پژوهش اجتماعی
سال:1392 | دوره:6 | شماره:19 |تعداد مقالات:8

موضوع این مقاله بررسی حقوق شهروندی در سازمانهای اجرایی ایران با مطالعه نمونه ای در جامعه شهری اراک است. روش های ترکیبی این مطالعه عبارتند از: پیمایشی، اسنادی و میدانی. مهمترین روش گردآوری اطلاعات، پرسشنامه بسته است؛ اگرچه از روش های مصاحبه منظم، مشاهده غیرعلنی فردی و غیرمشارکتی و فیش برداری نیز استفاده شده است. نمونه آماری 390 نفر از کارمندان سازمان های اجرایی شهر اراک است، و نمونه گیری به صورت طبقه بندی نامتناسب تصادفی اجرا شده است. یافته ها نشان میدهند که میزان مشارکت شهروندان و پاسخگویی در سازمان های اجرایی شهر اراک پایین است. احساس امنیت اقتصادی و فکری کارمندان چندان رضایت بخش نیست؛ و کاستی احترام برابر در سازمان ها مشهود است. در حالی که میزان مسوولیت پذیری ذهنی کارمندان برخی از سازمان های اجرایی بالا است. در بحث مسوولیت پذیری، یافته ها حاکی از آن است که بهداشت و ایمنی روحی بر مسوولیت پذیری تاثیر ندارد. اگرچه مشارکت کارکنان در احساس مسوولیت پذیری بیشتر است. در مقوله پاسخگویی، نقش شاخص پدرسالاری بیشتر تجربه میشود. شاخصهای حقوق شهروندی مانند زنجیرهای به هم متصل اند و نقص در یکی باعث ایجاد مسائل و محدودیت در بخش های دیگر میشود و در میان متغیرهای حقوق شهروندی، نیاز به مشارکت شهروندان بارزتر است و کارکنان این نیاز را در خود احساس می کنند.

در این مقاله به بررسی رابطه بین پایگاه اقتصادی-اجتماعی و تعهد سازمانی کارکنان بنیاد شهید و امور ایثارگران شعبه شرق تهران پرداخته شده و طی آن 169 نفر از کارکنان این سازمان از طریق شیوه نمونه گیری نظام مند مورد مطالعه قرار گرفتند. برای سنجش پایگاه اقتصادی اجتماعی از سه شاخص منزلت شغلی، میزان درآمد و سطح تحصیلات مدنظر قرار گرفته و برای سنجش تعهد سازمانی از پرسشنامه استاندارد شده آلن و می یر (1990) استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که بین پایگاه اقتصادی-اجتماعی و تعهدسازمانی کارکنان رابطه ای وجود ندارد و نبود چنین رابطه ای در محاسبه ضریب همبستگی بعد عاطفی تعهد سازمانی و پایگاه اقتصادی-اجتماعی نیز مشهود است. همچنین نتیجه تحقیق گویا آن است که بین پایگاه اقتصادی-اجتماعی و میزان تعهد مستمر کارکنان رابطه ضعیفی مشاهده شد، در حالی که بین تعهد هنجاری و پایگاه اقتصادی-اجتماعی رابطه ای وجود ندارد.

پدیده روسپیگری از انحرافاتی است که سلامت هر جامعه ای را تهدید می کند. متاسفانه روسپیگری در تمام جوامع با شدت و ضعف وجود دارد و این انحراف نه تنها تبعاتی شخصی چون بیماری های مقاربتی مانند ایدز، اعتیاد و نابسامانی خانواده ها را در پی دارد، بلکه دارای اثرات سو اجتماعی نیز هست. در این پژوهش نقش مردان در به روسپیگری کشاندن زنان با استفاده از نظریه فمنیسم رادیکال بررسی شد. محقق برای جمع آوری داده ها از همکاری 206 زنی که از آبان تا اسفند ماه سال 1389 به جرم روسپیگری دستگیر شده و در زندانهای رجایی شهر، اوین، ورامین دوران محکومیت خود را سپری می کردند استفاده کرد. روش پژوهش از نوع توصیفی–تحلیلی با استفاده از پرسشنامه پژوهشگر ساخته بود. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی-استنباطی و در تحلیل فرضیه ها از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون تی تک نمونه ای استفاده شد. یافته ها نشان می دهند که نحوه تامین نیاز عاطفی زنان از سوی مردان با 95 درصد اطمینان، ارتباط معناداری با روسپیگری زنان دارد (P=0.001). با توجه به یافته ها می توان دریافت نحوه تامین نیاز عاطفی زنان از سوی مردان نقش موثری در به روسپیگری کشاندن زنان داشته است.

در این پژوهش به بررسی عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی موثر بر میزان گرایش بانوان تهرانی به مهاجرت دیگر میپردازیم. هدف این پژوهش شناخت عوامل تاثیرگذار بر میزان گرایش بانوان تهرانی به مهاجرت است که با استعانت از نظریههای مرتبط مانند نظریه های سرمایه انسانی، جاذبه و دافعه، جهانی شدن و فمنیسم مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهشگر با طرح پرسش هایی از قبیل اینکه عوامل اجتماعی-فرهنگی و اقتصادی چه تاثیری بر میزان گرایش مهاجرت بانوان تهرانی دارد؟ آیا می توان اذعان داشت که گرایش بانوان تهرانی متاثر از عوامل اجتماعی-فرهنگی و اقتصادی است؟ و اگر چنین است کدام یک اهمیت بیشتری دارد؟ به تحلیل و تبین موضوع پرداخته است. روش تحقیق پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر طیف لیکرت است. نمونه مورد مطالعه 309 نفر از بانوان تهرانی هستند که با روش نمونه گیری خوشه ای و در نهایت با استفاده از روش تصادفی ساده انتخاب شدهاند. در این تحقیق برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار spss استفاده شده است. رابطه بین متغیرهای مستقل (امکان کاریابی،امنیت شغلی، تامین منزلت اجتماعی، شایسته سالاری، حقوق زنان، فضای اجتماعی مناسب، امکانات آموزشی، آزادی عقیده، آزادی در نوع پوشش، تعلقات قومی) و متغیر وابسته (میزان گرایش زنان به کشورهای مهاجرپذیر) مثبت و نسبتا قوی است. از مجموع تاثیرات، سهم میزان تاثیر عوامل اجتماعی در مرحله اول، عوامل اقتصادی در مرحله دوم و عوامل فرهنگی در مرحله سوم قرار دارد و در مجموع 98 درصد تغییرات متغیر وابسته گرایش به مهاجرت را این سه متغیر اصلی تبیین می کند.

اسکان غیررسمی تجلی نابرابری اجتماعی-اقتصادی در زمینه عدم تعادل در توزیع متناسب امکانات و منابع جامعه است. توزیع امکانات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در تمام مناطق کشورها به ویژه در کشورهای درحال توسعه دارای توزیع یکسانی نیست و باعث مهاجرت و انتقال جمعیت از مناطق فقیر به مناطق برخوردار می گردد و مشکلاتی را در فرآیند شهرنشینی از جمله اسکان غیررسمی به وجود می آورد که یکی از عناصر منفی در شهرنشینی است. هدف ما در پژوهش حاضر تاکید بر جلوگیری از گسترش اسکان غیررسمی و لزوم توجه و ساماندهی در محله اسلام آباد از محلات واقع در منطقه 2 شهرداری تهران با بررسی میزان انطباق ویژگی های این محله با خصوصیات اسکان غیر رسمی بوده است. روش اصلی سنجش تحلیل شبکه ای و جامعه آماری کلیه خانوارهای ساکن در اسلام آباد بوده است و به دلیل حجم بالای جامعه آماری از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شد، لذا برای جمع آوری اطلاعات، 185 پرسشنامه تهیه و توزیع گردید. معیارهای مورد استفاده در این سنجش به روش دلفی بررسی و مورد تایید خبرگان قرار گرفت که به شرح زیر است: مشخصات سرپرست خانوار، مشخصه های جمعیتی خانوار، مهاجرت، وضعیت اشتغال، بنیه یا توان اقتصادی خانوار، مشخصات کالبدی خانوار، وضعیت مالکیت، وضعیت پایان کار و پروانه ساختمان، دسترسی به امکانات رفاهی و تسهیلات، تمایل به همکاری، مهارت، احساس تعلق به محله. نتایج پژوهش با به کارگیری مدل نشان دهنده انطباق کامل اسلامآباد با ویژگی ها و مشخصه های اسکان غیررسمی است. تطبیق خروجی مدل ANP با اطلاعات و مشاهدات نیز موید کاربرد صحیح مدل است. امید آن است که این مقاله در شناخت موقعیت و خصوصیات این سکونتگاه مفید واقع گردد و پیش زمینه ای برای لحاظ کردن مساله اسکان غیر رسمی در برنامه ریزی ها و سیاست تشریک مساعی با ساکنان این سکونتگاه در ساماندهی و بهسازی این گونه بافت های نابسامان شهری فراهم آورد.

این مقاله برگرفته از پژوهشی گسترده است که در استان آذربایجان غربی پیرامون مسائل فرهنگی-اجتماعی موثر بر سهم بری زنان از ارث در سال 1388 اجرا شده است. در این پژوهش مجموعه متغیرهایی نظیر جامعه پذیری جنسیتی، میزان خودپنداره زنان، بافت فرهنگی حاکم بر خانواده، محل سکونت، میزان آگاهی از قوانین و... موردبررسی قرار گرفته است. روش مورد مطالعه در این پژوهش کمی است که به صورت پیمایشی اجرا و از ابزار پرسشنامه استاندارد استفاده شده است. با توجه به گستردگی منطقه از شیوه نمونه گیری خوشه ای و برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است که در نهایت حجم نمونه 377 نفر تعیین شدند.نتایج به دست آمده نشان دهنده آن است که درصد بالایی از زنان مورد مطالعه معتقدند فرهنگ مردسالارانه حاکم بر جامعه و جامعه پذیری جنسیتی عامل عمدهای در عدم دستیابی زنان به حق و حقوق خود در زمینه ارث است. از اینرو زنان مورد مطالعه فرهنگ سازی را به عنوان راهکار مقابله با این موضوع پبشنهاد داده اند. نتایج بعدی حاکی از آن است که علاوه بر فرهنگ مردسالارانه حاکم، به ترتیب طمع مردان و قوانینی که بیشتر از مردان حمایت میکند تا زنان، دلایل عمده طفره رفتن مردان از دادن حق الارث پذیرفته شده در جامعه به زنان است.

هدف اساسی پژوهش روشن ساختن میزان رابطه تماشای سریال های فارسی وان بر هویت خانوادگی مخاطبان است. در چارچوب نظری آن از نظریه استفاده و رضامندی 3 برای درک بهتر موضوع بهره گرفته شده است. بر اساس این نظریه وسایل ارتباطی در شکل گیری هویت افراد موثر است، اما همه هویت را تحت تاثیر قرار نمیدهند. پژوهش به روش پیمایش با استفاده از پرسشنامه صورت گرفته است. جامعه آماری آن خانواده های ساکن مناطق یک، شش و نوزده تهران (در سال 1390) است؛ که حداقل یک فرزند بالای هیجده سال دارند و حجم نمونه 252 نفر است. یافته های تحقیق نشان می دهد که زنان و جوانان بیشتر از سایرین به تماشای سریال های فارسی وان تمایل دارند. گروه سنی 18 تا30 پربیننده ترین مخاطبان سریال های این شبکه هستند. فرضیه های پژوهش با بهره گیری آماره های رگرسیون خطی چند متغیره و یومان ویتنی مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج نشان میدهد که تماشای سریالهای فارسی وان بر هویت خانوادگی مخاطبان تاثیر دارد و هویت خانوادگی والدین و فرزندان را تحت تاثیر قرار میدهد، اما در مورد والدین هر چه ارتباط با دوستان بیشتر باشد شدت تاثیرپذیری هویت خانوادگی آنها ضعیف تر است. تاثیر سریال ها بر هویت خانوادگی افراد مجرد و متاهل تفاوتی ندارد، اما افراد با تحصیلات بالاتر کمتر تاثیر می پذیرد.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی آموزش گروهی تنظیم منابع شناخت خود و تمایز یافتگی بر ارتقای سلامت روان زنان تازه طلاق گرفته شهر تهران اجرا شد. مطالعه از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون و گروه کنترل بود. حجم نمونه شامل 30 نفر از زنان تازه طلاق گرفته بود که با روش تصادفی ساده از میان مراجعه کنندگان مراکز خانه سلامت انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (10 نفر آموزش تنظیم منابع شناخت خود و 10 نفر آموزش تمایز یافتگی) و یک گروه کنترل (10 نفر) قرار گرفتند. گروههای آزمایشی، مدت 8 جلسه تحت آموزش گروهی قرار گرفتند و 10 روز پس از آخرین جلسه از هر سه گروه پس آزمون (پرسشنامه سلامت روان GHQ) گرفته شد و از تحلیل کوواریانس برای مقایسه میانگین گروهها استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که:آموزش گروهی تنظیم منابع شناخت خود بر ارتقای سلامت روان زنان تازه طلاق گرفته موثر است.آموزش گروهی تمایزیافتگی بر ارتقای سلامت روان زنان تازه طلاق گرفته موثر است.بین اثربخشی آموزش گروهی تنظیم منابع شناخت خود و آموزش گروهی تمایز یافتگی بر ارتقای سلامت روان زنان تازه طلاق گرفته تفاوت معناداری مشاهده نشد، زیرا آموزش گروهی تنظیم منابع شناخت و تمایز یافتگی هر یک به نحوی باعث ارتقای سلامت روان شده اند و تفاوت معناداری در پس آزمون گرفته شده از گروه های نمونه وجود نداشت.