مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران
سال:1379 | دوره:6 | شماره:1 (پیاپی 21) |تعداد مقالات:12

تجویز بیش از اندازه دارو و یا تجویز چند دارو برای یک بیماری به عنوان یک اصل کلی در پزشکی از نظرعلمی توصیه نمی شود. هر چند بررسیها نشان داده اند که مصرف توام چند دارو به ویژه از گروه های مختلف دارویی و در موارد مقاوم به درمان اگر با دقت انجام گیرد نه تنها سودمند بلکه ضروری است. 28 تا 35 درصد کل بیمارانی که به هر دلیل به پزشکان مراجعه می کنند از یک بیماری روانی رنج می برند اغلب بیماران روانی زمانی که بیماریشان شدت و پیچیدگی بیشتری پیدا می کند به روانپزشکان ارجاع می شوند. شاید به این دلیل روانپزشکان بیش از سایر متخصصان ناگزیر از تجویز چند دارو با هم باشند. در روانپزشکی داروهایی که بیشتر همراه هم تجویز می شوند به ترتیب: 1- ضد افسردگی ها و بنزودیازپین ها (25%)، 2- ضد پسیکوزها و ضد افسردگی ها (17%) و 3- لیتیوم و ضد افسردگی ها (8%) هستند. در میان بیماران روانپزشکی، مبتلایان به مانیا بیش از سایرین به مصرف توام چند دارو برای کنترل نشانه های بیماریشان نیاز دارند. امروزه از یک سو با توجه به ویژگیهای دارویی داروهای روانگردان و از سوی دیگر با توجه به پیچیده تر شدن درمان دارویی در روانپزشکی به ویژه افزایش گروه بیماران مقاوم به درمان، به دست آوردن آگاهی و دانش کافی و روز آمد نمودن آنها در زمینه کاربرد توام داروها برای روانپزشکان امری ضروری گردیده است. در این نوشتار محدودیت ها، مشکلات، منطق و شیوه کاربرد توام داروهای روانگردان در بیماری های روانی، به ویژه در مانیای حاد در پرتو پژوهش های انجام شده به بحث گذاشته شده است.

هدف: اختلال افسردگی یکی از شایعترین اختلالهای روانپزشکی و از علل شایع ناتوانی ها و مرگ زودرس است. این اختلال همچنین باعث افزایش هزینههای اقتصادی تحمیل شده به فرد و جامعه میگردد. هدف از اجرای این بررسی مقایسه هزینه های مستقیم و غیر مستقیم بیماری در افراد افسرده با جمعیت کلی، دفعات مراجعه به پزشک، دفعات انجام بررسیهای پاراکلینیک و روزهای غیبت از محل کار یا تحصیل در مدت یکسال می باشد. روش: 100 بیمار افسرده (67% زن و 33% مرد) و 100 نفر غیر افسرده (66% زن و 34% مرد) که از نظر سن، میزان تحصیلات و وضعیت شغلی مشابه بودند به کمک یک پرسشنامه جمعیت شناختی مورد بررسی قرار گرفتند. داده های پژوهش به کمک شیوه های آمارتوصیفی و آزمون t مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که دو گروه از نظر شمار مراجعه های پزشکی (غیر از مراجعه های روانپزشکی)، شمار بررسی های آزمایشگاهی و روزهای غیبت از محل کار و تحصیل تفاوت معنی داری با یکدیگر داشتند.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی رابطه میان عوامل تنش زا، میزان توکل به خدا و نشانگان استرس در دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران و تهران انجام شده است.روش:408  نفر (234 مرد، 174 زن) از دانشجویان یاد شده که به شیوه نمونه گیری تصادفی انتخاب شده بودند مورد بررسی قرار گرفتند. میانگین سنی آنان 4/22 سال (انحراف معیار 45/3) و در مقاطع مختلف تحصیلی علوم پایه، فیزیوپاتولوژی، بالینی و کارورزی بودند. داده های پژوهش به کمک پرسشنامه شاخص میزان توکل، پرسشنامه عوامل تنشزا و پرسشنامه نشانگان استرس گردآوری شده و به کمک روشهای آماری مورد توصیفی، آزمون های آماری تحلیل واریانس، آزمون تعقیبی شفه و آزمون t تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند.یافته ها: یافته هانشان داد که 1/44% دانشجویان مورد بررسی دارای استرس کم، 31.1% دارای استرس متوسط و 8/24% دارای استرس زیاد بوده اند. از میان عوامل تنش زا، ترس از مردود شدن در امتحان ها، مرگ یکی از بستگان نزدیک و دعوای شدید با پدر به ترتیب درصد بیشتری از دانشجویان را تحت تأثیر قرار داده است. در زمینه نشانگان استرس، نگرانی، اضطراب و کمرویی بیش از سایر نشانه ها توسط آزمودنیهای پژوهش گزارش گردیده است. مقایسه نمرات دانشجویان در پرسشنامه توکل با نمرات آنان در پرسشنامه نشانگان استرس نشان داد که با بالا رفتن نمرات آنان در پرسشنامه توکل، نمرات آنان درپرسشنامه نشانگان استرس کاهش یافته است. همچنین 1/69% از دانشجویان در پرسشنامه توکل، از بیشترین نمره ممکن (200)، 152 نمره را به دست آوردند.

هدف: در این پژوهش 49 مورد از ترس های مرضی کودکان و نوجوانان در 7 گروه: مدرسه هراسی، گذر هراسی و ازدحام، ترس از حیوانات، ترس از فضاهای بسته، ترس از پزشک و وابسته های پزشکی، ترس از پدیده ها، ترس از موقعیت های اجتماعی و ترس از امتحانات مورد بررسی قرار گرفتند.روش: آزمودنی های پژوهش را 240 نفر (120 دختر و 120 پسر) 21-14 ساله تشکیل داده اند که از میان دانش آموزان دبیرستانی و پیش دانشگاهی با روش نمونه گیری خوشه ای - تصادفی برگزیده شده اند و داده ها به کمک روشهای آماری توصیفی و آزمون آماری t تحلیل گردید.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که ترس از موقعیت های اجتماعی بیشترین نمرات را در میان سایر مقوله های ترس به خود اختصاص می دهد. پس از آن ترس از حیوانات، ترس از پزشک و وابسته های آن، مدرسه هراسی، گذر هراسی و ترس از پدیده ها به ترتیب اهمیت قرار دارند. نمرات دختران دانش آموز هم از نظر تعداد موارد ترس و هم از نظر شدت ترس بیشتر از پسرها بود.

هدف: بررسی ها نشان داده اند که می توان اندازه «پلک زدن چشم» را که جزیی از «بازتاب از جا پریدن» است به وسیله محرک های هیجانی تغییر داد. محرک های خوشایند اندازه پلک زدن را کاهش میدهند، در حالی که محرک های ناخوشایند باعث افزایش آن می شوند.روش: بررسی حاضر به کمک یک مجموعه از قطعه فیلم های دو دقیقه ای، در سه دسته خوشایند، ناخوشایند و خنثی به بررسی چگونگی تغییر بازتاب از جا پریدن در 22 زن و مرد 45-18 ساله پرداخت. یافته ها: یافته های پژوهش کاهش معنی دار این بازتاب را در خلال قطعه فیلمهای خوشایند و افزایش این بازتاب را در خلال قطعه فیلم های ناخوشایند نشان دادند. با این وجود، یکی از دو قطعه فیلم ناخوشایند که یک فیلم پزشکی درباره نمایش جزئیات عمل جراحی ناخن شست پا بود، به جای افزایش بازتاب، آن را بازداری کرد. این نکته به عنوان یک یافته علمی برای طرح این موضوع مورد بحث قرار میگیرد که تنها محرک ناخوشایندی که افزایش بازتاب از جا پریدن را تضمین می کند، محتوای ترس آور دارد. محرک هایی که جنبه چندش آور دارند، ممکن است یک نوع «کند شدگی» ادراکی و هیجانی را موجب شوند که به کاهش اندازه بازتاب بیانجامد.

هدف: یافته های عصب - روانشناسی (نوروپسیکولوژی) نشان می دهد که توانایی خواندن واژه های کوتاهی که شیوه نگارش آنها سرنخ روشنی از شیوه درست خواندن آنها ارایه نمی دهد آخرین توانایی است که در بیماری های از میان برنده یاخته های مغزی از بین می رود. بر این پایه، در فارسی آزمونی ساخته شد که دارای 50 واژه است، مقیاس هوش کلامی (مهک) نامگذاری شد.روش: این مقیاس خودساخته بر روی 154 نفر از جمعیت شهر شیراز (76 زن، 78 مرد) هنجاریابی گردید و آزمون هوشی ماتریس های پیشرونده ریون به عنوان ملاک خارجی برای تعیین رابطه نمره های آزمون خواندن واژه ها و هوشبر عمومی به کار برده شد. همچنین در این پژوهش، آزمون پیشرونده محاسبه ریاضی نیز به کار گرفته شد و افزون بر بدست آوردن هنجار این آزمون بر روی نمونه مورد بررسی ضریبهای همبستگی این آزمون با آزمون های یاد شده نیز به دست آمد. سال های تحصیلات گذشته فرد نیز مورد بررسی قرار گرفت.یافته‎ها: نتایج نشان دهنده ارتباط مثبت و معنی دار میان نمرات خواندن واژه ها و آزمون ریون و میزان تحصیلات بود. همچنین نتایج نشان داد که آزمون پیشرونده محاسبه ریاضی نیز می تواند در معاینات بالینی در کنار آزمون خواندن واژه ها به کار برده شود.

مقدمه: در پدید آمدن تصادف های رانندگی چهار عامل انسانی، جاده، وسیله نقلیه و محیط موثرند. در 90 تا 95% تصادف های رانندگی ایران، عامل انسانی مسئول رخداد آنها شناخته شده است. در میان عوامل انسانی می توان به نادیده گرفتن مقررات و خطاهای رانندگی، نگرش های ترافیکی نادرست، خستگی و خواب آلودگی، مصرف مواد مخدر و الکل، رانندگی در ساعات سیاه (آخر شبها، اوایل صبح، بعد از ناهار)، رانندگی جوانان به ویژه در آخر شبها، تعطیلات آخر هفته و با حضور همسالان اشاره کرد. روش: در این نوشتار به روش کتابخانهای، بررسیهای انجام شده و گزارش های ارایه شده توسط سازمانهای جهانی پیرامون علت تصادف های رانندگی در جهان و ایران بازنگری شده است. یافته: مقایسه تصادف های رانندگی ایران و سایر کشورها نشان میدهد که در سالهای 1375-1373 برعکس بسیاری از کشورها، تصادف های ایران 55% رشد داشته است. همچنین شاخص مربوط به تعداد قربانیان تصادفات ایران چند برابر شاخص مشابه در کشورهای دیگر است. بیشترین قربانیان در ایران در سنین فعال 50-20 سالگی و در عابرین پیاده دیده می شود.نتیجه: به منظور پیشگیری از تصادف های رانندگی باید یک برنامه جامع طراحی شود. با توجه به نقش مهم عوامل انسانی، برای آموزش دانش آموزان، رانندگان و رهگذران برنامه ای پیشنهاد شده است.

هدف: افت تحصیلی زود هنگام و پیامدهای رفتاری - اجتماعی ناشی از آن یکی از مشکلات مهم دانش آموزان، به ویژه در مقطع راهنمایی است. در این بررسی عوامل روانی - اجتماعی و آموزشی موثر بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان شاهد در مقطع راهنمایی استان همدان مطالعه شد. روش: 889 نفر دانش آموز شاهد و نیز 151 دانش آموز غیر شاهد مدارس شاهد با استفاده از روش پیمایشی و با به کارگیری مقیاس سنجش عزت نفس کوپر اسمیت، پرسشنامه محقق ساخته سنجش نگرش به عوامل آموزشی و مقیاس سنجش افسردگی کودکان(CDS)  مورد بررسی قرار گرفتند. داده های پوهش به کمک تحلیل رگرسیون چند متغیری، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نشان دادند که از میان متغیرهای مرتبط با فرضیه های پژوهش، عواملی چون بعد خانوار، میزان عزت نفس و افسردگی دانش آموزان، میزان رضایتمندی از مادر و طول مدت غیبت پدر می توانند تغییرات واریانس نمرات معدل تحصیلی دانش آموزان را تبیین نمایند.