دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی
سال:1393 | دوره:15 | شماره:2 (پیاپی 56) |تعداد مقالات:20

هدف از این پژوهش، تعیین اثر هوش معنوی و هوش اخلاقی بر خودشکوفایی و رضایت از زندگی در سالمندان شهر اصفهان براساس الگوی معادلات ساختاری بود. روش این پژوهش از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه 128581 نفر سالمندان شهر اصفهان در سال 1392 بود که حداقل 60 سال داشتند. از این جامعه 100 نفر (44 زن و 56 مرد)، با روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای از 8 نقطه شهر اصفهان انتخاب شدند. داده های پژوهش به کمک پرسشنامه های خودشکوفایی (مزلو، 1977)، شاخص رضایت از زندگی سالمندان (LSI، نوگارتن و هوایرست، 1998)، هوش معنوی (کینگ، 2008) و هوش اخلاقی (لنیک و کیل، 2005) جمع آوری گردید. تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار آماری SPSS-19 انجام گرفت. ضرایب آلفا و نیز برازش الگوی پیشنهادی با داده ها رضایت بخش بودند. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که در الگوی به دست آمده، اثر هوش اخلاقی بر خودشکوفایی و رضایت از زندگی معنادار است (p>0.001)، ولی اثر هوش معنوی بر این دو متغیر معنادار نبود.

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر آموزش بهزیستی روان شناختی بر سلامت روان دانشجویان اجرا شد. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی و با طرح پیش آزمون پس آزمون با دو گروه آزمایش و کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را، کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان) در پاییز 1391 تشکیل دادند که از میان آنها 40 نفر به شیوه در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه 20 نفری آزمایش و کنترل گمارده شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه سلامت روانی SCL-90-R (دراگوتیس و همکاران، 1973) بود. گروه آزمایش، طی 10 جلسه آموزش گروهی بهزیستی روان شناختی، (هر جلسه به مدت 90 دقیقه در طی 5 هفته و هر هفته 2 جلسه) قرار گرفتند که شامل آموزش بهزیستی روان شناختی مبتنی بر مدل ریف بود و گروه کنترل هیچ گونه آموزشی دریافت نکرد. نتایج تحلیل چندگانه کواریانس نشان داد که آموزش بهزیستی روان شناختی در همه ابعاد سلامت روان (شکایت جسمانی، وسواس و اجبار، حساسیت، اضطراب، پرخاشگری، ترس مرضی، افکار پارانوئیدی، روانپریشی، ضریب کلی علایم مرضی، ضریب ناراحتی و جمع علایم مرضی) به استثنای افسردگی موثر واقع می شود و میانگین های نمرات دانشجویان گروه آزمایش نسبت به دانشجویان گروه کنترل به طور معناداری بیشتر بود (p<0.01). در نهایت چنین نتیجه گیری می شودکه آموزش بهزیستی روان شناختی می تواند در بهبود سلامت روان دانشجویان تاثیر داشته باشد.

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر عدالت سازمانی ادراک شده بر تمایل به ترک خدمت کارکنان از طریق متغیرهای واسط هویت سازمانی، حمایت سازمانی و خشنودی شغلی در یک سازمان دولتی شرق کشور اجرا شد. پژوهش از نوع کاربردی و توصیفی به روش همبستگی و مبتنی بر تحلیل مسیر بود. از جامعه 870 نفری کارکنان، تعداد 270 نفر براساس جدول نمونه گیری کرج سای و مورگان (1970) به عنوان نمونه به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه های عدالت توزیعی کیم، مون، هان و تیکو (2004)، عدالت رویه ای و تعاملی طبرسا، اسمعیلی گیوی و اسمعیلی گیوی (1389)، هویت سازمانی مائل و آشفورث (1992)، حمایت سازمانی ادواردز (2009)، خشنودی شغلی اسپکتور (1985) و تمایل به ترک خدمت ساگر، گریفث و هوم (1998) بود. تحلیل داده ها از طریق همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر با کمک نرم افزار لیزرل انجام شد. یافته ها نشان دهنده همبستگی قابل قبول میان کلیه متغیرهای پژوهش بود و فرضیات پژوهش در مسیرهای تحلیل شده شامل تاثیر مثبت: عدالت سازمانی بر حمایت سازمانی، عدالت سازمانی بر هویت سازمانی، عدالت سازمانی بر خشنودی شغلی، حمایت سازمانی بر خشنودی شغلی، هویت سازمانی بر خشنودی شغلی، و تاثیر منفی: حمایت سازمانی بر تمایل به ترک خدمت، هویت سازمانی بر تمایل به ترک خدمت، و خشنودی شغلی بر تمایل به ترک خدمت تایید شدند (p>0.05).

هدف این پژوهش بررسی تاثیر مولفه های سرمایه اجتماعی (اعتماد، احترام، ارزش های اخلاقی، همکاری، مسوولیت پذیری، احساس امنیت، مشارکت اجتماعی و مهارت های ارتباطی) بر رضایت زناشویی دانشجویان متاهل دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان (خوراسگان) در سال 1390 بود. پژوهش مطالعه ای توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان متاهل به تعداد 1150نفر بود که از این تعداد نمونه ای 288 نفری با استفاده از فرمول حجم نمونه کرجسی و مورگان (1970) به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از دو پرسشنامه استاندارد رضایت زناشویی انریچ (1979) با 47 سوال که پایایی عامل های آن توسط السون و السون (1999) در دامنه ای بین 48.0 تا 90.0 و مهدویان (1376) بین 50.0 تا 87.0 برآورد گردیده است؛ و پرسشنامه محقق ساخته سرمایه اجتماعی با 51 سوال و ضریب آلفای 75.0 استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل رگرسیون استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان داد که مولفه های مختلف سرمایه اجتماعی شامل اعتماد متقابل زوجین، احترام متقابل، تعاون، ارزش های اخلاقی، مسوولیت پذیری، احساس امنیت، مشارکت اجتماعی و مهارت های ارتباطی بر رضایت زناشویی تاثیر معنی داری دارند (p£0.0001).

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه معنویت در محیط کار (اشتیاق معنوی، تجربه عرفانی و معنوی، پیوند معنوی و احساس یگانگی)، انگیزه درونی و اشتیاق شغلی (نیرومندی، فداکاری و جذب) با عملکرد وظیفه انجام گردید. این پژوهش از نظر نوع، توصیفی و از نظر روش یک پژوهش همبستگی است و جامعه آماری آن را کلیه کارکنان یک مرکز خدمات درمانی در شهر اصفهان تشکیل داده اند که از میان آنان، تعداد 200 نفر به عنوان نمونه از طریق نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در پژوهش، پرسشنامه معنویت کینجرسکی و اسکرایپ نک (2006)، با چهار خرده مقیاس، پرسشنامه انگیزه درونی آمابایل و همکاران (1994)، پرسشنامه اشتیاق شغلی اتریخت (2002)، و پرسشنامه عملکرد وظیفه پاترسن (1963)، بوده است. تحلیل داده ها با استفاده روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که بین معنویت در محیط کار، انگیزه درونی و اشتیاق شغلی با عملکرد وظیفه رابطه مثبت و معنادار (p£0.01) وجود دارد. علاوه بر این نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که تجربه عرفانی و معنوی و پیوند معنوی از مولفه های معنویت در محیط کار، نیرومندی از مولفه های اشتیاق شغلی و انگیزه درونی، پیش بینی کننده های معنادار (p£0.01)، عملکرد وظیفه هستند. بنابراین، براساس نتایج می توان چنین نتیجه گیری نمود که از طریق تقویت معنویت در محیط کار، اشتیاق شغلی و انگیزه درونی می توان عملکرد وظیفه را در سازمان ها افزایش داد.

هدف از این پژوهش بررسی رابطه عدالت سازمانی، سلامت سازمانی، اشتیاق شغلی و جو سازمانی نوآورانه با توانمندسازی روان شناختی و رفتار مدنی سازمانی در کارکنان یک سازمان صنعتی در شهر اهواز بود. جامعه آماری را 7480 نفر از کارکنان سازمان تشکیل داد. با استفاده از جدول کرج سای و مورگان، و روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، تعداد 400 نفر از آنان به عنوان نمونه انتخاب شدند. نوع تحقیق، توصیفی همبستگی بود. ابزار پژوهش پرسشنامه های عدالت سازمانی (ینهوف و مورمن، 1993)، سلامت سازمانی (تمیمی نژاد، 1386)، اشتیاق شغلی (سلانوا و شوفیلی، 2001)، جو سازمانی نوآورانه (سیگل و کایمر، 1978)، رفتار مدنی سازمانی (لی و آلن، 2002) و توانمندسازی روان شناختی (اسپریتزر، 1995) بود. از روش آماری تحلیل همبستگی کانونی استفاده شد. نتایج نشان داد که دو مجموعه متغیرهای ملاک و پیش بین در دو بعد با ضرایب همبستگی کانونی 84.0 و 19.0 رابطه معنا داری دارند. مطابق نتایج به دست آمده، اشتیاق شغلی با ضریب (99.0) قوی ترین رابطه را با اولین متغیر کانونی داشت. سلامت سازمانی (77.0)، عدالت سازمانی (71.0) و جو نوآورانه سازمانی (51.0) به ترتیب در رتبه های بعدی قرار گرفتند. در بعد دوم قوی ترین حضور مربوط به سلامت سازمانی (46.0-) بود و جو نوآورانه سازمانی (30.0)، عدالت سازمانی (24.0-) و اشتیاق شغلی (08.0) در سلسله مراتب بعدی قرار داشتند. همچنین، مطابق نتایج به دست آمده اولین متغیر کانونی، قوی ترین رابطه را با توانمندسازی روان شناختی (98.0) و سپس با متغیر رفتار مدنی سازمانی (78.0) داشت. دومین متغیر کانونی قوی ترین رابطه را با رفتار مدنی سازمانی (63.0) داشت و توانمندسازی روان شناختی با ضریب (20.0-) در رتبه بعدی قرار گرفتند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی «برنامه گروهی فرزندپروری مثبت» بر میزان استرس والدگری مادران کودکان 612 ساله مبتلا به اختلال اوتیسم در سال 1391 بود. طرح پژوهش از نوع شبه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل کلیه مادران کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم در شهر اصفهان بود که از میان آنان 30 نفر به صورت تصادفی انتخاب و در 2 گروه 15 نفری آزمایش و گواه قرار داده شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه شاخص تنیدگی والدین (آبیدین، 1990) بود. ابتدا پیش آزمون در دو گروه اجرا شد، سپس گروه آزمایش به مدت 8 جلسه تحت آموزش برنامه گروهی فرزندپروری مثبت بر مبنای الگوی ساندرز قرار گرفت. این جلسات به صورت گروهی و هفتگی برگزار شد. در پایان، هر دو گروه مورد سنجش پس آزمون قرار گرفتند. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که برنامه آموزش گروهی فرزندپروری مثبت موجب کاهش معنادار استرس والدگری در قلمرو والدین (p<0.05) و قلمرو کودک (p<0.05) شده است و بین گروه آزمایش و گواه در کاهش استرس والدگری تفاوت معناداری وجود دارد (p<0.05) میانگین استرس در گروه آزمایش از میانگین گروه کنترل کمتر بود. همچنین، میانگین شایستگی یا تبحر در گروه آزمایش از میانگین گروه کنترل بیشتر بود. در نتیجه اثربخشی آموزش برنامه گروهی فرزندپروری مثبت بر کاهش استرس والدین مبتلا به اختلال اوتیسم مورد تایید قرار گرفت.

هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی مداخله های زودهنگام آموزشی بر فهم عدد کودکان پیش دبستانی بود. طرح پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش، کودکان ناتوان در ریاضی شهر اصفهان در سال تحصیلی 1390-91 بودند. برای اجرای این پژوهش، 30 کودک پسر که از نظر فهم عدد ضعیف بودند، به شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و با روش تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (15 نفری) قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش شامل آزمون فهم عدد (جردن، 2008) و مقیاس هوش کودکان پیش از دبستان وکسلر (رضویه و شهیم، 1371) بود. مداخله آزمایشی (مداخله های زودهنگام آموزشی مبتنی بر آموزش مستقیم) بر روی گروه آزمایش به مدت 8 جلسه 60 دقیقه ای و یک بار در هفته اجرا گردید. پس از اتمام برنامه آموزشی از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که مداخله های زودهنگام آموزشی بر فهم عدد این کودکان موثر بوده است (p>0.01).

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی بر میزان توانایی و مشکلات رفتاری فرزندان نوجوان دختر شاهد و ایثارگر شهر اصفهان بود. پژوهش حاضر نیمه آزمایشی و جامعه آماری دربرگیرنده فرزندان شاهد و ایثارگر 1613 ساله شهر اصفهان بود که به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب گردیدند. بدین ترتیب که از نواحی پنجگانه آموزش و پرورش، ناحیه پنج و از 26 دبیرستان دخترانه این ناحیه 26 فرزند شاهد و ایثارگر به صورت تصادفی ساده انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. ابزار اندازه گیری در این پژوهش پرسشنامه جمعیت شناختی و پرسشنامه توانایی ها و مشکلات SDQ بود. یافته ها از طریق تحلیل کوواریانس چندمتغیری (MANCOVA) و با نرم افزارSPSS16 تحلیل شد. یافته های پژوهش نشان داد که در مرحله پس آزمون و پیگیری (پس از 4 ماه) به ترتیب میانگین نمرات توانایی در گروه آزمایش به شکل معناداری بیش از گروه گواه (p>0.021) و (p>0.003) میانگین نمرات مشکلات رفتاری در گروه آزمایش به شکل معناداری کمتر از گروه گواه می باشد (p>0.001) و (p>0.004) این پژوهش بیانگر اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی بر بهبود میزان توانایی و کاهش مشکلات فرزندان دختران نوجوان شاهد و ایثارگر بوده است.

این پژوهش با هدف ارزیابی اثربخشی ترکیب مواجهه درمانی گروهی و آموزش مهارت های مقابله با استرس بر میزان اضطراب اجتماعی دانشجویان صورت گرفت. روش پژوهش، آزمایشی از نوع نیمه تجربی (دو گروهی با پیش آزمون و پس آزمون) بود و جامعه آماری همه دانشجویان مشغول به تحصیل در سال 1390-1391 در دانشگاه پیام نور واحد رابر بودند. از میان دانشجویان داوطلب، تعداد 60 نفر با اجرای پرسشنامه هراس اجتماعی (کانور، 2000) و انجام مصاحبه بالینی ساختاریافته برای اضطراب اجتماعی براساس ملاک های تشخیصی راهنمای آماری تشخیصی اختلالات روانی (ویرایش چهارم) انتخاب شدند. سپس، تعداد 20 نفر از آنان به صورت تصادفی در دو گروه (آزمایش و گواه) قرار گرفتند. گروه آزمایش در ده جلسه 2ساعته مواجهه درمانی گروهی همراه با آموزش مهارت مقابله با استرس شرکت کردند، ولی گروه کنترل هیچ مداخله ای را دریافت نکردند. در پایان پس آزمون اجرا شد، و پس از دو ماه پیگیری انجام گرفت. داده ها با روش آماری تحلیل کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها تفاوت معناداری را در نمره های اضطراب اجتماعی دو گروه نشان داد (p<0.0001) و میانگین نمرات اضطراب اجتماعی گروه کنترل در مراحل پس آزمون و پیگیری بالاتر بود. نتایج این پژوهش بر اثربخشی درمان های ترکیبی به شیوه گروهی (مواجهه درمانی و کنترل استرس) در درمان اختلال اضطراب اجتماعی تاکید می کند.

هدف از این پژوهش بررسی رابطه تعارض کار خانواده، با متغیرهای سازمانی عدالت سازمانی و تعهد سازمانی از یک سو، و بهزیستی روانی شامل سرزندگی از سوی دیگر، در کارکنان اقماری و غیراقماری و مقایسه این دو گروه بود. جامعه آماری، کارکنان رسمی شرکت گاز در سال 1389 بودند که از میان آنها 150 نفر به شیوه تصادفی طبقه ای از دو گروه اقماری و غیراقماری انتخاب شدند (75 نفر از کارکنان گروه اقماری و 75 نفر از گروه غیراقماری). شرکت کنندگان پرسشنامه های تعارض کار خانواده (نت میر و همکاران، 1996)، سرزندگی (رایان و فردریک، 1997)، عدالت سازمانی (نیهوف و مورمن، 1993) و تعهد سازمانی (بالفور و وکسلر، 1996) را تکمیل کردند. یافته ها نشان داد که رابطه منفی بین تعارض کار خانواده و عدالت توزیعی (p=0.001)، عدالت رویه ای (p=0.008)، عدالت تعاملی (p=0.001)، سرزندگی (p<0.018) و تعهد سازمانی (p=0.001) معنادار است. نتایج در گروه اقماری، رابطه منفی تعارض کار خانواده با عدالت توزیعی (p=0.001)، عدالت تعاملی (03p=0.)، سرزندگی (p=0.001) و تعهد سازمانی (p=0.001) را نشان داد. در حالی که در گروه روزکار، تعارض کار خانواده فقط با عدالت رویه ای همبستگی منفی معنادار نشان داد (p=0.048) نتایج حاصل از اجرای آزمون z فیشر نیز نشان داد تعارض کار خانواده در گروه اقماری رابطه منفی قوی تری با سرزندگی، عدالت توزیعی، تعهد همانندسازی و تعهد مبادله ای نسبت به گروه روزکار دارد (ZT>±1.96).

هدف این مطالعه، تحلیل تاثیر سرمایه روان شناختی بر رفتارهای شهروندی سازمانی و مولفه های آن، از طریق الگوسازی معادلات ساختاری بود. این مطالعه یک پژوهش توصیفی پیمایشی است. از 249 نفری اعضای هیات علمی دانشگاه اصفهان در سه دانشکده نمونه ای 98 نفری به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شد. نمونه مورد مطالعه به پرسشنامه های رفتار شهروندی سازمانی (نتمیر و همکاران، 1988) و سرمایه روان شناختی (لوتانز و همکاران، 2007) پاسخ دادند. نتایج تحلیل مسیر با نرم افزار Amos بیانگر آن بود که سرمایه روان شناختی تاثیری مستقیم و معنادار بر رفتارهای شهروندی سازمانی دارد (p>0.01) همچنین سرمایه روان شناختی به طور غیرمستقیم با میانجیگری متغیر رفتارهای شهروندی سازمانی بر نوع دوستی، وجدان کاری و فضیلت مدنی تاثیر داشته است (p<0.05) اما تاثیر سرمایه روان شناختی بر بعد جوانمردی در الگو تایید نشد.