زبان پژوهی
سال:1389 | دوره:1 | شماره:2 |تعداد مقالات:9

پژوهش حاضر به مطالعه چگونگی فرایند پردازش فعل در زبان فارسی به هنگام درک شنیداری جمله می پردازد. سوال اصلی پژوهش این است که آیا پیچیدگی بازنمودی فعل فارسی در واژگان بر مدت زمان پردازش آن به هنگام درک شنیداری جمله موثر است یا خیر. مفهوم پیچیدگی واژگانی افعال بر مبنای اطلاعات ساختاری (نحوی) و واژگانی (معنایی) موجود در مدخل واژگانی افعال تعریف شده است. ابزار مورد استفاده در این تحقیق تکلیف تصمیم گیری واژگانی چند حسی به روش پردازش برخط بوده است که با استفاده از نرم افزار اندازه گیری زمان واکنش (DMDX) اجرا شده است و محرک ها شامل 72 فعل بسیط لازم و 72 فعل بسیط متعدی در 288 جمله فارسی می باشد. با به کار گیری این آزمون، زمان پردازش جملات دارای افعال لازم و متعدی ارزیابی و با یکدیگر مقایسه شده است. آزمودنی ها 30 نفر از افراد طبیعی بوده اند که از نظر سطح تحصیلات و سن با هم تطبیق داده شده اند. با توجه به نتایج به دست آمده می توان پردازش افعال را به هنگام درک شنیداری جمله متاثر از متغیرهای مستقل «نوع جمله» و «نوع فعل» دانست. یافته های پژوهش نشان می دهد که پردازش جمله و پردازش فعل جمله متاثر از دو حوزه نحو و معنی شناسی دستور زبان فارسی است. نحو از آن رو که متغیر نوع جمله و به بیان دیگر ساخت نحوی جمله با زمان واکنش نسبت به آن، ارتباط دارد و نیز از آن رو که تعداد متمم های فعلی را می توان عامل تعیین کننده در زمان پردازش جمله ها دانست و معنی شناسی نیز از آن رو که تعداد نقشهای معنایی که در کنش فعل به مشارکان نسبت داده می شود بر زمان پردازش اثر مستقیم دارد. به عبارت دیگر، ساخت نحوی جمله (ساده و یا مرکب بودن) و نیز نوع فعل (لازم و یا متعدی بودن) مستقیما بر زمان پردازش فعل در جمله به هنگام ادراک شنیداری آن موثر است.

مهارت شنیداری اغلب مهارتی منفعل انگاشته می شود. از سوی دیگر مطالعه و انجام تحقیق بر روی این مهارت مشکلاتی به همراه دارد. این دلایل سبب شده اند که تعداد تحقیقات و مطالعات بر روی این مهارت نسبت به مهارت ها ی دیگر کمتر باشد. هدف اولیه این پژوهش یافتن تاثیر میزان مهارت شنیداری و انگیزه بر استفاده از راهبردهای شنیداری فراشناختی بوده است. بررسی رابطه بین مهارت شنیداری و میزان انگیزه شرکت کنندگان هدف دیگر این پژوهش بوده است. یافته های این پژوهش مشخص نمود زبان آموزان با مهارت شنیداری سطح بالا و پایین در استفاده از اغلب استراتژی ها (18 استراتژی از بین کل 21 استراتژی) با هم تفاوت معنا داری داشتند. به این صورت که زبان آموزان با مهارت شنیداری سطح بالا به طور معناداری بیشتر از زبان آموزان با مهارت شنیداری سطح پایین از 13 استراتژی استفاده نمودند و زبان آموزان با مهارت شنیداری سطح پایین در 5 استراتژی (بد یا منفی) نسبت به زبان آموزان با مهارت شنیداری سطح بالا به طور معناداری بیشتر استفاده کردند. اما زبان آموزان با میزان انگیزه بالا و پایین چنین تفاوت معناداری در استفاده از استراتژی ها نشان ندادند. زبان آموزان با میزان انگیزه بالا تنها در استفاده از 2 استراتژی از زبان آموزان با میزان انگیزه پایین به طور معناداری تفاوت داشته و بیشتر استفاده کردند. در نهایت این پژوهش نشان داد مهارت شنیداری و میزان انگیزه رابطه مستقیم و مثبتی با هم دارند، هر چند که این رابطه بسیار قوی نبود.

در جهان امروز، استفاده از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات در زمینه های گوناگون، هر روز ابعاد وسیع تری می یابد. در حوزه آموزش زبان نیز اهمیت این فناوری را نمی توان نادیده گرفت و با توجه به نو بودن آن و نبود شناخت کافی نسبت به این امکانات، بررسی و مطالعه روش هایی که در سایت های مختلف شبکه اطلاع رسانی جهانی برای این کار طراحی شده اند به عنوان یک پژوهش در اولویت قرار دارد. این تحقیق نه تنها به مدرسان زبان و زبان آموزان ایرانی در جهت استفاده بهینه از این ابزار کمک می نماید، بلکه می تواند در بهبود و تکمیل این روش ها نقش بسزایی داشته باشد. با یک نگاه کلی به روش های موجود، مسایلی که در زمینه آموزش زبان از این طریق وجود دارد، توجه معلم متخصص را جلب می کنند: 1-ویژگی ها و نقاط قوت و ضعف یادگیری الکترونیکی (e-learning) کدام اند و با توجه به این ویژگی ها آیا می توان این روش یادگیری را یک «ابزار کامل و مستقل» در آموزش زبان فرانسه به زبان آموزان ایرانی دانست یا باید به عنوان یک «ابزار کمک آموزشی»، به موازات کلاس درس از آن بهره گرفت؟ 2-نیازهای یک زبان آموز ایرانی در مواجهه با سایت یادگیری الکترونیکی چیست؟ 3-با توجه به ارزیابی روش های یادگیری الکترونیکی (e-learning) نیازهای زبان آموزان ایرانی در مقابل این ابزار، چه شاخص هایی را باید جهت طراحی یک سایت آموزش الکترونیکی زبان فرانسه برای زبان آموزان ایرانی در نظر گرفت؟ به منظور پاسخ به این سوالات می کوشیم با مطالعه ویژگی ها و نکات مثبت و منفی یادگیری الکترونیکی، در جهت رفع مشکلات موجود برآییم. به این ترتیب، میزان یادگیری 20 نفر زبان آموز ایرانی و نیازهای آنها را درمقابل این نوع از آموزش به طور عملی مطالعه کردیم تا راهکارهایی برای استفاده هر چه بهتر از این ابزار در اختیار متخصصین این فناوری قرار گیرد و جهت طراحی یک نمونه ایرانی آن ها را یاری دهد. نتایج این تحقیق همچنین می تواند در امر تعیین محتوای دروس به معلمین زبان کمک کند.

ارزیابی حلقه رابط تئوری و عمل ترجمه است. نکته گویی ها و کلی گویی ها در این عرصه بسیار است. حتی در مدل های مختلف ارزیابی، معیارهایی که برای ترجمه خوب و ارزیابی ذکر شده، گاه بسیار کلی بوده، از همین رو راه را برای اعمال سلیقه باز گذاشته اند. این مشکل در خصوص متون ترجمه شده از عربی به فارسی و بالعکس که از نظر مباحث تئوری ضعف دارد، حادتر است. تلاش ما در این مقاله آن است که معیارهایی دقیق تر و جزیی نگر بر اساس اصول علمی برای ارزیابی متون ترجمه شده از عربی به فارسی شناسایی کنیم تا هم مترجمان بتوانند با استناد به این اصول از عملکرد خود دفاع کنند و هم ارزیابان در نظرات خود نسبت به متون ترجمه شده از اعمال سلیقه برکنار باشند. بر اساس مدل پیشنهاد شده در این مقاله می توان درباره متون ترجمه شده از عربی به فارسی قضاوتی نسبتا دقیق و علمی داشت و نتیجه ارزیابی را با استفاده از توصیف های کیفی به سمت توصیف های کمی پیش برد. در این مدل کار ارزیابی در دو سطح عوامل «هدایتگر» و «درون متنی» انجام می پذیرد و بر این اساس می توان برکنار از دخالت سلیقه و نظرات شخصی، متن ترجمه شده ای را ارزیابی کرد.

هدف از نگارش این مقاله توصیف ساخت موضوعی اسم فعل ها در چارچوب دستور واژی-نقشی می باشد. نگارندگان در این مقاله به بررسی چگونگی نمود نقش های معنایی یک فعل در ساخت نحوی اسم فعل مشتق از آن فعل که حاصل فرایند اسم سازی هستند، می پردازند. تحلیل داده ها نشان می دهد که اصول انطباق در دستور واژی-نقشی به خوبی پیش بینی می کند که در زبان فارسی نقش معنایی عامل در اسم فعل های متعدی به صورت نقش نحوی متممی و در اسم فعل های لازم در جایگاه عنصر ملکی پس از اسم بازنمایی پیدا می کند، در حالی که نقش معنایی پذیرا و پذیرنده در اسم فعل های متعدی در جایگاه عنصر ملکی بازنمایی دارد. طبق اصول انطباق نقش معنایی عامل در اسم فعل های برگرفته شده از مجهول زبان فارسی می تواند به صورت نقش نحوی متممی نمود داشته باشد.

از مهم ترین مشکلاتی که امروزه، پژوهشگران، مترجمان و دانشجویان ادبیات فارسی و عربی و علاقه مندان به مطالعات ادبی در زمینه ادبیات داستانی، با آن مواجهند، عدم دسترسی به معادل های دقیق و مناسب برای اصطلاحات این شاخه از ادب می باشد. تفاوت، تعدد و ناهماهنگی میان اصطلاحات ادبی مندرج در متون نقد ادبیات داستانی، غالبا ناشی از عواملی چون وارداتی بودن ادبیات نوین داستانی، ترجمه سلیقه ای و غیر تخصصی برخی واژه هاست و نبود فرهنگ ها و دانشنامه های پربار ناشی از عواملی چنین می نماید. این پژوهش با هدف کمک به کاهش کاستی ها و ابهامات موجود در اصطلاحات ادبی حیطه نقد داستان، پس از جمع آوری و ریشه یابی برخی از اصطلاحات و مترادفات موجود که به گونه ای پراکنده و ناهماهنگ در متون نقدی موجود است، به نقد و تحلیل و ارزیابی آن ها از نظر صحت، دقت و جامعیت می پردازد، سپس کوشش می شود با توجه به وضوح و فراگیری برخی از اصطلاحات، واژگان مرجح پیشنهاد شوند. اهمیت این پژوهش ناشی از تلاش برای پاسخگویی به این معضل علمی و آموزشی است. از آنجا که پیرنگ یکی از اساسی ترین عناصر ادبیات داستانی است که در متون نقدی مورد بررسی قرار می گیرد در پژوهش حاضر این عنصر و اجزای وابسته آن همچون گره افکنی، کشمکش، هول و ولا، بحران، نقطه اوج، کشف و وقوف، دگرگونی و گره گشایی با توجه به متون مرجع که غالبا انگلیسی زبان هستند و به فارسی ترجمه شده اند از نظر اصطلاحات معادل در فارسی و عربی و معانی و کارکردهای آن ها مورد بررسی و بازنگری قرار گرفته است. روش مورد استفاده در پژوهش عمدتا مبتنی بر مراجعات اسنادی و تحلیل محتوا می باشد.

در این مطالعه، زمان شروع واک (وی اتی) به عنوان یکی از مهمترین سرنخ های صوت شناختی در تمایز واکداری انسدادی های دهانی فارسی معیار از نظر درکی مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور، دو نوع آزمون درکی «شناسایی» و «تشخیص» طراحی و با حضور 39 شرکت کننده اجرا شدند. جهت اجرای این آزمون ها از آواهای مصنوعی بهره گیری شد. نتایج به دست آمده نشان داد که وی اتی قویا با واکداری همبستگی دارد. همچنین نشان داده شد که زبان فارسی معیار در رده زبان های دمش قرار می گیرد یعنی زبان هایی که از دو مقوله «بیواک نادمیده» و «بیواک دمیده» جهت تحقق آوایی تمایز واجی واکداری در جایگاه آغازین بهره می جویند. این آزمون ها همچنین درک مقوله ای وی اُتی را در کلیه انسدادی های زبان فارسی نشان دادند. مرزهای مقوله به دست آمده از آزمون های درکی، نتایج آزمون های تولیدی را در خصوص رده بندی زبان فارسی معیار تایید کردند.