علوم آب و خاک (علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی)
سال:1386 | دوره:11 | شماره:1 (ب) |تعداد مقالات:22

این مطالعه با هدف بررسی روابط بین صفات فنولوژیک، مرفولوژیک و فیزیولوژیک و تاثیر آنها بر عملکرد دانه 20 ژنوتیپ یولاف، تحت دو تیمار آبیاری بر مبنای 70±3 و 130±3 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان در سال زراعی 1381-82 انجام شد. در هر دو رژیم رطوبتی عملکرد دانه با شاخص برداشت و میزان آب نسبی برگ (RWC) هم بستگی مثبت و معنی دار و با تعداد روز تا خوشه دهی هم بستگی منفی و معنی داری داشت. ضمن این که هم بستگی آن با ارتفاع بوته در مرحله رسیدگی در شرایط بدون تنش رطوبتی مثبت و معنی دار شد. تجزیه به عامل ها در هر دو محیط سه عامل را معرفی نمود که عامل های عملکرد، فنولوژیک و مخزن نام گذاری شدند. تجزیه رگرسیون مرحله ای برای عملکرد دانه در هر دو شرایط رطوبتی شاخص برداشت را به عنوان اولین متغیر شناسایی کرد. در مرحله دوم در محیط بدون تنش ارتفاع بوته و در شرایط تنش میزان آب نسبی برگ وارد مدل شدند و به همراه شاخص برداشت جمعا %64 و %66 از تغییرات عملکرد دانه را توجیه نمودند. نتایج حاصل از تجزیه ضرایب مسیر بر اساس ضرایب هم بستگی ژنتیکی بین عملکرد دانه با شاخص برداشت و اجزای عملکرد )تعداد خوشه در متر مربع، تعداد دانه در خوشه و وزن دانه( نشان داد که در هر دو رژیم رطوبتی شاخص برداشت بیشترین اثر مثبت را بر عملکرد دانه داشت. بالاترین اثر غیر مستقیم منفی در شرایط بدون تنش و تنش رطوبتی به ترتیب مربوط به تعداد خوشه در واحد سطح و شاخص برداشت از طریق تعداد دانه در خوشه بود.

رطوبت خاک یکی از عوامل محدود کننده جوانه زنی، سبز شدن و استقرار گیاهان زراعی خصوصا در شرایط دیم و در نهایت شکل گیری عملکرد در مناطق خشک و نیمه خشک )مانند ایران( است. در چنین مناطقی انتخاب ارقامی که علاوه بر مقاومت به خشکی در مرحله جوانه زنی و سبز شدن، پتانسیل عملکرد بالایی نیز داشته باشند از اهمیت فوق العاده ای برخوردار هستند. این بررسی در همین راستا و در سه سطح مزرعه ای، گلخانه ای و آزمایشگاهی و بر روی ژنوتیپ های مختلف گندم با سوابق اصلاحی متفاوت شامل: ارقام اصلاح شده داخلی در اثر عمل انتخاب )امید، سرداری، روشن(، ارقام اصلاح شده داخلی- خارجی در اثر عمل هیبریداسیون )آزادی، فلات، قدس( و چهار لاین (5593.2-3، 5806-3، 6-6.(7007.2-6452  انجام شد. بر اساس نتایج به دست آمده با کاهش پتانسیل اسمزی بر خلاف درصد و سرعت جوانه زنی، بنیه جوانه زنی با سرعت و شیب زیاد در ژنوتیپ های مختلف شروع به کاهش نمود. در این شرایط و در پتانسیل اسمزی -0.8 مگا پاسکال ژنوتیپ های امید، آزادی و 5593.2-3 بالاترین و ژنوتیپ های سرداری، 5806-3 و فلات کمترین بنیه جوانه زنی را از خود نشان دادند. در پتانسیل اسمزی -1.6 مگا پاسکال بنیه جوانه زنی همه ژنوتیپ های مورد بررسی به شدت کاهش یافت و در این سطح پتانسیل اسمزی تفاوت معنی داری بین ژنوتیپ های مختلف از نظر بنیه جوانه زنی دیده نشد. در بین صفات مورد مطالعه بنیه جوانه زنی بیشترین ضریب هم بستگی را با درصد سبز شدن از سطح مزرعه دارا بود و بین سایر خصوصیات جوانه زنی با عملکرد در سطح مزرعه ضریب هم بستگی معنی داری به دست نیامد. نتایج حاصل از مقایسه های گروهی نشان دادند که گروه ژنوتیپ های اصلاح شده داخلی دارای بنیه جوانه زنی بالاتری نسبت به دو گروه دیگر بود ولی تفاوت معنی داری بین آنها از نظر سرعت و درصد جوانه زنی دیده نشد.

کمبود روی یکی از مهم ترین نارسائی های تغذیه ای پس از عناصر پر مصرف در گیاه برنج است. تفاوت های ژنوتیپی قابل توجهی بین ارقام مختلف برنج از نظر تحمل کمبود روی وجود دارد. شناخت این تفاوت ها و معرفی ارقام متحمل به کمبود می تواند مصرف کودها را کاهش دهد. در پژوهش حاضر، تحمل تعدادی از مهم ترین ارقام رایج برنج شمال کشور نسبت به کمبود روی در طی یک آزمایش مزرعه ای (11 رقم( و آبکشت (16 رقم( مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش ها در طرح بلوک های کامل تصادفی انجام شد و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از طرح دو عاملی شامل سطح روی و رقم انجام شد. چهار سطح کود روی در آزمایش مزرعه ای )شاهد، 25، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار کود روی( و سه سطح در آزمایش آبکشت با استفاده از تکنیک کلاتور- بافر )شامل 130 پیکومول فعالیت روی آزاد به عنوان شاهد، 23 و 5 پیکومول به عنوان تیمار کمبود( اعمال گردید. علاوه بر سنجش اجزای عملکرد در شرایط مزرعه ای و شاخص های رشد در شرایط آبکشت، غلظت و مقدار عنصر روی در بخش های مختلف گیاهان سنجش شد. در آزمایش مزرعه ای، با توجه به همه اجزای عملکرد، ارقام اوندا و کادوس به عنوان ناکاراترین نسبت به روی )حساس ترین در برابر کمبود( و ارقام دشت و خزر به عنوان کارآترین نسبت به روی )متحمل ترین در برابر کمبود( ارزیابی شد. در آبکشت، سه رقم فجر، طارم هاشمی و اوندا به عنوان حساس ترین و ارقام شفق، آمل و میانه به عنوان متحمل ترین ارقام معرفی شدند. بیشترین غلظت روی در دانه در ارقام فجر و ندا و بیشترین پاسخ به کود روی از نظر انباشتگی این عنصر در دانه ها در دو رقم نعمت و طارم دیلمانی مشاهده شد در حالی که در کادوس، این عنصر عمدتا در کاه انباشته شد. این بررسی علاوه بر معرفی نمودن ارقامی که بدون نیاز به کود روی عملکرد مناسبی را نشان می دهند، مناسب ترین ارقام را از نظر انباشتن این عنصر در دانه ها که ارزش غذایی برنج را افزایش می دهد، مشخص کرده است.

تنش خشکی یکی از مهم ترین عوامل محدود کننده عملکرد گیاهان زراعی است. به منظور مطالعه تاثیر تنش خشکی بر عملکرد دانه و اجزای آن در 9 ژنوتیپ گندم نان و یک ژنوتیپ گندم  دوروم آزمایش مزرعه ای طی سال زراعی 1382-83 در منطقه باجگاه شیراز انجام شد. این آزمایش در قالب دو طرح بلوک کامل تصادفی جدا از هم با دو سطح رطوبتی مطلوب و تنش خشکی پس از گل دهی با سه تکرار طراحی و اجرا شد. تنش خشکی پس از گل دهی سبب کاهش عملکرد دانه و اجزای آن در تمامی ژنوتیپ ها گردید. میانگین صفات در شرایط تنش خشکی کاهش معنی دار یافت(p£%5)، با این وجود، کاهش تعداد سنبلک در سنبله و سنبله در متر مربع معنی دار نبود. کاهش تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه، علت اصلی افت عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی بود. ژنوتیپ گهر بیشترین عملکرد دانه (4149 کیلوگرم در هکتار( را شرایط تنش خشکی تولید کرد، در حالی که در شرایط مطلوب بیشترین عملکرد دانه (6674 کیلوگرم در هکتار( از ژنوتیپ نیک نژاد به دست آمد. بر اساس شاخص حساسیت به تنش، ژنوتیپ های کوهدشت و Boholh-15 به ترتیب کمترین و بیشترین حساسیت به تنش را از خود بروز دادند. تجزیه هم بستگی عملکرد دانه با اجزای آن نشان داد که در شرایط تنش خشکی، تعداد سنبله در متر مربع (r=0.751) و عملکرد بیولوژیک (r=0.707) بالاترین هم بستگی را با عملکرد دانه دارند (p£%5)، در حالی که در شرایط مطلوب، بالاترین هم بستگی با عملکرد دانه متعلق به تعداد دانه در سنبله (r=0.864) و عملکرد بیولوژیک (r=0.848) بود. بر این اساس، می توان گزینش ژنوتیپ ها برای عملکرد دانه زیادتر را در هر شرایط رطوبتی با استفاده از صفات دارای بیشترین ضریب هم بستگی با عملکرد دانه انجام داد. در مجموع، به نظر می رسد ژنوتیپ های گهر و نیک نژاد به دلیل داشتن پتانسیل عملکرد دانه بالاتر در شرایط مشابه با پژوهش حاضر قابل توصیه باشند.

به منظور بررسی پدیده های فنولوژیک 25 رقم پیشرفته کلزا، در شرایط آب و هوایی سرد ارومیه، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 80-1379 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دکتر نخجوانی واقع در 35 کیلومتری شمال شرقی ارومیه، به اجرا در آمد. نتایج حاصل از این بررسی حاکی از وجود اختلاف معنی دار بین تاریخ وقوع مراحل نموی در ارقام مورد مطالعه، شامل جوانه زنی و سبز شدن، تکمیل روزت، آغاز ساقه دهی یا رشد مجدد، شروع گل دهی و تشکیل خورجین و تاریخ رسیدگی ارقام در سطح احتمال یک درصد بود و ارقام بهاره ساری گل )پی.اف (7045.91، هایولا 42 و اس. ای. ان-1 در کنار ارقام پاییزه آلیس، اورول، فورناکس، وی. دی. اچ 98-8003، کنسول، لیکورد و زرفام )ریجنت × کبری( به عنوان زودرس ترین و ارقام موهیکان، الارا، کولورت، ال- 1 و آکامار به عنوان دیررس ترین ارقام این تحقیق شناسایی شدند. پر محصول ترین ارقام این آزمایش عبارت از دی. پی 94.8، زرفام )ریجنت × کبری(، کوکتیل، کنسول و اس. ال. ام 046)شاهد(، در واقع جزو همان ارقامی بودند که مرحله روزت خود را سریع تر از سایر ارقام تکمیل نموده و قدرت بقا در سرمای بالایی نیز داشتند. در این مطالعه، هم بستگی مثبت و معنی دار بین طول مرحله تشکیل خورجین و عملکرد دانه و هم بستگی مثبت و معنی دار بین روز تا رسیدگی ارقام با صفات شاخص برداشت، تعداد دانه در هر خورجین، روز تا جوانه زنی و سبز شدن، روز تا تکمیل روزت، روز تا شروع رشد مجدد، روز تا شروع گل دهی و روز تا شروع تشکلیل خورجین وجود داشت و هم بستگی منفی و معنی دار بین روز تا رسیدگی با طول مرحله گل دهی و طول مرحله تشکیل خورجین مشاهده گردید. این هم بستگی ها حاکی از آن می باشند که تاخیر در آغاز هر یک از مراحل نموی و با طولانی تر شدن این مراحل، موجب تاخیر در رسیدگی ارقام کلزا خواهید گردید.

گزارش ها در زمینه اثر قارچ های اندوفایت بر عملکرد و اجزای عملکرد بذر اندک و گاها متناقض است. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر همزیستی قارچ های اندوفایت بر میانگین و واریانس عملکرد و اجزای عملکرد بذر در فسکیوی بلند انجام گردید. کلون های عاری از اندوفایت (E-) از طریق اعمال قارچ کش روی کلون های حاوی اندوفایت (E+) در گلخانه ایجاد و سپس هر دو نوع کلون به مزرعه انتقال داده شدند. طی دو سال مجموعه ای از صفات شامل عملکرد و اجزای عملکرد بذر روی کلون ها اندازه گیری گردید. حضور قارچ های اندوفایت میانگین عملکرد بذر تک بوته، تعداد بوته در بوته و تعداد خوشه در بوته را به ترتیب 32.8، 34.6 و 30.6 درصد افزایش داد. بین ژنوتیپ ها از نظر میزان تاثیر پذیری از اندوفایت تنوع وجود داشت. واریانس های فنوتیپی برای اکثر صفات معنی دار بود. اثر متقابل ژنوتیپ و قارچ برای تعداد دانه در بوته معنی دار بود که منجر به اختلاف معنی دار واریانس های فنوتیپی و ژنوتیپی بین کلون های E+ و E- برای این صفت گردید به طوری که حضور اندوفایت باعث کاهش شدید در واریانس ژنتیکی این صفت گردید. این نتیجه نشان می دهد که حضور اندوفایت بخشی از تنوع ژنتیکی را پنهان کرده است، بنابر این بهتر است که از سایر اجزای عملکرد غیر از تعداد دانه در بوته برای افزایش عملکرد بذر استفاده گردد. نتایج این پژوهش نشان داد که حضور اندوفایت توان تولید مثلی گیاه را در ارتباط با عملکرد و اجزای عملکرد گیاه بهبود می بخشد که می تواند انگیزه اصلاحگران را برای انتقال این رابطه همزیستی به سایر گیاهان افزایش دهد لیکن بایستی توجه داشت که در مورد صفاتی که اثر متقابل قارچ و گیاه در آنها معنی دار است، حضور قارچ بخشی از تنوع ژنتیکی واقعی را پنهان می کند و برای این صفات بهتر است انتخاب به طور غیر مستقیم از طریق سایر صفات صورت پذیرید و یا انتخاب و اصلاح در جوامع فاقد اندوفایت انجام گردد و سپس اندوفایت مناسب در گیاهان اصلاح شده تلقیح گردد.

آفتابگردان (Helianthus annuus L.) نقش مهمی در تامین روغن نباتی مورد نیاز کشور دارد و تامین عناصر غذایی گیاه در خاک جهت حصول عملکرد بالا و کیفیت مطلوب دانه آن ضروری می باشد. این آزمایش به منظور بررسی تاثیر تیمارهای کودی عناصر غذایی پر مصرف و کم مصرف بر عملکرد دانه و سایر صفات زراعی آفتابگردان انجام شد. در این آزمایش تاثیر سیزده تیمار کودی به عنوان فاکتور اصلی بر صفات زراعی دو رقم هیبرید آفتابگردان شامل های سان 33 و اروفلور به عنوان فاکتور فرعی در یک آزمایش کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر متقابل معنی داری بین تیمارهای کودی و ارقام وجود داشت و تاثیر تیمارهای کودی وابسته به رقم بود. به طور کلی تمام تیمارهای کودی دارای عناصر غذایی Mn ,Zn ,Fe ,K ,P ,N موجب کاهش معنی دار یا غیر معنی دار میانگین های قطر طبق، وزن هزار دانه، عملکرد دانه در بوته، عملکرد دانه در واحد سطح در رقم اروفلور گردید. در رقم های سان 33 افزودن عناصر غذایی N ،P و K تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه نداشت. تاثیر کودهای شیمیایی دارای Zn یا Mn به صورت مخلوط با خاک و یا محلول پاشی بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد در رقم های سان 33 معنی دار بود. اضافه کردن کود آهن دار )سکسترون( به خاک موجب افزایش معنی دار عملکرد دانه در رقم های سان 33 شد، ولی تاثیر معنی داری بر درصد روغن دانه آن نداشت، به طوری که در این رقم تیمارهای شاهد، NPK و NPK + Fe به ترتیب دارای عملکرد دانه برابر 4946، 5155 و 7090 کیلوگرم در هکتار و مقدار روغن دانه برابر 40.72، 43.10 و 43.07 درصد بودند. تاثیر تیمارهای کودی بر درصد روغن دانه معنی دار نبود، بنابراین تغییرات عملکرد روغن در تیمارهای مختلف ناشی از تغییرات عملکرد دانه آنها می باشد. ضرایب هم بستگی و تجزیه رگرسیون نشان داد که تغییرات عملکرد دانه بیشتر و به ترتیب اهمیت ناشی از تغییرات وزن دانه و قطر طبق بود. به طور کلی به نظر می رسد در خاک مورد آزمایش اضافه کردن کود آهن دار به خاک از لحاظ اقتصادی حائز اهمیت باشد و می تواند موجب افزایش عملکرد دانه و روغن در رقم های سان 33 شود.

جداسازی و کلون سازی ژن های نو ترکیب بازدارنده پروتاز (Pls) گیاهی و انتقال آنها به ژنوم گیاهان دیگر، راه را برای مقاومت گیاهان تراریخته در مقابل بعضی آفات مهاجم هموار ساخته است. در پژوهش حاضر با علم به قدرت مهار کنندگی سیستاتین ها به عنوان عامل مهار کننده پروتاز سیستئین، ژن های سیستاتین از ژنوم ذرت جداسازی گردید. cDNA مربوط به این ژن ها با استفاده از پرایمرهای اختصاصی در محیط آزمایشگاه ساخته شد و پس از خالص سازی محصول RT-PCR در ناقل های پلاسمید pUC19 و pGEX2T کلون گردید. ناقل های پلاسمید نو ترکیب )حاوی سیستاتین های ذرت( با استفاده از دستگاه شوک الکتریکی به سلول های مستعد اشرشیاکولی Dh5a انتقال داده شدند. سلول های مستعد حاوی کلون های نو ترکیب در محیط کشت مساعد رشد داده شدند و پروتئین های سیستاتین متصل به گلوتاتیون- اس- ترانسفر از (GST) با استفاده از فیلتر گلوتاتیون آگاروز بید (Glutation Agarose Bead) خالص سازی گردیدند. در هر مرحله از پیشرفت کار وجود ژن های سیستاتین به وسیله الکترو فوز نمونه ها مورد تایید قرار گرفت. در آزمایش های بعدی اثر بازدارندگی پروتئاز و پایداری نسبی سیستاتین های نو ترکیب مورد ارزیابی قرار گرفت.

نر عقیمی ژنتیکی صفتی است که در چغندر قند به وسیله یک جفت آلل مغلوب (aa) کنترل می شود. وجود صفت نر عقیمی ژنتیکی در یک رگه یا جمعیت چغندر قند تسهیل در انجام تلاقی های لازم در انتقال صفات مهم نظیر مقاومت به بیماری ها می شود. هم چنین با استفاده از نر عقیمی ژنتیکی می توان تنوع ژنتیکی جمعیت های تک جوانه چغندر قند را افزایش داد. چنانچه صفت نر عقیمی ژنتیکی را بتوان با نشانگر های مولکولی نشانمند نمود زمان و هزینه ای که برای انتقال آن به یک زمینه ژنتیکی دیگر لازم است، به شدت کاهش می یابد. در این بررسی، برای نشانمند کردن ژن نر عقیمی ژنتیکی از 302 آغازگر RAPD به همراه روش BSA استفاده شد. از مخلوط  DNA8 گیاه نر بارور و 8 گیاه نر عقیم از دو جمعیت 231 و 261 استفاده شد. ابتدا آغازگرها روی توده ها آزمون گردید و پس از شناسایی آغازگر های چند شکل در بین دو توده، این آغازگرها روی تک بوته های تشکیل دهنده هر کدام از توده ها آزمون شدند. چنانچه در این مرحله هم چند شکلی آغازگر تایید شد، در مرحله بعدی از آن در آزمون بقیه تک بوته های دو جمعیت 231 و 261 استفاده گردید. در پایان 10 نشانگر در جمعیت 231 و 6 نشانگر در جمعیت 261 شناسایی شد که فاصله آنها از مکان ژنی نر عقیمی ژنتیکی کمتر از 50 سانتی مورگان بود. از میان این نشانگر ها، نشانگر ناجفت AB8-18-600r کمترین فاصله را با مکان ژنی نر عقیمی ژنتیکی داشت. این نشانگر فقط 3 نوترکیبی در جمعیت 231 و یک نوترکیبی در جمعیت 261 نشان داد، در نتیجه فاصله این نشانگر از مکان ژنی نر عقیمی ژنتیکی در مجموع این دو جمعیت برابر 5.3 سانتی مورگان برآورد شد.

در طی نمونه برداری از گلخانه های خیار منطقه جیرفت در سال های 1380 تا 1383، 1294 نمونه دارای علایمی از قبیل موزائیک، بد شکلی و تاولی شدن برگ و میوه جمع آوری گردید. با استفاده از آزمون های الایزا و ایمنی سنجی نقطه ای (DIBA) Dot immunobinding ویروس های موزائیک زرد کدو Zucchini yellow mosaic virus (ZYMV)، موزائیک هندوانه 2 (WMV-2) Watermelon mosaic virus-2، موزائیک خیار (CMV) Cucumber mosaic virus و پژمردگی لکه ای گوجه فرنگی (TSWV) Tomato spotted wilt virus شناسایی و تعیین پراکنش شدند. این بررسی نشان داد که خیار گلخانه ای به ویروس های فوق آلوده است و ZYMV شایع ترین ویروس بر روی خیار گلخانه ای می باشد. انتقال ویروس های شته زاد توسط چهار شته شامل Aphis fabae، A.craccivora، A.gossypii و Myzus persicae مورد بررسی گرفت. ویروس موزائیک زرد کدو دارای بالاترین درصد انتقال بین ویروس های فوق بود و A.craccivora با راندمان بالای 60 درصد باشته های فوق منتقل شد. WMV-2 تنها توسط شته A.gossypii منتقل نگردید. آلودگی نمونه های آلوده به ZYMV در روش RT-PCR با یک جفت آغازگر که قطعه ای به طول 458 جفت باز از ژن پروتئین پوششی را تکثیر می کرد، تایید شد. آزمون TAS-ELISA با استفاده از آنتی سرم های مونوکلونال کانادایی نشان داد که جدایه جیرفت به شاخه یک یا دو از گروه A متعلق می باشد. در آموده نسبتا خالص ویروس پیکره های رشته ای انعطاف پذیر با طول تقریبی 790 نانومتر با میکروسکوپ اکترونی مشاهده شد. وزن مولکولی پروتئین پوششی این ویروس با روش الکترو فورز در ژن پلی آکریل آمید 36.2 کیلو دالتون تعیین و در آزمون و سترن بلات با استفاده از آنتی سرم تهیه شده بر علیه ویروس به عنوان شناساگر پروتئین پوششی ویروس تایید گردید. این اولین گزارش از حضور ویروس های فوق روی خیار گلخانه ای در منطقه جیرفت می باشد.

ژلاتین ماده پروتئینی است که در صنایع غذایی، دارویی، صنعتی و پزشکی کاربرد فراوانی دارد. در صنایع غذایی از این محصول در تهیه مارمالادها، ژله ها، شیرینیجات و بستنی استفاده می شود. ژلاتین به آسانی در بدن جذب شده و حتی به هضم سایر مواد غذایی از طریق تشکیل امولسیون کمک می نماید. هدف از این تحقیق، استفاده بهینه از مواد اولیه سهل الوصول و ارزان یعنی مقادیر فراوان ضایعات شیلات و بهینه سازی شرایط برای استخراج ژلاتین و در نتیجه کاهش واردات آن به کشور که عمدتا از پوست خوک و ضایعات دامی تهیه می گردد، می باشد. این طرح در دو مرحله صورت پذیرفت: در مرحله اول اثر شرایط pH )در دو شرایط قلیایی و اسیدی( و نوع ماده اولیه )سه ماده اولیه: کفشک ماهی، کوسه ماهی و ضایعات فیله( روی برخی از مهم ترین خواص کمی و کیفی ژلاتین )راندمان، درجه خلوص، رنگ و رایحه( مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله دوم طرح نیز اثر دما )در سه سطح 70، 75 و 80 درجه سانتی گراد و pH )در دو سطح 6.5 و (6 بر روی میزان راندمان ژلاتین ارزیابی گردید. نتایج مرحله اول نشان داد که صورت استفاده از شرایط قلیایی و ضایعات فیله، مقدار ژلاتین حاصل حداکثر خواهد بود. با توجه به نتایج مرحله دوم طرح و با دمای 70 درجه سانتی گراد و pH برابر با 6.5، راندمان ژلاتین حاصل حداکثر و با بهترین کیفیت به دست خواهد آمد.

به منظور بررسی تاثیر فرایند حرارتی مقدماتی بر کیفیت فرنچ فرایز یا خلال نیمه سرخ شده )سولانوم توبروزوم- ال(، چهار رقم سیب زمینی به نام های آگریا، مارفونا، آئولا و آئوزونیا از منطقه فریدون اصفهان خریداری و به سردخانه دانشکده کشاورزی با دمای 5 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 90-85 درصد منتقل گردیدند. در ابتدا آزمون های فیزیکوشیمیایی اندازه گیری وزن مخصوص و درصد ماده خشک به روش A.O.A.C و درصد قندهای احیا کننده به روش کروماتو گرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) روی ارقام سیب زمینی انجام گرفت. نمونه برداری به صورت کاملا تصادفی بود. خلال های سیب زمینی در ابعاد 0.8×0.8×5 سانتی متر در آب با شرایط حرارتی مختلف 70 درجه –4 دقیقه، 70 درجه –10 دقیقه و 95 درجه –2 دقیقه تیمار شده و سپس به طور عمقی در روغن 175 درجه سلسیوس به مدت 2 دقیقه سرخ شدند. خصوصیات کیفی مورد بررسی در محصول نهایی عبارت بودند از: بافت، رنگ و جذب روغن. نتایج تحقیق در طرح آماری کاملا تصادفی با آزمون فاکتوریل و مقایسه میانگین چند دامنه ای دانکن تجزیه و تحلیل شدند (p<0.01). نتایج نشان داد تیمار 10-70oC دقیقه شاخص های کیفی محصول را به طور محسوسی بهبود می بخشد. تیمار 2-95°C دقیقه از نظر فاکتورهای رنگ هانترلب، تفاوت معنی داری با تیمار 10-70oC دقیقه نداشت ولی بافت خلال ها افت قابل توجهی نشان داد. جذب روغن در تیمارهای غیر از 10-70oC دقیقه افزایش یافت. تیمار 4-70°C تغییر محسوسی در کیفیت محصول ایجاد نکرد. هم چنین ملاحظه گردید که در میان ارقام مورد بررسی در این تحقیق، ارقام آگریا و آئولا برای فرایند تولید فرنچ فرایز مطلوب تر از دو رقم دیگر هستند.

در این تحقیق از داده های زایش اول سال های 1380-1370 مربوط به 25471 راس گاو شیری نژاد هلشتاین در 523 گله استفاده شد. صفات تولید شامل رکوردهای تصحیح شده 305 روز و دوباره دوشش شیر، چربی و درصد چربی و صفات تولید مثل شامل سن زایش اول، فاصله دو زایش، طول دوره آبستنی و تعداد تلقیح به ازای آبستنی دوم بود. صفت تعداد روزهای خشک بین زایش اول و دوم نیز بررسی شد. وراثت پذیری شیر، چربی، درصد چربی، سن زایش اول، روزهای خشک، فاصله دو زایش، طول دوره آبستنی و تعداد تلقیح به ازای آبستنی به ترتیب 0.31، 0.23، 0.31، 0.14، 0.03، 0.05، 0.10 و 0.01 بر آورد شد. هم بستگی ژنتیکی صفت تولید شیر، مقدار چربی و درصد چربی با سن زایش اول به ترتیب 0.14-، 0.16-، 0.03، با تعداد روزهای خشک 0.31-، 0.23-، 0.15، با فاصله دو زایش 0.54، 0.44، 0.21-، با طول دوره آبستنی 0.01، 0.11 و 0.09 و با تعداد تلقیح به ازای آبستنی 0.38، 0.20، 0.25- بود.

به منظور بررسی اثر چهار هفته ای سطوح پایین آفلاتوکسین B1 در جیره بر عملکرد جوجه های گوشتی، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تیمار و 4 بلوک انجام شد. تعداد 112 قطعه جوجه یک روزه نر گوشتی سویه تجاری Cobb 500 به 16 گروه 7 قطعه ای با میانگین وزنی یکسان تقسیم شدند. تیمار ها شامل سه سطح آفلاتوکسین B1 در جیره (0.4، 0.8 و 1.2 قسمت در میلیون( همراه با یک گروه شاهد )فاقد آفلاتوکسین( بود. وزن کشی به صورت هفتگی انجام شد. در سنین 7، 14، 21 و 28 روزگی از هر واحد یک جوجه ضمن ایجاد برش در سیاه رگ گردنی جهت خونگیری، کشته شد و اندام های مختلف به صورت جداگانه توزین گردید. وجود آفلاتوکسین B1 در جیره به طور معنی داری سبب کاهش مصرف خوراک و اضافه وزن در سن 28 روزگی (p<0.05). در پایان هفته چهارم، وزن کبد به طور معنی داری افزایش یافت (p<0.05) وزن مغز در پایان هفته های اول و چهارم به طور معنی داری (p<0.05) تحت تاثیر تیمار قرار گرفت )در هفته اول کاهش و در هفته چهارم افزایش یافت(. آفلاتوکسین B1 سبب افزایش فعالیت آنزیم های آسپارتات آمینو ترانسفراز (AST) و آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و کاهش فعالیت آنزیم لاکتات دهیدروژناز (LDH) در سرم گردید (p<0.05). نتایج این پژوهش نشان داد که آفلاتوکسین B1 در کنار سایر اثرات منفی بر عملکرد، می تواند دارای آثار مضر بر مغز جوجه های گوشتی نیز باشد.

تاثیر میزان پروتئین جیره و محدودیت غذایی بر عملکرد، دمای بدن و برخی از شاخص های هماتولوژی جوجه های گوشتی سویه تجاری راس 308 در شرایط تنش گرمایی مورد ارزیابی قرارگرفت. برای این منظور جوجه های گوشتی در سن 21 تا 42 روزگی با یکی از سه تیمار آزمایشی زیر تغذیه شدند. تیمار اول و دوم شامل جیره های حاوی سطح پروتئین توصیه شده (1994، (NRC و 85 درصد مقدار توصیه شده آن بودند که طی آزمایش به صورت آزاد در اختیار پرندگان قرار داشتند. تیمار سوم گروه با محدودیت غذایی بود که با جیره حاوی سطح پروتئین توصیه شده تغذیه شدند اما روزانه به مدت 6 ساعت در طی مدت تنش گرمایی گرسنه نگه داشته می شدند. هر تیمار آزمایش شامل6 تکرار و هر تکرار متشکل از 18 قطعه جوجه گوشتی بود. آب طی آزمایش همواره در اختیار پرندگان قرار داشت. نتایج آزمایش نشان داد کاهش سطح پروتئین جیره و یا اعمال محدودیت غذایی تاثیری بر افزایش وزن پرندگان نداشت (P>0.05). اعمال محدودیت غذایی سبب کاهش مصرف و بهبود ضریب تبدیل خوراک، بهبود نسبت راندمان انرژی و کاهش دمای بدن پرندگان در هنگام تنش گرمایی در 24 و 32 روزگی شد (P<0.05). کاهش مقدار پروتئین جیره و اعمال محدودیت غذایی سبب کاهش چشمگیر پروتئین مصرفی، افزایش نسبت راندمان پروتئین و همچنین افزایش مقادیر هماتو کریت و اسید اوریک خون شد (P<0.05). جنس تاثیری بر دمای بدن و مقادیر هماتولوژی خون پرندگان نداشت (P>0.05). اعمال تنش گرمایی سبب افزایش دمای بدن، مقدار هماتو کریت، گلوکز و اسید اوریک خون پرندگان شد.

در تعیین مجموعه کارا- ریسک (Risk- Efficinent)، انتخاب و تعیین سطح بازده برنامه به صورت درونزا از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا، در این مطالعه با استفاده از روش برنامه ریزی چند هدفه؛ مدل موتاد هدف در قالب دو الگوی میانگین انحرافات مطلق جزیی و تحلیل پارامتریک حداکثر- حداقل (Maximin) برای تعیین درونزای برنامه بازده هدف تبیین شد. برای تعیین مجموعه استراتژی های غالب برای زارعین مورد مطالعه، ابتدا ماتریس بازده ها از حداکثر کردن اهداف مدل شامل حداکثر کردن بازده انتظاری، حداکثر کردن کمترین بازده سالانه و حداقل کردن احتمال سقوط بازده از یک سطح بحرانی یا نامطلوب تخمین زده شد. سپس، با استفاده از تکنیک بر آورد مجموعه غالب (Non- Inferior set estimation) مرزهای بالا و پایین مجموعه استراتژی های غالب تعیین گردید. نتایج حاصل از حداکثر نمودن الگوی حداکثر- حداقل نشان داد که حداقل و حداکثر بازده به ترتیب 270252 و 217753 هزار ریال است. افزون بر آن، با استفاده از سطوح مختلف تابع هدف، زیر مجموعه ای از استراتژی های غالب تعیین گردید. نتایج حاصل از مقایسه الگوی کشت فعلی زارعین با الگوهای زراعی پیشنهاد شده به وسیله الگو نشان داد که سطوح زیر کشت فعلی محصولات مختلف زارعین به استثنای چغندر قند تقریبا در دامنه ای است که به وسیله الگو تعیین شده است. افزون بر آن، نتایج نشان داد که الگوی کشت فعلی زارعین می تواند یکی از استراتژی های غالب باشد. با توجه به اهمیت آب و کمبود شدید آن در منطقه مورد مطالعه، بازده متوسط آب در الگوی کشت فعلی زارعین با بازده متوسط آب در مجموعه استراتژی های غالبی که مرز بالا و پایین کلیه استراتژی های غالب را تشکیل می دهند، مقایسه گردید. نتایج نشان داد که زارعین بازده ای معادل 18.15 هزار ریال به ازای هر ساعت آب مصرفی به دست می آورند. با این حال، بازده متوسط آب در دامنه 19.1 و 30.2 هزار ریال در مجموعه استراتژی های غالب تغییر می کند که این امر نمایانگر آن است که زارعین می توانند از آب به نحو مناسب تری استفاده کنند. با توجه به نتایج به دست آمده، می توان گفت که تغییر الگوی کشت زارعین، جهت استفاده بهتر از منابع، امری کاملا پیچیده است و صرفا با اتخاذ سیاست های جامع نگر می توان به موفقیت هایی در این زمینه دست یافت.

بهره برداری بی رویه از منابع آب زیرزمینی در ایران، بویژه در منطقه مورد مطالعه موجب تخریب این منابع و افت آب های زیرزمینی شده است. در مطالعه حاضر، راه کارهای مختلف مدیریت منابع آب زیرزمینی شامل برداشت آزاد )کنترل نشده(، کنترل بهینه برداشت از آب های زیرزمینی، بهره برداری از آب های زیرزمینی و سیاست مالیاتی، دخالت دولت و کنترل قانونی، مشارکت بهره برداران در کنترل برداشت از آب های زیرزمینی و همکاری دولت و تشکل های بهره برداران مورد مقایسه قرار گرفته است. جهت آزمون تجربی این راه کارها، تابع تقاضای آب چغندر کاران دشت نریمانی واقع در استان خراسان بر آورد گردید. نتایج به دست آمده از داده های جمع آوری شده و تابع تقاضا مشخص کرد که راه کار ″بهره برداری از آب های زیرزمینی و سیاست مالیاتی″ نسبت به گزینه های دیگر امکان رسیدن به بهره برداری پایدار از آب های زیرزمینی را فراهم می کند. هم چنین، راه کار مناسب متاثر از خصوصیات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بهره برداران و شرایط کلی حاکم بر جامعه می باشد. از طرف دیگر دنبال کردن هر راه کار الزامات خود را می طلبد. برای راه کار پیشنهادی مطالعه حاضر، نظام کارای مالیاتی ضروری می باشد. بر اساس نتایج این مطالعه، دولت می تواند از طریق اتخاذ سیاست مناسب مالیاتی، هزینه های جنبی بهره برداری بی رویه از منابع آب زیرزمینی را به خود بهره برداران منطقه منتقل نماید.

سیب زمینی از نظر تغذیه ای سومین محصول مهم کشور می باشد، اما وجود نوسان در تولید این محصول سبب عدم تعادل در عرضه و تقاضای آن شده است. نبود برنامه ریزی برای تولید و بازاریابی از یک سو، و دانش کم کشاورزان درباره بازاریابی از سویی دیگر، باعث بی ثباتی بازار سیب زمینی گشته است. برای رقابت موفقیت آمیز در بازارها، کسب دانش فنی و اطلاعات در مورد بازار ضروری است که این امر از طریق برنامه های آموزش بازاریابی میسر می شود. هدف عمده این برنامه ها، کمک به تولیدکنندگان برای تنظیم تولید و فعالیت بازاریابی می باشد. گام اول در طرح ریزی برنامه های بازاریابی، فهم نیازهای آموزشی کشاورزان است. بنابراین ارزیابی این نیازها، قبل از برنامه ریزی و اجرای برنامه ها ضروری است. بر این اساس، این تحقیق به بررسی نیازهای آموزشی سیب زمینی کاران در زمینه بازاریابی می پردازد و به روشن توصیفی- هم بستگی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق سیب زمینی کاران شهرستان عجب شیر هستند که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چند مرحله ای تعداد 110 نفر از میان آنها برای تکمیل پرسش نامه انتخاب شدند. نتایج تحقیق نشان داد که میزان دانش فنی پاسخ گویان در موارد قیمت گذاری و شناخت بازار در کمترین حد می باشد و موارد شناخت بازار و فعالیت های قبل از برداشت مهم ترین نیازهای آموزشی پاسخ گویان بودند. بین متغیرهای سن، میزان سواد، میزان عملکرد، سابقه کاشت سیب زمینی و سطح زیر کشت و نیاز آموزشی در زمینه کلی بازاریابی رابطه معنی داری مشاهده نگردید. بر اساس نظر پاسخ گویان، حضور مروج در مزرعه و برگزاری کلاس های ترویجی به عنوان موثرترین روش های آموزشی شناخته شدند.

در این مطالعه به منظور پیش بینی قیمت عمده فروشی برخی محصولات زراعی شامل گوجه فرنگی، پیاز و سیب زمینی در استان فارس، برای افق زمانی یک، سه و شش ماه آتی از روش های معمول پیش بینی و شبکه عصبی مصنوعی استفاده شد. داده های مورد نیاز برای دوره مهر 1377 تا تیر ماه 1384 از اداره جهاد کشاورزی استان فارس اخذ گردید. از داده های دوره مهر ماه 1377 تا دی ماه 1383 به منظور مقایسه روش ها و از داده های شش ماه آخر جهت بررسی قدرت پیش بینی استفاده شد. به منظور مقایسه خطای پیش بینی روش های مختلف نیز، از معیارهای میانگین قدر مطلق خطا، میانگین مجذور خطا و معیار درصد میانگین مطلق خطا بهره گرفته شد. نتایج مطالعه نشان داد که شبکه عصبی مصنوعی دارای خطای پایین تری جهت پیش بینی قیمت محصولات مختلف در افق زمانی یک و سه ماه آینده می باشد و به طور معنی داری از سایر روش ها دقیق تر است. اما در پیش بینی شش ماه آینده تفاوت معنی داری بین روش های معمول و شبکه عصبی مصنوعی وجود ندارد.

برای تعیین سطح زیر کشت شالیزارهای منطقه اصفهان، از داده های رقومی ماهواره IRS-ID هند )سنجنده های PAN، LISS III و سری زمانی (WiFS استفاده شد. تصحیحات مختلف شامل هندسی، اتمسفریک، رادیومتریک و توپوگرافی بر روی تصاویر مربوط به سال های 2003 و 2004 اعمال گردید. در این مطالعه پیش پردازش های لازم و آنالیزهای مختلف از جمله آنالیزهای ترکیبات مربوط به تصاویر سری زمانی و هم چنین نمونه برداری های میدانی برای سال های 2003 و 2004 صورت گرفت. با انتخاب نواحی تعلیمی مناسب در تصاویر مختلف اقدام به طبقه بندی نظارت شده تصاویر گردید. از باند مادون قرمز موج کوتاه و شاخص آب NDWI (Normalized Difference Water Index) نیز برای بررسی امکان تعیین مناطق شالیکاری استفاده گردید. علاوه بر شالیزارها، اراضی کشاورزی غیر شالی، اراضی رها شده، شوره زارها و رخنمون سنگی در تصاویر LISS III و با کمک تصویر PAN، مناطق شهری و نیز جاده ها قابل شناسایی گردیدند. با تشکیل جدول ماتریس خطا، دقت کلی طبقه بندی 91 درصد و کاپای کلی 89 درصد به دست آمد. مساحت زیر کشت شالیزارها نیز حدود 19500 هکتار در سال 2003 میلادی برای سنجنده LISS III و 20450 هکتار برای سنجنده WiFS و در سال 2004 میلادی 21670 هکتار برای سنجنده WiFS تعیین گردید. با انجام این مطالعه مشخص شد که می توان داده های LISS III را برای تشخیص و تعیین دقیق سطح زیر کشت شالیکاری و داده های سنجنده WiFS برای تخمین سطح با دقت تقریبا قابل قبول استفاده کرد.