مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند
سال:1395 | دوره:23 | شماره:1 |تعداد مقالات:11

زمینه و هدف: آمار جهانی ناباروری در مردان در حال افزایش است. یافته های اخیر نشان می دهد که وضعیت تغذیه ای، تعیین کننده عملکرد طبیعی سیستم تولید مثل می باشد؛ از این رو توجه دانشمندان به نقش مواد مغذی خوراکی جلب شده است. مطالعه حاضر به منظور ارزیابی اثرات مصرف رژیم غذایی حاوی روغن دنبه بر عملکرد تولید مثلی موش های صحرایی نر طراحی و اجرا گردید.روش تحقیق: در این مطالعه تجربی، 30 سر رت نر بالغ نژاد ویستار به طور تصادفی به سه گروه مساوی تقسیم شدند. گروه ها به ترتیب با غذای استاندارد حیوانات آزمایشگاهی (کنترل)؛ غذای استاندارد حاوی 10 درصد روغن دنبه و غذای استاندارد حاوی 20 درصد روغن دنبه، به مدت 5 ماه متوالی تغذیه شدند. پس از 5 ماه، حیوانات مورد آسان کشی قرار گرفتند و وزن بدن و وزن بیضه آن ها تعیین گردید. نمونه بیضه برای مطالعه بافت شناسی تهیه و مقاطع با روش هماتوکسیلین و ائوزین رنگ آمیزی شدند و مورد آنالیز کمی قرار گرفتند. نمونه خون موش ها برای تعیین غلظت پلاسمایی هورمون تستوسترون استحصال گردید.یافته ها: در مقایسه با گروه کنترل، موش های دریافت کننده رژیم حاوی 20 درصد روغن دنبه به طور معنی داری دارای وزن بدن بیشتر و وزن بیضه کمتر بودند. همچنین تغییرات بافتی نشان داد که روغن دنبه به صورت وابسته به دوز، سبب کاهش معنی دار در تعداد اسپرماتوگونی ها، ضخامت لایه زایشی و مساحت لوله های اسپرم ساز شد. غلظت تستوسترون در بین گروه ها اختلاف معنی داری را نشان نداد.نتیجه گیری: مصرف طولانی مدت و زیاد روغن دنبه می تواند سبب ایجاد هیپوگنادیسم و افزایش احتمال ناباروری در موش صحرایی نر گردد.

ماهی به دلیل دارابودن مواد مغذی ارزشمند، یک جزء مهم غذایی است. ماهی علاوه بر پروتئین با کیفیت بالا و مواد مغذی موجود، منبع اصلی اسیدهای چرب امگا 3 است که در روغن ماهی چرب یافت می شوند. مطالعات پزشکی اهمیت مواد مغذی در ماهی و روغن ماهی را در تغذیه طبیعی برای رشد، نمو و حفظ سلامتی آشکار نموده است. علاوه بر این مطالعات نشان داده است که ماهی و روغن ماهی، خطر ابتلا به بیماری های مزمن (مانند بیماری های قلبی-عروقی، متابولیکی و التهابی) را کاهش می دهد و ممکن است در درمان بیماری مفید باشد. این مقاله بررسی مختصری از اطلاعات جاری در این موضوعات را مرور می کند.

زمینه و هدف: مدیریت درد برای نوزادان اهمیت زیادی دارد. استفاده از روش های غیردارویی کنترل درد، می تواند در کاهش درد نوزادان موثر باشد. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر مکیدن غیرمغذی بر پاسخ های فیزیولوژیک و رفتاری درد واکسن هپاتیت B در نوزادان ترم بود. روش تحقیق: در این مطالعه کارآزمایی بالینی که در سال 1394 در بیمارستان نهم دی تربت حیدریه انجام شد، 60 نوزاد واجد شرایط انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه آزمون و کنترل تقسیم شدند. برای نوزادان گروه آزمون، در طی واکسیناسیون، از مکیدن غیرمغذی استفاده شد و برای نوزادان گروه کنترل مداخله خاصی صورت نگرفت. پاسخ های فیزیولوژیک شامل ضربان نبض و درصد اشباع اکسیژن خون شریانی، اندازه گیری و مقیاس پاسخ های رفتاری درد نوزادان توسط پرسشنامه ثبت شد. داده ها پس از جمع آوری در نرم افزار SPSS (ویرایش 20) وارد گردید و به کمک آزمون های آماری تی مستقل، تی زوجی و کولموگروف-اسمیرونوف در سطح معنی داری 5درصد تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: یافته ها نشان داد، میانگین نمرات پاسخ های رفتاری نوزادان پس از مداخله، در دو گروه تفاوت آماری معنی داری داشت (05/0P<). از نظر میانگین تعداد نبض در دقیقه، قبل از مداخله اختلاف معنی داری بین گروه ها نبود (05/0P>)؛ اما نتایج آزمون تی نشان داد که در هر دو گروه پس از مداخله میانگین تعداد ضربان قلب افزایش معنی داری یافت (05/0P<). از نظر درصد اشباع اکسیژن خون، قبل از انجام مداخله بین دو گروه اختلاف معنی داری وجود نداشت (05/0P>)؛ اما با توجه به نتایج آزمون تی، میانگین درصد اشباع خون در گروه ها بعد از مداخله نسبت به قبل از آن تفاوت معنی داری یافت (05/0P<). نتیجه گیری: مکیدن غیرمغذی می تواند بر کاهش درد نوزادان اثر داشته و به عنوان یک روش مناسب در مدیریت درد نوزادان استفاده شود.

زمینه و هدف: دیسمنوره یا قاعدگی دردناک از متداول ترین شکایات زنان به شمار می آید. با توجه به تاثیر بتا-اندورفین بر تقلیل درد قاعدگی، هدف تحقیق حاضر، بررسی تغییرات بتا-اندورفین و شدت درد دیسمنوره اولیه متعاقب تمرینات هوازی و مصرف زیره سبز در دختران غیر ورزشکار بود. روش تحقیق: در این مطالعه نیمه تجربی، 26 دختر مبتلا به دیسمنوره متوسط تا شدید، در دو گروه A و B تقسیم شدند. گروه A، 3 روز اول قاعدگی، کپسول زیره سبز و گروه B کپسول دارونما مصرف کرد. از روز چهارم، هر دو گروه در 4 هفته تمرین ایروبیک شرکت کرده و با شروع دوره بعدی، تمرینات متوقف و کپسول ها بین دو گروه جابه جا شد. اندازه گیری بتا-اندورفین در روز 3 قاعدگی اول و بعدی و اندازه گیری شدت درد قبل و بعد از هر مداخله انجام شد. جهت تجزیه و تحلیل آماری از آزمون t تست دو نمونه ای وابسته و مستقل و آزمون همبستگی پیرسون، استفاده شد. یافته ها: تمرینات ایروبیک به تنهایی و همراه با زیره سبز، موجب افزایش معنی دار بتا-اندورفین (0/003= P، 0/009= P) و کاهش معنی دار شدت درد (0/009= P، 0/04= P) شد؛ اما تغییر معنی داری پس از مصرف زیره سبز مشاهده نگردید (0/6= P، 0/9= P). نتیجه گیری: اجرای تمرین ایروبیک موجب ترشح بتا-اندورفین شده و احتمالا از همین طریق، بر کاهش شدت درد قاعدگی موثر است؛ اما زیره سبز بر بتا-اندورفین و شدت درد تاثیر معنی داری نداشت و احتمالا از طریق ساز و کاری مستقل از ترشح بتا-اندورفین، موجب کاهش درد قاعدگی می شود.

زمینه و هدف: تاکنون مطالعات اندکی به بررسی تاثیر صدا بر ظرفیت باروری پرداخته اند؛ بنابراین این مطالعه با هدف تعیین اثر حفاظتی عصاره دارچین بر تغییرات بافت بیضه و ظرفیت باروری موش صحرایی نر مواجهه یافته با صدا انجام شد. روش تحقیق: در این مطالعه تجربی، 40 رت نر به طور تصادفی به 5 گروه شامل گروه های: کنترل (گروه 1)، شاهد (گروه 2)، دریافت کننده دارچین (گروه 3)، مواجهه یافته با صدا (گروه 4) و گروه دریافت کننده دارچین و مواجهه یافته با صدا به طور همزمان (گروه 5)، تقسیم شدند. رت های دو گروه 3 و 5، دوز mg/kg75 عصاره دارچین را از طریق گاواژ دریافت کردند و رت های گروه های 4 و 5 در بازه زمانی ساعت 7-23 در معرض صدای 100 دسی بل با گستره فرکانسی 5700-700 هرتز قرار گرفتند. پس از 50 شب، هر رت نر با 3 رت ماده در یک قفس قرار گرفتند. در ادامه بافت بیضه رت های نر برای بررسی هیستوپاتولوژیک استخراج شد. هر کدام از رت های حامله، تا پایان دوره بارداری نگهداری و پس از زایمان متغیرهای ظرفیت باروری، تعداد کل موالید، موالید زنده، جنسیت و وزن با استفاده از نرم افزار SPSS (ویرایش 21) تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: تعداد فرزندان زنده و وزن آنها در گروه 4 در مقایسه با گروه کنترل کاهش یافت (0/05>P). بین وزن نوزادان در دو گروه 4 و 5، اختلاف معنی داری به دست آمد (0/05>P). یافته های بافت شناسی، تغییرات محسوسی را در گروه 4 نسبت به گروه کنترل نشان داد. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که دوز mg/kg75 عصاره دارچین می تواند تا حدودی اثرات تخریبی صدا بر بافت بیضه را در فرکانس انتخابی بهبود ببخشد. بنابراین پیشنهاد می گردد، مطالعات بیشتری درباره اثربخشی دارچین بر ظرفیت باروری در نمونه انسانی و حیوانی مواجهه یافته با صدا صورت پذیرد.

زمینه و هدف: توالی های کوتاه تکراری(Short tandem repeat; STR)، بخش های حفاظت شده در ژنوم انسان هستند که در بین افراد مختلف، پلی مورفیسم بالایی را نشان می دهند. امروزه نشانگرهای مبتنی بر این جایگاه ها به عنوان ابزار اصلی تعیین هویت در دنیا مطرح می باشند. با توجه به متفاوت بودن فراوانی آللی این جایگاه ها در جمعیت های مختلف، به منظور استفاده از آنها باید نسبت به بررسی پارامترهای ژنتیکی آنها در هر جمعیت اقدام نمود. هدف از این مطالعه، بهینه سازی روش آزمایشگاهی برای استفاده از 10جایگاه STR اتوزومی (TPOX، vWA، D7S820، D8S1179، D13S317، D16S539، D18S51، D5S818، THO1، D21S311) و همچنین بررسی پارامترهای ژنتیکی این جایگاه ها و کارآیی آنها در زمینه تشخیص هویت در اقوام کرد و عرب ایران بود. روش تحقیق: در این مطالعه نیمه تجربی، نمونه های تصادفی خون از 93 فرد عرب و 94 فرد کرد تهیه و پس از استخراج DNA، ده جایگاه اتوزومی با استفاده از واکنش PCR تکثیر شدند. سپس به منظور تعیین ژنوتیپ هر فرد در هر جایگاه از الکتروفورز ژل آکریل آمید استفاده شد. یافته ها: جایگاه D13S317 در هر دو جمعیت حتی پس از اعمال تصحیح Bonferroni از تعادل هاردی-واینبرگ انحراف داشت. پس از این جایگاه، بیشترین هتروزیگوسیته مشاهده شده در جمعیت کرد 94درصد مربوط به جایگاه D21S311 و 84درصد در جمعیت عرب برای جایگاه های THO1، vWA و D5S818 بود. کمترین هتروزیگوسیته مشاهده شده به ترتیب 71درصد و 72درصد مربوط به جایگاه TPOX در جمعیت های کرد و عرب بود. بررسی شاخص های ژنتیک پزشکی قانونی (PI، PE، PD & PIC) نشان دادند که به جز جایگاه D13S317 باقی 9 جایگاه ژنی ارزیابی شده، دارای مشخصات خوبی برای استفاده در انگشت نگاری ژنتیکی در جمعیت های کرد و عرب بودند. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش ضرورت بررسی خصوصیات ژنتیکی قانونی قوم های مختلف ساکن نقاط مختلف جغرافیایی ایران به منظور انتخاب مجموعه داده مناسب برای محاسبه پارامترهای ژنتیک قانونی، نه تنها در داخل هر قوم بلکه بین آنها را نشان می دهد.

زمینه و هدف: مصرف سیگار یک رفتار پیچیده آموخته شده است و برنامه های آموزشی با فراهم ساختن دانش و آگاهی لازم نقش مهمی در توانا ساختن افراد دارد، لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش مبتنی بر تئوری رفتار برنامه ریزی شده بر مصرف سیگار در مردان سیگاری شهرستان زیرکوه انجام شد. روش تحقیق: در این مطالعه نیمه تجربی، نمونه گیری در سال 1395 به روش خوشه ای از بین مردان سیگاری تحت پوشش تمامی خانه های بهداشت شهرستان زیرکوه، با حجم نمونه 94 نفر( n=47) انجام شد. ابزار گرد آوری اطلاعات شامل پرسش نامه محقق ساخته مبتنی بر سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده بود که واز نظر روایی و پایایی، تایید شد. مداخله آموزشی در6 جلسه 90 دقیقه ای برای گروه مداخله انجام و پرسشنامه برای هر دو گروه قبل، بلافاصله وسه ماه بعد از مداخله تکمیل گردید. داده ها به کمک آزمون های آماری Tمستقل، کای اسکوئر، آنالیز واریانس تکرار شده در سطح معنی داری0/05 تحلیل شد. یافته ها: یافته ها نشان دادکه تفاوت معنی داری در میانگین نمرات آگاهی، نگرش، هنجار انتزاعی، کنترل رفتاری درک شده، قصد رفتار و رفتار مصرف سیگار در بین افراد گروه مداخله در مقایسه نمره قبل و بعد از انجام مداخله به وجود آمد(0/001p< ) اما این تغییرات در گروه کنترل معنی دار نبود. نتیجه گیری: آموزش مبتنی بر تئوری رفتار برنامه ریزی شده میتواند تاثیر قابل ملاحظه ای بر اصلاح رفتار مصرف سیگار در مردان جامعه روستایی داشته باشد.

زمینه و هدف: خودپنداره، مجموعه ویژگی هایی است که فرد برای توصیف خویش به کار می برد و یکی از جنبه های مهم رشد اجتماعی است. خودپنداره بدنی شامل نگرش فرد نسبت به ابعاد بدنی خود می باشد. عدم درک مناسب از وضعیت بدنی، با اختلالات جسمی، روانی و اجتماعی همراه است. پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه فعالیت ورزشی با خودپنداره بدنی در دانشجویان پسر دانشگاه علوم پزشکی بیرجند طراحی شد. روش تحقیق: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی، کلیه دانشجویان پسر دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در سال 1394 به روش سرشماری انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. از پرسشنامه استاندارد PSDQ برای سنجش خودپنداره و از پرسشنامه محقق ساخته برای تعیین ویژگی های فردی و وضعیت فعالیت ورزشی دانشجویان مورد مطالعه استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها به وسیله نرم افزار آماری SPSS (ویرایش 19) و با استفاده از آزمون های من ویتنی یو و کروسکال والیس انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که اکثر دانشجویان (77/4%) فعالیت ورزشی نداشتند. از 22/6درصد دانشجویانی که فعالیت ورزشی را گزارش کردند، 16/8درصد دارای فعالیت شدید منظم و 8/5درصد دارای فعالیت سبک منظم بودند. میانگین نمره خودپنداره کلی دانشجویان 0/93± 4/17 بود. نتایج رابطه معنی داری را بین خودپنداره بدنی و عملکرد ورزشی نشان داد (P=0/02). نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه مشخص شد، فعالیت ورزشی باعث بهبود خودپنداره بدنی و عزت نفس دانشجویان می شود؛ از این رو لازم است سیاست گذاران سیستم بهداشت و درمان، تسهیلات لازم برای گسترش فرهنگ پرداختن به فعالیت های ورزشی را ارتقا دهند و نیز امکانات کافی در محیط دانشگاه را برای این مهم فراهم کنند.

زمینه و هدف: رعایت اصول بهداشت دهان و دندان سهم مهمی در پیشگیری از پوسیدگی دندان دارد و رعایت این اصول در همه گروه ها اهمیت ویژه ای دارد. مطالعه حاضر به منظور بررسی سلامت دهان در کارکنان ستادی و بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در سال 1395، طراحی شد. روش تحقیق: این مطالعه توصیفی-تحلیلی بر روی 385نفر از پرسنل ستادی و بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند که به روش نمونه گیری طبقه بندی سهمی انتخاب شدند، انجام شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه سلامت دهان و دندان WHO استفاده شد. پرسشنامه مذکور در قالب 29 سوال، بهداشت دهان و دندان (9سوال در زمینه رفتار، 10سوال در زمینه مشکلات دهان و دندان و 10 سوال در مورد سایر حیطه های سلامت دهان و دندان) را ارزیابی می کند. داده ها پس از جمع آوری، در نرم افزار SPSS (ویرایش 19) وارد و آنالیز گردید. یافته ها: 95/6 درصد کارکنان از مسواک و 50/6 درصد آنها از نخ دندان استفاده می کردند. در مورد وضعیت مراجعه به دندان پزشک، 76/4 درصد کارکنان حداقل سالی یکبار به دندان پزشک مراجعه می کردند که مهمترین دلیل مراجعات آنها درمان و درد دندان بود. میانگین نمره رفتار بهداشت دهان و دندان از 9 نمره در کارکنان 1/1± 7/49 و نمره مشکلات از 10 نمره 1/6± 1/41 برآورد گردید. در افراد با سطح تحصیلات زیر دیپلم میانگین نمره مشکلات به طور معنی داری بالاتر از سایر گروه های تحصیلی بود (0/05 > p). نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که کارکنان ستادی و بیمارستان های دانشگاه، از وضعیت سلامت دهان و دندان مطلوب برخوردارند و به همین دلیل، مشکلات دهان و دندان در آنها کمتر دیده شد.

زمینه و هدف: نسخه، بخش مهمی از درمان بیماری ها می باشد؛ بنابراین بی توجهی نسبت به رعایت دقیق اصول نسخه نویسی می تواند موجب بروز مشکلاتی همچون درمان نادرست، ناموفق و یا ناقص گردد و هزینه بالاتری به بیماران و جامعه تحمیل کند. درحالی که تجویز و مصرف منطقی داروها می تواند از طریق ارتقای سطح سلامت جامعه مانع اتلاف سرمایه ملی و بهبود کیفیت زندگی گردد. هدف از مطالعه حاضر، بررسی شاخص های نسخه نویسی پزشکان استان خراسان جنوبی در سال 1393 به منظور تعیین منطقی بودن تجویز دارو بود. روش تحقیق: در این مطالعه توصیفی-مقطعی، اطلاعات1، 423، 642 نسخه از نسخ بیمه ای پزشکان متخصص و عمومی از سطح داروخانه های استان و سازمان های بیمه گر، جمع آوری و به تفکیک نوع بیمه، در نرم افزار نسخه پرداز(RX-Analyst) وارد شد. شاخص های نسخه نویسی به تفکیک از نرم افزار استخراج گردید و تحت بررسی قرار گرفت. یافته ها: در مجموع 642، 423، 1 نسخه استخراج شده از نرم افزار نسخه پرداز، شاخص های میانگین اقلام دارویی 2/89 قلم، درصد بیماران دریافت کننده داروی تزریقی 33%، درصد بیماران دریافت کننده داروهای آنتی میکروبیال 42%، درصد بیماران دریافت کننده داروی کورتیکواستروئید20% و درصد نسخ دارای بیش از 4 قلم دارو 12درصد به دست آمده است. همچنین داروهای کورتیکواستروئید و آنتی بیوتیک ها در صدر داروهای تجویزی قرار داشتند. نتیجه گیری: تعداد اقلام تجویزی در نسخه ها و نوع داروها در مقایسه با شاخص های جهانی نامناسب می باشد و می تواند معیاری برای انجام مداخلات مختلف آموزشی و پژوهشی برای بهبود شاخص های نسخه نویسی و روند منطقی نمودن تجویز دارو باشد.

زمینه و هدف: آسیب های جاده ای و پیامد های ناشی از آن ها امروزه در گروه مهم ترین عوامل تاثیر گذار بر سلامتی در تمام رده های سنی قرار می گیرند. با توجه به اینکه شهرستان های استان کرمان در مسیر اصلی ترین راه های ارتباطی جنوب شرق قرار گرفته اند، هدف از انجام مطالعه حاضر، بررسی اپیدمیولوژی حوادث جاده ای وعوامل موثر بر آن از دیدگاه رانندگان تاکسی های بین شهری کرمان بود. روش تحقیق: در مطالعه مقطعی حاضر در سال 94 تعداد 231 نفر راننده تاکسی بین شهری به عنوان نمونه انتخاب به روش نمونه گیری آسان وارد مطالعه شدند. ابزار جمع آوری داده ها در این مطالعه، پرسشنامه بود که روایی و پایایی آن مورد سنجش قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از روش های آماری توصیفی و تحلیلی (رگرسیون تک متغیره و چندگانه لجستیک) استفاده شد. یافته ها: میانگین سنی افراد در این مطالعه 8/66± 39/43 سال بود. در بین عوامل موثر در بروز حوادث جاده ای، در دسته عوامل انسانی سرعت فرد (73/30%)، در دسته عوامل فنی نور خودرو (68/70%) و در دسته عوامل محیطی وضعیت بد جاده (85/30%)، بیشترین فراوانی را داشتند. حادثه خیزترین مسیرها، مسیرهای کرمان-سیرجان (OR=5/75، CI95%=15/58 – 1/96، P≤ 0/001)، کرمان-بم(OR=3/20، CI95%=8/80 – 1/16، P=0/02) و کرمان-زرند (OR=3/02، CI95%=7/36 – 1/24، P=0/01) نسبت به مسیر کرمان-جیرفت شناخته شدند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصل از مطالعه، در کنار عوامل انسانی و خودرو، مسیر رانندگی که در زمره عوامل محیطی قرار می گیرد، در وقوع حوادث جاده ای نقش به سزایی دارد و حضور توام این سه عامل، تعیین کننده فراوانی و شدت انواع تصادفات جاده ای است.