مقدمه: مطالعات گسترده ای در مورد اثربخشی تقویت کننده ها بر تغییر رفتار دانش آموزان انجام شده است. اما درباره میزان اثربخشی تقویت کننده های پته ای بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان کم توان ذهنی تحقیق های کمی وجود دارد. با توجه به این که استفاده از تقویت کننده ها باعث علاقه و انگیزه دانش آموزان به یادگیری می شود، لزوم برنامه ریزی در اجرا و نحوه به کارگیری آن ها اهمیت ویژه ای دارد. هدف از پژوهش حاضر، مقایسه تاثیر تقویت کننده های پته ای و اجتماعی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر کم توان ذهنی در درس علوم تجربی بود.مواد و روش ها: پژوهش حاضر، یک مطالعه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و گروه شاهد بود. 45 دانش آموز دختر پایه سوم راهنمایی کم توان ذهنی در این پژوهش شرکت داشتند که به روش خوشه ای چند مرحله ای از مدارس استثنایی شهرستان های تهران انتخاب شدند. این دانش آموزان به صورت تصادفی به سه گروه 15 نفری تقسیم شدند (دو گروه آزمایش و یک گروه شاهد). برای ارزیابی میزان هوش گروه های مورد مطالعه از آزمون Wechsler’s subtests و برای ارزیابی میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان از Teacher made test در درس علوم تجربی استفاده شد. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی Scheffe، در نرم افزار SPSS تحلیل شد.یافته ها: میانگین پس آزمون گروه های تقویت پته ای 17.5 ((SD=0.87، تقویت اجتماعی 14.48 ((SD=1.13 و شاهد 13.23 ( (SD=1.23بود. اختلاف میانگین پیشرفت تحصیلی بین گروه های مورد مطالعه معنی دار بود (,P<0.001 57.03 = (42و .(F (2آزمون تعقیبی Scheffe نشان داد که اختلاف میانگین گروه تقویت پته ای به طور معنی داری بیشتر از گروه تقویت اجتماعی ( (P<0.001و گروه شاهد (P<0.001) است. همچنین اختلاف میانگین گروه تقویت اجتماعی به طور معنی داری بیشتر از گروه شاهد بود (P<0.04).نتیجه گیری: با توجه به مطالعه حاضر، تقویت کننده های پته ای در مقایسه با تقویت کننده های اجتماعی و گروه شاهد در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر کم توان ذهنی کارایی بیشتری داشتند. همچنین اثربخشی تقویت کننده های اجتماعی در پیشرفت تحصیلی این دانش آموزان بیشتر از گروه کنترل بود. بنابراین، تقویت کننده های پته ای یکی از بهترین برنامه های تقویتی برای دانش آموزان کم توان ذهنی هستند.