دست آوردهای روانشناختی
سال:1398 | دوره:26 | شماره:1 (پیاپی 21) |تعداد مقالات:12

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش مهارتهای خودتعیین گری بر نیازهای روانشناختی بنیادی دانش آموزان با مشکلات رفتاری برونی سازی شده بود. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی بود و در اجرای آن از طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. جهت دستیابی به اهداف پژوهش، 30 نفر از دانش آموزانی که نمره بالا را در فهرست رفتاری کودک (CBCL) بدست آورده بودند انتخاب شدند و به تصادف در دو گروه آزمایش(15 نفر) و کنترل (15 نفر) قرار گرفتند. دانش آموزان گروه آزمایش در 10 جلسه یک ساعت و نیمه ( 1 جلسه در هر هفته) در برنامه مداخله ای مهارتهای خودتعیین گری شرکت و گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکردند. مقیاس نیازهای روانشناختی بنیادی قبل و بعد از مداخله برای شرکت کنندگان اجرا گردید. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغییری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که آموزش مهارتهای خودتعیین گری اثر مثبتی بر نیاز به خودمختاری، ارتباط و شایستگی دانش آموزان دارد. بطور کلی یافته های پژوهش از نظریه خودتعیین گری حمایت کردند و نشان دادند که آموزش مهارتهای خودتعیین گری اثر مثبتی بر برآورده شدن نیازهای روانشناختی بنیادی دانش آموزان دارند.

این پژوهش با هدف تعیین تاثیر تنظیم شناختی هیجان بر سبک های تصمیم گیری با در نظر گرفتن نقش میانجی گرانه خودتاملی و بینش انجام گرفت. این مطالعه از نوع پژوهش های همبستگی با استفاده از مدل یابی علی است. جامعه آماری پژوهش را کلیه کارکنان شرکت پالایش گاز پارسیان تشکیل دادند که از میان آن ها 178 نفر به عنوان نمونه از میان واحدهای مختلف پالایشگاه از طریق نمونه گیری طبقه ای انتخاب گردید. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی و همکاران (2002)، خودتاملی و بینش گرنت و همکاران (2002) و سبک های تصمیم گیری اسکت وبراس (1995) بود. تحلیل داده ها از طریق الگوی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار AMOS-21 انجام گرفت. تحلیل مدل یابی معدلات ساختاری نشان داد که الگوی پیشنهادی برازنده داده ها می باشد. نشان همچنین نتایج نشان دادند که راهبردهای کارآمد تنظیم هیجان هم به صورت مستقیم و هم از طریق خودتاملی و بینش بر سبک تصمیم گیری کارآمد اثر می گذارند. از این رو سازمان ها با به کارگیری راهکارهای مناسب به منظور تنطیم و مدیریت هیجانات کارکنان خود، نه تنها می توانند خطاهای مربوط به تصمیم-گیری را کاهش دهند بلکه از این طریق می توانند موجب کاهش حوادث و سوانح در محیط کار شوند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی قصه درمانی شناختی-رفتاری بر علایم افسردگی و افسرده خویی کودکان دبستانی انجام شد. طرح پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود، بدین منظور 26 دانش آموز با نشانگان افسرده خویی و علایم افسردگی به شیوه دردسترس از بین دانش آموزان دختر پایه سوم و چهارم ابتدایی دارای اختلال افسردگی شهر یزد در سال تحصیلی 93-94 انتخاب و به طور تصادفی در 2 گروه آزمایشی و گواه قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه علایم مرضی کودکان(csi-4)، فرم والدین بود. مداخلات مربوط به قصه درمانی بر روی گروه آزمایش به مدت 12 جلسه 45 دقیقه ای انجام و داده های بدست آمده با روش آماری تحلیل کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل کواریانس اثر بخشی قصه درمانی شناختی رفتاری بر کاهش علایم افسردگی و افسرده خویی را معنادار نشان داد، بنابراین قصه درمانی با رویکرد شناختی رفتاری می تواند کاهش دهنده اختلالات خلقی کودکان سنین ابتدایی باشد.

پژوهش حاضر به شیوه کیفی نظریه داده بنیاد و بر اساس مدل کوربین و استراوس اجرا شد. شرکت کننده ها در دو سطح زنان ایرانی و جمعی از متخصصان حوزه هیجان حضور داشتند. 31 مصاحبه عمیق با زنان شرکت کننده و 9 مصاحبه نیمه ساختاریافته با متخصصان برگزار شد. تحلیل داده ها به 5 مقوله اصلی «سازمانگر اجتماعی»، «سازمانگر شخصی»، «پردازشگری کنش پذیر»، «پردازشگری کنش گر» و «بازمانه عاطفی» منجر شد. بر اساس پارادایم تحلیلی این پژوهش سازمانگر اجتماعی و سازمانگر شخصی شرایط زمینه ای فرآیند تنظیم هیجان زنان ایرانی را تشکیل می دهند. راهکارهای پردازشگری کنش پذیر شامل: وانهادگی، فرافکنی، گریز، واکنش زودانگیخته و پرخاشگری فعل پذیر هستند. راهکارهای پردازشگری کنش گر شامل: بازپردازشگری، دگرپرستی، حمایت جویی، چالش گری و چاره گری هستند. همچنین بررسی مقوله بازمانه عاطفی نشان داد راهکارهای تنظیم هیجان گوناگون می توانند با پیامدهای مثبت و منفی همراه باشند. نتایج پژوهش افزون بر این که مفهومپردازی کلاسیک تنظیم هیجان را شامل میگردد، مقولههای جامعتری را در این گستره مورد نظر قرار داده است که برگرفته از دادههای وابسته به فرهنگ میباشند.

هدف پژوهش حاضر آزمون مدل رابطه علّی مذهبی بودن و معنویت با سازگاری روانشناختی با توجه به نقش واسطه ای دلبستگی به خدا می باشد. براین اساس، 144 نفر (82 دختر و 62 پسر) از دانشجویان دانشگاه جندی شاپور اهواز به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل مقیاس تجربه معنوی روزانه (2002)، مقیاس درونی-بیرونی عصر جهانی (1990)، مقیاس کوتاه افسردگی-شادکامی (2004)، مقیاس دلبستگی به خدا (2003)، سیاهه دلبستگی به خدا (2004) و مقیاس رضایت از زندگی (1985) بود. برازندگی مدل پیشنهادی از طریق الگویابی معادلات ساختاری آزمون شد. اثرات غیرمستقیم نیز با استفاده از روش بوت استراپ مورد سنجش قرار گرفت. یافته ها نشان دادند که رابطه مذهبی بودن و معنویت با سازگاری روانشناختی از طریق متغیر میانجی دلبستگی به خدا برقرار بوده است. همچنین، الگوی پیشنهادی از برازش خوبی بهره مند بوده و سازگاری روانشناختی از طریق مذهبی بودن، معنویت و دلبستگی به خدا پیش بینی و تبیین شده است (93/0GFI =) و (02/0RSMEA =).

هدف از پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی مشاوره فردی آدلر با رفتاردرمانی عقلانی– هیجانی الیس بر کاهش علائم اختلال سلوک دانش آموزان ششم ابتدایی شهرستان مراغه بود. به منظور انجام این پژوهش 30 نفر از دانش آموزانی که از طریق نمونه گیری هدفمند در پرسشنامه اختلال سلوک (RSDCD) نمره بالاتر از 35 گرفته بودند انتخاب و به صورت جایگزینی تصادفی در سه گروه 10 نفری آدلری، الیسی و کنترل قرار گرفتند. متغیر مستقل برای گروه آدلری و الیسی در 8 جلسه 35 دقیقه ای در طول سه هفته متوالی اجرا شد. اما گروه کنترل سیر طبیعی تحصیل خود را ادامه دادند. روش پژوهش نیمه تجربی و از نوع پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بود. نتایج آزمون تحلیل کوواریانس نشان که در هر دو گروه آدلری و الیسی نسبت به گروه کنترل شدت علائم اختلال سلوک کاهش یافته بود. همچنین نتایج آزمون تعقیبی LSD نشان داد که میزان علائم اختلال سلوک در گروه الیسی کمتر از گروه آدلری و گروه کنترل است و میزان اختلال سلوک در گروه مشاوره آدلری کمتر از گروه گواه است. پس می توان نتیجه گیری کرد که هر دو روش آدلری و الیسی بر کاهش نشانه های اختلال سلوک مفید به نظر می رسند. اما میزان اثربخشی رفتاردرمانی عقلانی – هیجانی الیس بیشتر از مشاوره فردی آدلری می باشد.

چکیده پژوهش حاضر، با هدف ارزیابی برنامه ی آموزش مهارت های زندگی در دبیرستان های استان خوزستان با استفاده از الگوی ارزشیابی سیپ(CIPP) اجرا شده است. جامعه آماری مورد مطالعه، شامل سه زیرجامعه ( دانش آموزان، مشاوران و مدیران)، بود که با استفاده از روش های سرشماری و نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب گردیدند. بدین منظور، ابتدا چارچوب کلی عوامل و نشان گرهای مورد نیاز در ارزیابی طرح آموزش مهارت های زندگی بر اساس الگوی سیپ (زمینه، درون داد، فرایند و برون داد)، با بکارگیری عوامل، نشان گرها و مشخص نمودن معیارهای قضاوت، تعیین شد. سپس با استفاده از عوامل و نشان گرهای تدوین شده، ابزارهای پژوهش، شامل پرسشنامه های مربوط به دانش آموزان، مدرسان و مدیران و کارشناسان، تهیه و روایی(روایی صوری و محتوا) و اعتبار(آلفای کرونباخ)، آنان محاسبه گردید. تحلیل یافته های تحقیق نشان داد که از بین تعداد 23عامل مورد بررسی، تعداد 21عامل در سطح «مطلوب» و تعداد 2 عامل دیگر در سطح «نسبتا مطلوب» ارزیابی گردیده و ارزیابی کلی طرح نیز در سطح «مطلوب» برآورد گردید.

سازمان ها و به طور خاص سازمان های ورزشی به کارکنانی نیاز دارند که از نظر رفتار شهروندی سازمانی، در سطح بالایی قرار داشته باشند تا بتوانند خدمات با کیفیتی به مشتریان ارائه دهند و با جلب رضایت آنان، به اهداف سازمان دست یابند. این نوع رفتار نیازمند عدم سکوت کارکنان در جهت منافع سازمان می باشد. لذا هدف از انجام پژوهش حاضر، آزمون مدل ارتباط علی انواع سکوت سازمانی با رفتار شهروندی سازمانی کارکنان ادارات ورزش و جوانان استان خوزستان با توجه به نقش میانجی هویت سازمانی بود. طرح پژوهش حاضر توصیفی، از نوع همبستگی می باشد. جامعه ی آماری پژوهش حاضر شامل کلیه ی کارکنان ادارات ورزش و جوانان استان خوزستان بود که از این جامعه ی آماری، نمونه ای به حجم 201 نفر بر اساس جدول کرجسی و مورگان به روش نمونه گیری تصادفی ساده برای شرکت در پژوهش انتخاب شد. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه های سکوت سازمانی (داین و همکاران)، هویت سازمانی (چنی) و رفتار شهروندی سازمانی (پودساکوف و همکاران) استفاده شد. تمامی پرسشنامه ها از پایایی و روایی قابل قبولی برخوردار بودند. تحلیل داده ها به کمک مدل یابی معادلات ساختاری صورت گرفت و نرم افزارهای SPSS و AMOS ویراست 22، به کار گرفته شد. نتایج پژوهش در ارتباط با برازش مدل پیشنهادی حاکی از آن بود که مدل از برازش مطلوبی برخوردار است. یافته های حاصل از تحلیل مسیرهای مستقیم نشان دادند که بین سکوت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان، رابطه ی منفی و معنی دار و نیز بین هویت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی، رابطه ی مثبت و معنادار وجود دارد. نتایج بوت استراپ برای مسیرهای واسطه ای نشان داد که هویت سازمانی قادر است در رابطه ی بین ابعاد سکوت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی نقش میانجی ایفاء کند. در مجموع نتایج این پژوهش حاکی از آن است که سکوت سازمانی و هویت سازمانی نقش تعیین کننده ای بر رفتار شهروندی کارکنان دارند. از این رو، به مدیران و مسئولین سازمان ها پیشنهاد می شود که به منظور افزایش رفتارهای شهروندی در کارکنان، تأثیرات نامطلوب سکوت سازمانی را کاهش دهند و احساس هویت سازمانی را در کارکنان ایجاد کنند.

اختلال استرس پس از سانحه مجموعه ای از علایم است که در پی مواجهه با حوادث آسیب زای زندگی پیدا می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان فراشناختی بر راهبردهای کنترل فکر بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه انجام شد. این پژوهش در چارچوب یک مطالعه آزمایشی تک موردی با استفاده از طرح خطوط پایه چندگانه اجرا شده است. جامعه آماری این مطالعه را کلیه افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه در شهر تبریز در سال 93 تشکیل می دهند. نمونه این پژوهش، شامل سه نفر از افراد دارای اختلال استرس پس از سانحه از مراجعه کنندگان به روان پزشک بودند که به روش نمونه گیری مبتنی بر هدف و در دسترس انتخاب شدند. بیماران در مراحل پیش از درمان، حین درمان و دوره شش هفتگی پیگیری با استفاده از مقیاس راهبردهای کنترل فکر ارزیابی شدند. برای تحلیل داده ها و تعیین تغییرات بالینی از درصد بهبودی و اندازه اثر استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که درمان فراشناختی هم از لحاظ آماری و هم بالینی به طور معنی داری موجب کاهش استفاده از راهبردهای کنترل فکر آزمودنی های مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه در مرحله پس از درمان و دوره پیگیری شده است. نتایج این 3 آزمودنی، حاکی از اثربخشی بالینی درمان فراشناخت در فرهنگی متفاوت از فرهنگ سازنده این پروتکل درمانی بود. درمان فراشناخت از طریق تاثیر بر باورهای فراشناختی، منجر به کاهش استفاده از راهبردهای کنترل فکر افراد در پاسخ به رویدادهای آسیب زا می شود.

هدف پژوهش حاضر آزمون مدل مفروض علّی متغیرهای پیشایند و پیامد تاب آوری معلّمان بود. جامعه ی آماری پژوهش، شامل تمام معلّمان شاغل در مقاطع ابتدایی، راهنمایی و متوسطه در آموزش و پرورش شهر بوشهر بود که از این تعداد 400 نفر معلّم به صورت نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های تاب آوری کانر و دیویدسون (2003)، سیاهه ترجیح کاری آمابلی و همکاران (1994)، پرسشنامه تنظیم هیجانی جان و گراس (2003)، آزمون جهت گیری زندگی شییر و کارور (1994)، مقیاس خودکارآمدی عمومی شرر و مادوکس (1982)، مقیاس چندبعدی حمایت اجتماعی ادراک شده زیمت و همکاران (1988)، پرسشنامه راهبردهای مقابله با فشار روانی اندلر و پارکر (1990)، پرسشنامه عملکرد شغلی پاترسون (1970)، پرسشنامه عملکرد خانواده اسپتاین و بالدوین (1983)، پرسشنامه کیفیت زندگی ویر و شربون (1992) و پرسشنامه هوش معنوی کینگ (2008) استفاده شد. نتایج مدل نشان داد که مسیرهای بین راهبردهای مقابله ای، انگیزش درونی-بیرونی، تنظیم هیجانی، عملکرد خانواده و هوش معنوی با تاب آوری معنی دار می باشد اما روابط متغیرهای حمایت اجتماعی و خوش بینی با تاب آوری غیر معنی دار بود. روابط بین تاب آوری با متغیرهای پیامد آن مانند کیفیت زندگی و عملکرد شغلی معنی دار بود اما با متغیر خودکارآمدی رابطه معنی دار نبود. نتایج مدل کلی نشان داد شاخص های مدل پیشنهادی از برازش قابل قبولی برخوردارند. به منظور برازندگی بهتر، مدل اصلاح شده بررسی شد. نتایج دلالت بر بهبود شاخص های برازش مدل اصلاح شده داشت. بر این اساس نتیجه گیری می شود که افزایش تاب آوری معلمان موجب افزایش کیفیت زندگی آنان خواهد شد.

هدف این پژوهش تدوین معادله ممیز (تشخیصی) طلاق بر اساس ویژگی های شخصیتی زوجین بود. جامعه پژوهش را زوجین متقاضی طلاق و زوجین عادی استان همدان در سال 1396 تشکیل دادند. از دو گروه در مجموع 398 زوج ( 796 نفر) به عنوان نمونه به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه 60 سوالی هگزاکو (2004) استفاده شد. به منظور تدوین مدل ممیز (تشخیصی) برای گروهها از تحلیل ممیز استفاده گردید. بر اساس یافته های پژوهش از مجموع دوازده ویژگی شخصیتی (شش ویژگی در مردان و شش ویژگی در زنان) ویژگی های هیجان خواهی زن، برونگرایی زن، سازگاری زن، سازگاری مرد، وجدانی بودن مرد و گشودگی به تجربه زن توانایی لازم برای ایجاد تمایز میان دو گروه طلاق و عادی را دارا هستند. بر اساس نتایج به دست آمده، متغیرهای هیجان خواهی زن، برونگرایی زن، سازگاری زن، سازگاری مرد در معادله تشخیصی نهایی وارد. . همچنین ضریب همبستگی کانونی میان ویژگی های شخصیتی زوجین و طلاق 414/0 بدست آمد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی، سبک اسنادی و تمایزیافتگی خود با پیمان شکنی زناشویی از طریق میانجیگری باورهای غیر منطقی انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش را دانشجویان زن و مرد متأهل دانشگاه آزاد اسلامی رامهرمز تشکیل دادند که تعداد 230 نفر از آنها براساس نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه پیمان شکنی زناشویی (دریگوتاس، 1999)، پرسشنامه شخصیتی نئو (مک کری و کاستا، 1985)، پرسشنامه سبک اسنادی( پترسون، 1984)، پرسشنامه تمایز یافتگی خود( اسکورون، 1998) و پرسشنامه باورهای غیرمنطقی (جونز، 1968)استفاده گردید. نتایج حاصل از الگوسازی معادلات ساختاری نشان داد که روان رنجوری و توافق اثر مثبت مستقیم و برون گرایی، وجدانی بودن، سبک اسنادی و تمایزیافتگی اثر منفی مستقیم بر پیمان شکنی زناشویی داشتند ولی گشودگی اثر منفی معناداری بر پیمان شکنی زناشویی نداشت. هم چنین نتایج تحلیل بوت استراپ نشان داد که روان رنجورخویی اثر مثبت غیرمستقیم و برون گرایی، گشودگی، توافق پذیری، وجدانی بودن، سبک اسنادی و تمایزیافتگی خود از طریق باورهای غیرمنطقی بر پیمان شکنی زناشویی اثر منفی غیر مستقیم داشتند. بر اساس یافته های به دست آمده ویژگی های شخصیتی، سبک اسنادی، تمایزیافتگی خود و نیز باورهای غیرمنطقی از قابلیت پیش بینی کنندگی پیمان شکنی زناشویی برخوردار می باشند. بنابراین در نظر گرفتن این عوامل در مشاوره ها و آموزش های پیش از ازدواج می تواند اثر بخش باشد.