بوم شناسی گیاهان زراعی (دانش نوین کشاورزی)
سال:1385 | دوره:2 | شماره:4 |تعداد مقالات:10

در شبکه های عصبی مصنوعی (ANN) روش های موجود آموزش و واسنجی عصبی بر اساس ساختار پرسپترون چندلایه ای می باشد، لیکن این روش ها دارای مشکلات ناشی از عدم همگرایی در روش های یادگیری، عدم ثبات اوزان شبکه در شرایطی که طیف داده های ورودی دارای انحراف معیار بزرگ بوده و بالاخره نیاز به داده و اطلاعات فراوان جهت آموزش شبکه می باشند. برای غلبه بر مشکلات فوق در این تحقیق روش جدید ترکیبی شبکه عصبی مصنوعی – بهینه سازی ریاضی غیرخطی ارایه شده و شبکه عصبی مصنوعی که با استفاده از روش پس انتشار خطا طراحی گردیده بهعنوان ابزارقدرتمندی برای برآورد میزان رسوب مخزن سد اکباتان معرفی شده است. بر این اساس با استفاده از معادله بین دبی رسوب و جریان آب رودخانه آبشینه و آمار ایستگاه یالفان مدل طراحی شده ANN با گره های مختلف در لایه ها ورودی ها و لایه مخفی اجرا گردید. نتایج واسنجی نشان می دهد برای توزیع رسوب در مخزن سد اکباتان بایستی از شش گره در لایه ورودی و هشت گره در لایه مخفی استفاده نمود. دراین تحقیق رابطه رضایت بخشی بین تعداد مولفه های لایه مخفی با تعداد داده های آموزش و تعداد مولفه های ورودی تعیین شده است.

یک کندو هر چه با جمعیت زیاد وارد فصل جمع آوری شهد شود به همان اندازه میزان شهد و عسل جمع آوری شده زیاد خواهد شد، به این جهت برای تامین احتیاجات انرژی در مواقع کمبود شهد در طبیعت، باید از شهدهای مصنوعی جهت جایگزین کردن شهد طبیعی استفاده نمود. به منظور بررسی تاثیر جایگزینی شهدهای مصنوعی به جای شهد طبیعی بر روی جمعیت کلنی، چهار تیمار غذایی و یک گروه شاهد روی 25 کلنی زنبور عسل با 5 تکرار در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت .نتایج نشان دادکه بین جیره های غذایی از نظر میزان تخم ریزی ملکه در سطح احتمال 1% اختلاف معنی دار وجود دارد. ولی بین سمت راست و چپ قاب (از نظر تعداد نوزاد) اختلاف غیر معنی دار بود . با توجه به مقایسه میانگین ها مشخص شد که اختلاف 3 تیمار عسل، شکر و (نشاسته + عسل) ضمن دارا بودن  میانگین بالا غیر معنی دار می باشد. بنابراین در نظر گرفتن هزینه غذایی برای هر یک از تیمارها ، شکر به عنوان بهترین غذا برای افزایش تولید جمعیت معرفی شد و ترکیب (نشاسته + عسل) و عسل به ترتیب در مراحل دوم و سوم قرار گرفتند. هم چنین از مطالعه میزان ذخیره عسل مشخص گردید که تیمارهای مربوط به غذاهای ( نشاسته + شکر) و (نشاسته+ عسل) با میانگین بالا و اختلاف غیر معنی دار، بیشتر از غذاهای دیگر بر روی میزان ذخیره عسل موثر هستند.

کشت دوم محصولات زراعی یکی از راهکارهای مورد توجه در افزایش بهره وری در کشاورزی می باشد. به منظور افزایش بهره وری شالیزارهای گیلان از طریق استفاده بهینه از زمین در واحد زمان، اقدام به ارزیابی کشت تناوبی برنج و سویا شد. در این آزمایش برنج به عنوان گیاه اصلی و سویا به عنوان گیاه دوم کشت شدند. قبل از برداشت برنج، اقدام به خزانه گیری سویا و تولید نشاء سویا شد. بلافاصله پس از برداشت برنج و آماده سازی بستر شالیزار برای کشت دوم، نشاء هفت رقم سویا در بلوک های مربوطه کاشته شد. صفات هفت رقم سویا 1 در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. طی انجام این مطالعه، مراحل رشد و نمو رویشی و زایشی گیاهچه ها و بوته های سویا از زمان کاشت دانه در خزانه تا برداشت محصول (در زمین اصلی) مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده بیشترین تلفات خزانه، کمترین عملکرد دانه، کمترین ارتفاع بوته، بیشترین زردی ناشی از آب ماندگی در پای بوته ها و کمترین ارتفاع اولین غلاف در هر بوته مربوط به رقم SRF بود. کمترین تلفات گیاهچه های سویا در خزانه مربوط به رقم ویلیامز (با96.6 درصد بوته سالم) بود. صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه های جانبی و عملکرد دانه در سطح 1% و صفات ارتفاع اولین غلاف و تعداد دانه در هر بوته در سطح 5% دارای اختلاف معنی دار بین ارقام مورد آزمایش بودند. مقایسه میانگین داده های مربوط به عملکرد دانه نشان داد که ارقام پشم باقلا و L11 دارای بیشترین عملکرد دانه به ترتیب 194.5 و 196.1 گرم در متر مربع بوده اند در حالی که رقم SRF کمترین عملکرد را به خود اختصاص داد.

 اصلاح غیر مستقیم GMP عملکرد روغن در شرایط فاقد تنش از طریق افزایش تعداد ساقه های فرعی و تعداد کل خورجین و کاهش وزن هزار دانه و در محیط واجد تنش نیزاز طریق افزایش تعداد دانه در خورجین، تعداد کل خورجین و درصد روغن به منظور بررسی روابط علت و معلولی صفات زراعی در شرایط فاقد و واجد تنش کمبود آب باشاخص GMP، آزمایشی در سال زراعی 82- 1381 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده زنجان انجام گردید. طرح آزمایشی مورد استفاده طرح بلوکهای خرد شده با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار بود که آبیاری با دو سطح عدم آبیاری (وجود تنش) و آبیاری کافی (فقدان تنش) و رقم کلزا در 16 سطح، فاکتورهای آزمایش بودند. نتایج تجزیه علیت متوالی نشان داد که در گزینش تحت شرایط فاقد تنش در جهت اصلاح برای شاخص GMP عملکرد دانه باید به دنبال تعداد ساقه های فرعی و تعداد کل خورجین بیشتر و وزن هزار دانه کمتر بود. البته به علت روابط و همبستگی بین این سه صفت با همدیگر لازم است آنها را در تعادل با هم مورد نظر قرار داد. هم چنین در جهت اصلاح برای شاخص  GMPعملکرد دانه در شرایط واجد تنش نیز باید به دنبال تعداد دانه در خورجین و تعداد کل خورجین بیشترو تعداد روز تا گلدهی کمتر بودامکان پذیر است .

آزمایش به منظور بررسی اثرات ابعاد کاشت بوته بر روی عملکرد، اجزای عملکرد، درصد روغن دانه و برخی از ویژگی های زراعی در گلرنگ بهاره در شهرستان گوگان (استان آذربایجان شرقی) طی سال 1382 پیاده گردید. فواصل خطوط کشت، 15، 30 و 60 سانتی متر و فواصل بوته ها بر روی خطوط کشت 5، 10و 15 سانتی متر تعیین شد ند. ژنوتیپ های بکار رفته شامل IL111 و KJ818 و محلی اراک 2811 بودند. طرح آماری مورد استفاده فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار بود. در طول اجرای آزمایش صفات متعددی از گلرنگ مورد مطالعه قرار گرفت که شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق، عملکرد دانه، شاخص برداشت، وزن هزار دانه و درصد روغن دانه بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان دادکه ارقام مورد مطالعه از جنبه های تعداد دانه در طبق، تعداد طبق در بوته، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته و عملکرد دانه با هم اختلاف معنی داری دارند. اثر آرایش کشت روی صفات تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق، عملکرد دانه و شاخص برداشت نیز معنی دار بود. آرایش کاشت مربع با فاصله بوته 15 سانتی متر بهترین حالت بوده و بالاترین عملکرد را نشان داد. در مجموع ژنوتیپ اراک 2811 با آرایش کاشت مربع با فاصله 15 سانتی متر و با تراکم 443 هزار بوته در هکتار با تولید 4.34 تن دانه در هکتار مناسب ترین تیمارشناخته شد. بنظر می رسد توسعه کشت این گیاه به ویژه در اراضی متوسط و فقیر حاشیه دریاچه ارومیه مثل شهرستان گرگان، با تولید محصول مورد قبول، شایان توجه باشد.

به منظور مقایسه عملکرد، اجزاء عملکرد و خصوصیات مورفولوژیک هیبریدهای ذرت در کشت دوم، آزمایشی در تابستان 1383 در مزرعه تحقیقات کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی اجرا گردید. این تحقیق به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی شامل 7 تیمار متشکل از هیبرید های ذرت، K.S.C 108، K.S.C 301 و K.S.C 303،K.S.C 404 (ذرت شیرین)، K.S.C 600 (ذرت آجیلی)، K.S.C 604 و K.S.C 647در چهار تکرار انجام گرفت. تاریخ کاشت برای تمام ارقام آزمایشی 20 تیر ماه تعیین گردید. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که هیبریدهای مورد مقایسه از نظر صفات مطالعه شده، تفاوت معنی داری در سطح احتمال آماری یک درصد دارند. مقایسه میانگین های انجام شده به روش آزمون چند دامنه ای دانکن نشان داد که هیبرید نیمه دیررس K.S.C 647 دارای بالاترین ارتفاع ساقه، قطر ساقه، ارتفاع بلال از سطح زمین، عملکرد علوفه تر (62.60 تن در هکتار) و عملکرد علوفه خشک (15.21 تن در هکتار) بود. همچنین این هیبرید از نظر عملکرد برگ خشک و ساقه خشک و نسبت برگ به ساقه، نسبت به هیبریدهای دیگر برتری نشان داد. هیبرید K.S.C 600 نیز دارای بالاترین وزن خشک بلال و هیبرید K.S.C 303 دارای بیشترین نسبت بلال به اندامهای هوایی بود. هم چنین ار نظر شاخص سطح برگ K.S.C 404 بالاتر از سایر هیبریدها قرار گرفت. با توجه با نتایج بدست آمده هیبرید نیمه دیررس K.S.C 647 به علت داشتن صفاتی همچون ارتفاع بوته، عملکرد علوفه خشک و علوفه تر، وزن خشک برگ و ساقه و نیز داشتن قطر ساقه که از اجزای مهم و تاثیرگذار در عملکرد و گزینش یک گیاه علوفه ای هستند، به عنوان بهترین هیبرید برای هدف سیلوئی در شرایط کشت دوم در منطقه خوی انتخاب و توصیه گردید.

 روش تجزیه به عاملها یکی از روشهای آماری چند متغیره است که در آن میتوان تعداد زیادی از متغیرهای همبسته را به تعداد کمتری عامل اصلی کاهش داد. به منظور تعیین چگونگی تاثیر صفات مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه برمیزان مقاومت آن به خشکی، آزمایشی روی 20 ژنوتیپ عدس در سال 1383 در قالب طرح کرتهای خرد شده انجام گرفت. تجزیه به عاملها بر اساس میانگین داده های حاصل از دو محیط تنش و بدون تنش خشکی، توانست 18 متغیر را در4 عامل استخراج شده توزیع نماید. برای سهولت تفسیر نتایج، تنها آن دسته از ضرایب عاملی که بزرگتر از 0.38بودند بدون توجه به علامت آنها معنی دار در نظر گرفته شدند. عامل اول 20.28 درصد از کل تغییرات را به خود اختصاص داد. بزرگترین ضرایب عاملی آن مربوط به صفات وزن خشک گیاه، وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه، سطح برگ و تعداد روز تا 50 درصد گلدهی بود. تمام متغیرها در این عامل دارای ضرایب عاملی با علامت مثبت بودند. عامل دوم 15.61 درصد از کل تغییرات را به خود اختصاص داد. برای این عامل صفات ارتفاع گیاه در زمان گلدهی، ارتفاع گیاه قبل از گلدهی، ارتفاع گیاه در زمان برداشت، عرض بوته و تعداد شاخه فرعی اولیه دارای ضرایب عاملی بالا بودند بطوریکه دو متغیر دارای ضریب عاملی مثبت و سه متغیر دیگر دارای ضریب منفی بودند. همبستگی منفی و معنی دار بین ارتفاع گیاه در هر سه زمان رشدی (قبل ازگلدهی، موقع گلدهی و موقع برداشت) با عرض بوته و تعداد شاخه های فرعی اولیه و همبستگی مثبت و معنی دار بین صفات عرض بوته و تعداد شاخه های فرعی اولیه با یکدیگر مشاهده گردید. عامل سوم 14.03 درصد از کل تغییرات را توجیه نمود که در این عامل صفات شاخص برداشت، عملکرد دانه، تعداد غلاف در بوته، محتوای نسبی آب برگ، تعداد دانه در بوته بترتیب دارای ضرایب عاملی 0.758، 0.655، 0.614، 0.608و 0.586 بودند. در این عامل نیز تمام متغیرها دارای ضرایب عاملی با علامت مثبت بوده و تمام صفاتی که برای تشکیل عامل3 با همدیگر جمع شده اند همگی دارای ضرایب همبستگی ساده مثبت و معنی دار بودند. عامل چهارم 66/10 درصد از کل تغییرات صفات را تبئین نمود که شامل صفات عملکرد بیولوژیک، دمای برگ و وزن 100 دانه بود. جدول همبستگی ساده صفات، وجود رابطه منفی و معنی دار بین دمای برگ و عملکرد دانه و رابطه مثبت و معنی دار وزن صد دانه با عملکرد دانه را نشان داد.

در پژوهش حاضر اثر شوری حاصل از منبع NaCl با غلظت های مختلف برروی ارقام برنج چمپای اصفهان (زاینده رود، سازندگی، سرخه و نوگران) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار بررسی گردید. به منظور بررسی عکس العمل این ارقام تحت تنش شوری، صفاتی مانند ارتفاع بوته در زمان برداشت، تعداد گل در خوشه، تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه، تعداد خوشه در متر مربع، میزان پروتئین دانه تعیین شد. در شرایط شوری، ارتفاع بوته در کلیه ارقام کاهش یافت. تعداد گل در خوشه در رقم زاینده رود، بیشترین و در رقم سرخه، کمترین میزان بود. تعداد دانه در خوشه کاهش معنی داری را در شوری نشان داد، ارقام سازندگی و نوگران، بیشترین تعداد دانه را در تنش شوری ایجاد کردند. وزن هزار دانه کاهش معنی داری در شوری داشت. ارقام سازندگی و نوگران، بیشترین تعداد خوشه را در شرایط تنش شوری تولید نمودند. میزان پروتئین دانه در شرایط شوری در کلیه ارقام افزایش یافت. در مجموع، ارقام سازندگی و نوگران در شرایط تنش شوری، بالاترین و دو رقم زاینده رود و سرخه، کمترین عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند.به منظور تعیین مقاوم ترین ارقام نسبت به شوری، میزان پرولین در شرایط آزمایشگاهی نیز بررسی گردید، به طوری که بااستفاده از شوک شوری در گیاهچه های 15 و 45 روزه، مشخص گردید که اولا زمان 45 روزگی مناسب تر از 15 روزگی برای اعمال شوک شوری بود و ثانیا ارقام نوگران و سازندگی در شوری های خیلی بالا یعنی هدایت الکتریکی 15دسی زیمنس برمتر میزان پرولین را افزایش دادند، در صورتی که دو رقم دیگر در شوری های کمتر، پرولین بیشتری تولید نمودند. با توجه به کشت مزرعه ای وتحت شرایط گلخانه ای گیاهان معلوم شد که ارقام سازندگی و نوگران در شوک بالای شوری بیشترین پرولین را تولید کردند .