برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی
سال:1389 | دوره:2 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

بقای هر سازمان به وجود کارکنان سالم آن بستگی دارد، البته سالم نه فقط از نظر جسمی، بلکه از نظر ابعاد گوناگون سلامتی. از این روی، این موضوع از دیرباز مورد توجه پژوهشگران علم مدیریت قرار گرفته است و تاکنون تحقیقات زیادی در زمینه سلامت جسمی، روانی، معنوی و... و تاثیر آنها بر ابعاد مختلف کار کارکنان و مدیران در سازمان ها انجام گرفته است، اما موضوع سلامت اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد بسیار پراهمیت سلامتی، هنوز به میزان قابل توجهی مورد توجه پژوهشگران علم سازمان و مدیریت قرار نگرفته است.این تحقیق، به بررسی تاثیر میزان سلامت اجتماعی بر میزان رضایت شغلی کارکنان در شرکت لیزینگ ایران خودرو می پردازد. در این تحقیق، میزان سلامت اجتماعی و رضایت شغلی کارکنان به وسیله پرسشنامه های استاندارد سنجیده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش رگرسیون چندمتغیره استفاده شده که نهایتا فرضیه اصلی این پژوهش مورد تایید قرار گرفته است.

این پژوهش به بررسی یکی از مهمترین موضوعات مطرح جامعه با عنوان احساس شادکامی اجتماعی می پردازد زیرا اساس شادکامی بر نگرش و ادراکات فرد مبتنی است و به حالتی اشارت دارد که از تجربه هیجان های مثبت و خشنودی از زندگی نشأت می گیرد. به لحاظ نوع روش تحقیق، پژوهش حاضر از نوع تحقیقات همبستگی می باشد که در آن برای رسیدن به اهداف تحقیق از دو روش اسنادی و پیمایشی استفاده شد. بدین صورت که در بخش نظری از کتابها، مجلات و تحقیقات پیشین استفاده شد و در بخش میدانی برای سنجش میزان شادکامی و عوامل تاثیرگذار بر آن از تکنیک پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق شامل افراد 15 تا 65 سال ساکن در نواحی شهری و روستایی استان مرکزی است و حجم نمونه آن 2000 نفر است. نتایج حاصل از ترکیب گویه ها درباره احساس شادکامی اجتماعی در بین پاسخگویان نشان می دهد که احساس شادکامی در بین 18.5 درصد از پاسخگویان در حد کم و خیلی کم می باشد و در مقابل 19.5 درصد پاسخگویان از احساس شادکامی بالایی برخوردار هستند و 62 درصد هم احساس شادکامی خود را در سطح متوسط ارزیابی کرده اند. اما عوامل تبیین کننده شادکامی اجتماعی بر طبق مدل تحلیل مسیر، نشان می دهد که در ابتدا متغیر امید به آینده وارد معادله شده است، این متغیر دارای ضریب رگرسیونی 0.32 بر متغیر شادکامی اجتماعی می باشد و به عنوان مهمترین متغیر تاثیرگذار بر شادکامی اجتماعی می باشد. متغیرهای بعدی به ترتیب عبارتند از: احساس مقبولیت اجتماعی (با ضریب 0.28)، ارضای نیازهای عاطفی (با ضریب 0.26)، بالا رفتن سن افراد (با ضریب 0.08-)، احساس عدالت توزیعی (با ضریب 0.07)، فضای مناسب اخلاق عمومی (با ضریب 0.06)، عدم احساس محرومیت (با ضریب 0.05)، احساس امنیت (با ضریب 0.05) و پایبندی به ارزشهای دینی (با ضریب 0.11)". در مجموع، متغیرهای مذکور توانسته اند 0.55 درصد از تغییرات یا وایانس متغیر شادکامی اجتماعی را تبیین کنند.

در دهه اخیر یکی از عوامل موثر در موفقیت سازمان ها، دانش آفرینی بوده که اندیشمندان مختلفی مخصوصا در حوزه مدیریت به آن پرداخته اند. بر این اساس در مقاله حاضر تلاش شده است تا ضمن بررسی تطبیقی میزان دانش آفرینی در دانشگاههای اصفهان و پزشکی اصفهان، تاثیر عواملی چون تعامل اجتماعی، فرهنگ سازمانی و سرمایه اجتماعی بر میزان دانش آفرینی تحلیل شود.روش تحقیق، پیمایشی بوده و جامعه آماری اعضای هیات علمی دانشگاه اصفهان و علوم پزشکی اصفهان به تعداد 1136 نفر بوده که از این تعداد، 288 نفر بر اساس فرمول کوکران و به شیوه نمونه گیری تصادفی مطبق انتخاب گشته اند.روش های آماری مورد استفاده، شامل آزمونهای T،F  و تحلیل مسیر بوده و برای محاسبه ضرایب مسیر، از برآوردهای روش Amos graphics استفاده شده است. کلیه آمارها و اطلاعات بدست آمده از پرسشنامه، از طریق نرم افزار Spss17، صورت پذیرفته است.در مجموع، نتایج بدست آمده نشان می دهد که اولا: در دانشگاه اصفهان، میانگین دانش آفرینی بیشتر از دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بوده و ثانیا: بر اساس نتایج تحلیل مسیر صورت گرفته، به ترتیب اثرات کل متغیرهای تعامل اجتماعی، فرهنگ سازمانی و سرمایه اجتماعی بر متغیر میزان دانش آفرینی، معنی دار بوده و متغیرهای یاد شده توانسته اند، 35 درصد تغییرات متغیر وابسته را تبیین نمایند.

با توجه به این که جوانان به عنوان نیروهای فعال جامعه محسوب می شوند و نقش خطیری را در سازندگی کشور ایفاء می کنند، امروزه یکی از مباحثی که در حوزه مطالعات مربوط به جوانان مطرح است، سلامت روان آنان است. از این رو، بررسی عوامل اثرگذار در میزان سلامت روان به منظور تقویت عوامل ارتقاء دهنده سلامت حائز اهمیت است. از آنجا که حمایت اجتماعی به عنوان یکی از مهم ترین عوامل اثرگذار در سلامت روان مطرح شده، در این پژوهش، هدف، بررسی نقش این حمایت ها در میزان سلامت روان جوانان است.روش بررسی، تلفیقی از روش کتابخانه ای و میدانی است. در بررسی میدانی 320 نفر از کارمندان جوان شهرداری تهران با استفاده از پرسشنامه حمایت اجتماعی کاترونا و راسل و نیز پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند.فرضیات مربوط به رابطه مثبت حمایت اجتماعی با میزان سلامت روان جوانان تایید شد. یافته ها همچنین رابطه منفی و معکوس حمایت اجتماعی با ابعاد افسردگی، اختلال کارکرد اجتماعی و اضطراب و بی خوابی جوانان را تایید و رابطه حمایت اجتماعی با بعد نشانه های جسمانی سلامت روان جوانان را رد کرد. فرضیه پژوهش در مورد تفاوت معنی دار میزان سلامت روان جوانان متعلق به پایگاه های اجتماعی ـ اقتصادی مختلف تایید شد. همچنین یافته ها نشان داد که بین میزان سلامت روان و نیز میزان حمایت اجتماعی جوانان از نظر وضعیت تاهل تفاوت معنی دار وجود ندارد.

اعتماد بین مردم و دولت یکی از عوامل ضروری برای اداره امور بهتر کشور، رشد و توسعه بیشتر و تامین نیازهای مردم است. امروزه دولت ها نمی توانند بدون داشتن حمایت مردمی و پشتوانه اعتماد مردم به تنهایی کشور را اداره نمایند، زیرا زمان اداره کشور با زور، اجبار و استبداد به پایان رسیده است. بر اساس نظریات و تئوری های علمی یکی از عوامل مهم تاثیرگذار بر افزایش اعتماد سیاسی، احساس رضایت از زندگی و رفاه اجتماعی- اقتصادی در بین مردم است.این مقاله که برگرفته از تحقیقی است که به روش پیمایشی در سال 1386 در بین 441 نمونه از شهر تهران صورت گرفته، نشان می دهد که اعتماد سیاسی 52% پاسخگویان بالا و 32% درحد متوسط است و اعتماد به نظام سیاسی بالاتر از اعتماد به نهادهای سیاسی و کنشگران سیاسی است. پنج فرضیه طرح شده که در زمینه های نگرش مردم نسبت به دولت، عملکرد سازمان ها برای تامین رفاه اجتماعی آنان، رضایت از زندگی و امید به آینده بودند، تایید شدند. تحقیق نشان داد که اگر دولت خواهان افزایش اعتماد سیاسی است باید در زمینه ایجاد رفاه اجتماعی مردم تلاش بیشتر نموده و رضایت آنان را جلب نماید.

جهانی شدن پدیده پیچیده ای است که دارای تاثیرات گسترده ای است و پدیده ای پیچیده و چند بعدی است که آثار آن قابل تسری به فعالیت های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، حقوقی، فرهنگی، نظامی و فن آوری است. به همین دلیل، اصطلاح "جهانی شدن" معانی متفاوتی به خود گرفته است. در یک سر طیف جهانی شدن را نیرویی مقاومت ناپذیر و بی خطر برای تامین رفاه اقتصادی و اجتماعی مردم سراسر جهان می دانند و در سر دیگر طیف آن را باعث مشکلات و مسایل روزگار مردم معاصر می دانند و مورد سرزنش قرار می دهند. پس ضرورت بررسی فرآیند جهانی شدن کاملا محسوس است. این مقاله بر آن است تا ضمن بررسی پدیده جهانی شدن و چالش ها و دستاوردهای آن، تاثیر آن را بر توسعه اجتماعی را بررسی کند.

بررسی نظریه ها و رویکردهای مختلف مرتبط با توسعه محله ای در طول صد سال اخیر به نحو کاملی حکایت از تفوق فرهنگ اجتماعی محله بر دیگر جنبه های آن دارد، بطوری که بررسی مشخصه ها و مفهوم برنامه ریزی محله- مبنا نشان می دهد که رویکرد مذکور به جای مداخله کالبدی صرف چند متخصص با فرضیه های ساده اندیشانه، بر پایه برنامه ریزی فرایندگرا، تعامل محور و گام به گام با ظرفیت سازی، سرمایه اجتماعی و مشارکت مردمی در جستجوی تعامل اجتماعی، تسهیل گری و توانمندسازی است. بر این اساس، در این پژوهش پس از بررسی مفاهیم نظری پیرامون موضوع تحقیق، به بررسی ظرفیت های سرمایه اجتماعی در محله فیروزسالار شهر گوگان در استان آذربایجان شرقی در چارچوب رویکرد دارایی-مبنا پرداخته شده است. در این مقاله تمایل به مشارکت که پیش نیاز ضروری برنامه ریزی محله- مبنا است، به عنوان متغیر وابسته و سایر ظرفیت های سرمایه اجتماعی بعنوان متغیرهای مستقل با روش پیمایش مورد سنجش قرار گرفته است. جامعه آماری پژوهش را کلیه ساکنان محله فیروزسالار شهر گوگان تشکیل می دهند، که نمونه آماری بر اساس فرمول ری و پارکر 94 نفر تعیین شد. یافته ها نشان می دهد که بین شاخص های سرمایه اجتماعی، همبستگی بالا و مثبتی با تمایل به مشارکت وجود دارد و بین ارزیابی از مشکلات محله و تمایل به مشارکت رابطه معنی دار و معکوسی وجود دارد. مهمترین عامل در تمایل به مشارکت، بعد از امنیت با تاثیر علی 0.819، انسجام اجتماعی با تاثیر علی 0.669 می باشد و کمترین عامل تاثیرگذار نیز، هنجارهای اجتماعی با تاثیر علی 0.0239 می باشد. اعتماد اجتماعی با تاثیر علی 0.665، سومین عامل و مشکلات محله چهارمین متغیر اثرگذار بر تمایل به مشارکت می باشند، که با ضریب تاثیر 0.191- بر تمایل به مشارکت در جهت معکوس عمل می کند، یعنی با کاهش مشکلات تمایل به مشارکت افزایش می یابد. میانگین بی قدرتی (3.09)، متوسط به بالا بوده و پنجمین متغیر اثرگذار بر مشارکت با تاثیر علی 0.0551، بعد از مشکلات محله است. بین احساس بی قدرتی و تمایل به مشارکت رابطه مثبت وجود دارد و افرادی که احساس بی قدرتی بیشتری می نمایند، تمایل به مشارکت نزد آنان بیش از سایرین است. در بین متغیرهای مستقل نیز بیشترین تاثیر علی با مقدار 0.573- میان انسجام اجتماعی و اعتماد اجتماعی وجود دارد. بطورکلی سنجش انسجام اجتماعی در روابط با همسایه ها و اعتماد با تمام ابعادش (بین شخصی، نهادی و تعمیم یافته) نشان می دهد که در محله فیروزسالار، انسجام درونی، سبب کاهش اعتماد تعمیم یافته شده است.