علوم انسانی الزهرا
سال:1385 | دوره:15 | شماره:58 (ویژه نامه زبان و آموزش زبان خارجی) |تعداد مقالات:6

کمتر کسی در مورد تفاوت های موجود بین زبان های مختلف تردید دارد، اما می توان این تفاوت ها را مدل سازی نموده و الگویی را استخراج کرد که به کمک آن بتوان یک زبان مورد نظر را از میان سایر زبان ها و بصورتی اتوماتیک شناسایی کرد؟ منظور از مدل سازی، بررسی ساختاری زبان های مختلف در یک چارچوب یکسان و در ارتباط با فیزیک و کالبد کلمات است.در این مقاله، طول کلمه و توزیع آماری آن را تحلیل کرده و نشان خواهیم داد که شناسایی پنج زبان زنده دنیا با مطالعه طول کلمات آن ها کاملا امکان پذیر است. این مدل سازی امکانات و تسهیلات جدیدی را در فضای فناوری اطلاعات و بهینه سازی فرآیندهای داده کاوی فراهم خواهد آورد.

تسلط بر واژگان یک زبان، از ضروریات اکتساب زبان دوم است. داشتن یک واژه اطلاع از ترکیبات احتمالی آن واژه با واژگان دیگر را نیز ایجاب می کند. چنین ترکیباتی همایندها نامیده می شوند. همایندها در زبان های گوناگون متفاوت هستند و تشخیص صحیح آنها حتی در زبان مادری نیز دشوار می باشد. بررسی همایندها به طور اخص در زبان شناسی نوین نادیده گرفته شده و کمتر مورد کاوش و بررسی قرار گرفته است.تحقیق حاضر با این باور که مطالعه و بررسی بیشتر همایندها، یادگیری و آموزش زبان انگلیسی را بهبود می بخشد. انجام شده است و به همین علت پرسش های زیر مدنظر بوده اند:1- آیا خطا در مورد همایندها یک خطای متداول در زبان بینابینی زبان آموزان ایرانی است؟2- آیا دانش کلی زبان آموزان در زبان انگلیسی با خطای آنان در خصوص همایندها به طور نظامند مرتبط می باشد؟3- آیا کلیه انواع همایندها به یک میزان برای زبان آموزان دشوار است؟4- آیا همانند متشکل از صفت و اسم مشکل تر از سایر انواع همایندها نیست؟برای یافتن پاسخی مناسب به این سوالات، تحقیقی با شرکت صد نفر زبان آموز صورت گرفت، تجزیه و تحلیل یافته ها، فرضیه های زیر را به اثبات رساند:1- خطا در مورد همایندها به واقع یک خطای متداول در میان زبان آموزان ایرانی است.2- دانش عمومی زبان آموزان در انگلیسی با اطلاعات آنها در مورد همایندها از همبستگی مثبت برخوردار است.3- میزان دشواری همایندها برای زبان آموزان یکسان نیست.4- همایندها متشکل از صفت و اسم از سایر همایندها برای زبان آموزان مشکل تر است از آنجا که بر اساس تحقیق حاضر همایندها برای زبان آموزان مشکل آفرین در یادگیری زبان هستند و میزان خطا در مورد آنها بین زبان آموزان زیاد است، پیشنهاد می شود که این مبحث در قالب مواد درسی، تمرینات و آزمون ها در برنامه آموزشی قرار گیرد.یافته های تحقیق حاضر می تواند رهنمودهایی در این خصوص که کدام یک از انواع همایندها برای زبان آموزان مشکل تر هستند و باید برای تمرین کردن انتخاب شوند، ارایه نماید. اصل عمده در این تمرینات باید آگاه ساختن زبان آموزان از مشکلات مربوط به همایندها باشد.

در رهیافت های سنتی به سوادآموزی همواره مهارت های اولیه خواندن و نوشتن "کلمات" محور فعالیت ها قرار می گیرد و سوادآموزی تا حد فهم معنای سطحی زبان نوشتاری تنزل می یابد. در برابر این رهیافت ها، دیدگاه های سوادآموزی نقادانه قرار دارند که قدرت تفکر و درک نقادانه را نیز مدنظر قرار می دهند و حتی آن را بر توانایی فهم کلمات مقدم می دارند و فراگیران را به فراسوی خواندن و نوشتن ابزاری و در جهت کسب آگاهی نقادانه از جهان سوق می دهند. نوشتن به عنوان یکی از بخش های عمده جریان سوادآموزی همواره تحت تاثیر دیدگاه های سنتی قرار داشته است و روش ها و مدل های عمده ارایه شده در آموزش نگارش اغلب بر نگاه های ابزاری مبتنی بوده اند تا بر دیدگاه های نقادانه. در این تحقیق، ژورنال نویسی گفتگویی به عنوان یک فعالیت نگارشی نقادانه در آموزش زبان انگلیسی در یکی از دبیرستان های تهران مورد بررسی قرار گرفته است. نقش ژورنال نویسی گفتگویی در ایجاد "گفتگو" به عنوان یکی از جنبه های عمده، آموزش نقادانه و همچنین نقش آن در ایجاد توانایی "نوشتن نقادانه" و خلاقانه مواردی هستند که به طور خاص در پرسش های این تحقیق مورد توجه قرار گرفته اند. داده های سه گانه تحقیق (متن ژورنال های گفتگویی، پرسشنامه، و مصاحبه نوشتاری) به طور کیفی و در جریان یک فرایند "مثلثی سازی" با هدف یافتن الگوهای مرتبط با گفتگو و نگارش نقادانه مورد بررسی قرار گرفت. این بررسی نشان داد که نوشتن ژورنال های گفتگویی در جریان یادگیری زبان انگلیسی به عنوان یک زبان خارجی می تواند به ایجاد یک رابطه گفتگویی نقادانه بین معلم و دانش آموزان بیانجامد و نیز می تواند فرصتی فراهم کند تا دانش آموزان توانایی نوشتن نقادانه و خلاقانه، که از اهداف سوادآموزی نقادانه است را کسب کنند.

در طی دهه های گذشته مهارت های خواندن موضوع بسیار مهمی برای تحقیق در زمینه آزمون زبان انگلیسی به عنوان زبان خارجی یا زبان اول بوده است. (براتی، 1998؛ آلدرسون، 2000؛ اورکوهارت و ویر، 1998) در ابتدا این تصویر وجود داشت که آیا می توان توانایی خواندن را به مهارت های کوچک تری تبدیل کرد که هم بشود آن را یاد داد و به صورت موثر مورد آزمون قرار بگیرد. به هر حال این نتیجه گیری شده است که مهارت های خواندن قابل آزمون توسط مواد آزمون سازی نیستند. (آلدرسون، 1990) برخلاف مطالعات گذشته که در آنها سعی بر این بوده است تا مهارت های درون یک آزمون که قبلا مورد استفاده قرار گرفته شده است، روشن کنند. در این مطالعه مدل های پنهان درون مهارت های خواندن با استفاده از آزمونی که اختصاصا برای همین هدف طراحی شده است، مورد بررسی قرار می گیرند. در حدود 272 نفر از دانشجویان زن و مرد که در رشته های ادبیات زبان و مترجمی تحصیل می کردند، 43 مورد آزمون چند گزینه ای خواندن و درک مفاهیم همزمان با قسمت خواندن اکادمیک از آزمون IELTS را امتحان دادند. به منظور کشف صفات پنهان، تحلیل عاملی روی داده ها انجام شد. تحلیل نهایی به ما نشان می دهد که حل 9 عاملی و 8 عاملی بهترین توضیح برای مدل عامل هاست. می توان این نتیجه گیری کرد که توانایی خواندن از هشت الی نه مهارت قابل تشخیص و قابل آزمون تشکیل یافته است و یا حتی بیشتر. کاربرد اطلاعات به دست آمده هم برای مواد آزمون و هم برای تدریس قابل استفاده است.

اکثر دانشگاه های ایران که برنامه دکتری ارایه می دهند فقط داوطلبانی را می پذیرند که دارای توانایی مهارتی بالای زبان انگلیسی باشند که معمولا توسط یک آزمون عمومی زبان انگلیسی که توسط دانشگاه مربوطه گرفته می شود و یا آزمون هایی مانند MCHE, TOLIMO, MOHMET. که توسط مراکز مربوطه برگزار می شود، ارزیابی می شوند. نتایج این آزمون ها معمولا تصمیم گیری مهمی را پیش پای داوطلبان قرار می دهد: این در حالی است که این آزمون ها می بایستی از نظر اعتبار، اطمینان و دیگر ویژگی های آزمون به صورت دقیقی مورد بررسی قرار بگیرد. آزمون زبان انگلیسی TMU یک آزمون مهارتی زبان انگلیسی مانند TOEFL است که به عنوان یک پیش نیاز برای آزمون ورودی دکترای دانشگاه تربیت مدرس استفاده می شود. در اسفند سال 1379 (فبریه، 2001) شش هزار داوطلب از زن و مرد از دانشگاه ها و رشته های مختلف در این آزمون شرکت کردند. این تحقیق تلاش بر این داشت تا به بررسی اطمینان، سختی آزمون و سرعت می پردازد. به منظور رسیدن به هدف این تحقیق داده های به دست آمده از 2000 متقاضی دکترای زن و مرد توسط اندازه گیری های مختلف اطمینان سازی مورد بررسی قرار گرفت. ضریب اطمینان کل آزمون و بخش های جزیی آن توسط اندازه گیری های اطمینان سازی KR-21، آلفا کرانباخ، و تقسیم بر نصف انجام پذیرفت. سپس ضریب اطمینان از انواع مختلف اطمینان سازی برای تعیین اختلاف معنی دار با هم مقایسه شدند. همچنین، اندازه سختی آزمون به عنوان ویژگی عمومی آزمون که ممکن است روی قالب اندازه گیری های اطمینان سازی تاثیر می گذارد نیز مورد بررسی قرار گرفت. در راستای همین موضوع، سختی و ارزش های ممیزی پرسش ها با استفاده از محاسبات سنتی و IRT انجام پذیرفت. همچنین در این مطالعه سرعت به عنوان منشا خطای اندازه گیری مورد بررسی قرار گرفت. دو روش برای بررسی سرعت مورد استفاده قرار گرفت: یکی از این روش ها تخمینی به دست داد از درجه ای که در آن تمام آزمون دهنده ها واقعا به 75 درصد آزمون دست بیابند و دومین روش تعیین کرد که آیا 80 درصد آزمون دهنده ها واقعا تمامی پرسش های آخر را پاسخ دادند. نتایج نشان داد که آزمون زبان انگلیسی TMU تا حدودی قابل اطمینان بوده است اما ضریب اطمینان میزان مورد نیاز برای آزمون های مهم را به دست نیاورد. همچنین بر حسب معیار نرم - مرجع، آزمون زبان انگلیسی TMU اندازه قابل قبولی از سختی را دارا نبود. این بدین معناست که آزمون برای آزمون دهنده ها دشوار بوده است. همچنین نتایج نشان دادند که آزمون از جهت معیار ETS به صورت محسوسی با سرعت عمل بالا بود. نتایج این بررسی با سرعت عمل بالا بود. نتایج این بررسی می تواند برای آزمون سازان در اعم و برای آزمون سازان زبان به صورت اخص مفید باشد و دقیق تر این که سیاست گزاران و آزمون سازان دانشگاه تربیت مدرس، وزارت علوم و فناوری، وزارت بهداشت و آموزش پزشکی و دیگر موسسات می توانند از این مطالعه بهره ببرند.

این مطالعه در جهت یافتن این که آیا عملکردهای جمعیت دانشجویان ایرانی که زبان انگلیسی را در محیط زبان خارجی می آموزند سازگار با عمل نوشتاری آنها در زبان اول و دوم هست یا نه و این که آیا انتقال بین زبانی در این مورد رخ می دهد یا نه. به همین منظور، به مطالعه شوندگان آموزش داده شده بود تا دو انشا یکی به زبان فارسی و دیگری به زبان انگلیسی که شامل یک مورد انشا استدلالی و دیگری روایی انجام دهند. سپس انشاها توسط سه مصحح بر اساس نمودار انشا زبان انگلیسی سنجیده شد. بعد از آن از بسته آماری SPSS به منظور تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج معنی دار بود و این نوع همبستگی را نشان می داد و اشاره به این دارد که اختلاف منظمی در جهت انتقال زبانی بین زبان اول و دوم وجود دارد.