تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
سال:1387 | دوره:39 | شماره:1 |تعداد مقالات:17

بدلیل اهمیت شیر و فرآورده های لبنی در تغذیه و سلامت جامعه، تولید و مصرف این محصولات همواره مورد توجه سیاست گذاران و برنامه ریزان کشور قرار داشته است. سرمایه گذاری در تبلیغات شیر و فرآورده های آن از جمله سیاست بود که در برنامه سوم توسعه در راستای افزایش مصرف شیر مورد توجه قرار گرفت. به دلیل این که کارخانه های تحت پوشش شرکت سهامی شیر ایران (پگاه) به تنهایی بیش از 40 درصد کل شیر عرضه شده به کارخانجات فرآوری را به خود اختصاص می دهند برسی تاثیر سرمایه گذاری این شرکت در تبلیغات و تعیین میزان واکنش تقاضا نسبت به آن، میتواند راه را برای ارزیابی کارایی سیاست های جدید این بخش هموار سازد. در تحقیق حاضر با استفاده از تحلیل های اقتصاد سنجی و روش پارامتر ثابت، به بررسی اثار تبلیغات طی سال های 1380 تا 1384 بر تقاضای چهار محصول شیر، ماست، پنیر و دوغ به ترتیب 0.29، 0.12، 0.23, 0.3، به دست آمد. از بعد سیاست گذاری می توان گفت: استراتژی های بازاریابی اخذ شده در شرکت سهامی شیر پگاه توانسته است بر مقدار تقاضای محصولات مورد مطالعه این شرکت در تمامی استان های تحت پوشش، اثر مثبت و معنی داری داشته باشد. لذا بررسی توامان تاثیر تبلیغات تمامی کاخانه های فعال در صنعت در جهت تعیین سیاست های جدید تبلیغاتی توصیه می گردد.

هدف کلی این تحقیق طراحی الگویی برای یادگیری الکترونیکی در رشته ترویج و آموزش کشاورزی بود. این تحقیق از نظر ماهیت، از نوع پژوهش های کمی، از نظر میزان کنترل متغیرها از نوع غیر آزمایشی و از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی است. جامعه آماری تحقیق را دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته ترویج و آموزش کشاورزی در دانشگاههای دولتی کل کشور تشکیل دادند. ابزار اصلی تحقیق، پرسشنامه الکترونیکی بود. روایی ظاهری و محتوایی ابزار تحقیق با استفاده از نظرات کمیته تحقیق به دست آمد. برای تعیین پایایی ابزار تحقیق و همچنین اطمینان از مشاهده وتکمیل بدون نقص نسخه الکترونیکی پرسشنامه مطالعه راهنما توسط دانشجویان رشته توسعه روستایی انجام گردید جهت تعیین پایایی ابزار تحقیق از روش آلفای کرونباخ استفاده شد. این ضریب برای بخشهای مختلف پرسشنامه بین 0.87 تا 0.95 بدست امد. نتایج نشان داد در بین ویژگیهای لازم برای دانشجویان مجازی، ویژگی اعتماد به نفس و مسئولیت پذیری و در مورد اعضای هیات علمی مدیریت وتشویق نسبت به بقیه ویژگیها از اولویت بالاتری بر خوردار بودند. عوامل موثر در موفقیت نظام آموزش ویارگیری الکترونیکی را می توان به دو دسته عوامل پشتیبانی و محتوا وابزارهای آموزشی دسته بندی کرد. درمیان ابزارهای تعاملات، ابزارهای گروهی دارای اولویتت بالاتری بودند

برای مقابله با مساله محدودیت آب در بخش کشاورزی، گسترش سیستم های آبیاری تحت فشار در اولویت برنامه های توسعه دولت قرار گرفت است. گسترش توسعه این سیستم ها با مشکلات فنی، اقتصادی و اجتماعی متعددی روبروست که منجر به کاهش روند تقاضا برای این سیستم ها شده است. از جمله این مشکلات عدم پذیرش سیستم آبیاری بارانی توسط کشاورزان است. به دلیل عوامل متعدد فردی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی پیرامون کشاورزان، عوامل زیادی در پذیرش یا عدم پذیرش یا عدمپذیرش و تغییر در سیستم تاثیر گذار هستند. بنابرین شناسایی این عوامل و جهت دادن سیاست ها به سمت آنها، از جمله راهکارهای اصلی برای پذیرش تکنولوژی آب اندوز توسط کشاورزان است. بر این اساس، هدف اصلی این مطالعه برسی و تعیین سازه های موثر بر توسعه و پذیرش سیستم های ابیاری بارانی در استان اصفهان است. همچنین در این مطالعه از مدل لاجیت برای توضیح رفتار کشاورزان در مورد عوامل موثر بر پذیرش استفاده شد. نتایج این مطالعه نشان داد که تعداد نیروی کار خانوادگی و تعداد قطعات زمین تاثیر منفی و اندازه مزرعه سواد، شغل کشاورز، شیب زمین، ناهمگون بودن خاک، محدودیت متوسط آب و گرفتن وام بر پذیرش آبیاری بارانی تاثیر مثبت داشتند. همچنین متغیرهای سن کشاورز، نوع بهره برداری از زمین، رسی و شنی بودن خاک، محدودیت بالای آب و دسترسی به کارگر تاثیر معنی داری بر پذیرش آبیاری بارانی نداشتند.

این پژوهش بر مبنای راهبرد پیمایش و با هدف بررسی انگاره هان مرتبط تا رفتار اطلاع یابی کشاورزان گوجه فرنگی کار بخش بادوله (از توابع شهرستان دشتی در استان بوشهر) به انجام رسیده است. روایی پرسشنامه پژوهش به عنوان ابزار گرد آوری داده از سوی کارشناسان امر تایید شده است و پایایی آن نیز بر مبنای محاسبه ضریت آلفای کرونباخ (بین 0.68 تا 0.75 برای بخش های مختلف پرسشنامه) مناسب تشخیص داده شده است. تمامی کشاورزان گوجه فرنگی کار منطقه با دوله مشمول جامعه اماری این پژوهش بوده (N=780) و از بین آنها بر مبنای فرمول کوکران یک نمونه 95 تایی از کشاورزان انتخاب و طرف مطالعه قرار گرفتند. تحلیل داده ها. با کمک نرم افزارSPSS   و با استفاده از روش های آماری مقتضی صورت پذیرفت. در بخش توصیفی، اولویت بندی مقوله ها بر حسب ضریب تغییرات، و چند شاخص تدوین شده نظیر دسترسی به اطلاعات، رضامندی اطلاعاتی، رفتار اطلاع یابی و مناسب اطلاعاتی ارایه شده است. در بخش تحلیلی نیز محاسبه ضرایب همبستگی پیرسون وجود رابطه معنی دار بین برخی متغیرهای پیش بین نظیر سن کشاورزان، سابقه کشاورزان در بخش گوجه فرنگی، شرکت کشاورزان در کلاس های ترویجی، دسترسی اطلاعاتی از یک سو و پیگیری برای کسب اطلاعات از سوی کشاورزان(متغیرملاک) ازسوی دیگر، را نشان داده است. یک معادله خط رگرسیونی، شامل متغیرهای سن کشاورزان، سابقه کشاورزان، درکشت گوجه فرنگی، شرکت کشاورزان در کلاس های ترویجی، دسترسی اطلاعاتی کشاورزان، دریافت وام، عضویت در نهادهای محلی، رضامندی اطلاعاتی و مناسب اطلاعاتی بدست آمده است. ضریب تعیین تعدیل شده (R2ad) نشان داده است که ترکیب خطی این متغیرها حدود 72 درصد از واریانس متغیر وابسته را برآورد می نماید.

هدف کلی این مطالعه پژوهشی که با روش توصیفی – پیمایشی انجام شده است بررسی نگرش کنشگران تولید گندم، تولید نان و مصرف نان و عوامل فرهنگی و اجتماعی است که می تواند بر ضایعات گندم، آرد و نان موثر باشد. جامعه ی آماری این پژوهش را گندمکاران، نانوایان و مصرف کنندگان نان در استانهای تهران، خوزستان، گلستان و کرمانشاه تشکیل دادند که اعضای نمونه با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای چند مرحله ای انتخاب شدند (1500 تولید کننده، 600 نانوا و 6000 خانوار). ابزار اصلی تحقیق، پرسشنامه مخصوص گندمکاران، نانوایان و مصرف کنندگان نان بود که پس از اطمینان از روایی و پایایی آنها به روش مصاحبه حضوری تکمیل شد. بر اساس یافته ها، گندمکاران نگرش مثبتی نسبت به عوامل فرهنگی و اجتماعی دخیل در ضایعات گندم دارند. بین سن، سابقه کار و تصحیلات گندمکاران و میزان ضایعات گندم آنها رابطه ای مشاهده نشد. نانوایان معتقدند که اگر کارگر نانوایی و نانوا بر این باور باشند که باید به نان به عنوان یک نعمت الهی نگریست این باور باعث کاهش ضایعات آرد و نان به عنوان یک نعمت الهی نگریست این باور باعث کاهش ضایعات آرد و نان در نانوایی می شود. ماهر بودن کارگر نانوایی و تناسب تخصص کارگران با نوع کار انها در حد زیاد در کاهش ضایعات موثر است. نگرش نانوایان به نان نیز از عوامل دخیل در افزایش یا کاهش ضایعات نان محسوب می شود. مصرف کنندگان نان نگرش و ادراک درستی از عوامل موثر در ضایعات آن دارند. همچنین نتیجه این تحقیق نشان داد که هر چه سطح تحصیلات مردم بیشتر باشد ضایعات نان نیز بیشتر است. بر اساس، بهترین راهکار برای کاهش ضایعات حاصل از عوامل فرهنگی و اجتماعی آموزش می باشد.

هدف این تحقیق، ارزیابی نیازهای آموزشی حرفه ای مربیان کشاورزان می باشد. این تحقیق از نوع توصیفی – همبستگی است. مربیان کشاورزی مراکز آموزش کشاورزی استان های مازندران و گلستان جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می دهند (104=N) که در نهایت 89 پرسشنامه جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت (89=N). روایی صورتی پرسشنامه با کسب نظرات استادان ترویج و آموزش کشاورزی مورد بررسی و اصلاحات لازم صورت گرفت. پایایی پرسشنامه (24 صلاحیت حرفه ای مربیان) نیز با استفاده از آزموزن آلفای کرونباخ برابر 0.81 به دست آمد. برای ارزیابی نیازهای آموزشی مربیان از مدل ارزیابی نیازهای آموزشی بوریچ استفاده شده است، بدلیل منظور، 24 صلاحیت حرفه ای که از مرور ادبیاتی تحقیق حاصل شده بود با توجه به «میانگین وزنی نمرات تفاوت» (MWDS) برای مربیان کشاورزی رتبه بندی شدند. نتایج توصیفی، نیازهای آموزشی مربیان را به ترتیب اولویت، آشنایی با اینترنت، آشنایی با روش روشهای ارزشیابی، ایجاد و هدایت انگیزه یادگیری در فراگیران و آ شنایی با روش حل مساله نشان می دهد. نتایج حاصل از همبستگی اسپیر می نشان می دهد که بین متغیرهای سن، سابقه تدریس کشاورزی وتعداد دوره های ضمن خدمت گذرانده با میزان نیازهای آموزشی رابطه معنی داری وجود دارد. شایان ذکر است که بین میانگین های میزان نیاز آموزشی در رابطه با فصل پیشنهادی برای آموزش ضمن خدمت نیز تفاوت معنی داری مشاهده شد.

هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل عوامل تاثیر گذار بر مشارکت در زمینه مدیریت شبکه های آبیاری با رویکرد مقایسه دو گروه کشاورزان در شبکه های آبیاری دارای تعاونی آب بران و فاقد آن است. این تحقیق از نوع توصیفی –همبستگی و علی – مقایسه ای می باشد. کشاورزان شبکه های آبیاری در استان خراسان رضوی جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می دهند که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای 235 کشاورز به صورت کاملا تصادفی انتخاب شدند. روایی پرسشنامه از طریق اعضای هیات علمی دانشکده کشاورزی در دانشگاه تربیت مدرس و متخصصان و کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی و شرکت سهامی آب منطقه ای در استان خراسان رضوی پس از چند مرحله اصلاح و بازنگری بدست آمد. پایایی ابزار پژوهش نیز با انجام ازمون مقدماتی از طریق تکمیل 30 پرسشنامه در شبکه آبیاری تبارک آباد قوچان مورد تایید قرار گرفت و ضرایب اطمینان الفای کرونباخ (a) برای بخش های مختلف بین 0.73 تا 0.86 محاسبه  شد. نتایج حاصل از همبستگی پیرسون نشان دار که بین عملکرد کشاورزان در زمینه شیوه های مدیریت آب زراعی، تماس های ترویجی، کانال های ارتباطی، مولفه های سرمایه اجتماعی، نگرش کشاورزان نسبت به تعاونی آب بران با وضعیت مشارکت کشاورزان در زمینه مدیریت شبکه های آبیاری رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. بین میانگین های مشارکت کشاورزان در مدیریت شبکه های آبیاری در دو گروه کشاورزان در شبکه های ابیاری داران تعاونی آب بران و فاقد آن. اختلاف معنی داری به دست آمد. نتایج حاصل از رگرسیون لجستیک گام به گام نیز نشان داد که متغیر های سن کشاورز، درآمد سالیانه، انسجام اجتماعی و وضعیت مشارکت کشاورزان در مدیریت شبکه های آبیاری به عنوان مهمترین عوامل مهمترین عوامل متمایزکننده دو گروه کشاورزان در شبکه های آبیاری دارای تعاونی آب بران و فاقد آن در مجموع توانسته اند %75.8 از کل پاسخگویان را به درستی طبقه بندی کنند.

رایانه و اینترنت در بعد آموزشی و پژوهشی می توانند سطح دانش و توانایی دانشجویان را ارتقا بخشند. تحقیق حاضر با استفاده از روش پیمایشی و با هدف بررسی تاثیرگذار بر استفاده از رایانه و اینترنت در فعالیت های – پژوهشی دانشجویان انجام گردید. جامعه آماری تحقیق را دانشجویان تحصیلات تکمیلی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران تشکیل دادند(N=709) که تعداد 91 نفر از آنها به عنوان نمونه، با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار اصلی تحقیق حاضر پرسشنامه بود که اعتبار آن بر اساس نظرخواهی از برخی از استادان دانشگاه تنظیم شد و پایایی ابزار تحقیق با محاسبه آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت (0.89). طبق نتایج به دست آمده، مهم ترین متغیرهای تاثیر گذار بر استفاده از رایانه و اینترنت از نظر دانشجویان به ترتیب عبارت بودند از: افزایش تعداد رایانه ها در گروه آموزشی، برگزاری منظم و مرتب دوره های آموزش رایانه در گروه آموزشی و برگزاری منظم و مرتب دوره های آموزش زبان انگلیسی در گروه آموزشی. با استفاده از تحلیل عاملی، پنج عامل به عنوان عوامل اصلی تاثیر گذار بر استفاده از رایانه و اینترنت شناسایی شدند. این عوامل عبارتند بودند از عامل نگرشی، عامل فنی، عامل محیطی و عامل مالی که به ترتیب 18.33، 16.78، 13.65، 11.92، و10.08 درصد واریانس کل (70.76درصد) را تعیین کردند.

در این تحقیق با استفاده از روش برنامه ریزی خطی که شامل اطلاعات و آمار مربوط به شاخص کلاسیک (DRC) و سال های 84-1383 می باشد مزیت نسبی ذرت دانه ای در ارتباط با محصولات رقیب در الگوی کشت استان خوزستان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از برآورد شاخص های مزیت نسبی نشان می دهد که ذرت دانه ای در همه شهرستان های استان خوزستان دارای مزیت نسبی است و در %37.5 از شهرستانهای این استان، سطح زیر کشت محصول درت دانه ای در الگوی بهینه کشت، افزانش یافته است. همچنین مقایسه الگوی بهینه کشت حاصل از الگوی بهینه کشت حاصل از الگوهای برنامه ریزی خطی با رتبه بندی محصولات بر اساس شاخص های مزیت نسبی نشان می دهد محدودیت ومیزان دسترسی به منابع، هزینه های متغیر تولید نهاده های قابل تجارت و غیرقابل تجارت و عملکرد منجر به انتقال مزیت نسبی در تولید، از محصولی به محصول دیگر می گردد. فاکتورهایی از قبیل سیاست های حمایتی، تناوب زراعی، محدودیت منابع و نرخ ارز نیز می تواند در مزیت نسبی، ترکیب و مقدار بهینه کشت، موثر باشند.

تحولات صورت گرفته در زمینه فناوری اطلاعات، افزایش جمعیت دانشجوی و نیاز به آموزش های به موقع از عوامل بسیار مهمی هستند که لزوم توجه به یادگیری الکترونیکی را روز به روز بیشتر می کنند. در این راستا آموزش های علمی – کاربردی به دلیل ماهیت خاص خود توجه بیشتری را نسبت به استفاده از فناوری اطلاعات در تدریس و یادگیری (یادگیری الکترونیکی) طلب می نماید. از آنجا که آموزشگران جز مولفه های اساسی در هر نظام آموزشی و نیز، پذیرندگان اصلی استفاده از فناوری اطلاعات جهت یادگیری الکترونیکی به شمارمی روند. از اینرو نگرش آنها نسبت به یادگیری الکترونیکی قابل تامل می باشد. این تحقیق با هدف تحلیل نگرش آموزشگران نسبت به یادگیری الکترونیکی در آموزش های علمی – کاربردی کشاورزی صورت گرفته است. جامعه آماری تحقیق حتاضر را آموزشگران مراکز آموزش جهاد کشاورزی، تشکیل داده است (N=603) دراین راستا 175 آموزشگر به عنوان نمونه آماری از طریق نمونه گیری طبقه ای تصادفی از مراکز آموزش جهاد کشاورزی کشور انتخاب و به شیوه پیمایش مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود و ضریب آلفای کرونباخ برای بخشهای مختلف پرسشنامه بین 0.77 تا 0.89 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق نرم افزار SPSS وبا به کارگیری آمارهای توصیفی، ضریب تغییرات، آزمونهای T  و F ، ورگرسیون صورت گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که متغیرهای سن، میزان استفاده از رایانه، میزان استفاده از اینترنت، صلاحیت های تحقیق در اینترنت، و صلاحیت در ارتباطات الکترونیکی 40.5 درصد از واریانس نگرش نسبت به یادگیری الکترونیکی را تبیین می نمایند. از آنجا که یکی از شرایط مهم توسعه و موفقیت یادگیری الکترونیکی، نگرش مثبت آموزشگران نسبت به این مقوله می باشد، نگرش آنان در این زمینه با استناد به یافته های تحقیق مساعد بوده است.

استفاده از فنون کشاورزان پایدار در قرن حاضر به دلیل وجود مشکلاتی مانند محدودیت مشکل تخریب خاک، اثرگلخانه ای، وابستگی شدید به منابع غیر قابل تجدید، سو تغذیه و قحطی در برخی از کشورهای در حال توسعه ضروری به نظر می رسد و به این جهت ارزیابی میزان پایداری کشاورزی اجتنات ناپذیر است. هدف اصلی این تحقیق توصیفی – پیمایشی ارزیابی پایداری کشاورزی گندم کاران آبی شهرستان سرپل ذهاب با توجه به 12 شاخص الگوی DSR( Driving force- state Response) بود. جامعه آماری تحقیق گندم کاران آبی شهرستان سرپل ذهاب بودند (N=3712) که تعداد 351 نفر از آنها با استفاده از نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. داده های مورد نیاز در تحقیق با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شد که روایی آن با پانل متخصصان و پایایی سوالات روان شناختی نیز با آلفای کرونباخ محاسبه شد. بر اساس نتایج، 11 شاخص از شاخص های مورد مطالعه در سطح پایداری نا چیز قرار داشتند. بر اساس نتایج تحلیل تاکسونومی، پایداری 75 درصد از روستاهای مورد مطالعه در سطح ناچیز و متوسط قرار داشت. نتایج نشان داد که متغیرهای میزان تحصیلات، سطح زیرکشت بقولات، مساحت زمین، تمایل به استخدام کارگر، عضویت در تعاونی و سن کشاورزان می توانند متغیرهای پیش بینی کننده میزان پایداری کشاورزی گندم کاران باشند. بر اساس یافته های تحقیق، استفاده از سیستم های آبیاری تحت فشار، اجرای روش های ارگانیک، افزایش سطح زیر کشت محطولات صنعتی و گسترش تنوع منابع تامین درآمد کشاورزان جهت دستیابی به پایداری کشاورزی پیشنهاد می شوند.

اشتغال و بیکاری دانش آموختگان آموزش عالی یکی از مسایل مورد توجه در کشورهای مختلف است. بررسی شاغلین در بخش های مختلف اقتصادی کشور نشان می دهد که بخش خدمات بیشترین فرصت اشتنغال را برای تحصیل کردگان آموزش عالی مهیا کرده است و بخش های صنعت و کشاورزی در ایجاد شغل موفق عمل ننموده اند. در همین راستا نیاز به مطالعه در زمینه اشتغال فارغ التحصیلان کشاورزی امری مهم به حساب می آید. به این ترتیب تحقیقی با عنوان بررسی و ضعیت اشتغال فارغ التحصیلان تحصیلات تکمیلی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران (پردیس کرج) انجام شد. جامعه آماری این تحقیق شامل فارغ التحصیلان تحصیلات تکمیلی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران (پردیس کرج) ازسال 84- 1380 بود تجزیه و تحلیل با 108 مورد نمونه انجام شد. داده های به دست آمده با استفاده از آمار توصیفی و آمار تحلیلی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. درصد اشتغال فارغ التحصیلان %57.4 می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد که، بین وضعیت اشتغال و سن و اثربخشی برنامه های درسی رابطه معنی داری وجود دارد و وضعیت تاهل و مقطع تحصیلی آنها بر روی آن تاثیر دارد. همچنین بین نوع اشتغال و سن رابطه معنی داری وجود دارد و جنسیت، وضعیت تاهل، مقطع تحصیلی و نحوه استخدامی بر روی آن تاثیر دارد. مقطع تحصیلی بر روی محل اشتغال تاثیر دارد.

هدف کلی این پژوهش بررسی نگرش مصرف کنندگان محصولات کشاورزی ارگانیک و عوامل موثر بر پذیرش آن است . پژوهش از نوع کاربردی، روش پژوهش از نوع توصیفی – پیمایشی و جامعه آماری آن شامل مصرف کنندگان محصولات کشاورزی در پنج استان کشور بود. روش نمونه گیری تصادفی ساده و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران تعداد 416 نفر تعیین گردید. ابزار پژوهش پرسشنامه ای بوده است که روایی (صوری و محتوایی) آن بر اساس نظر جمعی از استادان دانشگاه تهران تایید گردید و پایایی آن با استفاده از کرونباخ  آلفا (a=0.818) تایید شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار spsswin نسخه 11.5 تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها نشان داد از نظر مصرف کنندگان، مهم ترین کانال ارتباطی جهت اطلاع رسانی به مردم رادیو و تلوزیون و مهم ترین روش، عرضه از طریق برچسب های خاص محصولات ارگانیک بوده است. با استفاده از تحلیل عاملی، مهم ترین عوامل موثر در پذیرش محصولات ارگانیک به چهار عامل آموزش و اطلاع رسانی، خدماتی – حمایتی، نظارت و اقتصادی دسته بندی شدند که در مجموع 69.7 درصد از واریانس موجود را تبیین نمودند.

برنامه ریزی محلی به منزله اصلی بنیادین و بخشی از کل توسعه همه جانبه روستایی و به مثابه کوششی با ابتکار عمل محلی، در فرآیند تعامل و هم اندیشی انسان های فعال و پویای محلی با هم ، با دولت و با تشکل های غیردولتی، ریشه در تاریخ کهن جهان، بویژه ایران باستان، مصر و یونان، دارد. برنامه ریزی محلی با رویکرد آموزشی ترویجی، ریشه در موقعیت های گوناگون طبیعی، موضوعی و دیگر مقتضیات زمانی و مکانی دارد. گر چه دست آوردهای ناموفق چالش برانگیز ناشی از پافشاری مدیران دولتی در جهت تحکم قدرت و اختیار و استمرار تصدیگری سازمانی و یا باورهای ضعیف آنان نسبت به توانمندی و قابلیت های منابع انسانی محلی، موجب شکست های مکرر بسیاری از طرح ها و برنامه ها، شده است. اما ضرورت پایداری بخش کشاورزی و ماندگاری جامعه روستایی در عرصه وسیع روستا، موجب گردید تا از طریق منطقه ای کردن برنامه های آموزشی، با هدف روشنگری جمعیت کثیر مولد روستایی کشاورز و بهره گیری شایسته و قانونمند از مجموعه کنشگران بومی و محلی در قالب سامانه ای مشخص، به مهترین سوال یعنی چگونگی رسیدن  به تطابق و توازن میان قابلیت های محلی و مراتب برنامه ریزی محلی ترویجی پاسخ شایسته ای داده شود. به منظور تحقق این هدف، پژوهشی ازنوع پارادیم کمی با ماهیت کاربردی – توسعه ای ، طراحی و اجرا گردید: جامعه آماری این پژوهش را دو گروه اصلی کنشگران (محلی و دولتی) از استان مازندران، شهرستان بابل، بخش لاله آباد، در ده زیر گروه، تشکیل داده اند. حجم نمونه 581 نفر انتخاب گردید. پرسشنامه تحقیق شامل دو قسمت کلی برای دو گروه، تشکیل داده اند. حجم نمونه آماری بود که بطور مجزا، از هر گروه نظرخواهی صورت گرفت . نتایج حاصل از توصیف و تحلیل داده های تحقیق با اختصار به شرح زیر، بیان می شود: تفاوت نظرات گروه های کنشگر محلی و دولتی و طبقات آنان، پیرامون پی آمدهای برنامه ریزی محلی، ضرورت حضور تمام وقت جمعی از کنشگران محلی (کارشناسان کشاورزی، کشاورزی نمونه و خبره محلی معتمدین و ریش سفیدان) در مسوولیت دهیاری، دهداری، بخشداری، ترکیب شورای اسلامی و هیات مدیره تعاونی های محلی، معنی دار می باشد. همچنین پیرامون، ضرورت تعامل کنشگران با همدیگر و رعایت مراتب واگذاری تدریجی برنامه های آموزش روستاییان به این هسته، تفاوت معنی دار در نظر است دیده نشد.

این تحقیق با هدف بررسی نگرش دانشجویان رشته های کشاورزی نسبت به دوره کارآموزی صورت گرفته است. به لحاظ روش شناختی این تحقیق به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق آن دسته از دانشجویان دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران را شامل شده که دوره کارآموزی خود را در سال تحصیلی84-1383 گذرانده بودند (N=150). برای گرد آوری داده ها از روش سرشماری و یک پرسشنامه محقق ساخته بهره گرفته شده است. روایی محتوایی پرسشنامه از سوی گروهی از اعضای هیات علمی ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه تهران مورد تایید قرار گرفته است. پایایی پرسشنامه نیز با توجه به ضریب آلفای کرونباخ بدست آمده (برابر با 0.82)، مناسب تشخیص داده شد. تحلیل داده های گردآوری شده از طریق نرم افزار spss10.5 صورت گرفت. یافته های تحقیق حاکی از این است که تفاوت معنی داری بین دانشجویان مورد مطالعه در ارتباط با نگرش نسبت به دستاوردهای دروه کارآموزی بر حسب متغیرهای گروه بندی جنسیت، ارتباط استاد درس در طول دروه، برگزاری جلسه توجیهی، شیوه انتخاب محل کارآموزی و رشته تحصیلی، وجود دارد. همچنین یافته های تحقیق نشان داده اند که بین متغیرهای میزان اهمیت دوره کارآموزی نزد پرسنل و مدیریت محل کارآموزی، استفاده از ایده ها و آموزه های کارآموزان، پرداختن به فعالیت های حرفه ای و عملی، میزان ارتباط فعالیت های انجام داده در طول دوره با آموخته های دانشگاهی، میزان رضایت از دوره کارآموزی، میزان حضور در محل کارآموزی، تناسب محل کارآموزی با رشته تحصیلی، امکان انتخاب داوطلبانه فعالیت های متنوع از سوی کارآموز، امکان استفاده از امکانات و تجهیزات محل کارآموزی با نگرش دانشجویان به دستاوردهای دوره کارآموزی رابطه مثبت معنی داری وجود دارد.

این تحقیق با هدف کلی تعیین مولفه های سنجش توانمندی مربیان مراکز آموزش وزارت جهاد کشاورزی انجام شده است. نوع تحقیق پیمایشی بوده که توسط پرسشنامه محقق ساخته پس از سنجش روایی صوری (دیدگاه صاحب نظران) و پایایی (ضریب آلفای کرنباخ89.53%=) به انجام رسیده است. جامعه آماری تحقیق مربیان مراکز آموزش وزارت جهاد کشاورزی می باشند، که تعداد آنها بر اساس آمار موجود 490 نفر است، که از بین آنها نمونه گیری طبقه ای تصادفی (مراکز از جنبه کیفیت تدریس مربیان توسط موسسه آموزش عالی علمی کاربردی به سه دسته درجه 1، 2، 3 تقسیم شده اند) صورت گرفته و حجم نمونه 107 نفر برآورد گردید. نتایج حاصل بیانگر میزان توانمندی مطلوب مربیان در بسیاری از گویه های سنجش توانمندی بود. تحلیل عاملی برای متغیرهای تحقیق با 62.517 درصد تبیین واریانس، تعداد 6 عامل؛ تصمیم گیری، عملکرد شغلی، کفایت وجودی، رشد حرفه ای، منزلت و نقش را معرفی نمود. همچنین توانمندی مربیان بر اساس میانگین محاسبه شده در جنبه های مختلف از قبیل؛ تصمیم گیری، رشد حرفه ای، منزلت، اختیار، عملکرد شغلی، نقش و کفایت شخصی در سطوح مناسبی قرار داشت. نتایج آزمون مقایسه میانگین ها نیز تفاوت معنی داری را در مراکز (درجه 1 تا 3) از نظر عوامل توانمندی نشان نداد.

کاربرد بی رویه نهاده های شیمیایی و مصرف نامناسب منابع آبی، موجب ناپایداری کشاورزی در منطقه مرودشت استان فارس به عنوان قطب تولید گندم گردیده است. از این رو برای تحقق تولید پایدار این محصول، طراحی الگوی ارتباطی متناسب برای مصرف بهینه نهاده های شیمیایی و آب به منظور تولید پایدار گندم در این منطقه الزامی است. بدین منظور، یک پژوهش میدانی با بهره گیری از روش پیمایش مقطعی انجام شد که با رورش نمونه گیری هدفمند سه روستای خیرآّباد، عزآباد و تاج آباد از توابع دهستان محمدآباد شهرستان مرودشت، برای پژوهش انتخاب گردید. جمعیت نمونه با فرمول کوکران تعیین شد و تعداد 90 گندم کار برای مطالعه مشخص شد. برای گردآوری داده ها از «سه گوشه سازی» استفاده گردید که شامل انجام مشاهده؛ به منظور بررسی سیمای کلی منطقه، مصاحبه عمیق برای شناسایی زوایای مختلف مسایل مرتبط با پایداری زیست بوم و تعیین حد بهینه مصرف نهاده های شیمیایی برای دستیابی به شاخص های پایداری، و پیمایش بود که از این روش برای بررسی وضعیت پایداری تولید گندم و عوامل موثر بر آن، استفاده شد تا با تحلیل نتایج آن به تدوین الگوهای ارتباطات متناسب اقدام شود. روایی صوری ابزار جمع آوری اطلاعات (پرسشنامه) توسط 4 نفر از صاحب نظران تایید گردید و به منظور سنجش پایایی آن، از یک مطالعه راهنما در خارج از منطقه مورد مطالعه استفاده شد. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون کروسکال والیس، تحلیل خوشه ای و تحلیل همبستگی استفاده شد. یافته های این پژوهش نشان داد که تفاوت های بارز سه گروه گندم کار منطقه موجب می شود که توصیه به مصرف بهینه نهاده های شیمیایی و آب با یک الگوی ارتباطی و اطلاع رسانی یکسان امکان پذیر نباشد. لذا با طراحی سه الگوی ارتباطی و اطلاع رسانی، شرایط تحقق تولید پایدار گندم، برای منطقه مرودشت ترسیم گردید که این الگوها در مقاله تشریح شده اند.