الجمعیه العلمیه الایرانیه للغه العربیه و آدابها
سال:1391 | دوره:8 | شماره:23 |تعداد مقالات:8

چکیده عربی:إن اللون یعد عنصرا هاما فی الصورة الفنیة فی الشعر. و لکل من الشعراء تجربة خاصة فی التعامل معه واستکشاف عالمه الرمزی. نجد عند الشاعرین الرسامین سهراب سبهری و سعدی یوسف تجربتین مختلفتین بهذا الصدد. و الملاحظ أن اللون قد تحول عندکل منهما من رؤیة بصریة إلی وعی ذهنی فیعد بذلک عنصرا هاما للبناء الفنی فی شعرهما، و لکن کلا منهما یستخدمه مختلفا عن الآخر، فإن سبهری یعامله کمظهر للجمال و النقاء متفائلا متأثرا بالرومانسیة، و لکن سعدی یوسف یأتی به کرمز للنضال السیاسی والاجتماعی و هو متشاءم و متأثر بالواقعیة، و الفرق الواضح بینهما أنه یمکن استبدال لون بلون آخر فی کثیر من شعر سبهری و لکن فی شعر سعدی لا یمکن مثل ذلک. هذا المقال دراسة للون وأثره فی شعرهما. چکیده فارسی:لطفا برای مشاهده چکیده فارسی به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

چکیده عربی:الشخصیة هی من العناصر الممیزة و المحوریة فی الروایة وکیفیة تصویر الشخصیة تکشف الستار عن أفکار المؤلف ووجهة نظره حیال المجتمع او الموضوعات المعتنی بها فی الأثر ومن جهة أخری تهدی المتلقی إلی الأسلوب الفنی و المنهج المتبع فی سرد الروایة.تعد خولة القزوینی فی عداد الأدباء و المؤلفین الملتزمین الذین لهم آثار کثیرة ذات صبغة دینیة ولکن الدراسة و النقد لهذه الآثار الکثیرة قلیلة جدا مع جدارتها بالبحث و الإمعان.هذه الدراسة تبحث فی روایتین لخولة القزوینی "البیت الدافیء" و"سیدات و آنسات" عن أسلوب الراویة فی تصویر الشخصیة و مدی التعقید أوالسطحیة، کما تعالج مستوی جاذبیة الشخصیة اوعدمها فی الروایة. لایجد القارئ فی الروایتین هاتین الإتجاهات النسویة مع کثرة الشخصیات النسائیة ودورهن فی المشاهد المتنوعة فی الروایة بل الرغبة التقلیدیة للراویة تنعکس فی زوایا الروایة من حین إلی آخرکماتعالج القزوینی الشخصیات الروائیة معالجة تحلیلیة، و تقدم للمتلقی جمیع المعلومات المتعلقة بها مباشرة و دون أی کد وجهد من القارئ لاکتشاف الخصائص الفردیة و الاجتماعیة لها، و تتجنب إلی حد کبیر عن المنهج التمثیلی الذی تعرف الشخصیة نفسها بالأعمال و الأقوال. المنهج المتبع فی الدراسة هو المنهج الوصفی- التحلیلی الذی یتمتع بالأسالیب الکیفیة کتحلیل النصوص و یستفید فی تجمیع البیانات عن المنهج المکتبی. چکیده فارسی:لطفا برای مشاهده چکیده فارسی به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

چکیده فارسی:در آیات 30 تا 33 سور ه «ص» ماجرای عرضه کردن اسبان تیزرو و چابک بر حضرت سلیمان (ع) آمده است. در آیه 31 از دو صفت "صافنات" و "جیاد" سخن به میان می آید که مفسران در بیان معنی این دو، نظرات گوناگون دارند. آیه 33 هم به مسح کردن ساق ها و گردن های اسبان توسط سلیمان اشاره می کند. به نظر نویسنده این مقاله، میان دو آیه 31 و 33 ارتباط لطیفی است، این، ارتباط لف و نشر مرتبی است که دو کلمه "صافنات" و "جیاد" در آیه 31 و دو کلمه "سوق" و"أعناق" در آیه 33 آن را پدید آورده اند. این آرایه بدیعی، علاوه بر زیبایی خاص خود، به معنا و جان کلام هم جمال دیگری بخشیده است. زیبایی این آرایه را در ارتباط با شکل خاصی از تفسیر قرآن می توان تحلیل کرد چکیده عربی:لطفا برای مشاهده چکیده عربی به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

چکیده فارسی:بیان ادیبانه و هنرمندانه معانی و مفاهیم قرآن کریم یکی از دلایل اعجاز بیانی این کتاب آسمانی است. زیبایی قرآن چه از نظر مفاهیم آن و چه از نظر ظاهر و ساختار سوره ها شگفت انگیز و قابل تحسین است. بیان دل نشین آیه ها، تعبیرهای زیبا و لطیف و به کارگیری صنایع ادبی و بلاغی به قرآن جلوه و طراوت خاصی بخشیده است. کنایه یکی از این صنایع ادبی و از ظریف ترین و لطیف ترین آنهاست. بیان مبهم و پوشیده حقایق، به ظاهر آیه ها صورتی ادبی می بخشد که مخاطب به مدد قوه ذوق و لطافت طبع خویش، به درک و کشف نکات نهفته در باطن آنها پی می برد و پرده از صورت ظاهری کلام برمی دارد. در این پژوهش تلاش بر آن است تا کنایه های موجود در جزء سی ام قرآن کریم مورد بررسی قرار گیرد تا در نهایت معنای اصلی آیه ها استخراج گردد. چکیده عربی:لطفا برای مشاهده چکیده عربی به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

چکیده فارسی:ادبیات، شکلی از ارتباط بوده و هر اثر ادبی با آثار پیش و پس از خود در ارتباط گفت و شنودی است که به آن گفت وگو یا مکالمه گویند. در گفت وگو و مکالمه، همواره نیاز به شخص دومی است تا اولین صدا ایجاد شود و صدای دوم، پاسخ به آن صداست، بدین ترتیب، در کنار مکالمه گرایی یک اثر، صداهای مختلف نیز از آن اثر شنیده می شود.مقاله حاضر، بر آن است تا امکانات گفت وگویی (مکالمه گرایی) را در آثار توفیق الحکیم، نمایشنامه نویس مصری، به ویژه اثر مهم او، «اهل الکهف» را با تحلیل محتوا مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهد و جلوه های آن یعنی چندصدایی و بینامتنیت را بررسی کند، هم چنین تاثیر فرهنگ خودی یعنی قرآنی را بر اثر مذکور، مورد ارزیابی قرار دهد. چکیده عربی:لطفا برای مشاهده چکیده عربی به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

چکیده فارسی:هر چند نمایشنامه، در دوره معاصر وارد ادبیات عربی شده، با بررسی آثار کلاسیک ادبیات عربی، روایت ها و حکایت هایی یافت می شوند که ظرفیت های نمایشی قابل توجهی دارند. با معرفی چنین حکایت هایی، می توان دست مایه های ارزشمندی در اختیار درام نویسان معاصر قرار داد، بدین طریق، هم آثار ادبی گذشته برای نسل معاصر باز تعریف می شود و هم آثار نمایشی معاصر از غنا و محتوای بیشتری برخوردار می گردد. در این مقاله، درصدد ظرفیت سنجی نمایشی مقامات حریری هستیم.مقامات حریری، مشتمل بر پنجاه حکایت درام گونه است که بین سال های 495 تا 504 ه.ق. نوشته شده است. با بررسی حکایت هایی از "مقامات حریری" مشخص شد که این حکایت ها، عناصر "ساختاری درام" چون: تعریف، هماهنگی، آشفتگی، کشمکش، هول و ولا، نتیجه و همچنین "عناصر نمایشی" چون موضوع، حادثه، شخصیت، گفتگو، زمان، مکان و حرکت (عمل دراماتیک) دارند. در این مقاله، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، عناصر نمایش در "مقامات حریری"، ظرفیت سنجی شدند تا بسآمد عناصر نمایشی در مقامات حریری مشخص شود، همچنین توجه درام نویسان معاصر به اقتباس موضوعات نمایشی از این کتاب، معطوف شود. چکیده عربی: لطفا برای مشاهده چکیده عربی به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

چکیده فارسی:رمان، یکی از انواع داستان است که در دوره معاصر، یکی از ابزارهای مناسب برایبه تصویر کشیدن مسائل و مشکلات زندگی بشر و بیان افکار، عقاید و اندیشه ها محسوب می شود. این فن، اجزا و عناصر گوناگونی دارد که هر یک دارای نقش و اهمیت خاصی در ساختار هنری آن هستند. عنصر درونمایه، که گاه از آن به فکر اصلی یا مضمون یا پیام داستان تعبیر می شود، یکی از عناصر اساسی داستان است. این عنصر، عبارت است از: دیدگاه و جهت گیری نویسنده، نسبت به موضوع داستان که مانند رشته ای در خلال اثر کشیده شده و ضمن ایجاد وحدت و هماهنگی، اجزا و عناصر داستان را به یکدیگر پیوند می دهد. نویسنده، این عنصر را به طور صریح یا غیرصریح به کار گرفته و فکر و اندیشه خود را از طریق آن به خواننده القا می کند. خواننده نیز می تواند به وسیله سرنخ های معینی آن را از لابه لای اجزا داستان، کشف کند و به فکر و اندیشه نویسنده پی ببرد.در پژوهش حاضر، عنصر درونمایه در رمان «الطریق الطویل» اثر نجیب الکیلانی، نویسنده برجسته معاصر مصری، نقد و بررسی شده است. نویسنده در رمان مذکور به منظور طرح درونمایه از روش غیرصریح، بهره جسته و آن را در افکار و تخیلات شخصیت های رمان گنجانده است. طبق بررسی های به عمل آمده، برای کشف درونمایه در این رمان ده سرنخ وجود دارد که با دقت و تامل می توان این عنصر را از طریق آن ها استخراج کرد. بر همین اساس، استنباط می شود که رمان یادشده به دلیل برخورداری از عنصر درونمایه، رمانی تحلیلی و هدفدار است و نویسنده با خلاقیت و مهارت توانسته ایده و عقیده خود را به مخاطب عرضه کند. چکیده عربی:لطفا برای مشاهده چکیده عربی به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

چکیده فارسی:در کاخ شکوهمند «شاهنامه»، دادگری، صدرنشین، و ستم ستیزی از ستون های این کاخ باشکوه است. شباهت حیرت آور عدالت خواهی ایرانیان در شاهنامه و منابع عربی، نشان از سرچشمه های فرهنگی و فکری مشترکی دارد که این دو منبع کاملا متفاوت از آن سیراب شده اند. فردوسی، شاهنامه را با انگیزه ایران دوستی، در قالب سبک ادبی حماسه و به زبان فارسی سروده است، حال آنکه منابع عربی با انگیزه های دینی، تاریخی، اخلاقی و ادبی نوشته شده و موضوعات ایرانی به شکل اشاره و جمله های معترضه در لایه های پنهان این متون دیده می شود. تفاوت فاحش بین شاهنامه و متون عربی از یک سو و شباهت بسیار نزدیک موضوع عدالت ایرانیان در هر دو منبع، نشان از زاویه جدیدی در شناخت واقعی شاهنامه دارد، زیرا منابع عربی به منزله «سر دلبران در حدیث دیگران»، علاوه بر تبیین موضوع عدالت خواهی در ایران باستان، بیان کننده میزان انصاف، امانتداری و واقع نگری فردوسی در ارائه مبانی و اصول فکری و فرهنگی ایرانیان و برائت وی از شایبه گزافه گویی و تعصب ایرانی است چکیده عربی:لطفا برای مشاهده چکیده عربی به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.