مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران
سال:1382 | دوره:9 | شماره:1 (پیاپی 33) |تعداد مقالات:13

هدف: در پژوهش حاضر عوامل روانشناختی تأثیر گذار در اختلال های کنشی جنسی مورد بررسی قرار گرفته است. روش: به کمک یک طرح پس نگر - توصیفی 66 بیمار متاهل مبتلا به اختلال های کنشی جنسی مراجعه کننده به درمانگاه انستیتو روانپزشکی تهران، درمانگاه تخصصی درمان اختلال های جنسی و دو مطب خصوصی روانپزشک به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای به کاربرده شده، تشخیص قطعی روانپزشک، مصاحبه بالینی، فرم ویژگی های جمعیت شناختی، پرسش نامه محقق ساخته سنجش عوامل روانشناختی اختلال های کنشی جنسی بوده است. تجزیه و تحلیل داده ها به کمک روش آماری توصیفی انجام گرفته است. یافته ها: این بررسی نشان داد که نبود آموزش کافی در مورد فعالیت جنسی و اطلاعات ناکافی جنسی؛ پیش نوازش ناکافی؛ ناسازگاری در ارتباط به طور کلی؛ باورهای جنسی نادرست؛ ارتباط ضعیف درباره نیازها یا اضطراب های جنسی هریک از طرفین؛ وجود اختلال جنسی در شریک جنسی؛ اضطراب در مورد عملکرد جنسی و ترس از عدم موفقیت در رابطه جنسی؛ روابط خانوادگی آشفته و تربیت محدود کننده والدین؛ داشتن تجارب نامطلوب پیش از ازدواج؛ احساس گناه درباره آمیزش جنسی و مغایرت داشتن آن با مذهب؛ اضطراب و افسردگی از شایع ترین عوامل روانشناختی در اختلال های کنشی جنسی می باشند. نتیجه: عوامل روانشناختی (عوامل زمینه ساز، آشکارساز و نگهدارنده) در بروز و تداوم اختلالهای جنسی نقش دارند.

هدف: هدف از اجرای این پژوهش تعیین الگوی ابتلا به انواع اختلال های روانپزشکی در وابستگان درجه یک کودکان مبتلا به کمبود توجه - بیش فعالی (ADHD) و بررسی عوامل خطر ژنتیکی - خانوادگی در افراد مبتلا به این اختلال بوده است. روش: 227 خویشاوندان درجه یک (120 والد و 107 خواهر و برادر) 60 کودک و نوجوان مبتلا به 5 ADHD تا 17 ساله مورد ارزیابی قرار گرفته اند. تشخیص بالینی ADHD و اختلال های همراه در بیماران با مصاحبه بالینی روانپزشک و جدول تشخیصی K-SADS انجام شده است. بررسی وجود اختلال ADHD و سایر اختلال های روانپزشکی بر پایه معیارهای تشخیصی DSM-IV در افراد خانواده بیماران و با استفاده از مصاحبه روانپزشکیSADS ، K-SADS و Wender انجام شده است. یافته ها: شایع ترین اختلال های روانپزشکی در بستگان کودکان مورد بررسی به ترتیب: اختلال های افسردگی 7/51%، ADHD 48/3%، اختلال های اضطرابی 7/41% و اختلال وسواسی اجباری 25% بود. شایع ترین اختلال های همراه در مبتلایان به ADHD به ترتیب: اختلال های بی اختیاری ادرار 3/38%، اختلال وسواسی اجباری 7/31%، اختلال های اضطرابی 30% و اختلال های تبک و توره 7/26% بوده و در گروه سنی نوجوانان شیوع اختلال های دو قطبی 5/37% بود. نتیجه: شیوع بالای ADHD در خانواده مبتلایان نشان دهنده تاثیر عامل ژنتیکی قوی اختلال می باشد. وجود اختلال های همراه در مبتلایان و شیوع بالای اختلال های خلفی و اضطرابی در خانواده بیماران مبتلا به ADHD می تواند نشان دهنده یک زمینه ژنتیکی مشترک بین این اختلال و زیر گروه هایی ازADHD  باشد که از نظر عوامل خطر، سبب شناسی و پاسخ درمانی متفاوت هستند.

هدف: بررسی حاضر به منظور ارزیابی فراوانی اختلال های رفتاری در میان کودکان خانواده های تک فرزند و چند فرزند انجام شده است. روش: برای ارزیابی فراوانی این اختلال ها 837 دانش آموز مدارس ابتدایی شهر تهران شامل 422 کودک تک فرزند و 415 کودک چندفرزند از طریق نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای مورد بررسی قرار گرفتند. پرسش نامه علایم کودکان (CSI-4) را پدران و مادران، همچنین آموزگاران برای هر دانش آموز به طور جداگانه تکمیل کردند. داده های پژوهش به کمک آزمون های آماری خی دو و رگرسیون تحلیل گردید. یافته ها: این بررسی نشان داد که میزان فراوانی اختلال سلوک بر اساس گزارش پدران و مادران و اختلال کمبود توجه - بیش فعالی و سایر اختلال های رفتاری بر اساس گزارش آموزگاران در کودکان خانواده های چندفرزند به مراتب بیشتر از تک فرزند می باشد. همچنین بود یا نبود یکی از والدین در تفاوت اختلال های رفتاری یاد شده بین کودکان تک فرزند و چند فرزند دخالت دارد. به طوری که تعامل دو عامل تک فرزندی و تعداد والدین تغییر دهنده میزان فراوانی اختلال های مربوطه می باشد. نتیجه: این باور که فراوانی مشکلات رفتاری در کودکان خانواده های تک فرزند بیشتر است، در این پژوهش تایید نشد.

هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی میزان اثر بخشی آموزش مهارت های اجتماعی بر رفتار سازگارانه کودکان عقب مانده ذهنی خفیف انجام شده است. روش: 28 دانش آموز که بر پایه آزمون هوش و کسلر کودکان، عقب مانده ذهنی خفیف تشخیص داده شده و دارای سطوح سازگاری پایین در خرده مقیاس های مهارت های زندگی روزمره و مهارت های اجتماعی شدن مقیاس واینلند، با هوش بهر 63 تا 67 و در گروه سنی 11 سال و 10 ماه بودند، انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش (n=14) و گواه (n=14) تقسیم شدند. نخست هریک از آزمودنی ها به کمک فهرست مهارتهای اجتماعی و دو خرده مقیاس مهارت های زندگی روزمره و مهارت اجتماعی شدن مقیاس واینلند ارزیابی شدند. سپس آموزش مهارت های اجتماعی به مدت 5/2 ماه در 15 جلسه آموزشی برای آزمودنی های گروه آزمایش اجرا شد. در پایان دوره آموزش و 2 ماه پس از آن، همه آزمودنی ها دوباره به کمک ابزارهای یاد شده ارزیابی شدند. یافته ها: تحلیل داده ها نشان داد که گروه آزمایش پس از پایان جلسات آموزشی، بهبود معنی داری را در زمینه رفتار سازگارانه (مجموع مهارت های زندگی روزمره و مهارت اجتماعی شدن) و مهارت های اجتماعی پیدا کرده است. بررسی پیگیری نیز نشان داد که بهبودهای به دست آمده از آموزش، 2 ماه پس از پایان آموزش نیز همچنان حفظ شده است. نتیجه: آموزش مهارت های اجتماعی سبب افزایش رفتار سازگارانه کودکان مبتلا به عقب ماندگی خفیف ذهنی می شود.

هدف: این پژوهش با هدف سنجش دانش پزشکان عمومی درباره اختلال تبدیلی و سایر اختلال های پزشکی انجام شده است. روش: آزمودنی های پژوهش را 136 نفر از پزشکان عمومی تشکیل داده اند که به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شده بودند. ابزار پژوهش پرسشنامه ای عبارت از بیست پرسش در بردارنده شرح حال بیماران فرضی و پرسش هایی درباره تشخیص و درمان بود. نتایج 136 پاسخنامه، که پیش از شرکت در دو دوره بازآموزی مدون روانپزشکی برای پزشکان عمومی، تکمیل نموده بودند، با استفاده از آزمون های آماری کولوموگوروف - اسمبرنوف، من - ویتنی و کروسکال - الیس تحلیل شد. یافته ها: بیشتر پزشکان علیرغم به دست آوردن نمره بالا در پرسش های مربوط به تشخیص پزشکی، در پاسخ به پرسش های مربوط به تشخیص اختلال تبدیلی نمره پایینی به دست آورند، به طوری که به پرسش های مربوطه به تشخیص صرع کاذب، فلج تبدیلی و کوری تبدیلی تنها به ترتیب 24، 16 و 22 درصد آزمون شوندگان به درستی پاسخ دادند. میانگین این نمرات در گروه های مختلف از نظر جنس و دانشگاه محل تحصیل تفاوت معنی داری نداشت. اما با افزایش سن و مدت فراغت از تحصیل، سطح نمرات کاهش می یافت که این کاهش فقط در مورد تشخیص اختلال تبدیلی معنی داری بود. نتیجه: برپایه یافته های پژوهش حاضر دانش پزشکان مورد بررسی در زمینه تشخیص موارد پزشکی در سطحی مطلوب است. اما در زمینه تشخیص اختلال تبدیلی از این نظر در سطح پایینی بوده اند.

هدف: هدف از نگارش نوشتار حاضر، گزارش مورد غیرمتعارفی از اختلال تجزیه ای به شکل رفتار چرخشی تکرار شونده همراه با افت عملکرد تحصیلی و روش های درمانی به کار برده شده بوده است. روش: مورد گزارش شده دانشجوی مرد 22 ساله ای است که از 10 سالگی رفتارهای چرخشی همراه با خیال پردازی داشته به دلیل صرف وقت بسیار زیاد برای این رفتار دچار افت تحصیلی گردیده است. درمان بیمار با بهره گیری از روش های خودبازنگری، انجام آرامش عضلانی، انجام کارهای منحرف کننده ذهن و به کارگیری روش توقف فکر و تنبیه آغاز گردیده و با آموزش جرات آموزی و برخی روش های رفتاری ادامه یافت. یافته ها: پس از پایان برنامه درمان و بررسی پیگیری 8 ماه پس از آن رفتار چرخشی از میان رفته و رفتارهای میان فردی وی با دیگران بهبود چشمگیر یافته بود.نتیجه: روش های شناختی - رفتاری می توانند در کاهش علایم و بهبودی اختلال تجزیه ای موثر باشند.

هدف: این پژوهش تاثیر یوگا را به عنوان یک شیوه درمانی در بیماران وسواسی - اجباری به همراه داروهای رایج درمان این اختلال ارزیابی می کند. روش: 20 بیمار (13 زن و  7مرد) 21 تا 53 ساله که دست کم 4 ماه داروهای درمان بیماری وسواسی - اجباری را مصرف نموده ولی بهبودی کاملی پیدا نکرده بودند، به کمک یوگا مورد درمان قرار گرفته و با بهره گیری از آزمون وسواس یل – بروان (YBOCS)، 1.5 ماه پس از آغاز یوگا درمانی، 3 و 6 ماه پس از آن، ارزیابی آنها انجام پذیرفت. یافته ها: میانگین YBOCS که در آغاز درمان 24.11±2.15 بود در ماه های 5/1، 3 و 6 پس از آغاز یوگا به ترتیب 18±2.18، 15±2.29 و 11.56±1.49 کاهش یافت. تغییرات معنی دار آماری به وجود آماده نشان دهنده میزان اثر بخشی این شیوه درمانی است. نتیجه: یوگا می تواند در درمان بیماران مبتلا به اختلال وسواسی - اجباری مقاوم به درمان موثر باشد.

هدف: بررسی حاضر به منظور درک معنای حمایت از دیدگاه بیماران سرطانی تحت شیمی درمانی، خانواده هایشان و همچنین پرستاران و پزشکان انکولوژیست انجام شد. بدین منظور به بررسی معانی و برداشت هایی پرداخته شده است که بیماران و خانواده هایشان و پرستاران و پزشکان از پدیده "حمایت شدن" و "حمایت کردن" دارند. روش: داده ها به روش کیفی و به کمک مصاحبه های نیمه ساختاری از 10 نفر بیمار و خانواده هایشان و 8 نفر پرستار و پزشک فوق متخصص انکولوژی گردآوری شد. آنها تجربه خود را از درک حمایت و حمایت داده شده به طور تشریحی، توصیف کردند. مصاحبه های ضبط شد و سپس با بررسی عمیق گفته های شرکت کنندگان در پژوهش براساس روش نظریه زمینه ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: یافته ها نشان دادند که حمایت یک نیاز حیاتی و چند بعدی است و باید پیوسته به مددجویان ارائه شود. بیماران و خانواده هایشان عدم درک حمایت از سوی کارکنان ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی - درمانی می دانستند. اولویت کارهای حمایتی از دیدگاه مددجویان حمایت های روحی - روانی بود. پرستاران و پزشکان حمایت جسمی را در اولویت اول قرار دادند و تمام اقدام های بالینی خود را با حمایت یکسان دانستند. در حالی که در مقایسه با مفهوم مراقبت، حمایت بسیار ژرف و گسترده تر است. نتیجه: حمایت، فرآیند تعامل اجتماعی است. این تعامل نخست با برقراری ارتباط همدلانه و ایجاد یک شبکه ایمنی برای سامانه مددجو پدید می آید و سپس براساس معنی خاصی که از بیماری و درمان برای وی صورت می گیرد، توانمندی لازم را در زمینه های مختلف جسمی، روحی - روانی و اجتماعی کسب می نماید. بیماران سرطانی ایرانی و خانواده هایشان از نداشتن حمایت و شبکه ایمنی از سوی پزشکان و پرستاران خود گله مندند که ضرورت توجه، بازنگری و بازآموزی نوینی را در این راستا ایجاب می نماید.

هدف: هدف از این پژوهش بررسی میزان شیوع سو رفتار در دانش آموزان دوره راهنمایی خرم آبد و تعیین عوامل موثر بر آن بوده است. روش: 240 نفر از دانش آموزان (117 دختر و 123 پسر) پایه های اول، دوم و سوم دوره راهنمایی که به تصادف انتخاب شده بودند در یک پژوهش توصیفی – مقطعی بررسی شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه کودک آزاری و بی توجهی بود. داده ها به کمک روش های آماری توصیفی و آزمون آماری X2 تحلیل گردیدند. یافته ها: نتایج نشان داد که بیشترین فراوانی سوء رفتار مربوط به سو رفتار عاطفی نسبت به فرد مورد بررسی و به ترتیب از سوی پدر، مادر، خواهر و برادر در هر دو گروه پسران و دختران بوده است (91.6%). سوء رفتار بدنی در دختران و پسران 58.2% است که بیشترین والدین و برادر گزارش شده است. سوء رفتار جنسی با فراوانی 38 نفر تنها در دختران (32.5%) گزارش شد. همچنین بین وضعیت مالی خانواده، ترتیب تولد، بیماری روانی و اعتیاد افراد خانواده، میزان معاشرت افراد خانواده و سو رفتار جسمی و عاطفی ارتباط معنی دار دیده شد. بین سن والدین و سوء رفتار عاطفی و بدنی و نیز بین میزان تحصیلات، شغل والدین و سوء رفتار عاطفی ارتباط معنی داری دیده نشد. نتیجه: سوء رفتار با کودکان در خانواده ها شایع است و بیشترین میزان سو رفتار از سوی پدران و مادران اعمال می شود.

هدف: این پژوهش به بررسی میزان آگاهی و نگرش دانش آموزان درباره اثرات مصرف سیگار و ارتباط آن با سیگار کشیدن دانش آموزان پیش دانشگاهی پرداخته است. روش: داده های پژوهش به کمک یک پرسشنامه جمعیت شناختی و اطلاعات در سال تحصیلی 78-1377 از  4023دانش آموز پیش دانشگاهی (2018 دختر، 2005 پسر) از 64 مدرسه که به روش خوشه ای - تصادفی از مدارس شهر تهران انتخاب شده بودند گردآوری شد. یافته ها: 42% دختران و 39.5% پسران دست کم یکی از چهار اثر رفع دلشوره و اضطراب، تقویت ذهن، رفع خستگی، رفع عصبانیت را به سیگار نسبت می دادند. در این میان شایع ترین باور در هر دو گروه "رفع عصبانیت" بوده است. بین تعداد باورها و همچنین وجود هر یک از باورهای یاد شده با سیگاری شدن و تجربه مصرف سیگار ارتباط قوی معنی داری در هر دو گروه دختران و پسران وجود داشت. تنها 28% پسرها و 8/30% دخترها از کلیه عوارض مورد پرسش مانند سرطان، کاهش طول عمر، بیماری های قلبی - عروقی، پیری زودرس و چروکیدگی پوست، زخم معده، به خطر افتادن سلامت اطرافیان آگاهی داشتند. آگاهی شمار بیشتری از عوارض یاد شده سیگار، همچنین آگاهی از هریک از عوارض سیگار ارتباط معکوس و معنی داری با سیگاری بودن و تجربه کشیدن سیگار داشت که این ارتباط در دختران قوی تر بود. نتیجه: این بررسی نشان داد که آگاهی نوجوانان و جوانان از پیامدهای زیانبار مصرف سیگار سبب دوری آنان از این ماده می شود و با مصرف آن را کاهش می دهد.