشتر به صورت مصورسازی کتب ادبی، علمی فنی، تاریخی و همچنین برخی کتب مذهبی می باشد. درواقع مشهورترین و ارزنده ترین نمونه های هنر تصویری ایران را می توان بر صفحات نسخه های خطی و مرقعات ملاحظه کرد. هنر نگارگری ایرانی-اسلامی از سده چهاردهم/هشتم هجری تا سده هفدهم/یازدهم شکوفایی نمایان داشت؛ دوران تیموری یکی از دوران پرشکوه نگارگری ایران محسوب می شود. مکتب نقاشی دوره تیموری در سده های هفتم رواج داشته و دو کانون مهم یکی هرات و دیگری شیراز داشته است. بیشتر نقاشی ها و صور ایرانی در سده نهم هجری منسوب به شهر هرات است؛ و اغلب نقاشان تمایل به دقت در نقاشی و تعامل رسم و نازک کاری آن و تعدد رنگ ها و انسجام تناسب آن ها و کثرت استعمال رنگ طلایی و پوشاندن زمینه نقاشی به گیاهان و گل ها و بوته ها بوده اند. در دوره صفوی نیز نگارگری هرات که سنت های هنری بهزاد را تعقیب می کرد وجود داشته است. مکتب نقاشی دیگر مکتب رضا عباسی می باشد که در دوره شاه عباس اول و جانشینان او در اصفهان به وجود آمد؛ در این مکتب تصاویری رابا قلم بدون هیچ گونه رنگ به صورت سیاه قلم نقاشی می کردند. در این بین مقوله ای به نام جامعه شناسی هنر وجود دارد که به کمک آن می توان آثار هنری را با رویکردهای مختلف مانند بازتابی، شکل دهی و غیره موردمطالعه و ارزیابی قرارداد. این پژوهش که داده های اولیه آن از طریق مطالعات کتابخانه ای جمع آوری شده، با رویکردهای جامعه شناسی هنر، خصوصیات نگارگری های موجود در دوره تیموری و صفوی را مورد واکاوی قرار داده و در نهایت نتیجه چنین حاصل شد که در دوران صفوی با توجه به شرایط اجتماعی حاکم بر جامعه، نسبت به دوران تیموری دارای نگاره های بیشتری با مضامین اجتماعی بوده و رویکرد بازتابی در این دوران (از حیث جامعه شناسی هنر)در آثار بیشتر به چشم می خورد.

الگوهای فراکتال که برخاسته از دنیای علم ریاضیات است با انتخاب نظریه های ریاضی برای نمایان سازی خود، محکم ترین قدم را برای رشد انتخاب کرده و در آن نمو یافته اند؛ تا ریاضیات آنجا که هندسه اقلیدسی قادر به جواب نباشد علم فراکتال را اصلح بر جواب بداند. فراکتال، امروزه متفاوت از آنچه که کهن الگوهای دنیای باستان به ما داده اند می باشند. آنها امروزه با تلفیق عکس و علوم کامپیوتری پای را فراتر از چشم ناظر نهاده اند و به ارسال پیام از ماورای هرگونه شکل و مظاهر صوری دست زده اند. پیامی که گاهی، واقعیت آشکار، ساخت و هویت این عالم را که در جهان شناسی سنتی نیز دیده می شود آشکار و مشخص می کند تا رد پای آن را در کهن نوشت ها و گفته ها بیابیم. مقالات شمس تبریزی یکی از این کهن گفته هاست که با بررسی آن می توان در میان کلمات به خود متشابه همچون الگوهای فراکتالی برسیم که سعی در بیان تذکرات مهم مباحث عرفان یا معرفتی را دارند.

تشکیل دولت صفوی در اوایل قرن دهم هجری، از حوادث مهم تاریخ ایران است. با ظهور این دولت، ایران بعد از قرن ها هویت ملی و سیاسی خود را بازیافت و این هویت که برمحور مذهبی واحد تکوین یافت، مسائل چندی را در پی داشت. در سده نهم هجری، جنبش صوفیان به صورت قدرت سیاسی نیرومندی در ایران ظهور و حکومت جدیدی به نام پادشاهی صفویه تأسیس کرد. در این مقطع، صوفیان با سیاسی ساختن مذهب تشیع، از آن به عنوان دال برتر وحدت ملی گرایی بهره بردند. تلاقی مذهب و ملیت در گفتمان صفوی باعث شد تا بعد از حدود نهصد سال پس از ساسانیان وحدت دینی مبنای وحدت سیاسی قرار گیرد و هویت ملی در ایران سربرآورد. در این شرایط، گفتمان تشیع صفوی به صورت عاملی برای تقویت هویت و وحدت ملی شکل گرفت.

ملّا زلفعلی بختیاری از پیشگامان شعر گویش بختیاری است. در سرزمین بختیاری از دیرباز تاکنون شاعران زیادی وجود داشته اند که ضمن تسلط بر زبان فارسی معیار و سرودن شعر به زبان فارسی آثاری با گویش بختیاری ارائه نموده اند. در این میان شاعرانی بوده اند که به صورت ویژه به سرودن شعر به گویش بختیاری پرداخته اند. از پیشگامان برجسته گویش بختیاری ملّا زلفعلی بختیاری (کرّانی) است که پیش از داراب افسر بوده است و آثار او سرآغاز تحوّل بزرگی در شعر گویشی بختیاری معاصر به شمار می رود. با توجه به اهمیت دیوان این شاعر بخصوص از لحاظ پیشگامی در گویش بختیاری نویسنده در این مقاله برآن شده است تا ویژگی های زبانی دیوان این شاعر را مورد بررسی و تحلیل قرار دهد و مشخص کند کدام ویژگی های زبانی در دیوان این شاعر بیشتر به چشم می خورد. استفاده از واژگان اصیل بختیاری، کاربرد زبان طنزآمیز، وجود اصطلاحات عامیانه، استفاده از واژگان عربی، کاربرد قافیه های ساده و تکراری و به کار بردن الفاظ رکیک در شعر از جمله ویژگی های پرکاربرد در دیوان این شاعر است. این تحقیق به روش توصیفی – تحلیلی و بر پایه ی منبع کتابخانه ای نگارش یافته است.

هدف مقاله حاضر بررسی نگرش توماس هاردی نسبت به مفاهیم و تصاویر عاشقانه و ویکتوریایی است که استفاده از آن ها در شعر زمان او رایج بوده است. در این تحقیق، دیدگاه هاردی در رابطه با این قبیل مفاهیم و تصاویر و همچنین نحوه ی به کارگیری آن ها در اشعار او مورد بررسی قرار خواهد گرفت. طبیعت، عشق، فرزند ناخلف، وفاداری حیوانات، مرگ، احساس میهن پرستی، جنگ و امید از جمله مفاهیم عاشقانه ای هستند که با طعن و کنایه در اشعار هاردی به کار برده شده اند. تصاویری همچون مناظر روستایی و شهری در شعر هاردی دستخوش شوخی و نقیضه قرار می گیرند. تصاویر روستایی شامل گلها، پرندگان، آسمان، کوهها، رودخانه ها، دریا و ستاره ها، به عنوان ناظران بی تفاوت رنج بشر و عاری از هرگونه پیوند عاشقانه در اشعار او به تصویر کشیده می شوند. تصاویری که هاردی از عناصر شهری مانند چراغانی های شهری، پل ها و وسایل نقلیه مانند قطار در اشعار خود ارائه می کند، تصاویری توأم با شک و بدبینی هستند و این مکان ها، مکانی برای دلبستگی عاشقانه و یا عشق ورزی نمایش داده نمی شوند. هوای بی حسی و بی تفاوتی در هر دو تصویر روستایی و شهری مستولی شده است و از آنجا که به نظر می رسد رنج های انسان در اشعار هاردی اهمیتی ندارند، احساسات عاشقانه وی نیز، حداقل بر اساس اشعار مورد بررسی در این مطالعه، چندان حائز اهمیت نیستند.

تاریخ یکی ازمباحت مهم شناخت گذشته ی مرز و بوم انسانهاست. می توان گفت که تاریخ در زندگی ما انسانها نقش و جایگاه مهمی دارد. با توجه به تاریخ، تاریخ راهی برای شناخت بهتر انسان و روزگاران گذشته است با توجه به کارکرد اجتماعی آن، تاریخ یکی از عناصر اصلی تمدن سازی به شمار می آید. انتخاب روش تحقیقی در این پژوهش براساس اهداف آن، از انواع تحقیقاتی – بنیادینست و به جهت ماهیت از نوع توصیفی – تحلیلی می باشد. هدف اصلی بررسی و تحلیل تاریخ و تمدن جهان اسلام از جمله تاریخ یعقوبی است نتایج نشان می دهد که هنرمندان بزرگ و دانشمندانی که در زمینه ی تاریخ تلاش کرده اند که باعث گردید اسلام در کنار دیگر تمدن ها قرار گیرد. نتیجه گیری انچه در این پژوهش گذشت خلاصه ای از تمدن اسلامی بود ما دراین مقاله سعی کردیم به تعریف تاریخ اسلام وبه ویژه تاریخ یعقوبی بپردازیم و دریافتیم تمدن اسلامی در زمینه ی تاریخ تمدن و پرورش هنرمندان به نقطه ی اوج رسید.

فرهنگ شفاهی اقوام مختلف کشور دارای آدابی است که تقریباً از ابتدا ثابت و به ندرت در حال تغییر بودند اما با مدرن شدن جوامع و رواج زندگی شهرنشینی برخی از این آئین ها کمرنگ شده است. ازجمله این مراسم ها، ازدواج است که یکی از مهم ترین مراحل گذر در زندگی اشخاص است و به دلیل وجود فرهنگ ها و موقعیت های جغرافیایی در مناطق مختلف کشور با اعتقادات متفاوتی انجام می گیرد که بسیاری از این رسوم ریشه اجرایی مشترک و برخی دیگر با شیوه های خاص هر منطقه انجام می شود. در این میان شهر چلیچه از توابع استان چهارمحال و بختیاری از بدو خواستگاری تا پس از ازدواج همچون پاگشا کردن عروس و داماد رسوم متنوع و اصیلی داشته است که در پس برخی شان اعتقاداتی نهفته است. بدین سبب این مقاله کیفی به شیوه مردم نگاری و روش توصیفی – تحلیلی درصدد آن است تا رسوم، اعتقادات و برخی نواهای ازدواج در شهر چلیچه را شناسایی و معناهای نهفته در پس آن را معرفی نماید، هرچند که این مراسم همانند گذشته برگزار نمی شود اما هنوز شکل نمادین خود را حفظ کرده است. بدین منظور این سؤال مطرح می شود که چه اعتقاداتی و با چه مفاهیمی در پس مراسم ازدواج در شهر چلیچه وجود داشته است؟ نتایج بیانگر آن است که اعتقادات در پس مراسم ازدواج در شهر چلیچه ریشه در فرهنگ و باورهای کهن مردم این شهر و بیشتر جنبه احترام، گشادگی بخت، خوش یمنی و خوشبختی داشته اند و این رسوم نشانه ای از مقدس بودن و اهمیت ازدواج در فرهنگ شفاهی مردم منطقه بوده است.

در پژوهش حاضر که رویکردی کیفی دارد، ویژگی های بصری جلد آلبوم های موسیقی پاپ بعد از انقلاب ایران در سال های 1376 تا 1395 شمسی مورد تحلیل و ارزیابی قرارگرفته است. در اینجا با دو مقوله مرتبط سروکار داریم: موسیقی پاپ و گرافیک که هردو مخاطب عام دارند و می توانند سلیقه اقشار مختلف جامعه را دست کاری کنند. اولی با ذائقه شنیداری و دومی با ذائقه تصویری مخاطب در ارتباط اند و می توانند تأثیرات چشمگیری در شکل گیری، ارتقا یا تنزل شعور شنیداری و تصویری جامعه ایفا کنند. در این پژوهش اکثر جلد آلبوم هایی که در سه دهه اخیر تولید و منتشرشده اند به عنوان جامعه آماری جمع آوری گردید و مورد تحلیل قرار گرفتند. علاوه بر آن رعایت قوانین ادراک بصری گشتالت (مشابهت، مجاورت، تداوم، یکپارچگی، شکل و زمینه، تقارن و فرا پوشانندگی) به طور جداگانه هم در تصویر و هم در نوشتار روی جلد آلبوم ها بررسی گردید. در این پژوهش پس از مشاهده و مطالعه تقریبی 277 روی جلد مربوط به آلبوم های مختلف، در نهایت تعداد پنج نمونه جلد آلبوم به روش تصادفی انتخاب و به روش کیفی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از عدم ارتباط معنادار میان طراحی گرافیک و مؤلفه های هویتی موسیقایی در اکثر آلبوم ها می باشند. در نمونه های موردبحث شاهد بیشترین درصد استفاده از تصویر مستقیم خواننده به عنوان اصلی ترین سوژه ی طراحی هستیم که این رویکرد ایده پردازی در طراحی گرافیک نمونه ها، باعث عدم خلاقیت و درنتیجه عدم جذابیت طراحی روی جلد آلبوم های پاپ شده است. فضای غالب رنگی در بیشتر نمونه ها فضایی آکروماتیک و بی روح است که متناسب با سبک موسیقی، کلام و درون مایه آلبوم نمی باشد. تنها در موارد اندکی که طراحان گرافیک با ایجاد ارتباط متناسب بین ساختار بصری و محتوای موسیقی آلبوم دست به طراحی زده اند، شاهد خلق آثاری ماندگار هستیم که با استقبال مخاطبان نیز مواجه شده است.

در تصویرسازی خبری مطبوعات یا به بیانی دیگر کاریکاتور، معنی و طنز از دو نمود نشانه شناختی تولید می شود: کلامی و بصری یا صرفاً از طریق بصری. در مطالعات زبان شناسی نظریه استعاره مفهومی لیکاف و جانسون (1980) معتقد است جایگاه استعاره حصار تنگ زبان و به ویژه زبان ادبی نیست و استعاره در تفکر ریشه دارد و حاصل تعامل انسان با محیط مادی و انسانی اطرافش است و به دلیل عدم دسترسی مستقیم به نظام تفکر و ایدئولوژی، می توان قادر بود بامطالعه پدیده های زبان، هنر، سیاست، مذهب و سایر مظاهر عینی استعاره، راهی به سوی کشف ایدئولوژی و نظام تفکر بشر پیدا کرد. هدف اصلی در اینجا پی بردن به این امر است که در کاریکاتورها چگونه استعاره های ایدئولوژیک در دو نمود کلام و تصویر نمایش داده می شوند و نیز چگونه استعاره های مفهومی می توانند به عنوان ابزاری مطلوب در جهت رسیدن به اهداف ایدئولوژیکی پیام کاریکاتور های سیاسی به کار گرفته شوند و همچنین پرسش اصلی، به نحوه اثرگذاری تصویرسازی خبری بر روشنگری سیاسی و بررسی میزان زیباشناسی تصاویر در تصویرسازی خبری اشاره دارد. برای رسیدن به اهداف و پاسخ مناسب به پرسش های این پژوهش، از میان کاریکاتورهای سیاسی دوران پهلوی تعدادی که در آن ها پیام سیاسی از طریق نوشتار و تصویر منتقل شده و به طور هدفمند انتخاب شدند و عمدتاً حاوی موضوع مذکور و انعکاس آن به صورت استعاره های سیاسی در نمود تصویری یا در دو نمود نوشتاری و تصویری می باشند. نتیجه حاصل شده را می توان چنین بیان داشت که کاریکاتور سیاسی از باب بالا بردن دانش و شعور سیاسی مردم با توجه به اینکه بر سواد بصری اتکا دارد و در اوایل دوره پهلوی عامه مردم از نعمت سواد خواندن و نوشتن بهره مند نبودند، نقش بسیاری بر روشنگری سیاسی داشته است اما از بعد زیبایی شناختی کاریکاتورهای دوره پهلوی از مرتبه بالایی از هنر برخوردار نبوده و نمی توان کاریکاتور ایران را در مقایسه باهنر نگارگری دوران صفویه یا هنر درباری دوران قاجار و غیره به عنوان مفاخر هنری ایران معرفی نمود.

از دیدگاه ابن خلدون، همواره عقیده بر این اساس استوار است که بر تاریخ و رویدادهای تاریخی نظم حاکم بوده و در اثر تکرار و توالی این رویدادها، اصل قانونمندی در تاریخ جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است. نظریه مراحل دولت ابن خلدون از نظریه هایی است که از گذشته تا کنون، مورد توجه مورخان و اندیشمندان واقع شده و سعی بر این بوده که توالی حکومت ها و ظهور و سقوط آن ها را در چارچوب این مدل مورد مطالعه قرار دهند. در این میان به دلیل ورود جامعه بشری به دوران مدرن و تغییر و تحولات گسترده در ابعاد مختلف زندگی، بسیاری از قوانین و مدل ها که ساختاری سنتی و کلاسیک داشتند با تجدیدنظر جدی مواجه شدند. استقرار حکومت پهلوی در ایران دوره جدید، شباهت ها و تفاوت های بسیاری را با نظریه مراحل دولت ابن خلدون به ذهن متبادر می کند اما به دلیل عدم پیشینه تحقیق در این زمینه، مقاله حاضر سعی دارد دوران سلطنت پهلوی از ظهور تا سقوط را باتوجه به مراحل پنجگانه نظریه مذکور مورد بررسی قرار دهد. این مقاله با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شده است. در این پژوهش، این نتیجه حاصل شده که با وجود انطباق برخی ویژگی های مراحل این نظریه با واقعیت های دوره ی زمانی موردنظر، به دلایل متعدد نمی توان سیر تحول حکومت پهلوی را بطورکامل بر این نظریه استوار دانست.

دوران کودکی یکی از مهمترین مراحل در زندگی هر فردی محسوب می شود. در این مرحله کودک ارزشهای فرهنگی و اجتماعی کسب کرده و هویتشان شکل می گیرد. بنابراین بنظر می رسد که ادبیات کودک و همچنین مطالعه کتاب نقش بسزایی در شکل گیری چنین ارزشهایی دارد. تمرکز تحقیق حال حاضر بر روی ادبیات کودک و ترجمه کتاب برای آنها می باشد چرا که ترجمه الگوهای فرهنگی دیگر کشورهای مختلف که تابحال با آنها آشنا نشده اند را معرفی می کند. این مطلب از جنبه های مختلف در این تحقیق مورد بحث قرار گرفته تا درک منسجمی از این موضوع کسب شود. پژوهش حاضر تحقیقی کتابخانه ای و توصیفی می باشد و قرار است نه تنها به فوایدی که کودکان از خواندن کتابهای ادبی ترجمه شده کسب می کنند بپردازد بلکه مسائل و مشکلاتی که ترجمه ادبیات کودک با آن روبه رو است از جمله: فرهنگ، سانسور، ابهام، کتاب تصویری و غیره را بررسی کند.

طنز سیاسی نوعی ادب انتقادی و سلاح جامعة روشنفکر با هدف اصلاح و دگرگونی است که هر نوع خشونت و زورگویی را نفی می کند. به دیگر بیان طنز سیاسی هنر نمایش عدم تناسبات سیاسی به شکلی خنده آور به منظور سامان یافتن شرایط است. صورت مکتوب این شیوه از دیر باز در بسیاری از آثار ادبی نمود یافته اما بی تردید دورة مشروطه را باید دورة تکامل طنز سیاسی در تاریخ ادبیات ایران دانست. ادیبان و شاعران بزرگی در متن تحولات این دوره حضور یافتند و زبان گویای هم وطنان خود گشتند که از آن جمله می توان به نام علی اکبر دهخدا اشاره کرد. دهخدا طی حیات علمی خود آثار بسیاری از خود بر جای گذاشت که در میان آنها امثال و حکم و دیوان اشعار، مشحون از طنز سیاسی است. در این پژوهش که به شیوة اسنادی تهیه شده است، پس از به دست دادن تعریف طنز به تبیین شگردهای این هنر در آثار یاد شده پرداخته می شود. برونداد این تحقیق حاکی از آن است که تسلط و احاطة دهخدا بر ادبیات به انضمام طبع روان و خلاق این اندیشمند بزرگ، موجب شده تا از غالب شگردهای ادبی نظیر: نقیضه پردازی، تضمین، تشبیهات طنزآمیز، استفاده از ترکیبات متناقض نما، ملمع سرایی، تمثیل، اغراق و. . . استفاده کند و همین امر تنوع و به تبع آن اثرگذاری بسیاری را در آثار او ایجاد کرده است.

داستان فصل مشترک میان ادبیات و بسیاری از هنرهاست. هنرهایی چون تئاتر، سینما و حتی نقاشی و موسیقی. اما داستان برای تبدیل شدن به فیلم نامه باید دارای ویژگی هایی باشد که ابتدایی ترین آن تصویری بودن داستان ادبی مورد نظر است. چرا که تصویر برآمده از وصف شاعر یا نویسنده جاندار ترین عنصری است که بیننده را به درک موقعیت مکانی و زمانی می رساند. از این رو در مقالة حاضر سعی شده است با تمرکز بر عناصر«تصویر» و«داستان» که از مهم-ترین عوامل ساختاری در شکل گیریِ فیلم نامه هستند، از آمادگی و قابلیت داستان های شاه نامه در برگردان به قالب فیلم-نامة داستانی سخن گفت. بدین منظور با تعریف کلیاتی چون تصویر(اعم از حماسی و سینمایی)، داستان و فیلم نامه بحث را آغاز نموده و در ادامه با طبقه بندی و شرح ساختار داستانی فیلم نامه که بیشتر مبتنی بر عناصر تصویری و داستانی چون صحنه، شخصیت، پیرنگ، مضمون، و گفتگو است، بحث را پی گرفته و در این میان با نشان دادن نمونه هایی از داستان رستم و اسفندیار شاه نامه و تطبیق ساختار داستانیِ آن با ساختار فیلم نامه و آوردن نمونه هایی از تصویرسازی در این داستان، پژوهش به سرانجام می رسد.

قرآن کریم و عهدین نوعی متن زبانی به شمار می روند که در سال های اخیر مورد توجه پژوهشگران در زمینه های مختلف قرار گرفته اند؛ این متون سرشار از روایاتی هستند که جهت انتقال معنا به کار رفته اند، لذا پژوهشگران حوزه ی روایت شناسی نیز از این قافله جانمانده و سعی داشته اند با نگاهی نو این روایات را مورد بررسی قرار دهند. علم روایت شناسی کمک می-کند بتوان به جلوه های نوینی از روایت ها دست یافت، به این صورت که سعی دارد با استفاده از بررسی ساختار روایت ها به دستور زبان روایت دست یابد. گریماس از دانشمندان صاحب نظر علم روایت شناسی می باشد که نظریات وی بر پایه ی لانگ و دستور زبان روایت استوار است. وی معتقد است هر کنشگر روایت دارای یکی از شش نقشی است که در تقابل های دوگانه فرستنده-گیرنده، فاعل-مفعول و یاری کننده-بازدارنده قرار دارند. در این پژوهش داستان حضرت حضرت مریم(س) از قرآن کریم و عهدین انتخاب شده و با روش تحلیلی-توصیفی بر پایه ی نظریات گریماس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از این تحلیل نشان می دهد که داستان حضرت مریم هم در متن قرآن کریم و هم در عهدین از الگوی ارائه شده توسط گریماس پیروی می کند به این صورت که مشاهده می شود در قسمت های مختلف داستان پاره-های ابتدایی، میانی، انتهایی، نیروهای تخریب کننده و سامان دهنده وجود دارند.

«بینامتنیت» به این معناست که حتی از آغازِ ادبیات مکتوب، متون ادبی همواره در گفت گو با یکدیگر تولید شده اند. خواه نویسنده گان تعمداً این ارتباط بینامتنی را ایجاد کرده باشند و خواه تعمدی در این کار نداشته باشند. اصطلاح بینامتنیت نخستین بار توسط ژولیا کریستوا(تولد 1941م. ) در اواخر دهه ی شصت، در بررسی آراء و افکار میخاییل باختین، وارد عرصه ی نقد و نظریه های ادبی فرانسه شد و بعداً توسط بعضی دانشمندان دیگر بسط و گسترش یافت. به اساس این نظریه، بسامد بالای کاربرد واژه گان و اصطلاحات گوناگون «کتابت و خوشنویسی» به خصوص واژه گان «لوح و قلم» نشانگر نوعی ارتباط سبکی، تاریخی و فرهنگی در اشعار امیرخسرو دهلوی(651-705 ه. ق)، حافظ شیرازی (727-792 ه. ق) و بیدل دهلوی(1054-1133 ه. ق) می باشد. با وجود فاصله ی زمانی حدود سه سده زندگی آنان، روابطی در افکار و اندیشه های این شاعران دیده می شود. در این نبشته با جست وجویی که در آثار هریک این شاعران صورت گرفت، علی زغم تأثیر پذیری حافظ از امیرخسرو و تأثیر گذاری حافظ بر بیدل، بارزترین علت کاربرد این واژه گان را در قدم اول زندگی این سه شاعر در بستر مشترک ادبی و فرهنگی زبان فارسی به خصوص حوزه ی فرهنگ اسلامی؛ و در قدم دوم، مأنوس بودن این شاعران با هنر خوشنویسی نشان می دهد.

تأثیرپذیری هنرمند از رخدادهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی به واسطه تجربه زیستی او در جامعه، اجتناب ناپذیر است مشاهده و تحلیل آثار هنرمندان در حوزه های گوناگون مهر تأییدی بر این ادعا است. درواقع آثار هنری هنرمندان بازتابی از گرایش های جامعه شناسی و نتایج احوال درونی و بیرونی آن ها هست. این نظریه که جلوه ای از نظریه ی کلان بازنمایی است، هنر را به مثابه ی یک آینه در نظر می گیرد که جامعه و دگرگونی های آن را بازنمایی می کند اما آنچه مشخص است عوامل دیگری از جمله اقتصاد هنر نیز می تواند براین تاثیرگذاری، مهم جلوه کند. پرسش این پژوهش نیز حول محور همین نظریه کلان دربرگیرنده این موضوع است که آیا تأثیرات اقتصاد هنر بر نقاشی دهه هشتاد و نود ایران نیز سایه افکنده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی– تحلیلی و استناد به مطالعات کتابخانه ای جهت جمع آوری مطالب به بررسی اقتصاد هنر در ایران و راهکارهای پیشرفت آن وهمچنین بررسی میزان تاثیرگذاری آن برآثار هنرمندان نقاش دهه هشتاد و نود پرداخته است. نتایج بررسی ها نشان می دهد که پیشرفت اقتصاد هنر در جامعه هنری ایران را می توان به عنوان عاملی تاثیرگذار در تغییر سبک، موضوع و. . . درآثار هنرمندان نقاش برشمرد.

در این تحقیق اندیشه هندوئیسم به دلیل گستردگی در انواع زمینه ها از جمله دین و عرفان، در قالب مقایسه تحلیلی با عرفان مولانا مورد مطالعه قرار گرفته است، با این رویکرد که مبانی نظری برخی اندیشه های عرفانی مولانا با همان سخنان ساده و روشن عرفان و اندیشه هندی و هندوئیسم برابری می کند. به این سوال که چه مشترکاتی در اندیشه هندوئیسم و عرفان مولانا وجود دارد پاسخ داده می شود و به نظر می رسد به طور مثال در مسئله همه خدایی، مطلب هندوان به صورت ساده این است که هر آنچه موجود است، همه هستی، از سنگ و حیوانات و چه و چه گرفته تا انسان، جزو خدایند و مثلا اگر این گاو جزو او نباشد پس هستی الهی محدود و ناقص است و همه به یک اعتبار خدایند. این است که در بودیسم یک خدای مشخص نداریم و در مقایسه با عرفان مولانا به عنوان عارف برجسته ایرانی یا مکتب خراسان، خدا همان کلّیت هستی است که هر چه هست از اجراء اوست و لذا سنگ و درخت هم سمیع و بصیرند. در جهت ایجاد ارتباط این تحلیل به مطالعات هنر، یک اثر از هنر پیشامغولی هند به عنوان نمونه مطالعاتی مورد بررسی قرار گرفته که به خوانش اثر، در قالب ویژگی های معنایی نگاره پرداخته می شود. روش مورد مطالعه، تحلیلی توصیفی است و منابع کتابخانه ای و مکتوب است.

مردسالاری نظامی است که تأثیر بسیار زیادی بر زندگی و هویت زنان دارد و زنان در برخورد با آن، واکنش های متفاوتی از خود نشان می دهند. این پژوهش به روش تحلیل محتوای کیفی و با هدف بررسی نحوه ی مواجهه ی شخصیت های زن در مقابل سلطه ی مردانه در رمان های زنان نویسنده ی دو دهه ی هفتاد و هشتاد ایران، به یافتن وجوه مردسالاری در این رمان ها می پردازد و نتیجه ی حاصل از این بررسی، یافتن چهار نوع واکنش گوناگون از جمله؛ پذیرش و تسلیم، بازتولید، مقاومت و سنت شکنی و فرار از موقعیت است. شخصیت های زن داستان های مورد بررسی، بیش از هر واکنش دیگری به تسلیم و پذیرش روی آورده اند. بازتولید به زنان سال خورده و شخصیت های مادر اختصاص دارد و مقاومت و سنت شکنی، واکنش زنان جوان و شخصیت های اصلی رمان هاست. برخی از زنان نیز به سبب ظلم مردان، ناچار به ترک موقعیت شده اند. هم چنین، این بررسی نشان می دهد که هدف و انگیزه ی نویسندگان زن از پرداختن به شرایط دشوار زنان و تأثیرات وجوه گوناگون سلطه ی مردانه بر زندگی آنان، تقابل با فرهنگ مردسالاری و انتقاد از موقعیت و وضعیت زنان در این نظام است.

ساختن ظروف سفالین، متعلق به سکونت انسان در دشت ها، شکل گیری روستاهای اولیه و یکجانشینی بوده است که امکان تعبیر و تفسیر بخش های مهمی از زندگی انسان های اولیه را فراهم می آورد. در این راستا ایرانیان همواره از سفالینه ها به عنوان ابزاری مناسب جهت انتقال آرمان ها و اهداف خویش بهره برده و نقش و نگار روی سفال ها نیز از بزرگترین اسناد تصویری است که بستر پژوهشی درخور را فراهم می آورد.؛ چراکه نقوش متنوع بکاررفته بر روی سفالهای ادوار کهن (حدود هزاره چهارم تا اول قبل میلاد) در بردارنده مفاهیمی عمیق از نگرش، اعتقاد، عقاید و آیین های مردمان گذشته است که گرافیک محیطی نقش مهمی در انتقال آنها خواهد داشت. با این تفاسیر، این پژوهش بر طرح این مسئله استوار است که، از آنجا که گرافیک محیطی جوامع مدرن، سرشار از شیوه های متفاوت طراحی می باشد که اغلب برگرفته از انواع نقوش هندسی و غیرهندسی از سبک ها و تزئینات غربی می باشد، لذاویژگی های بصری هنر اصیل تاریخ ایران باستان در برخورداری از مؤلفه های سادگی، تجرید، زیبایی منحصر به فرد در هنر سفال گری، فرصت متمایزی در خلق آثار بدیع گرافیک محیطی را شکل می دهد. این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی – تحلیلی و مطالعه منابع مکتوب کتابخانه ای به دنبال یافتن پاسخ این پرسش است که چگونه می توان از قابلیت های بصری هنر پیش از تاریخ در تقویت اثرگذاری گرافیک محیطی معاصر گام برداشته و به شیوه کیفی، هدف مورد نظر را درراستایامکان استفاده از نقوش سفالینه های دوران پیش از تاریخ ایران و کاربرد آن در گرافیک محیطی معاصر دنبال می نماید. یافته ها حاکی از آن است که کاربرد غنای تصویریسفالینه های پیش از تاریخ ایران در انواع نقوش جانوری، هندسی و انسانی نه تنها در حفظ و انتقال اصالت هنر پیشین به دنیای معاصر مؤثر است، بلکه در راستای شناخت مخاطب از درک ویژگی های آن، همواره بر تقویت لذت بصری وی نیز می افزاید.

تضمّن در بخش رابطه های معنایی همراه با ترادف، تضاد و تناسب درکتاب های درسی دوره ی متوسطه ی دوم در بخش قلمرو زبانی مذکور است و مراعات نظیر نیز، در حوزه ی بلاغت بررسی شده است. ذکر این دو مقوله، در دو حوزه ی مختلف، تناقضی را در تبیین جایگاه و تشریح هویّت آن ها ایجاد نخواهدکرد امّا در مراحل بعدی تحصیل، به شیوه ی تخصصی، مرزبندی این دو موضوع، مجاورت و مشابهت آن ها، مخاطب را به تجزیه و تحلیل واخواهدداشت که بخشی از آن به سابقه ی ذهنی – تحصیلی او مربوط خواهدشد که در برخی موارد موجب تردید در انتخاب می گردد که مغایر با اهداف آموزشی است؛ علاوه بر این، بیشتر کتاب های بلاغی و مقالات پژوهشی به مراعات نظیر، اهمّیّت و ارتباط آن با دیگر آرایه ها پرداخته اند و از تحلیل و تبیین تضمّن، به شیوه ی مستقل، غافل مانده اند. هدف این پژوهش تبیین اهمّیّت تضمّن است که هویّت آن با مراعات نظیر و تبیین آن مشخص می شود، پیشنهاد دقّت در بررسی همه جانبه گرایانه کتاب های درسی از سوی مؤلفان و تعیین ارتباط تضمّن به عنوان آرایه ای مغفول با سایر علوم از اهداف دیگر این تحقیق عنوان می شود. پژوهش با استفاده از شیوه ی توصیفی-تحلیلی و به روش کتابخانه ای با تأکید بر تحلیل محتوا انجام شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که تضمّن و مراعات نظیر هم خوانی دارند و تضمّن در استقلالی ویژه، با علم منطق، معانی، فلسفه و روانشناسی اشتراکاتی دارد. شناخت ظرفیّت های زبانی و کلامی نهفته در علوم گوناگون و ارتباط ناگسستنی آن ها با هم و تغییر نگرش مدّرسان نسبت به بررسی صرف آرایه ها از دیگر یافته های این پژوهش است.

هنر گرافیک صرفاً در خدمت پیام است و پیام می تواند در قالب های هنری با موضوعات فرهنگی، تجاری، سیاسی و. . . ارائه شود. گرافیک حاشیه ای است برای زیبا و سالم ارائه کردن متن و اگر جای متن و حاشیه عوض شود دیگر نه متن کارایی خود را دارد و نه حاشیه. درزمینه هنر گرافیک، در تلاشی دیگر که تقریباً در گونه های مختلف نگارش صورت گرفته و در دهه های اخیر، در کشورهای عموماً لاتین زبان به تایپوگرافی(طراحی با حروف) انجامید، سعی در تقویت ویژگی بصری حروف و نزدیک کردن نوشتار به وجه تصویری و به عبارتی تصویرسازی با نشانه های زبان شناسی نمود و بیشتر به صورت "مفهوم نگاری" یعنی اینکه مخاطب ضمن خوانده شدن کلمه بتواند بار معنائی آن را درک کند. چندی است حرفه گرافیک کشور ما نیز، میزبان مقوله جدید طراحی با حروف است و حساسیت عجیبی در همگان ایجاد کرده است. ایران پیشینه ای قوی و کهن در زمینه کار با خط دارد. هنرمندان ایرانی در طی صدها سال تاریخ خوشنویسی نشان داده اند که خط را می شناسند و می دانند که چطور باید آن را زیبا و خوش به کار بگیرند. برخوردی که ما با تایپوگرافی در ایران داریم، نمی تواند تابع برخوردی باشد که در غرب با مقوله خط دارند. ازاین رو جنبش های بومی در زمینه تایپوگرافی در ایران پدید آمده و شکل گرفتند. در این پژوهش که به روش کتابخانه ای مطالب آن گردآوری شده است سعی دارد با بررسی آثار چند هنرمند مربوط به موضوع به این مقوله پرداخته و سپس به اهداف تایپوگرافی و جنبه های مختلف کاربرد حروف و عناصر طراحی در تایپوگرافی اشاره شود. آنچه بعد از تحلیل آثار موردی انتخاب شده به عنوان نتیجه حاصل گردید حاکی از این است که تاکنون طراحی با حروف در ایران به دلیل عدم شناخت طراحان گرافیک از قابلیت ها و چندوچون خطوط فارسی و نوع نگارش آن ها در اقلام مختلف خوشنویسی و تمایل به الگوبرداری از ملاک های زیبایی شناسی طراحی با حروف غربی دچار مشکلات فراوانی است.

از شهر«جومه» مرکز بلادشاپور، که توسط شاپور اول ساسانی بنیان گذاشته شد تا دوران حکومت دیلمیان یاد شده است. هدف از این مطالعه پاسخ به این سؤال است که چرا در ادوار بعد از دیلمیان نامی از جومه برده نشد؟ در این مطالعه از متون، مقالات علمی، وب گاه های اینترنتی و بررسی های میدانی استفاده گردید. نتایج حاصله نشان داد که در گذشته شهرهای عجم را بیشتر به نام بنیان گذاران آنها می نامیدند و شهر جومه با نام بلادشاپور معروف شد و همچنین تاریخ نویسان شهرهای مشهور و دارای منبر و مسجد آدینه و مکانهای مذهبی، نظامی، سیاسی، اقتصادی مهم را یادآور می-شدند. جومه در دوران سلجوقیان اتابکان لر، آل مظفر، تیموریان و صفویان معمور و مرکز بلادشاپور بود.

اسطوره، یادآور فرهنگ و تاریخ یک ملت است. احیای اسطوره های کهن در قالبی نو، گویی انسان معاصر را با دنیای دیگری در اعماق تاریخ آشنا می کند. اسطوره ها می توانند با تلفیق مفاهیم نو در شعر معاصر، پس از عبور از دل تاریخ، خود را زنده و پویا نشان دهند. کهن الگو که خود به نوعی برگرفته از اسطوره است گاهی توسط تخیل و ذهن شاعر در ارتباطی آشکار یا پنهان با ادبیات، هنر، روان شناسی و مردم شناسی، بروز و ظهور می یابد. در این جستار کهن الگو در شعر فریدون مشیری از شاعران برجسته ی معاصر به شیوه ی توصیفی-تحلیلی بررسی می شود. این نوع، گاه به صورت نمادها و سمبل های طبیعی مثل خورشید، صبح، دریا و امثال آن و گاه آرکی تایپ یا همان صورت مثالی که ناشی از خرد جمعی است مثل؛ عشق، مرگ، مادر، برادر کشی و امثال آن، در شعر مشیری دیده می شود. این پژوهش علاوه بر بررسی انواع کهن الگوها در اشعار فریدون مشیری، به تبیین ارتباط افکار و اندیشه های گذشته با حال می پردازد. قلمرو این پژوهش دو جلد اشعار مشیری با عنوان "بازتاب نفس صبحدمان" است.

ازدواج در میان اقوام ساکن مناطق ساحل ایرانی خلیج فارس یکی از مقدس ترین سنت هایی می باشد که از دیرباز در آداب و رسوم این مردمان جایگاه ویژه ای داشته است و تابع سنت های قدیم بوده است. نحوه مشارکت در برگزاری مراسم ازدواج، جهیزیه، شام عروسی و برپایی جشن ها، براساس قومیت، فرهنگ، دین و مذهب، و حتی طبقه های گوناگون اجتماعی به اشکال مختلفی در این ناحیه برگزار می شد. آداب و رسوم ازدواج در بین این اقوام، انواع ازدواج را در میان مردمان این مرزوبوم به وجود آورده است. با وجود تنوع در آداب و رسوم ازدواج در بین اقوام مناطق ساحل ایرانی خلیج فارس تاکنون تحقیق جامعی در این باره صورت نگرفته است. بنابراین هدف از این تحقیق، بررسی آداب و رسوم ازدواج زنان در سواحل ایرانی خلیج فارس ( دوران اسلام تا قاجاریه) با تکیه بر مسائلی همچون: خواستگاری، عقد و عروسی می باشد. این مقاله با روش پژوهش توصیفی – تحلیلی و براساس منابع کتابخانه ای گردآوری شده است. از این مطالعه به این نتیجه رسیدیم که ازدواج زنان در مناطق ساحل ایرانی خلیج فارس از دوره اسلام تا قاجاریه به روش سنتی بوده و تابع سنت های قدیم و درون گروهی می باشد. علاوه بر این، آداب و رسوم ازدواج در بین این اقوام به دلیل همجواری جغرافیایی و معاشرت اقوام با یکدیگرتا حدودی یکسان بوده است.

از آغاز آفرینش پیوسته بین بدی و خوبی و نیروهای آنها (دروغ، دشمنی، نیرنگ و فریب از یک طرف و راستگویی، درستکاری و خداشناسی از طرف دیگر) پیکار بوده و همواره انسانهای پاک و درستکار با این دشمنان درگیر بوده تا دادگری و پاک دینی پایدار بماند. نماد این صفات پلید که دشمن آدمیان بوده اند عبارتند از دیو، اهریمن، جادو و اژدها که با وجود داشتن هویتی مستقل، گاهی در روایتهای مکتوب و شفاهی ما، تفاوتی میان آنها گذاشته نمی شود و در باورهای مردمی بازمانده از دوره های کهن نیز وجود دارد. از جمله در حماسه ی ملی ایران که باور فرهنگی مشترک همه ی ایرانیان است، می توان از نیروهای شیطانی، همچون دیو، اهریمن، جادو و اژدها و نیز دشمنانی از اقوام دیگر مثلاً تازیان و تورانیان نام برد که همواره پهلوانان و شاهان برای پایدار ماندن نیکی و راستی با این دشمنان درگیر شده اند. از این میان، «دیو» درعین حال که موجودی مستقل است نام عمومی و لقب همه ی موجودات مافوق طبیعی است. ولی مفهوم آن در طول تاریخ با فرازها و فرودهای فراوانی روبرو بوده، چنانچه زمانی درمقام خدایان پرستش می شده است و طی دورانی بس طولانی به مثابه ی اهریمن و شیطان در آمده و تمامی جلوه های زشت و پلید به آنها نسبت داده شده است. همچنین اژدها و اژی دهاک که به معنی مار بزرگ بسیار بد و دارای انواع بدیها و پلیدیهاست. جادو و طلسم نیز پیوسته به گروهی از شیاطین ساحر و گمراه کنندگان و فریبندگان نسبت داده شده است. مقاله ی حاضر ضمن بررسی این مفاهیم اساطیری، به نشان دادن جایگاه آنها در حماسه ی ملی ایران، شاهنامه ی فردوسی، می پردازد.

با توجه به ابعاد جسمی و روحی انسان و سرمایه های الهی در وجود او و اکرام خاص خدای تعالی در حق آدمی، شایسته است که انسان از نعمتهای الهی به طور صحیح استفاده کند و هرگاه جسم و روان او دستخوش بیماری شود به دنبال مداوای آنها باشد. این موضوع نیاز به طبیب و مداوا را در انسان پدید می آورد و چون بیماری جسمی و روحی، عوارضی را بر بدن و روان ایجاد می کند، شایسته است به نحو احسن درمان صورت گیرد و اسرار بیماری از دیگران مخفی بماند. در نتیجه به موضوع و مقوله اخلاق در طب نیازمند می شویم. آیا در ایران و تمدن اسلامی آدابی برای این قضیه وضع شده است یا نه، سوالی است که در این پژوهش به آن پاسخ داده می شود. هم چنین مصادیقی عینی از اصول اخلاقی پزشکی از دیگر مواردی است که به آن پرداخته شده است. روش تحقیق به صورت کتابخانه ای و جمع آوری مطالب از کتب ادبی و متون تاریخی است. پس از بررسی منابع این نتیجه حاصل شده که با توجه به سفارشهای پیشوایان دینی، اصول و اخلاق پزشکی در ایران و مخصوصاً تمدن اسلامی نمود یافته و آدابی برای آن وضع شده که اطبا موظف به انجام و اجرای آن بوده اند. ذکر نمونه ها و مصادیق از هر اصلی می تواند سند انکار ناپذیر ادعای نویسندگان مقاله باشد.

بسیاری از مراسم شفا یابس سنتی که در میان مردمان بومی هر منطقه رایج هستند، ریشه ای کهن دارند. در این مقاله پس از بحثی کوتاه پیرامون شیوه های بومی درمان در جهان، به بررسی رسوم مرتبط با یکی از این آیین های زنده در ایران پرداخته شده است. در میان مردمان جنوب ایران اعتقادی مبنی بر وجود "باد"هایی دیده می شود که سبب بیماری وگاه مرگ می شوند. این پژوهش بر اساس مطالعات کتابخانه ای انجام شده و سپس در بررسی های میدانی از منطقه قشم و روستاهای بندر عباس مورد تائید قرار گرفته است. در نتیجه ی بررسی های میدانی مشخص شد که برای آنکه فرد مبتلا نجات یافته و در جرگه ی "اهل هوا" درآید، به مراسم درمان سنتی پناه می برند که توسط درمانگری که "بابا" یا "ماما" ی آن باد نامیده می شود، اجرا می گردد، مراسمی که تلفیقی از موسیقی، رقص و ذکر و یادآور آیین های ابتدایی پرستش است.

ناصر خسرو و مولوی دو شاعر معروف ایرانی، که در قرن پنجم و هفتم، دوران پر تلاطم در سیاست و مذهب ایران زیسته اند. قرن پنجم هجری با تسلط ترکان غزنوی بر ناحیه خراسان، اوضاع آشفته ای بر مملکت حاکم است و اختلاف مذاهب نیز در این میان بیداد می کند. ناصر خسرو که بر مذهب باطنی است، به جهت سیاسی بودن این فرقه مبغوض خلیفه و در تبعید به سر می برد و پیوسته به لعن و طعن مخالفان مشغول است. قرن هفنم نیز دوره حمله و استقرار مغول در ایران می باشد که قتل و غارتهای بی شمار آنان موجبات افسردگی ملت را فراهم نموده و اکثر مردم را به کنج عزلت برده و بسیاری به تصوف و عرفان پناه برده اند. مولوی در این دوران با سرودن مثنوی بدون اتکا به فرقه ای خاص، به طور کلی دگر اندیشان را به واسطه تمثیل و حکایات مورد نقد قرار می دهد و به آن جنبه تعلیمی و عرفانی می بخشد و در دیوان شمس و همدر مثنوی با تکیه بر عشق و وحدت، وجود همه مذاهب را برگرفته از یک آبشخور می داند و اختلاف آنها را ناشی از ناآگاهی و خامی می شناسد. در این پژوهش با هدف شناخت نوع تعامل این دو شاعر با دگر اندیشان، دیوان ناصر خسرو و مثنوی و دیوان شمس مولوی بررسی گردید و نتیجه گرفته شد که نگاه ناصر خسرو فردی بوده و فرقه ناصبی را که دشمن ترین فرقه می شناسد، به تناوب نام برده و فرق دیگر را نیز با بسامدی کمتر مورد طعن قرار داده؛ اما نگاه مولوی کلی است و اغلب کلیت مردم ناآگاه را مورد خطاب قرار داده و از نادانی آنها درباره مبدأ موجودات و شناخت خدا، گلایه کرده است و کمتر پیش می آید که فرقه ای خاص را نام ببرد. به طور کلی زبان مولوی عفیف تر و نرم تر از ناصر خسرو است.