دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی
سال:1392 | دوره:14 | شماره:3 (پیاپی 53) |تعداد مقالات:19

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر معنادرمانی گروهی بر افسردگی و امید در دانشجویان اجرا شد. روش پژوهش نیمه تجربی از نوع پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهشی را دانشجویان کارشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال 1387 تشکیل می دادند که از میان آنان 40 نفر با نمرات افسردگی بالا در پرسشنامه افسردگی بک (1972) و امید پایین در مقیاس امید میلر (1988) به شیوه نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب و سپس به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (20 نفر) و گواه (20 نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش در 10 جلسه معنادرمانی گروهی شرکت کرد. سپس، پس آزمون و پیگیری یکماهه روی هر دو گروه آزمایش و گواه اجرا گردید. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد بین میانگین نمره های پس آزمون و پیگیری گروه آزمایش و گواه تفاوت معنی داری وجود داشت به این معنا که در گروه آزمایش میانگین افسردگی کمتر و میانگین امید گروه آزمایش بیشتر بود (P<0.001).

هدف این پژوهش بررسی تاثیر آموزش شادمانی به روش شناختی - رفتاری بر کیفیت زندگی زناشویی مردان و زنان متاهل شهر اصفهان بود. روش پژوهش نیمه تجربی و از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه است. جامعه آماری پژوهش همه افراد متاهل مراجعه کننده به مراکز خدمات روان شناختی و مشاوره شهر اصفهان در تابستان سال 1389 بود. روش نمونه گیری از نوع تصادفی ساده بود. از میان مراکز مشاوره شهر اصفهان یک مرکز انتخاب شد و 32 نفر از افراد مراجعه کننده به این مرکز به صورت تصادفی به عنوان نمونه انتخاب و در گروههای آزمایش و گواه قرار گرفتند. افراد گروه آزمایش در 6 جلسه آموزش شادمانی شرکت کردند. از هر دو گروه پیش آزمون و پس آزمون به عمل آمد. ابزار پژوهش پرسشنامه کیفیت ادراک شده از ابعاد روابط زناشویی (فلچر، سیمپسون و توماس، 2000) بود. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که این نوع آموزش شادمانی بر کیفیت زندگی زناشویی به صورت کلی و بر زیرمقیاس های رضایت از رابطه نزدیک، صمیمیت، شور و هیجان جنسی، رضایت زناشویی و عشق موثر است (P<0.05)، ولی بر حیطه های تعهد و اعتماد تاثیر معناداری نداشت. از آموزش شادمانی به عنوان یکی از راههای افزایش کیفیت زندگی زناشویی و جلوگیری از وقوع طلاق می توان استفاده کرد.

این پژوهش با هدف اثربخشی درمان مبتنی بر رویکرد دلبستگی کودک محور بر میزان علایم افسردگی و کیفیت دلبستگی دانش آموزان پسر مقطع ابتدایی انجام شد. پژوهش از نوع شبه آزمایشی و با گروه آزمایش و گواه بود. جامعه آماری همه پسران پایه چهارم و پنجم شهر اصفهان در سال 1390 بودند. نمونه مورد بررسی در این پژوهش 30 دانش آموز پسر افسرده کلاس چهارم و پنجم دبستان بود که بر اساس نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب و به صورت تصادفی در گروههای آزمایش و گواه قرار گرفتند. به منظور سنجش میزان افسردگی کودکان از پرسشنامه افسردگی کودکان (CDI) (کواکس، 1981) و به منظور سنجش میزان دلبستگی کودکان، از پرسشنامه کیفیت دلبستگی به والدین و همسالان فرم تجدیدنظر شده برای کودکان (IPPA-R) (گالون و رابینسون، 2005) استفاده شد. مداخله ها شامل 6 جلسه بود که بر اساس درمان مبتنی بر دلبستگی کودک محور تدوین شده بود و بر روی گروه آزمایش اجرا شد در حالی که گروه گواه هیچ مداخله ای را دریافت نکردند. نتایج آمار توصیفی و تحلیل کوواریانس نشان داد که درمان دلبستگی کودک محور به طور معناداری موجب کاهش افسردگی و ابعاد آن (مشکلات بین فردی، ناکارآمدی، فقدان لذت، خلق منفی، عزت نفس منفی) (P<0.05) و همچنین افزایش کیفیت دلبستگی و ابعاد آن (اعتماد، ارتباط، از خودبیگانگی) (P<0.05) در گروه آزمایش گردید.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش گروهی انسانگرایی بر باورهای ارتباطی مردان در سال 1391 انجام شد. طرح پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی به صورت طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل می باشد. نمونه پژوهش از میان 114 متقاضی شرکت در آموزش گروهی به صورت تصادفی انتخاب و در 3 گروه قرار داده شدند. گروه اول شامل 30 نفر از شوهرانی که همراه با همسر خود در آموزش گروهی شرکت کرده بودند، گروه دوم شامل 30 نفر از شوهرانی که بدون حضور همسر خود در آموزش گروهی شرکت کرده بودند و گروه سوم شامل 30 شوهر به عنوان گروه کنترل بودند. در ابتدا، سیاهه باورهای ارتباطی (RBI) (ایدلسون و اپشتاین، 1982) را همه افراد به عنوان پیش آزمون تکمیل کردند. گروههای آزمایش تحت 10 جلسه آموزش گروهی انسانگرایی قرار گرفتند و سپس در مرحله پس آزمون با RBI آزمون شدند. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیری و آزمون تعقیبی بونفرونی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که پس از آموزش گروهی انسانگرایی به گروههای آزمایشی در باورهای ارتباطی کلی بین گروه آموزش زوج ها با هم و گروه آموزش شوهرانی که به تنهایی شرکت کرده بودند با گروه کنترل و بین گروه آموزش زوج ها با هم و گروه آموزش شوهرانی که به تنهایی شرکت کرده بودند تفاوت معناداری وجود داشت (P<0.01) و میانگین گروه کنترل از میانگین گروههای آزمایش بیشتر بود. رویکرد انسانگرایی روش مناسبی جهت بهبود باورهای ارتباطی است. این روش از مناسب ترین روش ها برای بهبود روابط زوجین و کاهش روابط مخرب در خانواده می باشد.

هدف از این پژوهش تعیین تاثیر آموزش مهارت های والیبال و حل مساله بر خودکارآمدی دختران نوجوان بود. روش مطالعه نیمه تجربی، به صورت پیش آزمون - پس آزمون با 4 گروه آزمایشی بود. جامعه آماری تحقیق دانش آموزان سال اول دبیرستان های دخترانه شهرستان بروجن در سال تحصیلی 89 - 1388 و نمونه تحقیق 60 دانش آموز دختر بود که به روش نمونه گیری تصادفی مرحله ای انتخاب شدند و در چهار گروه 15 نفری آموزش والیبال مبتنی بر رویکرد حل مساله، آموزش والیبال، آموزش حل مساله، و کنترل قرار گرفتند. پس از شرکت در پیش آزمون خودکارآمدی، افراد گروههای مداخله در یک برنامه آموزشی 90 دقیقه ای به مدت 10 جلسه شرکت کردند. اطلاعات با پرسشنامه خودکارآمدی (شرر، 1982) جمع آوری شد. برای تحلیل داده ها از آزمون آماری تحلیل کوواریانس، تحلیل واریانس و آزمون تعقیبی توکی استفاده شد. نتایج نشان داد بین تاثیر آموزش والیبال و حل مساله بر خودکارآمدی دختران نوجوان در 4 گروه تفاوت معناداری وجود دارد (0.001>P و 25.89=( 54و 3)F) .به طور کلی، نتایج نشان داد برنامه ترکیبی، موجب بهبود بیشتر خودکارآمدی دانش آموزان شده است.

هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه ویژگی های شغلی و عدالت سازمانی ادراک شده با از خودبیگانگی شغلی بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری همه کارکنان یک واحد صنعتی بزرگ بود که از میان آنان 349 نفر به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی انتخاب شدند. در این پژوهش پرسشنامه های ویژگی های شغلی (هاکمن و اولدهام، 1976) و عدالت سازمانی ادراک شده (نیهوف و مورمن، 1993) و از خودبیگانگی شغلی (بوئر، 2001) مورد استفاده قرار گرفت. داده ها با استفاده از روش های رگرسیون همزمان و گام به گام مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل رگرسیون همزمان نشان داد که عدالت ارتباطی (P£0.01، (b=-0.170 از میان ابعاد عدالت و بازخورد (P£0.05،  (b=0.051از میان ویژگی های شغلی پیش بینی کننده معنادار از خودبیگانگی شغلی هستند. در نتیجه می توان خودبیگانگی شغلی را تابعی از عدالت ارتباطی ادراک شده و بازخورد دانست.

هدف از این پژوهش بررسی رابطه دینداری و حمایت اجتماعی با رضایت از زندگی در میان دانشجویان بود. نوع پژوهش، همبستگی بود. جامعه آماری کلیه دانشجویان دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد تهران واحد علوم و تحقیقات که در سال 1391 بودند، تشکیل می داد. به این منظور 193 نفر از دانشجویان دختر و پسر (107 دختر و 86 پسر) به صورت نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. پس از پرسشنامه های ناقص، شامل 151 دانشجو شد (66 پسر و 85 دختر) به دست آمد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه های دینداری (آذربایجانی، 1382)، حمایت اجتماعی (اسمیت و همکاران، 1988) و رضایت از زندگی (دینر و همکاران، 1990) بود. برای تحلیل داده ها از رگرسیون چندمتغیره با روش ورود و رگرسیون گام به گام استفاده شد. نتایج نشان داد که حمایت اجتماعی بر روی رضایت از زندگی تاثیر مثبت و معناداری دارد (0.01>P) دینداری نیز بر رضایت از زندگی تاثیر مثبت و معناداری دارد (0.01>P). حمایت اجتماعی پیش بینی کننده ای قوی تر، نسبت به دینداری، از رضایت از زندگی در دانشجویان بود. با توجه به یافته ها می توان بیان داشت که حمایت اجتماعی می تواند نقش مهمی در رضایت از زندگی دانشجویان دانشگاه ایفا کند.

هدف این پژوهش، بررسی ویژگی های روان سنجی سیاهه آثار سوگ هوگان در بین خانواده های داغدیده ایرانی بود. جامعه آماری پژوهش همه خانواده های داغدیده شهر اصفهان در سال 1390 بود که 280 نفر با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. اطلاعات با استفاده از سیاهه واکنش آثار سوگ هوگان (هوگان، گرینفیلد و اشمیت، 2001)، پرسشنامه سلامت عمومی 28 سوالی (گلدبرگ، 1972)، مقیاس افسردگی، اضطراب، فشار روانی-21 (لاویبوند و لاویبوند، 1995) و پرسشنامه جمعیت شناختی جمع آوری گردید. نتایج تحلیل عامل اکتشافی با روش چرخش واریماکس، بیانگر وجود چهار عامل (ناامیدی/پریشانی، رشد شخصی، درهم ریختگی/رفتار وحشتزدگی و خشم و سرزنش) در این مقیاس بود. ضرایب همسانی درونی به وسیله آلفای کرونباخ برای چهار عامل بین 0.92 تا 0.98 به دست آمد. نتایج حاصل از بررسی روایی ملاک، نشان داد که بین عامل های سیاهه آثار سوگ هوگان با پرسشنامه سلامت عمومی و مقیاس افسردگی، اضطراب و فشار روانی، همبستگی های بالا و معنی داری وجود دارد (P£0.01). نتایج حاصل از روایی تشخیصی نشان داد که این مقیاس قابلیت تفکیک بین آثار سوگ در سوگ بهنجار و سوگ آسیب شناختی را دارد. این نتایج گویای آن است که نسخه فارسی سیاهه آثار سوگ هوگان، روایی و پایایی مطلوبی برای اندازه گیری آثار سوگ در جمعیت ایرانی دارد.

این پژوهش با هدف تعیین رابطه راهبردهای مقابله ای و خودکارآمدی با گرایش به سوء مصرف مواد در دانشجویان اجرا شد. جامعه آماری این پژوهش همه دانشجویان دانشگاه تبریز در سال تحصیلی 91-1390 بودند که از میان آنها 300 دانشجو (150 دختر و 150 پسر) از رشته های تحصیلی مختلف به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب و مقیاس راهبردهای مقابله ای (اندلر و پارکر، 1990)، پرسشنامه خودکارآمدی (شرر و مادوکس، 1982) و مقیاس پذیرش اعتیاد (وید و همکاران، 1992) مورد آزمون قرار گرفتند. به منظور پیش بینی سهم گرایش به سوء مصرف مواد داده ها با استفاده از روش رگرسیون چند متغیره به شیوه همزمان و با استفاده از نرم افزار SPSS16 تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیری نشان داد که ترکیب خطی راهبرد مقابله ای مساله مدار، راهبرد مقابله ای هیجان مدار و خودکارآمدی توان پیش بینی گرایش به مصرف مواد را دارند (0.001>P).

هدف این پژوهش، بررسی رابطه گرایش به خودکشی با متغیرهای جمعیت شناختی، رضایت از زندگی، سابقه رویدادهای ناراحت کننده و وابستگی به مواد، عوامل خانوادگی، رابطه با جنس مخالف و مشارکت در فعالیت گروهی بود. لذا، در یک مطالعه همبستگی، از جامعه آماری دانش آموزان دختر دوره متوسطه شاهین شهر در سال تحصیلی 90-1389 تعداد 415 دانش آموز به شیوه تصادفی متناسب با حجم انتخاب و با مقیاس رضایت از زندگی داینر و همکاران (1985) مقیاس «گرایش به خودکشی»، فرم ایرانی پرسشنامه بالینی نوجوانان میلون (MACI-IR؛ مهرابی، 1389) و پرسشنامه های جمعیت شناختی و خانوادگی ارزیابی شدند. نتایج ضریب همبستگی پیرسون حاکی از رابطه معنادار اکثر متغیرهای مورد بررسی با گرایش به خودکشی بود (P<0.05). ولی نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد متغیرهای رضایت از زندگی، شدت اتفاق ناراحت کننده، سابقه خانوادگی خودکشی، داشتن دوست پسر، تحصیلات مادر و بیماری روانی مادر در مجموع 42.2 درصد از گرایش به خودکشی نوجوانان دختر را پیش بینی می کند (P<0.05). نتایج حاصل از این پژ‍‍وهش بر نقش حوادث شدید، سابقه خودکشی در خانواده، سطح تحصیلات مادر، بیماری روانپزشکی پدر و رابطه با دوست پسر در گرایش به خودکشی تاکید داشت.

هدف این پژوهش مقایسه پردازش هیجانی و ترس از ارزیابی های مثبت و منفی در زنان دارای فوبی اجتماعی و زنان عادی بود. روش این مطالعه از نوع علی مقایسه ای بود. نمونه این پژوهش 60 زن دارای فوبی اجتماعی و 60 زن عادی در شهر گرگان بود که با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس فوبی اجتماعی (کانر، 2000)، مقیاس پردازش هیجانی (باکر، 2007)، مقیاس ترس از ارزیابی مثبت (ویکز، 2008) و مقیاس ترس از ارزیابی منفی (لری، 1983) استفاده شد. نتایج تحلیل واریانس چند متغیری نشان داد که پردازش هیجانی و ترس از ارزیابی منفی در زنان دارای فوبی اجتماعی نسبت به زنان سالم بیشتر است. (0.001>P). در صورتی که ترس از ارزیابی مثبت در زنان دارای فوبی اجتماعی نسبت به زنان سالم کمتر بود. (0.001>P). نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیری نشان داد که پردازش هیجانی و ترس از ارزیابی های مثبت – منفی 57 درصد از واریانس علایم فوبی اجتماعی را در زنان دارای فوبی اجتماعی تبیین می کنند. (0.001>P). این پژوهش نتایج مهمی در زمینه پیشگیری، درمان و خدمات مشاوره ای برای زنان دارای فوبی اجتماعی است.

هدف از این پژوهش بررسی رابطه فرهنگ سازمانی، هوش هیجانی و سرمایه روان شناختی با خودکارآمدی شغلی و کارآفرینی سازمانی در کارکنان سازمان آب و برق خوزستان بود. نمونه 400 نفر از جامعه آماری بود که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های فرهنگ سازمانی (گلی سر، زامانو و هاکر، 1987)، هوش هیجانی (شات؛ مالوفف؛ هال و دیگر همکاران، 1998)، سرمایه روان شناختی (لوپز؛ آمو و مارتین، 2006)، خودکارآمدی شغلی (ریگز و کنایت، 1994) و رفتار کارآفرینانه (پیرس، کرامر و رابینز، 1997) استفاده شد. این پژوهش همبستگی از نوع کاننی بوده و تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی کاننی نشان داد که بین فرهنگ سازمانی، هوش هیجانی و سرمایه روان شناختی با خودکارآمدی شغلی و کارآفرینی سازمانی رابطه معنادار وجود (P<0.05). همچنین، قوی ترین رابطه بین هوش هیجانی از متغیرهای مجموعه اول (مستقل) (با ضریب کاننی استاندارد 0.753-) و کارآفرینی سازمانی از متغیرهای مجموعه دوم (وابسته) (با ضریب کاننی استاندارد 0.81-) به دست آمد.