مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران
سال:1385 | دوره:12 | شماره:1 (پیاپی 44) |تعداد مقالات:15

مقدمه: هدف اصلی این پژوهش، دستیابی به تجربه های مشترک زنده خانواده های دارای بیمار روانی می باشد. مواد و روش کار: در این بررسی پدیدار شناختی، 31 خانواده دارای بیمار روانی و بستگان درجه یکی که با وی زندگی می کردند، به روش نمونه گیری در دسترس گزینش شدند. ابزار گرد آوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختاری با پرسش های باز و ضبط صوت بود. پس از پایان مصاحبه، محتویات نوار بر روی کاغذ باز نویسی شد. تحلیل داده ها با بهره گیری از شیوه جیورجی انجام شد. یافته ها: یافته های پژوهش بازتاب تجربه های خانواده های دارای بیمار روانی بود که در چهارچوب چگونگی برخورد با پدیده ”بیماری روانی“، تاثیرات عینی و ذهنی آن و تجربه های مربوط به درمان و مراقبت از بیماران روانی طبقه بندی و ارایه شد. نتیجه گیری: ابتلای یکی از اعضای خانواده به بیماری روانی، فشار، نگرانی و تغییرات منفی چشمگیری بر خانواده وارد می کند.

مقدمه: این پژوهش با هدف بررسی میزان شیوع مشکلات روانپزشکی در افراد 15 سال و بالاتر مناطق روستایی استان خوزستان انجام شد. مواد و روش کار: این بررسی از نوع توصیفی- مقطعی بود و در آن 4513 نفر که به صورت تصادفی- خوشه ای از مناطق روستایی انتخاب شده بودند، به کمک پرسش نامه سلامت عمومی، بررسی شدند. برای تحلیل داده ها، روش های آمار توصیفی، آزمون t و خی دو به کار برده شد. یافته ها: این بررسی میزان شیوع مشکلات روانپزشکی را 28.7% (مردان 23% و زنان 33%) نشان داد و ارتباط معنی داری میان جنس، سن، سواد و وضعیت تاهل با داشتن مشکلات روانپزشکی به دست آمد. نتیجه گیری: شیوع مشکلات روانپزشکی در مناطق روستایی خوزستان بالاتر از سایر مناطق است.

مقدمه: در این پژوهش اثربخشی مدیریت وابستگی و درمان شناختی- رفتاری در درمان بیماران وابسته به مواد افیونی که تحت درمان نگهدارنده با نالترکسون بودند، ارزیابی شد.مواد و روش کار: 90 بیمار وابسته به مواد افیونی 20 تا 49 ساله مراجعه کننده به مرکز روانپزشکی ایران که سم زدایی شده بودند و داروی نالترکسون را به عنوان درمان نگهدارنده دریافت می کردند به تصادف و به مدت 16 هفته در یکی از سه گروه درمانی نالترکسون به تنهایی، نالترکسون با مدیریت وابستگی و نالترکسون با درمان شناختی- رفتاری قرار گرفتند. پیش از شروع مداخله های درمانی، آزمودنی ها با چک لیست شدت اعتیاد ارزیابی شدند. در پایان مداخله، هر سه گروه بار دیگر با چک لیست شدت اعتیاد مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده های به دست آمده با روش های آماری تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر، تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی توکی تحلیل شدند.یافته ها: مقایسه سه گروه از نظر سطح ریزش، میزان همکاری و نمرات چک لیست شدت اعتیاد نشان دهنده تفاوت معنی دار بین سه گروه بود. تغییرات معنی دار آماری به وجود آمده نشان دهنده اثربخشی مدیریت وابستگی و درمان شناختی- رفتاری در افزایش همکاری، کاهش ریزش و کاهش نمرات چک لیست شدت اعتیاد بود.نتیجه گیری: برنامه مدیریت وابستگی به سرعت مصرف مواد را کاهش می دهد اما اثرات آن بعد از درمان کاهش پیدا می کند. تاثیر درمان شناختی- رفتاری در کاهش مصرف مواد تا ماه ها پس از پایان درمان ادامه می یابد.

مقدمه: در این پژوهش اثربخشی روش های شناختی- رفتاری در درمان مردان مبتلا به اختلال نعوظی نوع اضطراب عملکردی مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش کار: در یک طرح آزمایشی تک موردی و طرح خط پایه چند گانه، پنج آزمودنی مرد به مدت 3-2 ماه در طول 9 تا 11 جلسه به همراه همسرانشان شرکت داده شدند. آزمودنی ها به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و پس از تعیین خطوط پایه در متغیرهای وابسته، به ترتیب وارد مرحله درمان شدند. شاخص بهبودی در هر یک از متغیرها، سیر نزولی منحنی در مرحله درمان نسبت به خط پایه در نظر گرفته شد. این شاخص‏ ها توسط ابزارهای مصاحبه بالینی، مقیاس خود سنجی اضطراب (SUD) برای سنجش میزان اضطراب جنسی، برگه روز نگار برای ثبت زمان نعوظ، پرسش نامه باورهای غیر منطقی و مقیاس درجه بندی انگیزه همسران مورد ارزیابی قرار گرفتند.یافته‏ ها: روش های شناختی- رفتاری در کاهش اضطراب جنسی، کاهش شناخت های نا سازگارانه و افزایش زمان نعوظ موثر بود.نتیجه گیری: روش های شناختی- رفتاری در درمان اختلال نعوظی نوع اضطراب عملکردی کارآیی دارند.

مقدمه: هدف این پژوهش بررسی اثر لیوتیرونین در کاهش اختلال حافظه بیمارانی که الکتروشوک می‎ گیرند بود.مواد و روش کار: در یک آزمون بالینی دو سو کور، 40 نفر از بیماران زن 50-20 ساله مراجعه کننده به بیمارستان ایران که بر پایه تشخیص روانپزشک به علت افسردگی کاندید دریافت الکتروشوک بودند، به تصادف در دو گروه آزمون و گواه قرار گرفتند و پس از انجام آزمون حافظه، برای گروه آزمون لیوتیرونین و برای گروه گواه ویتامین B12 تجویز شد. پس از گرفتن 6 جلسه الکتروشوک به صورت سه بار در هفته، دوباره آزمون ها اجرا و مقایسه انجام شد. داده ‎ها به کمک آزمون t تحلیل گردید.یافته ها: تفاوت حافظه گروه گواه در مرحله پیش از اجرای الکتروشوک و پس از آن معنی ‎دار، ولی این تفاوت در مورد گروه لیوتیرونین غیر معنی دار بود. نتیجه گیری: در بیماران افسرده کاندید الکتروشوک می‎ توان با تجویز لیوتیرونین میزان اختلال حافظه را کاهش داد.

مقدمه: نظر به تاثیر متغیرهای اجتماعی- اقتصادی و فرهنگی بر شیوه تربیت فرزندان و نقش شیوه های تربیتی در اندیشه، رفتار و میزان کارآمدی تحصیلی و اجتماعی آنان، بررسی حاضر با هدف ارزیابی و آزمون موارد یاد شده در خانواده های تهرانی انجام شده است.مواد و روش کار: در یک بررسی توصیفی- مقطعی، 240 دانش آموز سال سوم راهنمایی (120 پسر و 120 دختر) از سه منطقه شهری تهران (مناطق 3، 11 و 19) به روش نمونه گیری خوشه ای- چند مرحله ای انتخاب شدند. برای ارزیابی پس زمینه اجتماعی- فرهنگی، چهار متغیر جمعیت شناختی به شرح زیر به کار برده شد: محل سکونت خانوار، شمار فرزندان، محل تولد والدین و میزان تحصیلات والدین. برای ارزیابی شیوه تربیتی از پرسش نامه اقتدار تربیتی بهره گرفته شد. سبک یادگیری نیز با پرسش نامه سبک یادگیری کولب سنجیده شد. موفقیت تحصیلی با معدل امتحانات نهایی دانش آموزان ارزیابی گردید. داده ها به کمک روش آماری تحلیل واریانس، روش تعقیبی شفه، رگرسیون چند متغیره و ضریب همبستگی پیرسون تحلیل گردیدند.یافته ها: شیوه تربیت مستبدانه در جنوب شهر شایع تر بود. بین شیوه تربیت مقتدرانه و نمره های  بالاتر تحصیلی همبستگی مثبت و معنی دار دیده شد. آنالیز واریانس نشان داد که شیوه مقتدرانه بیشتر با سبک یادگیری نظریه پرداز همراه است.نتیجه گیری: در خانواده های تهرانی، پس زمینه اجتماعی- فرهنگی با شیوه تربیت فرزند رابطه دارد و خانواده های مناطق جنوب شهر بیشتر از رویکرد مستبدانه استفاده می کنند. شیوه تربیت فرزند نیز به نوبه خود با سبک یادگیری و موفقیت تحصیلی فرزندان رابطه داشته و رویکرد مقتدرانه با سبک یادگیری نظریه پرداز و موفقیت تحصیلی بیشتر همراه است.

مقدمه: این پژوهش با هدف مقایسه مکانیسم‎ های سازگاری نوجوانان 15 تا 17 ساله کانون اصلاح و تربیت تهران با دانش ‎آموزان (15 تا 17 ساله) منطقه شش تهران انجام شد.مواد و روش کار: در یک بررسی توصیفی– مقطعی، همه 105 نوجوان کانون (81 پسر و 24 دختر) و 372 نوجوان از مدارس منطقه شش تهران (181 پسر و 191 دختر)، که به روش نمونه‎ گیری خوشه‎ای- تصادفی انتخاب شده بودند، پرسش نامه مقیاس سازگاری نوجوانان را پر کردند. این ابزار 18 راهبرد و 3 سبک سازگاری را نشان می ‎دهد. تحلیل داده ها به کمک آزمون های ANOVA و t انجام شد. یافته‎ ها: پسران و دختران غیر بزهکار از سبک سازگاری کارآمد بیشتر از سبک ارجاع به دیگران و از سبک اخیر بیشتر از سبک سازگاری نا کارآمد استفاده کردند. پسران بزهکار دو سبک سازگاری کارآمد و ارجاع به دیگران را بدون تفاوت معنی دار با هم و هر یک از این دو سبک را بیشتر از سبک سازگاری نا کارآمد به کار گرفتند. دختران بزهکار هر سه سبک سازگاری را بدون تفاوت معنی دار با هم به کار بردند. پسران بزهکار از هر سه سبک سازگاری بیشتر از پسران غیر بزهکار بهره گرفتند. دختران بزهکار از سبک سازگاری کارآمد کمتر، از سبک سازگاری نا کارآمد بیشتر و از سبک سازگاری ارجاع به دیگران، بدون تفاوت معنی دار با دختران مدارس بهره گرفتند. نتیجه گیری: سبک‎ های سازگاری پسران بزهکار، در همه زمینه‎ ها گسترده تر از دختران است و توانایی بالاتری در به کارگیری منابع بیرونی دارند. دختران بزهکار الگوی بسیار ناموثری از سازگاری دارند و شاید همین الگوی ناموثر، آنها را پذیرای آسیب‎ های اجتماعی کرده است.

مقدمه: این پژوهش با هدف مقایسه برخی ویژگی های مهارت حل مساله اجتماعی در دانش آموزان دارای ناتوانی یادگیری و دانش آموزان عادی دبستانی شهر تهران انجام شده است. مواد و روش کار: 60 دانش آموز (30 نفر در هر گروه) از پایه های سوم، چهارم و پنجم دبستان شهر تهران بررسی شدند. گروه مبتلا به ناتوانی یادگیری به روش نمونه گیری در دسترس و گروه عادی به روش تصادفی خوشه ای انتخاب و از نظر متغیرهای سن، جنس، پایه تحصیلی و بهره هوشی همتا سازی شدند. داده ها به کمک مصاحبه با آموزگار، پرونده دبستان یا درمانگاه، آزمون ماتریس های پیش رونده ریون کودکان و آزمون موقعیت های مبهم اجتماعی به صورت مصاحبه انفرادی به دست آمد. داده ها به کمک آزمون های آماری t مستقل و خی دو تحلیل شدند.یافته ها: دو گروه در هدف حل مساله، احساس ناخوشایند نسبت به همسال و ادراک خودکار آمدی در اثبات قدرت و توانمندی با یکدیگر تفاوت آماری معنی دار داشتند. نتیجه گیری: کودکان دارای ناتوانی یادگیری در موقعیت های حل مساله اجتماعی، هدف های اجتماع گرایانه که مهم ترین آن ها حل مساله می باشد را دنبال نمی کنند و هدف های اجتماعی و ادراک خودکار آمدی آن ها در راستای پاسخ های رفتاری کناره گیری یا پرخاشگری است.

مقدمه: این پژوهش با هدف بررسی ارتباط میان درک از مرکز کنترل و فرسودگی شغلی در روان پرستاران انجام شده است.مواد و روش کار: در یک بررسی مقطعی، همه کارکنان پرستاری بیمارستان روانپزشکی ایران بر پایه پرسش نامه های فرسودگی شغلی مازلاک و مقیاس درک از مرکز کنترل راتر ارزیابی شدند. داده ها به کمک آزمون های آماری خی دو و ضریب همبستگی پیرسون تحلیل شدند.یافته ها: میزان کلی فرسودگی شغلی در پرستاران مورد بررسی در بعد خستگی هیجانی، متوسط، در بعد مسخ شخصیت، پایین و در بعد کفایت شخصی، متوسط بود. میزان فرسودگی شغلی در افراد با درک از مرکز کنترل داخلی و خارجی تفاوت معنی دار آماری داشت و در گروه دوم میزان فرسودگی شغلی بالاتر بود. نمره مقیاس درک از مرکز کنترل راتر با میزان خستگی هیجانی و میزان مسخ شخصیت ارتباط معکوس و با سن و سابقه کار ارتباط مستقیم داشت. هم چنین خستگی هیجانی با ساعت کاری فرد دارای رابطه مستقیم بود. نتیجه گیری: به کمک مقیاس درک از مرکز کنترل می توان خطر فرسودگی شغلی را پیش بینی کرد.

مقدمه: با توجه به نقش اپیوییدها و داروهای مهارکننده گیرنده های اپیوییدی در ترشح دوپامین، اثر افزودن این دارو در درمان اسکیزوفرنیا بررسی شد.مواد و روش کار : این بررسی به صورت کار آزمایی بالینی دوسوکور انجام شد. روزانه نالترکسون (50 میلی گرم دو بار در روز به 17 بیمار مبتلا به اسکیزوفرنیا) و یا دارونما (دو بار در روز به 17 بیمار مبتلا به اسکیزوفرنیا) به درمان نگهدارنده با داروی آنتی سایکوتیک آنان افزوده شد. بیماران در آغاز بررسی، هفته سوم و هفته ششم به کمک مقیاس علایم منفی و مثبت ارزیابی شدند.یافته ها: در بیماران گروه نالترکسون بهبودی در علایم مثبت از هفته سوم تا هفته ششم و نیز بهبودی در علایم منفی از هفته اول تا هفته سوم دیده شد. نتیجه گیری: نالترکسون تفاوت معنی دار با دارونما در کاهش علایم مثبت و منفی بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا ندارد.

مقدمه: هدف پژوهش تعیین فراوانی اختلال بیش فعالی با کمبود توجه در سابقه والدین کودکان مبتلا به این اختلال بود.مواد و روش کار: به روش نمونه گیری در دسترس، والدین 150 کودک زیر 16 سال (31 دختر و 119 پسر) مبتلا به اختلال بیش فعالی با کمبود توجه که در سال های 1381 و 1382 به درمانگاه های روانپزشکی کودک و نوجوان دانشگاه علوم پزشکی ایران مراجعه نموده بودند بررسی شدند. تشخیص این اختلال در فرزندان بر پایه تشخیص بالینی و معیارهای چک لیست DSM-IV انجام شد. سابقه این اختلال در والدین نیز به کمک معیارهای چک لیست DSM-IV و مصاحبه روانپزشکی بررسی شد. داده ها به کمک روش های آمار توصیفی تحلیل گردیدند. یافته ها: سابقه این اختلال در 76% والدین وجود داشت. در 20% موارد هر دو والد و در 56% موارد یکی از آنها دارای سابقه مثبت بودند. فراوانی سابقه اختلال در پدران (56%) بیشتر از مادران (40%) بود.نتیجه گیری: عوامل وراثتی می توانند در سبب شناسی این اختلال دخالت داشته باشند.

مقدمه: هدف پژوهش حاضر معرفی الگوی فراشناختی وسواس و بررسی میزان کارآیی و اثربخشی الگوی فراشناختی ولز در درمان اختلال وسواسی- اجباری بود.مواد و روش کار: در یک بررسی تک موردی آزمایشی از نوع خط پایه چند گانه فرآیند درمان بر روی یک آزمودنی (زن) انجام شد. آزمودنی در مرحله پیش از درمان (خط پایه) و جلسه آخر درمان (جلسه هشتم) مقیاس وسواسی - اجباری ییل براون، مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس، مقیاس واحد ناراحتی ذهنی، پرسش نامه کنترل افکار، مقیاس نگرش های نا کارآمد و آزمون عزت نفس را تکمیل نمود. افزون بر این آزمودنی سه مقیاس اول را در جلسه های اول و چهارم درمان و دوره پیگیری پس از درمان دوباره تکمیل نمود.یافته ها: در مقیاس ییل براون نمره آزمودنی از 38 در مرحله پیش از مداخله درمانی به 8 در مرحله پس از مداخله کاهش یافت. هم چنین میزان افسردگی، اضطراب و استرس وی کاهش نشان داد. نمره آزمودنی در مقیاس SUD از 9 در مرحله پیش از مداخله به نمره 3 در مرحله پس از مداخله کاهش یافت.نتیجه گیری: رویکرد درمانی مبتنی بر مدل فراشناختی ولز در درمان اختلال - وسواسی اجباری موثر بوده است.