روانشناسی تحولی (روانشناسان ایرانی)
سال:1389 | دوره:7 | شماره:25 |تعداد مقالات:12

ویژگیهای روان سنجی نسخه ترجمه شده پرسشنامه مهارتهای اجتماعی/ هیجانی کودکان پیش دبستانKIST) ؛ میلر، مایشی و میلر، 1997) با روش رواسازی متقاطع بررسی شد. یک نمونه 1435 نفری از کودکان 5 و 6 ساله (668 دختر، 767 پسر) مهدکودکها و مراکز پیش دبستانی شهر تهران انتخاب و به دو گروه (نمونه الف=725، نمونه ب=710) تقسیم شدند و مادران آنها پرسشنامه 50 گویه ای KIST را تکمیل کردند. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی با چرخش متمایل بر پایه نمره های فرم والد نشان داد با ادغام دو زیر مقیاس رفتارهای فزون کنشی/ بی توجهی و سازش نایافته و حذف زیر مقیاس رفتار خواب، نسخه فارسی متشکل از شش عامل 1) رفتارهای سازش نایافته/ فزون کنش، 2) مهارتهای اجتماعی، 3) مهارتهای ارتباطی، 4) مهارتهای زندگی روزمره، 5) رفتار تغذیه، و 6) نشانه های اضطراب جدایی است و بر روی هم تقریبا 2/40 درصد واریانس را تبیین می کند. شاخصهای برازندگی تحلیل عاملی تاییدی در دو گروه روایی متقاطع پرسشنامه را تایید کرد. ضرایب همبستگی مثبت و معنادار بین نمره کلKIST با نمره گروه مربیان (r=0.35) روایی همگرا و ضرایب منفی و معنادار آن با دو فرم فهرست رفتاری کودکان (r=0.32) و گزارش مربی معلم (- 0.33) نظام سنجش مبتنی بر تجربه آشنباخ (آشنباخ، 1991) روایی واگرای پرسشنامه را تایید کرد. مبانی نظری عاملهای استخراج شده مورد بحث قرار گرفت.

مولفه های زیر بنایی کنش وری اجرایی در 18 کودک درمان نشده و 18 کودک درمان شده (با دارو) مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی با 18 کودک بهنجار مقایسه شدند. هر گروه شامل 3 دختر و 15 پسر با دامنه سنی 7 تا 12 سال بود. تمام کودکان به آزم ونهای رنگ  واژه استروپ (استروپ، 1935)، دسته بندی کارتهای ویسکانسین (گرانت و برگ، 1948) و عملکرد مداوم (روزولد، میرسکی، ساراسون، برانسام و بک، 1956) و زیر مقیاس فراخنای ارقام (وکسلر، 1974) پاسخ دادند. نتایج تحلیل واریانس چند متغیری نشان دادند که گروه درمان نشده در مقایسه با گروه بهنجار و درمان شده در بیشتر کنش های اجرایی ضعیف تر عمل کردند. عملکرد کودکان درمان شده در کنش های اجرایی تفاوتی با کودکان بهنجار نداشت.

هدف این پژوهش بررسی تشخیص افتراقی الگوهای رفتار تکراری قالبی و اجتماعی در کودکان با نیازهای ویژه بود. با استفاده از مصاحبه تجدید نظر شده تشخیصی درخود ماندگی (لرد و دیگران، 1994) در دو گروه درخود مانده (5 دختر و 11 پسر) و عقب مانده ذهنی آموزش پذیر (5 دختر و 11 پسر) در دامنه سنی 6-8 سال از مدارس استثنایی انتخاب شدند. نتایج تحلیل واریانس چند متغیری نشان دادند که میانگین نمره تخریب کیفی تعامل اجتماعی، ارتباطی و الگوهای رفتار تکراری قالبی در کودکان درخود مانده به گونه معناداری بیشتر از کودکان عقب مانده ذهنی آموزش پذیر است. استلزامها بر اساس تشخیص های افتراقی کودکان استثنایی بحث شد.

به منظور بررسی رابطه هوش هیجانی با سبکهای دلبستگی، 262 دانشجوی زن (با میانگین سنی 21 سال) و 238 دانشجوی مرد (با میانگین سنی 22 سال) فهرست هوش هیجانی بار ان (1997) و پرسشنامه سبک دلبستگی (هازان و شیور، 1987) را تکمیل کردند. یافته ها نشان دادند که در هر دو جنس، هوش هیجانی با سبک دلبستگی ایمن رابطه مثبت و با سبک دلبستگی اجتنابی و دوسوگرا رابطه منفی داشت. تحلیل رگرسیون چند متغیری نشان داد که سبک های دلبستگی ایمن، دوسوگرا و اجتنابی می توانند در زنان 25 درصد و در مردان 17 درصد از واریانس هوش هیجانی را تبیین کنند.

نظریه های مدیریت وحشت (گرینبرگ، پیزینسکی و سولومون، 1986) و ذهن پردازشگر هیجانی (لانگز، 2004) معتقدند که تهدید مرگ بنیادی ترین و مهمترین منبع ساختارهای روان شناختی سازش یافته و سازش نایافته مانند حرمت خود بالا و پایین است. در این پژوهش تاثیر روش برجستگی مرگ (روزنبلات و دیگران، 1989) بر حرمت خود بررسی شد. یک نمونه شامل 91 دختر و 128 پسر دانشجوی دانشگاه تهران به طور تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایشی به دو پرسش در باره موضوع برجستگی مرگ و گروه کنترل به دو پرسش غیر مرتبط با موضوع برجستگی مرگ (پیزینسکی و دیگران، 1999) پاسخ دادند. سپس هر دو گروه مقیاس حرمت خود روزنبرگ (روزنبرگ، 1965) را تکمیل کردند. یافته ها آشکار ساختند که حرمت خود گروه آزمایشی به طور معناداری از گروه کنترل بالاتر بود (P=0.03) نتایج بر اساس نقش مرگ در ساختار روان شناختی فرد بحث شدند.

افکار مزاحم از ویژگی های اختلال های هیجانی و اضطرابی هستند. این پژوهش با هدف مقایسه راهبردهایی که بیماران و غیر بیماران، برای مهار افکار مزاحم به کار می برند، انجام شد. دو گروه از بیماران مبتلا به اختلال وسواس بی اختیاریOCD) ؛ 11 مرد و 14 زن با میانگین سنی 29 سال) و اختلال اضطراب افسردگی مختلط MADD)؛ 10 مرد و 15 زن با میانگین سنی 27 سال) و یک گروه غیر بیمار (12 مرد و 13 زن با میانگین سنی 28 سال) انتخاب شدند. شرکت کنندگان به پرسشنامه های مهار فکر (ولز و دیویس، 1994) و اضطراب و افسردگی بک (بک، اپشتین، براون و استیر، 1988؛ بک، راش، شاو و ابری، 1979) پاسخ دادند. یافته ها نشان دادند که بیماران OCD و MADD بیشتر از راهبردهای نگرانی و تنبیه استفاده می کنند. گروه غیر بیمار راهبردهای مهار اجتماعی و انحراف توجه را بیشتر به کار می برند. بین گروه ها تفاوت معناداری بر اساس استفاده از راهبرد ارزیابی مجدد دیده نشد.

این پژوهش به بررسی نقش کمال گرایی و سبکهای والدگری در تبیین هراس اجتماعی دانشجویان پرداخت. نمونه ای از 396 دانشجو (215 دختر و 181 پسر) از دانشگاه گیلان به پرسشنامه سبکهای والدگری بامریند (1973)، مقیاس کمال گرایی چند بعدی فراست (فراست، مارتن، لاهارت و روزنبلات، 1990) و فهرست هراس اجتماعی (کانر و دیگران، 2000) پاسخ دادند. یافته ها بر اساس همبستگی نشان دادند که هراس اجتماعی با سبک والدگری مستبدانه و با دو بعد از کمال گرایی شامل نگرانی درباره اشتباهها و شک درباره اعمال، همبستگی مثبت دارد، در حالی که با سبک والدگری مقتدرانه و بعد انتظارهای والدینی (از ابعاد کامل گرایی) همبستگی منفی معنادار نشان می دهد. نتایج بر اساس تعامل بین پیامدهای تربیتی والدگری و ویژگیهای شخصیتی والدین بر سلامت روانی کودکان تفسیر شدند.

بر مبنای الگوی کیز (2002) سلامت روانی به سه مقوله در حال شکوفایی، در حال پژمردگی و سلامت روانی نسبی تقسیم می شود. این پژوهش با هدف بررسی این الگو در جمعیت ایرانی انجام شد. یک نمونه 424 نفری (226 دختر، 198 پسر) از دانشجویان دانشگاه تهران، سه مقیاس بهزیستی هیجانی (کیز، 2002)، بهزیستی روان شناختی (ریف و کیز، 1995) و بهزیستی اجتماعی (کیز، 1998) را تکمیل کردند. یافته ها آشکار ساخت که در حدود 16 درصد دانشجویان در حال شکوفایی، 20 درصد در حال پژمردگی و 64 درصد از سلامت روانی نسبی برخوردار بودند. در الگوی سلامت روانی بین دو جنس تفاوت معناداری به دست نیامد.