گیاه و زیست بوم
سال:1386 | دوره:3 | شماره:12 |تعداد مقالات:8

از سال ها قبل در کشورهای پیشرفته، بررسی های زیادی در زمینه باقی مانده حشره کش ها بر روی مواد غذایی انجام شده است ولی متاسفانه در کشور ما با وجود مصرف بی رویه حشره کش ها، مطالعه زیادی در این مورد صورت نگرفته است. در بیش تر شالیزارهای استان مازندران برای مبارزه با آفت کرم ساقه خوار برنج، از حشره کش فسفره دیازینون استفاده می شود. این بررسی در برنج زارهای شمال کشور انجام شد تا از میزان باقی مانده این حشره کش ها در زمان مصرف برنج آگاهی لازم به دست آید. این مطالعه در یک مرکز از شهرستان آمل در سال 1386 با استفاده از کروماتوگرافی لایه نازک جهت بررسی دیازینون بر روی 125 نمونه انجام گرفت. نتایج نشان داد که دیازینون در ایستگاه های 1 و 4، تا هفته دوم و در ایستگاه های 2 و 3، تا ماه اول و در ایستگاه 5، تا ماه دوم مشاهده شد. بالاترین میزان سم دیازینون در ایستگاه 1 به میزان تقریبی 1.14ppm بوده است (میانگین از نمونه برداری چندین ایستگاه)، که بیش تر از مقادیر تعیین شده استاندارد کشورهای اروپایی می باشد. در این رابطه، شرایط اقلیمی منطقه، خواص فیزیکی و شیمیایی حشره کش فوق از جمله خاصیت تدخینی دیازینون موثر است. در طی دوره رشد گیاه، به سبب همین خاصیت ها، سم دیازینون جذب گیاه شده و به تدریج اثرهای خود را از دست می دهند.

طی نمونه برداری های انجام شده در سال های 1376 تا 1385 درمنطقه های مختلف استان گلستان، بر اساس جمع آوری پوره های سفید بالک ها (Homoptera: Aleyrodidae) از سطح برگ های گیاهان مختلف، بیست و چهار گونه سفید بالک شامل گونه هایAcaudaleyrodes rachipora Singh ، Aleurocanthus woglumi Ashby، Aleurocanthus zizyphi Priesner & Hosny، Aleurolobus marlatti Quaintance، Aleurolobus moundi David & Subramaniam، Aleurolobus selangorensis Corbett، Aleurotrixus floccosus Maskell، Aleyrodes proletella Linnaeus، Aleyrodes singularis Danzig، Bemisia afer Priesner & Hosny، Bemisia confusa Danzig، Bemisia mesasiatica Danzig، Bemisia salicaria Danzig، Bemisia silvatica Danzig، Bemisia tabaci Gennadius، Bulgarialeurodes cotesii Maskell، Dialeurolobus rhamni Bink-Moenen، Paraleyrodes minei Iaccarino، Siphoninus phillyreae Haliday، Trialeurodes abutiloneus Haldeman، Trialeurodes packardi Morrill، Trialeurodes ricini Misra،Trialeurodes vaporariorum Westwood و Trialeurodes variabilis Quaintance جمع آوری شدند. گونه های شناسایی شده به یازده جنس، پنج قبیله و دو زیر خانوادهAleyrodinae و Aleyrodicinae تعلق دارند. از میان سفید بالک های شناسایی شده در پژوهش حاضر، دو جنس Aleurotrixus Quaintance & Baker و Paraleyrodes Quaintance و نیز چهار گونه A. floccosus، D. rhamni،P. minei  و T. abutiloneus برای نخستین بار از ایران گزارش شدند.

آلاینده هایی چون فلزهای سنگین می توانند بر روی رسوبات دریایی جذب شده و در درازمدت اکولوژی این اکوسیستم ها را با آسیب های جدی رو به رو کنند. بنابراین تعیین مقدار این آلاینده ها در زمان های گوناگون برای حفظ بهداشت، سلامت و پاک سازی محیط های دریایی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.در این بررسی یک نمونه مغزه از رسوبات سواحل بوشهر خلیج فارس برای تعیین مقدار فلزهای سنگین Cu، Pb،Zn ، Ni،Mn ،Fe  و نیز O.M, Ca میزان ماده آلی) مورد مطالعه قرار گرفته است. برای این امر و با توجه به این که هر چه رسوبات دانه ریزتر باشند، پتانسیل جذب آلودگی بیش تری دارند، ابتدا ذرات کوچک تر از 63 میکرون با استفاده از الک مش 230 جدا شدند. رسوبات توسط اون در دمای 70oc به مدت 24 ساعت خشک شدند، سپس مقدار مشخصی از آن ها وزن شده و توسط اسیدهای HCl, HNO3 و HClO4 مورد تجزیه شیمیایی قرار گرفت. برای اندازه گیری فلزات سنگین نیز از دستگاه جذب اتمی استفاده شد و نتیجه زیر با توجه به آنالیزهای آماری و دیاگرام آنالیز خوشه ای به دست آمد.میانگین غلظت عناصر Ni, Pb و Ca در نمونه بیش تر از رسوبات جهانی و پوسته زمین است. میانگین غلظت عناصر Cu،Zn وMn ،Fe و Al کم تر از رسوبات جهانی و پوسته زمین است. بالا بودن غلظت Ca در رسوبات می تواند مربوط به ساختار زمین شناسی منطقه و هم چنین بالا بودن میزان باروری در این منطقه باشد.غلظت بالای کلسیم در منطقه می تواند به عنوان یک عامل رقیق کننده عمل کرده و باعث کاهش غلظت برخی از عناصر بالا شود.میزان مواد آلی (O.M) در منطقه از عدد بالایی برخوردار است و با توجه به نتیجه آنالیز خوشه ای، مواد آلی فقط تا حدود بسیار کمی منشاء زمینی دارند. نتیجه این بررسی نشان داد که رسوبات خلیج فارس در زمان نمونه برداری (آذرماه 1379) از حیث تجمع فلزات سنگین نسبت به عناصر Pb و Ni آلایندگی دارد.

برای بررسی اثر مقادیر مختلف نیتروژن پایه بر صفات کمی و کیفی ارقام کلزا، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار و به مدت دو سال (1382-1384) اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل: نیتروژن پایه (N) در سه سطح 0، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص به فرم اوره و رقم (V) در 6 سطح شامل، SLM046،Okapi ،Talaye ، Regent×Cobra،licord  و Orient در نظر گرفته شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب دو ساله آزمایش نشان داد اثر نیتروژن پایه، رقم و اثر متقابل نیتروژن پایه و رقم بر صفات تعداد خورجین در بوته، دانه در خورجین و وزن هزار دانه معنی دار و اثر نیتروژن پایه بر تعداد دانه در خورجین غیر معنی دار بود. مقایسه میانگین مرکب دو ساله نشان داد، در رابطه با تعداد خورجین در بوته با افزایش مصرف نیتروژن پایه تا 100Kg/ha متوسط تعداد خورجین در بوته (متوسط سطوح مصرف نیتروژن پایه 0، 50 و 100) تا 109.9 افزایش یافت و رقم Regent×Cobra با 132.9 بیش ترین میزان صفت یاد شده را نشان داد، ضمن این که کاربرد 100Kg/ha نیتروژن پایه در رقم Regent×Cobra با 176.3 عدد بیش ترین تعداد خورجین در بوته را نیز به خود اختصاص داد. مقایسه میانگین مرکب اثر متقابل نیتروژن و رقم نشان داد که به دنبال مصرف 100Kg/ha نیتروژن پایه، رقم Okapi با 69.27 عدد بیش ترین تعداد دانه در غلاف را ایجاد نمود. در عین حال بیش تر وزن هزار دانه نیز با مصرف 100Kg/ha نیتروژن پایه در رقم Regent×Cobra و نبود مصرف نیتروژن پایه در رقمSLM046  و به میزان 3.91 گرم به دست آمد.

برای بررسی تاثیر کاربرد نیتروژن و فسفر در ذرت شیرین، آزمایشی به صورت اسپیلت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال 1384 در شهر اسفرورین از توابع استان قزوین انجام شد.ابتدا تیمار نیتروژن در سه سطح شامل مقادیر صفر، 200 و 400 کیلوگرم در هکتار از منبع اوره و سپس تیمار فسفر در چهار سطح شامل کاربرد مقادیر صفر، 100، 200 و 300 کیلوگرم در هکتار از منبع سوپرفسفات تریپل انجام شد.نتیجه های آزمایش نشان داد که عامل نیتروژن بر صفت های تعداد دانه در بلال ، تعداد دانه در هر ردیف بلال، تعداد دانه در بلال، ارتفاع بوته، تعداد گره، طول بلال، قطر بلال، وزن بلال، وزن چوب بلال، عملکرد اقتصادی و وزن هزار دانه ذرت شیرین تاثیر معنی داری داشت.تیمار فسفر نیز بر صفت های ارتفاع بوته، قطر بلال، وزن بلال، عملکرد اقتصادی و وزن هزار دانه ذرت شیرین تاثیر معنی داری داشت. در بین سطوح تیمار نیتروژن سطح 200 کیلوگرم در هکتار با عملکرد دانه میانگین 6959 کیلوگرم در هکتار (با رطوبت 14%) نسبت به سطح 400 کیلوگرم در هکتار و شاهد به ترتیب با میانگین عملکرد دانه 6365 و 5694 کیلوگرم در هکتار دارای برتری معنی داری بود. در بین سطوح فسفر نیز 200 کیلوگرم در هکتار فسفر با 6773 کیلوگرم در هکتار در گروه برتر بود، هم چنین اثر متقابل کاربرد 200 کیلوگرم در هکتار بیش ترین عملکرد را در بین سطوح اثر متقابل داشت.اثرهای متقابل مصرف نیتروژن و فسفر در مرحله برداشت تاثیر معنی داری بر صفت های شاخص رشد، وزن بلال وزن هزار دانه و عملکرد دانه داشت و سطح تیمار N2P2 نیتروژن 200 و فسفر 200) بهترین تیمار اثر متقابل بود.با توجه به نتیجه های به دست آمده از کود نیتروژن 200 کیلوگرم در هکتار و از طرفی کود فسفر 200 کیلوگرم در هکتار با افزایش سرعت رشد محصول، شاخص سطح برگ و میزان فتوسنتز سبب افزایش عملکرد شده است.

قارچ Pleurotus otreatus که به قارچ صدفی نیز معروف می باشد از جمله قارچ های خوراکی به شمار می رود. در پژوهش حاضر اثرهای میدان های مغناطیسی با شدت های 0.25، 1.2 و3.3 میلی تسلا ناشی از جریان الکتریکی مستقیم به مدت 4 و 8 ساعت بر روی قارچ مزبور مورد مطالعه قرار گرفت. تحریک تکثیر جنسی از طریق مشاهده ماکروسکوپی پین های به وجود آورنده جسم بارده مطالعه گردید و بررسی ارزش غذایی نیز از طریق تغییرات پروتیین محلول به روش سنجش لوری و الکتروفورز SDS – PAGE انجام پذیرفت. بررسی های آماری به وسیله نرم افزار SPSS و جدول آنالیز واریانس ANOVA و آزمون دانکن صورت گرفت. این آزمایش ها تحریک تکثیر جنسی را در تیمار مغناطیسی 3.3 میلی تسلا 8 ساعته نشان می دهد. نتایج حاصل از سنجش پروتیین های محلول، افزایش غلظت پروتیین ها را نسبت به نمونه شاهد در کلیه تیمارها به جز تیمار1.2 میلی تسلا به مدت 4 ساعت تایید می نماید. بررسی پروفیل پروتیین ها، حذف برخی باندهای پروتیینی و در مواردی نیز پیدایش باندهای جدید را نشان می دهد.

سیانوباکتریوم خاکزی از نظر ویژگی های دارویی، توانمند است و دارای خواص ضد قارچی، ضد ویروسی و ضد باکتریایی است و دو ترکیب آن بر علیه HSVII و فعالیت ضعیف ضد سرطانی دارد. کاربرد سیانوباکتریوم خاکزی Nostoc sp. برای کاهش شوری و دوام در دمای بالا است. نمونه برداری از شالیزارهای استان گلستان در طی یک دوره یک ساله انجام گرفت. نمونه های خاک کشت شده، پس از تخلیص و شناسایی، سیانوباکتریوم گزینش شده، در محیط کشت مایع BGO-11 تحت شدت نور 2 میکرومول کوانتا بر مترمربع در ثانیه، دمای 45 درجه سانتی گراد و روشنایی سفید مداوم قرار گرفت. تیمار شوری اعمال شده، در شرایط کمبود دی اکسیدکربن، از نوع کلرورسدیم و به میزان 1% بودند. رشد بر اساس کدورت سنجی (OD750) تعیین شده، سنجش رنگیزه های کلروفیلی و فیکوبیلی پروتیینی پس از تهیه عصاره متانولی انجام گرفت. برون ریزش ترکیبات آمونیومی در روز های مختلف و در شوری 1% انجام گرفت. هم چنین اثر توام دو استرس دما و شوری وکاهش آن از طریق رنگیزه ها بررسی شد. نتایج نشان داد نمونه استعداد بقاء در دمای 45 درجه سانتی گراد را دارد. بیش ترین برون ریزش آمونیوم در 1% و روز دوم و در شرایط در زیوه، بیش ترین محتوی رنگیزه ای مربوط به کارتنوئید و در شیشه کلروفیل a و کارتنوئید است. بیش ترین میزان کلروفیل a در روز سوم و کارتنوئید ها در روز اول می باشد و نتیجه گیری کلی بدین شکل می باشد که نمونه قابلیت بقاء در خاک های شور و شرایط محیطی گرم و مرطوب را دارد.

این تحقیق برای بررسی تحمل گیاه به تنش شوری در گونه های Agropyron desertorom،tomentellus Bromus  و  Secale montanumانجام گرفت و از هر گونه دو ژنوتیپ انتخاب شد. برای هر گونه آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در 4 تکرار با پنج سطح شوری (شامل غلظت های 200، 100، 0، 300 و 400 میلی مولار) با استفاده از کلرایدسدیم و کلسیم صورت گرفت. این تحقیق در شرایط آزمایشگاهی برای بررسی خصوصیات جوانه زنی در دستگاه ژرمیناتور انجام گرفت. درصد صفات و سرعت جوانه زنی، طول ساقه چه، طول ریشه چه، طول گیاهچه، نسبت S/R، شاخص بنیه بذر و وزن خشک گیاهچه مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتیجه های به دست آمده از مرحله جوانه زنی با اعمال تنش شوری نشان داد که غلظت های بالای تنش، باعث کاهش معنی دار (p<0.01) سرعت جوانه زنی در تمامی گونه ها شده است. هم چنین چاودار از بیش ترین میزان درصد و سرعت جوانه زنی تحت سطوح تیماری در بین گراس ها برخوردار بود. از طرفی با افزایش غلظت های شوری صفات طول گیاهچه، طول ریشه چه و ساقه چه نیز سیر نزولی داشته و شاخص بنیه بذر و وزن خشک گیاهچه نیز در سطوح مختلف شوری اختلاف معنی داری در سطح یک درصد را نشان دادند. آگروپیرون دارای شاخص بالاتری از لحاظ بنیه (Vigour) نسبت به سایر گونه ها بوده ولی در بررسی وزن خشک گیاهچه، آگروپیرون حداقل این صفت را دارا بوده است.