شیلات
سال:1395 | دوره:69 | شماره:4 |تعداد مقالات:11

آئروموناس هیدروفیلا عامل بیماری سپتی سمی هموراژیک در ماهیان آب شیرین مخصوصا کپورماهیان می باشد. این باکتری تحت تاثیر چندین فاکتور، ایجاد بیماری می کند که مکانیسم های ایجاد بیماری توسط این باکتری ناشناخته است. ژن های حدت مهمترین فاکتور بیماری زایی در باکتری آئروموناس هیدروفیلا می باشند. در این مطالعه 30 جدایه باکتری با روش های بیوشیمیایی رایج و ردیابی ناحیه ژنی 16S rDNA از طریق PCR به عنوان آئروموناس هیدروفیلا شناسایی گردید. بعد از تایید 30 جدایه، تشخیص و بررسی ژن های حدت (آئرولیزین aerA، الاستاز ahyB و لیپاز Lip) با پرایمرهای اختصاصی هر ژن در آئروموناس هیدروفیلا صورت گرفت. بیشترین فراوانی (%70) متعلق به ژن الاستاز بوده و ژن آئرولیزین نیز کمترین فراوانی را (53.3%) نشان داد. بر اساس وضعیت حضور این سه ژن حدت با روش PCR، هشت الگوی ژنی مختلف برای جدایه های باکتری حاصل گردید، به نحوی که الگوی ژنی lip+/ ahyB+/ aerA+ از بیشترین فراوانی (33.3%) و الگوی ژنی lip+/ ahyB-/ aerA+ از کمترین فراوانی (3.3%) برخوردار بود.پس از چالش بچه ماهی های کپور معمولی با آئروموناس هیدروفیلاهای دارای هر یک از 8الگوی ژنی مختلف میزان تلفات در گروه ها مشخص گردید. بیشترین تلفات در بچه ماهی های تزریق شده با الگو های ژنی lip+/ ahyB+/ aerA- و lip-/ ahyB+/ aerA+ نسبت به دیگر گروه ها و گروه کنترل مشاهده شد.در ماهیان تلف شده علائم تیرگی بدن، کوتاه شدن سرپوش آبششی و خونریزی پتشی در ناحیه شکمی و مقعد مشاهده شد. این نتایج نشان می دهد که ژن های حدت (آئرولیزین، الاستاز و لیپاز) بیماری زایی باکتری آئروموناس هیدروفیلا را افزایش می دهند. در این میان ژن الاستاز می تواند از اهمیت بیشتری در بیماری زایی جدایه های آئروموناس هیدروفیلا در آبزیان برخوردار باشد.

این تحقیق با هدف بررسی اثرات مکمل نوکلوتیدی جیره و پروبیوتیک P. acidilactici بر عملکرد رشد، برخی از شاخص های ایمنی و بیوشیمیایی سرم خون، و همچنین مقاومت در برابر باکتری آئروموناس هیدروفیلا در ماهی قزل آلای رنگین کمان انجام گرفت. نه تیمار غذایی حاوی سه سطح از مکمل نوکلوتیدی (0، 1 و 3 گرم بر کیلوگرم غذا) و سه سطح از P. acidilactici (0 و 0.1، 0.3 گرم بر کیلوگرم غذا) بر اساس طرح فاکتوریل 3×3 طراحی شد. هر یک از جیره ها به طور تصادفی برای سه گروه (تکرار) 30 تایی از ماهی های قزل آلای رنگین کمان (با میانگین وزن اولیه 63.4±1.62 گرم) در نظر گرفته شد. در پایان دوره هشت هفته ای آزمایش، برخی از شاخص های ایمنی و بیوشیمیایی سرم خون شامل پروتئین کل، لیزوزیم، مسیر فرعی سیستم کمپلمان (ACH50)، کلسترول، تری گلیسیرید، گلوکز، آلبومین و گلوبولین، و همچنین شاخص های رشد شامل بازماندگی، میانگین افزایش وزن بدن، ضریب رشد ویژه و ضریب تبدیل غذایی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد میزان لیزوزیم و ACH50 در تیمارهای آزمایشی، تحت تاثیر متقابل بین مکمل نوکلوتیدی و P. acidilactici به طور معنی داری افزایش یافته است (P<0.05). همچنین نتایج نشان داد که اثر متقابل مکمل نوکلوتیدی و P. acidilactici بر میزان پروتئین کل، کلسترول، تری گلیسیرد، گلوکز، آلبومین و گلوبولین، معنی دار نبود (P>0.05)، اما به طور معنی داری موجب بهبود شاخص های رشد گردید. به علاوه، در پایان دوره آزمایش، 10 عدد ماهی از هر تکرار به صورت داخل صفاقی با سوسپانسیون باکتری آئروموناس هیدروفیلا (3.5×107 cfu/ml) برای تعیین مقاومت در برابر بیماری مورد تزریق قرار گرفتند. نتایج نشان داد که مکمل کردن جیره غذایی ماهی قزل آلا با مکمل نوکلوتیدی و P. acidilactici، به طور قابل ملاحظه ای مقاومت در برابر عفونت باکتری آئروموناس هیدروفیلا را افزایش داد و بالاترین مقاومت در تیمارهای تعاملی (نوکلوتید× P. acidilactici) مشاهده شد. به طور کلی ترکیب مکمل نوکلوتیدی و P. acidilactici، اثرات سودمند به مراتب بیشتری از استفاده هر یک از آن ها به صورت مجزا نشان داد. همچنین، بهترین ترکیب از آن ها، ترکیب 3 g kg-1 از مکمل نوکلوتیدی و 0.1g kg-1 از P. acidilactici به دست آمد.

گوشت ماهی در مقایسه با سایر گوشت ها بیشتر مستعد فساد بوده و در طول دوره نگهداری، کیفیت آن به سرعت کاهش پیدا می کند. هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر ژلاتین پای مرغ و کاراگینان در پوشش خوراکی حاوی کیتوزان و نانو سلولز بر مدت ماندگاری فیله ماهی قزل آلای رنگین کمان طی دوره نگهداری در یخچال بود. در این تحقیق پوشش خوراکی با ژلاتین استخراج شده از پای مرغ و کاراگینان در مقادیر 5 و 2.5 درصد تهیه شد. پوشش خوراکی تهیه شده بر فیله های ماهی اسپری شد و کیفیت و ماندگاری آنها در طول 16 روز نگهداری آنها در یخچال بررسی گردید. نتایج نشان داد پوشش ژلاتین 5 درصد و کاراگینان 5 درصد اثر ضد میکروبی اندکی داشتند. تیمار ژلاتین 2.5 درصد بار باکتریایی (7.04) در روز 12 و تیمار شاهد (7.17) Log cfu/g در روز 8 داشتند که فراتر از حد مجاز بود. pH تیمار شاهد روند کاهشی و افزایشی داشت (P<0.05). میزان شاخص تیوباربیتوریک اسید در تیمارهای آزمایشی این پژوهش روند افزایشی و سپس کاهش نشان داد (P<0.05). تیمار شاهد تغییرات رطوبت و چربی بیشتری طی زمان نشان داد (P<0.05). رطوبت تحت فشار تحت تاثیر میزان رطوبت فیله های قزل آلا بود (P<0.05). نتایج ارزشیابی حسی نشان داد تیمارهای دارای پوشش خوراکی کیفیت بهتری نسبت به تیمار شاهد دارند. ژلاتین پای مرغ و کاراگینان در غلظت 5 درصد می توانند به عنوان پوشش خوراکی ماهی به کار گرفته شوند، اما خاصیت ضد میکروبی قابل توجهی ندارند.

مدیریت فنی واحدهای کشاورزی عامل بسیار مهمی در افزایش تولید و عملکرد و همچنین کاهش در هزینه ها و نهاده های کشاورزی می باشد. به همین منظور کارایی فنی مزارع پرورش ماهیان گرم آبی استان گیلان در سال پرورش 1393 مورد ارزیابی قرار گرفت. داده های مورد نیاز از طریق تکمیل پرسش نامه از 57 پرورش دهنده جمع آوری گردید و با استفاده از دو تکنیک بهینه یابی تحلیل پوششی داده ها و الگوریتم ژنتیک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. با توجه به نتایج به دست آمده مشخص شد که در تکنیک تحلیل پوششی داده ها، میزان کل انرژی مورد نیاز در حالت مصرف بهینه نهاده ها برابر 158515.5 مگاژول برای هر هکتار می باشد که انرژی بچه ماهی با 9.27 درصد بیشترین مقدار ذخیره انرژی را در حالت بهینه، بدون کاهش میزان عملکرد ماهی به خود اختصاص داد. همچنین با استفاده از الگوریتم ژنتیک چند هدفه مشخص شد که چنان چه تمامی نهاده ها یه صورت کاملا بهینه مصرف شوند، انرژی نهاده کل برابر با 51.43766 مگاژول برای هر هکتار می شود (%26 ذخیره انرژی در حالت ایده آل).

کلرپیریفوس یک آفت کش ارگانوفسفره است که به طور گسترده به عنوان کنترل کننده آفات در مزارع کشاورزی استفاده می شود. هدف از این مطالعه تعیین اثر غلظت های تحت کشنده (0.1، 0.05 و 0.02 میلی گرم بر لیتر) کلرپیریفوس بر فعالیت آنزیم های کبدی و آنزیم های اکسیداتیو (سوپراکسیددیسموتاز و کاتالاز) ماهی کپور معمولی (Cprinus carpio) در روزهای 1، 7، 14 و 21 بعد از تماس با آفت کش می باشد. میزان LC50 96 سم کلرپیریفوس برای کپور ماهیان 0.516 میلی گرم در لیتر به دست آمده است. نتایج حاضر حاکی از آن است که ماهیان تماس یافته با سم کلرپیریفوس در مقایسه با گروه شاهد افزایش معنی داری در فعالیت آسپارتات آمینوترنسفراز (AST) و آلانین آمینوترنسفراز (ALT) نشان دادند (P<0.05). همچنین فعالیت آلکالین فسفاتاز (ALP) در غلظت های بالای کلرپیریفوس (0.05 و 0.1 میلی گرم بر لیتر) افزایش یافته و در روزهای اول و هفتم آزمایش، بیشترین سطح فعالیت در این غلظت ها مشاهده شد. فعالیت آنزیم های کاتالاز (CAT) و سوپراکسید دیسموتاز (SOD) نیز بطور معنی داری بیشتر بود (P<0.05). علاوه بر این اثر متقابل زمان و غلظت سم بر روی فعالیت آنزیم های SOD،CAT و AST مشاهده شد (P<0.05). بطور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که افزایش مدت تماس ماهی کپور معمولی با سم کلرپیریفوس در غلظت های 0.05 و 0.1 میلی گرم بر لیتر سبب افزایش فعالیت آنزیم های کبدی و آنزیم های اکسیداتیو ماهی می شود.

فیتواستروژن ها ترکیباتی طبیعی با ظرفیت تغییر عملکرد یا ساختار سیستم غدد درون ریز و تولید مثل در آبزیان هستند که در بیشتر محیط های آبی یافت می گردند. در این تحقیق، اثر دو فیتواستروژن بر برخی شاخص های تولید مثلی (هورمونی: تستوسترون و 17بتا-استرادیول، یونی: کلسیم و آنزیمی:آروماتاز و EROD) ماهی سفید دریای خزر مورد مطالعه قرار گرفت. تعداد 49 عدد مولد ماده ماهی سفید به مدت 21 روز در معرض 3 سطح جنیستئین و 3 سطح بتاسیتوسترول با غلظت های 500، 50 و 10 نانوگرم بر لیتر قرار گرفتند. از خون و بافت ماهیان در پایان آزمایش نمونه برداری انجام شد و سنجش فاکتورهای بیان شده بر حسب پروتکل های موجود اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که سطح بالای جنیستئین منجر به افزایش سطح هورمون استروژنی17بتا-استرادیول و فعالیت آروماتاز می گردد. سطح بالای بتاسیتوسترول نیز سبب افزایش میزان تستوسترون و فعالیت EROD شد. هر دو فیتواسترژن بر میزان کلسیم تاثیر معنی داری نشان ندادند. طبق یافته های این تحقیق، جنیستئین در غلظت های بالا (500 نانوگرم بر لیتر) می تواند به عنوان محرک سیستم غدد درون ریز عمل نموده و سبب تغییر در سطح هورمون های استرویئدی بویژه 17بتا-استرادیول و فعالیت آروماتازی گردد. همچنین مشخص گردید که بتاسیتوسترول در غلظت 500 نانوگرم بر لیتر با القاء EROD و افزایش تستوسترون و برهم زدن عملکرد کلسترول در مسیر بیوسنتز هورمون های جنسی می تواند به عنوان یک عامل برهم زننده سیستم غدد درون ریز به شمار آید. وجود این ترکیبات با غلظت های ذکر شده در رودخانه های منتهی به دریای خزر می تواند در دراز مدت بر عملکرد تولیدمثلی ماهی سفید تاثیر منفی داشته باشد.

محیط زیست دریایی، منبع فرآورده های طبیعی زیست فعال است که خصوصیات ساختاری-شیمیایی آن ها در دیگر محصولات طبیعی گیاهان و جانوران خشکی زی وجود ندارد. این مطالعه به منظور بررسی و مقایسه خواص آنتی بیوتیکی عصاره های ان- هگزانی و استونی گرفته شده از چهار گونه بی مهره بر روی باکتری اشرشیاکلی (E. coli) انجام شد. گونه های آبفشان (Phaulasia nigra)، اسفنج (Cliona spp.)، شقایق موکتی (Sarcophyton spp.) و ستاره دریایی (Pentaceraster spp.) از جزیره لارک در خلیج فارس جمع آوری شدند و عصاره گیری به روش خیساندن حلال های ان- هگزان و استون انجام گردید. بررسی خواص ضد باکتریایی عصاره های به دست آمده روی باکتری اشرشیاکلی به روش انتشار در آگار جهت اندازه گیری قطر هاله عدم رشد و سپس رقت لوله ای به منظور تعیین حداقل غلظت مهارکنندگی (MIC) و حداقل غلظت کشندگی باکتریایی (MBC) با روش های استاندارد صورت گرفت. عصاره های ان- هگزانی استخراج شده از هر چهار گونه مورد مطالعه خاصیت مهار و ضد باکتریایی نشان ندادند. عصاره استونی استخراج شده از گونه های آبفشان و شقایق موکتی نیز فاقد اثر ضد باکتریایی بودند اما عصاره استونی گونه های اسفنج و ستاره دریایی به ترتیب در غلظت های 10 و 40 میلی گرم بر میلی لیتر قدرت مهارکنندگی رشد باکتری را نشان دادند و همچنین در غلظت 20 میلی گرم بر میلی لیتر عصاره استونی اسفنج، اثر کشندگی باکتریایی مشاهده گردید. نتایج نشان داد که بیشترین قطر هاله عدم رشد مربوط به عصاره استونی گونه اسفنج با قطر 16.2±1.5 میلی متر و کمترین قطر هاله عدم رشد مربوط به عصاره استونی ستاره دریایی با قطر 0.3±0.2 میلی متر بود. نتایج نشان داد که عصاره استونی گونه های اسفنج و ستاره دریایی هر دو حاوی ترکیبات زیست فعال با اثرات ضد باکتریایی هستند، اما میزان قدرت کشندگی باکتریایی عصاره استونی اسفنج بسیار بیشتر از ستاره دریایی است.

در این مطالعه اثرات ضد باکتریایی اسانس نعناع فلفلی (Mentha piperita) در غلظت های 0، 0.4 و 0.8 درصد و نایسین در غلظت های 0، 0.25 و 0.75 میکروگرم بر میلی لیتر ب ه صورت تنهایی و توام برای کنترل استرپتوکوکوس اینیایی (Streptococcus iniae) در فیله قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) در دو دمای 4 و 8 درجه سانتی گراد مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اسانس نعناع فلفلی در مقایسه با نایسین قدرت بازدارندگی بالاتری در هر دو دمای 4 و 8 درجه سانتی گراد دارد. در دمای 4 درجه سانتی گراد، اسانس نعناع فلفلی و نایسین به صورت توام در مقایسه با تیمار شاهد عملکرد بهتری داشتند و در تیمار توام 0.75 میکروگرم بر میلی لیتر نایسین و 0.8 درصد اسانس نعناع فلفلی رشد استرپتوکوکوس اینیایی از روز سوم متوقف شد. همچنین با افزایش میزان نایسین و اسانس نعناع فلفلی فعالیت ضد میکروبی افزایش پیدا کرد و در دمای 8 درجه سانتی گراد این ترکیب توانست تا روز نهم از رشد باکتری جلوگیری کند. نتایج این بررسی نشان داد که اسانس نعناع فلفلی دارای خاصیت ضد باکتریایی بیشتری در مقایسه با نایسین علیه استرپتوکوکوس اینیایی بود. در هر دو تیمار با افزایش سطح نایسین و اسانس نعناع فلفلی فعالیت بازدارندگی در دو دمای 4 و 8 به شکل معنی داری در مقایسه با تیمار شاهد و تیمارهایی با مقادیر کمتر نایسین و اسانس نعناع فلفلی افزایش یافت. در هر دو دمای نگهداری 4 و 8 درجه سانتی گراد بهترین عملکرد در تیمار با بالاترین سطح یعنی 0.75 میکروگرم بر میلی لیتر نایسین و 0.8 درصد اسانس نعناع فلفلی مشاهده شد.

مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر حفاظتی اسانس دارچین در کاهش سمیت آفلاتوکسین B 1 جیره غذایی بچه ماهیان قزل آلای رنگین کمان با تاکید بر شاخص های خونی، بیوشیمی سرم و آسیب شناسی بافت کبد انجام پذیرفت.بدین منظور ماهیان در 6 تیمار آزمایشی متشکل از 3 سطح آفلاتوکسین (0، 25 و 50) ppb و دو سطح اسانس (0 و 1درصد) هر کدام به سه تکرار تقسیم گردیدند. آزمایش به مدت 60 روز ادامه داشت. در انتهای آزمایش جهت بررسی شاخص های مذکور نمونه برداری به صورت تصادفی انجام شد.درصد هماتوکریت، تعداد گلبول های قرمز و غلظت هموگلوبین تحت تاثیر مثبت وجود اسانس دارچین در جیره غذایی قرار گرفتند (P<0.05). همچنین وجود سم آفلاتوکسین در جیره غذایی باعث افزایش تعداد گلبول قرمز و غلظت هموگلوبین خون گردید (P<0.05). میزان فعالیت آنزیم های ALP و ALT نیز در حضور سم آفلاتوکسین افزایش یافت (P<0.05)، البته افزودن اسانس دارچین فعالیت ALP سرم ماهیان قرار گرفته در معرض آفلاتوکسین را کاهش داد. همچنین اثر اصلی عامل های سطح آفلاتوکسین و اسانس جیره غذایی بر میزان شاخص های پروتئین کل و گلبولین معنی دار بود، در حالی که غلظت آلبومین و لیزوزیم سرم خون تحت تاثیر اثر متقابل سطح آفلاتوکسین و اسانس قرار گرفت (P<0.05). همچنین با افزایش سطح سم، میزان شاخص کبدی به طور معنی داری کاهش یافت (P<0.05). در بررسی های بافت شناسی نیز علایمی همچون اتساع عروق خونی، تخریب سیتوپلاسم، تجمع خون، نفوذ سلول های ایمنی و نکروز در گروه های حاوی سم آفلاتوکسین مشاهده گردید، که متناسب با سطح سم در جیره غذایی بود. نتیجه آن که، افزودن یک درصد اسانس دارچین به جیره غذایی سبب کاهش تغییرات نامطلوب بافتی و همچنین بهبود شاخص های خونی و بیوشیمیایی سرم ماهیان تغذیه شده با جیره های غذایی آلوده با آفلاتوکسین به ویژه در گروه ppb 25 آفلاتوکسین گردید.

در این مطالعه کوددهی استخر با بکارگیری مخلوط کودهای مرغی، گاوی، ورمی کمپوست، فسفات و اوره و با ورود نسبت های مختلف نیتروژن (با فسفر و کربن ثابت) به استخر پرورشی، شاخص های رشد کپور ماهیان چینی و تغییرات فراوانی فیتوپلانکتون در استخر پرورشی مورد ارزیابی قرار گرفت. این آزمایش در قالب یک طرح کاملا تصادفی شامل سه تیمار و سه تکرار انجام گردید. تیمارها را سه سطح مختلف نسبت های C:N:P به ترتیب شامل: تیمار اول 1: 88.6:5.5، تیمار دوم 1: 88.7:6.5 و تیمار سوم 1: 88.6:9.5 تشکیل داد. در پایان آزمایش، بالاترین تعداد فیتوپلانکتون، میزان کلروفیل اولیه و شاخص های نسبی رشد ماهی، به طور معنی داری (P<0.05) در تیمار دوم یعنی نسبت های C:N:P به ترتیب 1: 88.6:7.5 بالاتر بود. در این تیمار بالاترین تولید اولیه و تعداد فیتوپلانکتون به ترتیب برابر با 638 میلی گرم کربن در متر مکعب در ساعت و تعداد فیتوپلانکتون معادل 438750 عدد در میلی لیتر بود. همچنین میانگین وزن بچه ماهی فیتوفاگ از 0.5 گرم به 40.875 گرم بعد از حدود دو ماه در پایان آزمایش رسید. فیتوپلانکتون های موجود در استخر پرورشی را بیشتر آنکیرا، کلرلا، پدیاستروم، تتراستروم، اسپروژیرا، ناویکولا، دیاتومه و جلبک های رشته ای و عمده ترین زئوپلانکتون ها و بنتوزها را روتیفر، دافنی، کوپه پود، سراتوپوگونیده وتیپولیده تشکیل می دادند.