مجله کشاورزی
سال:1387 | دوره:10 | شماره:2 |تعداد مقالات:21

زیست شناسی حلزون سفید باغات در غرب استان مازندران (تنکابن) و با مطالعه منحنی نوسانات درجه حرارت و رطوبت نسبی محیط بررسی شد. این آفت دارای یک نسل در سال بوده و جفت گیری و تخم ریزی آن در ماه های شهریور و مهر می باشد. زمستان را به صورت لارو سپری نموده و در اوایل بهار با افزایش درجه حرارت لاروها به همراه بالغین از خواب زمستانی خارج و بعد از حدود چهار ماه بالغ می شوند. میانگین زمان لازم از موقع جفت گیری تا شروع تخم ریزی (3±) 25 روز، تعداد تخم (5±) 31.3 عدد، زمان تفریخ آنها (4.85±) 25 روز، درصد تخم های تفریخ شده (15±) 65.5 درصد و تعداد حلزون های تفریخ شده برای هر بالغ در هر نوبت تخم ریزی (7±) 24 می باشد. نوزادان در اوایل پاییز به همراه بالغین شروع به تغذیه از برگ و میوه درختان می نمایند. در تابستان به دلیل شدت گرما (حرارت بیش از 23 oC) دارای یک دوره دیاپوز تابستانه بوده و هیچ گونه فعالیت و تغذیه ندارند. با کاهش دما در اواسط شهریور ماه بالغین از حالت تابستان گذران خارج شده و بر روی گیاهان میزبان شروع به تغذیه و رشد نموده و در زمستان (کمتر از 8 oC) فعالیت و رشد آن ها تا بهار سال آینده کند شده و به خواب زمستانی می روند. میزان فعالیت آفت با نوسانات درجه حرارت و رطوبت رابطه دارد. بر اساس آمار ثبت شده در ترموهیدروگراف داخل باغ محدوده فعالیت حلزون در تنکابن در درجه حرارت 8-23 oC بود.

هدف کلی این پژوهش، بررسی نگرش کارشناسان کشاورزی نسبت به شناخت و مصرف محصولات ارگانیک کشاورزی در بین مصرف کنندگان بود. پژوهش از نوع کاربردی، روش پژوهش از نوع توصیفی-پیمایشی و جامعه آماری آن 1200 نفر از کارشناسان کشاورزی در پنج استان بود. روش نمونه گیری تصادفی ساده بود که تعداد 289 نفر از کارشناسان بر اساس فرمول کوکران انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه ای بود که روایی (صوری) آن بر اساس نظر جمعی از استادان و صاحب نظران ترویج کشاورزی دانشگاه تهران تایید گردید و پایایی آن با استفاده از فرمول کرونباخ-آلفا (0.92=a) تایید شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSSwin13 تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها نشان داد از نظر کارشناسان مهمترین رسانه برای اطلاع رسانی به مصرف کنندگان رادیو و تلویزیون و مهمترین روش برای عرضه محصولات ارگانیک عرضه از طریق برچسب های خاص محصولات ارگانیک است. همچنین مهم ترین عوامل موثر بر پذیرش محصولات ارگانیک در بین مصرف کنندگان «اطلاع رسانی در مورد تاثیر مصرف سموم و کودهای شیمیایی در کشاورزی و بروز بیماری های مختلف» و «اتخاذ تدابیری برای حمایت از تولیدکنندگان در راستای بازاریابی و بازاررسانی این محصولات» بود. مهمترین عوامل موثر در پذیرش محصولات ارگانیک در چهار عامل حمایتی-آموزشی، اطلاع رسانی، نهادی-ساختاری و توسعه زیرساخت ها دسته بندی شدند، که درمجموع 59 درصد از واریانس موجود را تبیین نمودند. تفاوت نگرش کارشناسان زن و مرد نیز معنی دار نبود.

هدف کلی این تحقیق، تحلیل سازوکارهای بهبود طرح مهندسین ناظر گندم در استان اصفهان بود. روش تحقیق از نوع توصیفی-پیمایشی و جامعه آماری شامل 87 نفر از کارشناسان مسوول طرح ناظرین گندم و 164 نفر از مهندسین ناظر استان اصفهان بود. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران به ترتیب به تعداد 38 و 45 نفر تعیین گردید اما برای کاهش خطای تحقیق این میزان به 55 (کارشناسان مسوول طرح) و 95 (مهندسین ناظر) نفر افزایش یافت. برای انتخاب نمونه ها از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد. ابزار تحقیق پرسشنامه ای بود که روایی آن بر اساس نظر جمعی از استادان و کارشناسان رشته ترویج کشاورزی دانشگاه تهران و وزارت جهاد کشاورزی تایید گردید و اعتبار آن با استفاده از کرونباخ-آلفا 0.83=a (مهندسین ناظر) و 0.75=a (مسوولان طرح) محاسبه شد، که بیانگر مناسب بودن ابزار تحقیق بود. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزارSPSSwin11.5  تجزیه و تحلیل گردید. مهم ترین سازوکارهای بهبود طرح مهندسین ناظر ایجاد تسهیلات برای مهندسان ناظر، در اختیار قرار دادن وسیله نقلیه برای حضور ناظران در مزرعه و ایجاد زمینه های مناسب برای کارآ فرینی و اشتغال ناظران بود. نتایج حاصل از تحلیل عاملی از نظر مهندسین ناظر پنج عامل پشتیبانی، ارتباطات، اجرایی، مکان یابی و گزینش به عنوان مهم ترین سازوکارهای بهبود طرح مهندسین ناظر گندم بودند که درمجموع 68.3 درصد واریانس را تبیین نمود و از نظر مسوولان طرح پنج عامل انگیزشی، گزینش، مشارکت محوری، پشتیبانی و اجرایی به عنوان مهم ترین سازوکارهای بهبود طرح مهندسین ناظر گندم انتخاب شدند که در مجموع 73 درصد واریانس را تبیین نمود.

ذرت دانه ای بر اساس سطح زیرکشت و میزان تولید و واردات، یکی از محصولات استراتژیک کشور می باشد. با توجه به نواقص موجود در نظام بازاریابی و بازاررسانی محصول ذرت، در این تحقیق با استفاده از آمار سری زمانی 18 ساله (85-1368) و نرم افزار Eviews، مدل اقتصادسنجی حاشیه بازاریابی و بازاریابی این محصول بررسی شد. نتایج نشان داد از مهمترین عوامل موثر در حاشیه بازاریابی ذرت دانه ای، قیمت عمده فروشی آن است. پس سیاست های قیمتی از مهمترین سیاست های دولتی موثر بر حاشیه بازاریابی ذرت دانه ای می باشد. همچنین کارآیی نظام بازاریابی ذرت دانه ای مناسب نبوده و این عدم کارآیی منجر به افزایش حاشیه بازاریابی ذرت دانه ای شده است. برای رفع این مورد تشکیل تعاونی های تولید و توزیع محصولات کشاورزی (شامل کشاورزان و عمده فروشان و حتی دلالان)، عرضه کل ذرت وارد شده توسط بخش خصوصی و ذرت تولید شده در داخل کشور از طریق بورس پیشنهاد می شود.

کود گاو از فضولات مایع، جامد و کاه و کلش مورد استفاده برای تهیه بستر گاو تشکیل شده است. در حالت طبیعی به علت کم بودن جرم مخصوص کود، حمل و نقل آن مشکل و پرهزینه است. یک روش برای رفع این مشکل پلت کردن آن می باشد. در این تحقیق، خواص فیزیکی پلت های حاصل از کود گاو بررسی شد. نتایج نشان داد که با افزایش رطوبت از شش به 20 درصد جرم مخصوص توده از 660 به 630 کیلوگرم بر مترمکعب کاهش و جرم مخصوص ذره از 1095 به 1583 کیلوگرم بر مترمکعب افزایش می یابد. مقدار نیروی لازم برای شکستن (گسیختگی) پلت ها از 61.3 کیلوگرم در رطوبت 6 درصد تا 19 کیلوگرم در رطوبت 20 درصد کاهش یافت. دوام پلت ها در محدوده رطوبتی مورد مطالعه از 34 تا 53 درصد متغیر و در رطوبت 10 درصد بیشترین مقدار بود. در ضمن پلت ها در طی 24 ساعت از هوای دارای رطوبت نسبی 80 درصد حداکثر هشت درصد رطوبت جذب می کنند.

در این تحقیق 165 نفر از اعضای هیات علمی مراکز آموزش عالی کشاورزی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به عنوان جامعه آماری تحقیق (1260=N) انتخاب و از طریق روش نمونه گیری طبقه بندی تصادفی با انتساب متناسب و تکمیل کردن پرسشنامه بررسی شدند. از ضریب تغییرات برای اولویت بندی دستاوردهای مورد انتظار از فرصت مطالعاتی استفاده شد، از تحلیل عاملی دستاوردهای فرصت مطالعاتی، شش عامل پیشبرد همکاری های آموزشی و تبادلات علمی، دستاوردهای پژوهشی، دستاوردهای فردی، تقویت ارتباطات حرفه ای، توسعه جهانشری آکادمیک و دستاوردهای حرفه ای حاصل شد. این عوامل به ترتیب 22.3، 18.7، 14.2، 10.9، 10.3 و 7.1 و به طورکلی 83 درصد از واریانس کل را تبیین نمودند. سازوکارهایی برای سطح دادن به فرصت های مطالعاتی اعضای هیات علمی در نظام آموزش عالی کشاورزی پیشنهاد شد.

جامعه آماری این تحقیق شامل 2202 نفر از دانشجویان رشته های کشاورزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران بود که 118 نفر از آنان از طریق روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب (بر اساس مقاطع تحصیلی) برای انجام تحقیق انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد. روایی ابزار تحقیق با نظر اعضای هیات علمی گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه تهران تایید شد و برای تعیین پایایی آن، آلفای کرونباخ محاسبه شد که میزان آن برای هر یک از مقیاس های اصلی پرسشنامه بیش از 0.75 بود. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که عوامل موثر در تبیین کیفیت آموزش عالی کشاورزی شامل چهار عامل مدرس (روش تدریس)، هدف (محتوای آموزشی)، فضا و امکانات آموزشی و مدیریت آموزشی می باشد که در مجموع حدود 74.2 درصد از تغییرات را تبیین می نمایند.

در این تحقیق، روشهای مختلف مبارزه مکانیکی با علف های هرز شامل وجین کن چرخان، فاروئری و دوار و وجین دستی و شاهد (عدم مبارزه با علف های هرز) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مقایسه شد. تعداد علف های هرز قبل از انجام آزمایش شمارش شد و تفاوت فراوانی بین تیمارها معنی دار نبود. بعد از اعمال تیمارهای آزمایش، میزان تاثیر وجین دستی و وجین کن دوار بر جمعیت علف های هرز یکسان بود (P>%5). تفاوت وجین کن فاروئری و چرخان معنی دار نبود ولی تفاوت این دو با تیمارهای وجین دستی و وجین کن دوار معنی دار بود (1%>P) .متوسط ظرفیت مزرعه ای وجین کن ها 0.75 ha/h بود. وجین کن فاروئری دارای بیشترین و وجین دستی کمترین بازده نهایی بود. با توجه به هزینه ها، درآمد و بازده نهایی، بهترین روش ها، به ترتیب وجین کن فاروئری، دوار، چرخان و وجین دستی بودند.

در این تحقیق، تغییرات سرعت زاویه ای، شتاب زاویه ای، جرک زاویه ای، نیروهای وارد بر اعضا و تغییرات گشتاور ورودی مورد نیاز برای یک مکانیزم چهار میله ای بررسی شد. برای حل معادلات حاصل و ترسیم نمودارها یک برنامه انعطاف پذیر به کمک نرم افزار Matlab تهیه شد که توانایی محاسبه و ترسیم سرعت، شتاب، جرک، نیروهای وارد بر هر نقطه از مکانیزم و مقدار گشتاور ورودی موردنیاز را دارا می باشد. نتایج نشان داد که روند تغییرات شتاب زاویه ای، جرک زاویه ای و مقادیر نیرو در مکانیزم انتخاب شده، پیوسته بود. با در نظر گرفتن نیروی اعمال شده در مفصل ها و اعضای مکانیزم، جنس مواد و سطح مقطع برای هر عضو به صورت جداگانه حاصل می شود. مقدار گشتاور ورودی مورد نیاز برای انجام کار، با در نظر گرفتن حداکثر مقدار آن در نمودار مربوط حاصل شد.

از منحنی های هم دما در دفع رطوبت، ذخیره و بسته بندی مواد غذایی استفاده می شود. با توجه به ویژگی ترکیب مواد غذایی، اندازه گیری تجربی منحنی های همدمای رطوبت، موردنیاز می باشد. در این تحقیق، منحنی های هم دمای جذب رطوبت کشمش بیدانه سفید در دماهای 30، 40، 50، 60، 70 و 80 درجه سانتی گراد به روش ایستا (وزن سنجی) مطابق با دستورالعملCOST 90  تعیین شد. برای ارائه مدل ریاضی مناسب به منظور توضیح رفتار تعادلی رطوبت کشمش، مدل های گاب، اسمیت، ازوین، هالسی، هندرسون و آرسی وات بررسی شد. برازش مدل آرسی وات در دماهای 30 تا 70 درجه سانتی گراد و مدل گاب در دمای 80 درجه سانتی گراد بهترین مقدار بود. همچنین انرژی پیوندی جذب در کشمش دارای رطوبت 16 درصد، 4.79 کیلو ژول بر مول (kj/mol) تعیین شد.

جامعه آماری این تحقیق کارگزاران ترویج کشاورزی استان گیلان بود. روش نمونه گیری «طبقه ای متناسب تصادفی» و ابزار مطالعه «پرسشنامه» بود که روایی آن توسط گروه متخصصان فناوری اطلاعات و ارتباطات و ترویج و آموزش کشاورزی تایید گردید و پایایی آن با «آلفای کرونباخ» 0.76 برآورد شد. کارگزاران ترویج با نمرات نگرش کمتر از 47 در گروه منفی، بین 47 تا 74 در گروه نگرش خنثی و مساوی و بیشتر از 74، در گروه مثبت دسته بندی شدند. نتایج نشان داد همبستگی سن و میزان تحصیلات با نگرش نسبت به فناوری اطلاعات و ارتباطات معنی دار نیست. رابطه نگرش و میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در فعالیت های ترویج کشاورزی مثبت و معنی دار بود. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که چهار عامل (بهبود کارایی ترویج، عامل محیطی-سازمانی، عامل کیفیت محتوا و عامل هزینه-اثربخشی اقتصادی) 55.5 درصد از واریانس کل نگرش نسبت به فناوری اطلاعات و ارتباطات در فعالیت های ترویج کشاورزی را تبیین می نمایند.

کرم ساقه خوار برنج (Chilo suppressalis) یکی از آفات برنج در شمال ایران است که باعث کاهش شدید عملکرد می گردد. این آفت به صورت لارو سن آخر در ساقه علف های هرز حاشیه مزارع زمستان گذرانی می نماید. با توجه به اهمیت علف های هرز حاشیه مزارع در بقای لاروها، در این مطالعه تغییرات جمعیت لاروهای زمستان گذران روی سه علف هرز توق (Xanthium pensylvanicum)، قیاق (Sorghum halopense) و تاج خروس (Amaranthus retroflexus) در سه اقلیم دشت، میان دشت و کوهپایه مازندران بررسی شد. نتایج نشان داد که بیشترین تراکم لاروی در اقلیم های میان دشت و کوهپایه بود. تراکم لاروها روی گیاه توق بیشتر از دو میزبان دیگر بود (P<0.05) ولی مقاومت بین دو میزبان دیگر معنی دار نبود. جمعیت لاروها طی 12 هفته نمونه برداری (از مهر تا آذر 1384) افزایش یافت. در کمترین انبوهی در اوایل مهر و بیشترین آن در اواخر آذر مشاهده شد. مقایسه اثر متقابل مناطق و میزبان ها روی انبوهی لاروها نشان داد که بیشترین تراکم در دو اقلیم میان دشت و کوهپایه و روی گیاه توق و کم ترین آن در اقلیم دشت و روی گیاه تاج خروس بود. با شناسایی و حذف مهم ترین علف های هرز میزبان کرم ساقه خوار از حاشیه مزارع برنج، تلفات وارده به لاروهای زمستان گذران در طی زمستان افزایش می یابد و این امر منجر به کاهش جمعیت آفت در فصل زراعی می شود.

مزارع برنج به دلیل دارا بودن اکوسیستم های آبی و خشکی به طور توام، دارای فون غنی از بندپایان می باشند، در این تحقیق فون سوسک های شکارگر خانواده های Carabidae، Coccinellidae،Staphylinidae  و Malachiidae و تغییرات جمعیت آنها در مزارع برنج مازندران طی سال های 85-1383 مطالعه گردید. سیزده گونه سوسک شکارگر از خانواده Carabidae، شش گونه از خانواده Coccinellidae، دو گونه از خانواده Malachiidae و یک گونه از خانواده Staphylinidae از مزارع برنج مازندران جمع آوری شدند. از گونه های مزبور، 10 گونه از خانواده Carabidae و دو گونه از خانواده Malachiidae برای فون ایران جدید می باشند. تراکم جمعیت شکارگران از ابتدای خرداد تا پایان تیر ماه افزایش و سپس به تدریج کاهش می یابد، حداکثر تراکم این شکارگران در پایان تیر ماه بود. با بررسی تراکم جمعیت سوسک های شکارگر روی سه رقم برنج فجر، خزر و نعمت مشخص شد که بیشترین تراکم این شکارگران روی رقم فجر بود. درصد توده زنده برای سوسک ها 38.2 و برای سن ها، عنکبوت ها و سایر شکارگران به ترتیب 10.8، 26.2 و 24.9 درصد برآورد شد. به این ترتیب سوسک های شکارگر دارای بیشترین تراکم جمعیت در مزارع برنج بودند. مهمترین دلیل این امر وجود جمعیت بسیار زیاد سوسک های Paederus در اغلب مناطق بود.

با توجه به اهمیت تولید مرکبات در استان فارس و به ویژه شهرستان جهرم، بررسی مسایل مربوط در بازار این محصول دارای اهمیت دارد. در این پژوهش فعالیت 75 تولیدکننده، 55 عمده فروش و 55 خرده فروش، بازار مرکبات شهرستان جهرم بررسی شد. نتایج نشان داد که حاشیه عمده فروشی، خرده فروشی و حاشیه کل در مورد مرکبات این شهرستان به ترتیب 1461.1، 1480.3 و 2941.4 ریال است. سهم تولیدکننده از قیمت نهایی 58 درصد برآورد شد. همچنین سهم عمده فروش بیشتر از خرده فروش بود. به طور کلی ناکاراترین مسیر بازاررسانی از لحاظ ناکارایی قیمتی، فنی و ناکارایی کل، مسیر تولیدکننده–عمده فروش–مصرف کننده و کارآترین مسیر نیز مربوط به تولیدکننده–مصرف کننده بود. برآورد ضریب هزینه نیز نشان داد که هزینه های بازاریابی 35.1 درصد از قیمت نهایی مرکبات بوده و با افزایش یک درصد در قیمت خرده فروشی و هزینه بازاریابی، حاشیه کل به ترتیب 0.566 و 0.181 درصد افزایش می یابد.

در سال 1384، موفقیت گندم کاران ارزوئیه بافت (استان کرمان) در استفاده بهینه از مجموعه مشخصی از منابع و عوامل تولید، کارایی فنی، تخصیصی و اقتصادی بهره برداران ارزیابی شد. با روش نمونه گیری تصادفی تعداد 75 نفر بهره بردار انتخاب و پس از استخراج آمار و اطلاعات با استفاده از برنامه SPSS و Front.4 تابع تولید مناسب و سیستم تابع مرزی تصادفی برآورد و میزان کارایی فنی بهره برداران محاسبه شد. با استفاده از قضیه دوگانگی، تابع هزینه مرزی از تابع تولید مرزی استخراج و میزان کارایی اقتصادی بهره برداران محاسبه شد. همچنین میزان کارایی تخصیصی با توجه به میزان کارآیی فنی و اقتصادی برآورد شد. نتایج نشان داد که میانگین کارایی فنی، تخصیصی و اقتصادی بهره برداران در منطقه ارزوئیه به ترتیب 88، 84 و 74 درصد می باشد. عدم توفیق بهره برداران در تخصیص منابع سبب شده که کارایی اقتصادی آن ها کمتر از کارایی فنی باشد.

در این تحقیق، نحوه عملکرد شبکه های عصبی موجکی با شبکه های عصبی مصنوعی در پیش بینی درصد شکستگی دانه های جو در کمباین مقایسه شد. شبکه های مزبور به صورت تابعی از درجه حرارت هوا، سرعت کوبنده، سرعت پیشروی کمباین، فاصله کوبنده و ضدکوبنده در جلو و عقب واحد کوبنده و درصد رطوبت جو آموزش داده شد. شبکه عصبی موجکی (RASP1) با دقت 90.2 درصد در پیش بینی شکستگی دانه جو به عنوان یک جایگزین مناسب برای شبکه های عصبی با دقت 88 درصد تعیین شد. نتایج آنالیز حساسیت نشان داد که تاثیر کلیه ورودی های شبکه بر شکستگی دانه های جو معنی دار بوده و بیشترین تاثیر مربوط به سرعت کوبنده و کمترین تاثیر مربوط به درجه حرارت هوا بود.