دانش میکروب شناسی
سال:1388 | دوره:2 | شماره:5 |تعداد مقالات:11

آرکی ها گروه بزرگی از پروکارویت ها هستند که با وجود شباهت های ظاهری زیادی که با باکتری ها دارند بسیاری از ساختارها و عملکردهای فیزیولوژیک آنها کاملا با باکتری ها متفاوت است. ماشین همانندسازی DNA در آرکی ها تفاوت چشمگیری با ماشین همانندسازی باکتری ها دارد. بسیاری از آرکی ها مانند S. solfataricus چند origin برای شروع همانندسازی دارند. همانند باکتری ها آرکی ها چندین DNA polymerase مختلف برای سنتز زنجیره جدید DNA دارند. بسیاری از آنزیم ها و پروتئین های درگیر در فرآیند همانندسازی DNA در آرکی ها ساختار و عملکردهای پیچیده ای دارند. به طور کلی عملکرد اجزا ماشین همانندسازی آرکی ها شباهت بیشتری به یوکاریوت ها دارد.

بسیاری از باکتری ها موجب بروز آلودگی در مواد غذایی می شوند. سالمونلا به دلیل داشتن گستردگی میزبان، سروتیپ های مختلف و ناقلین متعدد از شایع ترین آلوده کننده های مواد غذایی محسوب می گردد. مجموع 60 سویه سالمونلا از مواد غذایی مشکوک به آلودگی با باکتری سالمونلا جدا شده و به منظور تعیین الگوی مقاومت دارویی و انتقال مقاومت های آنتی بیوتیکی از طریق کانجوگاسیون مورد بررسی قرار گرفتند. تعیین مقاومت آنتی بیوتیکی با استفاده از انتشار دیسک به روش Kirby-Bauer بر اساس رهنمودهای NCCLS انجام شد. MIC با استفاده از Macrodilution Method تعیین شد. برای بررسی انتقال فاکتور مقاومت، کانجوگاسیون با استفاده از روش کشت مخلوط انجام شد. بالاترین میزان مقاومت آنتی بیوتیکی نسبت به تتراسایکلین، تری متوپریم - سولفامتوکسازول و نالیدیکسیک اسید بود. مقاومت چندگانه در %91.66 سویه ها دیده شد. مقادیر MIC بین 0.5 تا 512 میکروگرم بر میلی لیتر متغیر بود. پس از مجاورسازی باکتری پذیرنده و سالمونلاها به عنوان دهنده، انتقال فاکتور مقاومت از سالمونلا به اشرشیاکلی در مورد 6 آنتی بیوتیک انجام پذیرفت. در بررسی با سویه پذیرندهE. coli DH5aF-Lac+Nalr  بیشترین درصد انتقال مقاومت مربوط به آنتی بیوتیک تتراسایکلین با %44.44 بود و به دنبال آن تری متوپریم - سولفامتوکسازول، کلرامفنیکل، آمپی سیلین و سفالکسین و سفوتاکسیم انتقال یافتند. در بررسی با پذیرنده  E. coli C1180نیز بیشترین درصد انتقال مربوط به آنتی بیوتیک تری متوپریم - سولفامتوکسازول با %50 بود و به دنبال آن تتراسایکلین، کلرآمفنیکل، سفوتاکسیم و سفالکسین انتقال یافتند. در این مطالعه سالمونلاهای جدا شده درصد بالایی از مقاومت را نشان دادند. پیدایش مقاومت روزافزون نسبت به داروهای آنتی بیوتیکی در بین سالمونلاها که در بسیاری از موارد پلاسمیدی بوده و از طریق کانجوگاسیون منتقل می شود موجب بروز مشکلاتی شده است. محدود کردن استفاده از آنتی بیوتیک ها در حیوانات و انسان، انجام تست های حساسیت آنتی بیوتیکی برای انتخاب داروی مناسب و رعایت دوز دارو و طول درمان می توانند گسترش سویه های مقاوم را کاهش دهند.

بسیاری از باکتری ها و قارچ ها به عنوان عوامل شایع عفونت های بیمارستانی ناشی از استفاده مکرر وسایل بیمارستانی مانند کاتتر وریدی و سوند ادراری شناخته شده اند اما تحقیقات چندانی بر روی بیوفیلم سایر وسایل بیمارستانی انجام نشده است. هدف از این بررسی، شناسایی باکتری ها قارچ های موجود در بیوفیلم های وسایل بیمارستانی بوده است. در سال های 1387-1388 در بیمارستان کودکان شهید فهمیده تهران، وسایل بیمارستانی سوند اکسیژن، هود اکسیژن، آمبوبک، کاتتر وریدی و غیره با تیغ جراحی استریل تراشیده شد. یک نمونه جهت جداسازی باکتری ها و نمونه دیگر جهت ایزوله قارچ ها مورد استفاده قرار گرفت. مقاومت آنتی بیوتیکی باکتری ها با استفاده از روش انتشار از دیسک انجام شد. 192 نمونه از بیوفیلم های موجود بر روی وسایل و ابزار جمع آوری شد و باکتری های استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس (%54.6)، استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس (%23.4)، استافیلوکوکوس اورئوس (%4.1)، اشریشیاکلی (%14.5)، سودوموناس آئروژینوزا (%14.5)، کلبسیلا پنومونیه (%7.2)، انتروباکتر (%4.1) و پروتئوس میرابیلیس (%3.1) و قارچ های آسپرژیلوس نایجر (%56.7)، آسپرژیلوس فلاووس (%19.7)، پسیلومایس (%7.2)، پنی سیلیوم (%6.2)، فوزاریوم (%4.1)، آلترناریا (%4.6)، ارئوبازیدیوم (%2.6)، مخمر کاندیدا آلبیکنس (%2)، هندرسونلا (%1.5) و کلادوسپوریوم (%0.5) ایزوله و شناسایی شدند. حداکثر مقاومت باکتری های گرم مثبت به آنتی بیوتیک های پنی سیلین و آموکسی سیلین (%100) بوده اما بیشترین مقاومت در باکتری های گرم منفی به سفالکسین و تتراسایکلین (%100) نشان دادند. با توجه به مشکلات روزافزون باکتری های مقاوم به دارو و استقرار باکتری های مقاوم در وسایل بیمارستانی مورد نیاز بیماران که به صورت مشترک استفاده می کنند، باید تست آنتی بیوگرام برای هر بیمار انجام شود. اقدامات کنترل عفونت و بهداشت دقیق وسایل بیمارستانی و محدودیت در استفاده از آنتی بیوتیک ها می تواند مانع انتشار باکتری های مقاوم گردد. رابطه ای معنی دار بین آلودگی باکتری ها با وسایل و قارچ ها با وسایل و فصول سال مشاهده شدP<0.001) ).

گیاهان موجود در تیره Asteraceae به دلیل داشتن ترکیباتی مانند فلاونوئید، ساپونین، استروئید، الکالوئید و گلیکوزید مورد توجه زیادی هستند. ترکیب موثره در این تیره سزکوئی ترپن لاکتون می باشد، که نوعی متابولیت ثانویه اصلی محسوب می شود که مسوول فعالیت های ضدمیکروبی این تیره است. در این پژوهش اثرات ضدمیکروبی عصاره های اتانولی، متانولی و آبی تهیه شده از اندام های هوایی (ساقه و برگ)، گل و ریشه دو گونه Aster tartaricus و Rudbeckia hirta L. بر برخی میکروارگانیسم ها مانند کلبسیلا پنومونیه(Kelebsiella pneumoniae) ، استافیلوکوکوس اورئوس (Staphylococcus aureus)، سودوموناس آئروجینوزا(Pseudomonas aeruginosa) ، اشرشیا کلی(E. coli) ، باسیلوس آنتراسیس (Bacillus anhtracis) و استرپتوکوکوس پایوژنز(Streptococcus pyogenes)  مورد بررسی قرار گرفت. روش های مورد استفاده شامل سنجش قطر هاله مهار رشد و روش MIC بود. نتایج بدست آمده نشان داد که عصاره های متانولی و اتانولی نسبت به عصاره های آبی اثر بازدارندگی بر روی میکروارگانیسم های مورد بررسی داشته است. همچنین عصاره های اتانولی تهیه شده از بخش های مختلف گیاهان مورد بررسی اثر بیشتری نسبت به عصاره های متانولی بر رشد میکروارگانیسم ها نشان دادند. از بین دو جنس مورد بررسی، گیاه Aster tartaricus در سه بخش گل، اندام های هوایی و ریشه دارای بیشترین اثر مهاری بر روی میکروارگانیسم ها بوده است. بعد از آن عصاره های اتانولی گیاهRudbeckia hirta L.  در هر سه بخش گل، اندام های هوایی و ریشه مشاهده شد.

در کشورهای در حال توسعه عفونت های قارچی یک مشکل عمده محسوب می شود و داروهای رایج جهت درمان نیز عموما سمی و گرانند و یا دارای عوارض جانبی هستند. هدف از انجام این تحقیق شناسایی داروی گیاهی ضدقارچی جدید برای درمان برخی از بیماری های قارچی از جمله درماتوفیتوزیس است که هنوز درمان ایده آلی برای آنها وجود ندارد. جهت بررسی در شرایط آزمایشگاهی ابتدا برگ های مورد جمع آوری و سپس خشک و پودر شدند. عصاره گیری به روش پرکولاسیون با حلال های اتانول، کلروفرم، N هگزان و پترولیوم بنزن انجام شد. سپس رقت های 30-600 mg/ml و 0.5-4 mg/ml از عصاره مذکور را به روش Broth Dilution بر روی قارچ های مورد نظر اثر داده و رشد قارچ ها را بررسی کرده و MIC و MFC قارچ های مورد نظر را تعیین کرده به عنوان شاهد عدم رشد نیز از داروی کلوتریمازول جهت مقایسه آن به عنوان یک داروی شیمیایی با عصاره مورد نظر استفاده شد. رقت 30-600 mg/ml عصاره تام به قارچ های ترایکوفایتون منتاگروفایتیس و میکروسپورم کانیس و اپیدرموفایتون فلوکوزوم هیچ گونه اجازه رشدی نمی داد اما روی قارچ های کاندیدا آلبیکنس و آسپرژیلوس نایجر موثر نبود. فراکشن های اتردوپترولی، کلروفرمی و -Nهگزانی نیز روی هیچ یک از قارچ ها اثری نداشتند اما در رقت های پایین تر در مورد عصاره تام مورد MIC برای قارچ ترایکوفایتون منتاگروفایتیس برابر 1.5 mg/ml و برای میکروسپورم کانیس 1 mg/ml و برای اپیدرموفایتون فلوکوزوم 1 mg/ml بود. با توجه به موثر بودن عصاره تام هیدروالکلی مورد روی قارچ های ترایکوفایتون منتاگروفایتیس و اپیدرموفایتون فلوکوزوم و میکروسپورم کانیس پیشنهاد می شود از این عصاره برای درمان عفونت های ناشی از این قارچ ها استفاده شود.

عفونت اولیه ویروس هرپس سیمپلکس در دوران حاملگی سبب ناهنجاری های مادرزادی و حتی مرگ نوزاد می گردد. اثر ویروس هرپس سیمپلکس بر روی سقط جنین به طور یقین ثابت نشده است. در این مطالعه هدف ما بررسی نقش ویروس هرپس سیمپلکس بر روی سقط جنین به کمک سنجش آنتی بادی به روش الایزا می باشد. این پژوهش، یک مطالعه تحلیلی از نوع ارزیابی تست های آزمایشگاهی است. در این پژوهش، 118 مورد از مادرانی که جنین خود را سقط کرده بودند، مورد بررسی قرار گرفت. 5 میلی لیتر از خون مادرانی که سقط جنین داشتند گرفته شد. سرم آن جداسازی گردید و به روش الایزا، آنتی بادی های ضدویروس هرپس سیمپلکس از کلاس IgM یافت شد و در مجموع 5 مورد (%5.9) به عنوان مبتلا به عفونت حاد ویروس هرپس سیمپلکس تشخیص داده شد. یافته های فوق نشان می دهد که احتمالا عفونت هرپس سیمپلکس با سقط جنین ارتباط دارد و ترجیحا در سقط های بار اول دیده می شود و با سقط جنین تکراری رابطه ای ندارد.

کریپتوکوکوس نئوفورمنس مخمری کپسول دار و فرصت طلب می باشد که معمولا افراد دچار نقص سیستم ایمنی را درگیر می کند اما با انتشار جهانی می تواند در افراد سالم نیز بیماری ایجاد کند. عفونت در پی استنشاق قارچ پدیدار گشته و مننژیت فرم شایع بالینی بیماری می باشد. روش های متعددی برای تشخیص این عامل کشنده رایج است اما هیچکدام از این روش ها، حساسیت، اختصاصیت و سرعت قابل قبولی را ندارند. بر روی نمونه های مایع مغزی نخاعی 140 بیمار مشکوک به مننژیت، کشت، رنگ آمیزی و PCR انجام شد. یک روش PCR حساس با استفاده از پرایمرهای ITS1 و CN4 و هدف ژنی 16 SrRNA، طراحی و بر روی نمونه های مایع مغزی نخاعی جمع آوری شده از بیماران بکار گرفته شد. نتیجه کشت و رنگ آمیزی (Indian ink) همه نمونه ها منفی بود. در یک نمونه (مربوط به بیمار HIV مثبت که دچار مننژیت شده بود) نتیجه PCR مثبت بود. حساسیت PCR در حد 10 ارگانیسم در میلی لیتر کریپتوکوکوس نئوفورمنس ارزیابی شد. آزمون ویژگی با گونه های مختلف کاندیدا و آسپرژیلوس و همین طور باکتری های شایع ایجاد کننده مننژیت انجام شد و هیچ محصولی تکثیر نگردید. این مطالعه دلالت بر این موضوع دارد که PCR روشی حساس و قابل اعتماد برای تشخیص سریع کریپتوکوکوس نئوفورمنس در نمونه های مایع مغزی نخاعی است.

انواع باکتری های فتوسنتتیک بی هوازی که به واسطه حضور رنگدانه های فتوسنتتیک، سوسپانسیون سلولی دارای رنگ های متنوعی می باشند، شناسایی شده اند. با توجه به اهمیت و کاربرد بسزای این باکتری ها در تولیدات بیوتکنولوژی و صنایع مختلف، جداسازی آنها از اهمیت قابل توجهی برخوردار می باشد. اما به علت کند رشد بودن و نیز دشوار بودن ایجاد شرایط بی هوازی به مدت طولانی تاکنون گزارشی مبنی بر جداسازی این باکتری ها در ایران ارایه نشده است. در این مطالعه با استفاده از نمونه آب حاشیه سد پانزده خرداد استان قم، در ستون های وینوگرادسکی لایه های رنگی پدیدار گشت. در مرحله بعد تلقیح از لایه های مدنظر در محیط های کشت اختصاصی غنی شده با نام (Pfennig)انجام گرفت. کلیه نمونه ها در دمای مناسب و شرایط بی هوازی در معرض نور خورشید قرار داده شد. پس از طی 1-2 ماه از زمان گرماگذاری، رشد قابل توجهی مشاهده گردید. نمونه های رشد یافته از نظر ماکروسکوپی و میکروسکوپی مورد بررسی قرار گرفتند. کلنی های تشکیل شده در پلیت، ارغوانی رنگ، میلی متری، فاقد بوی خاص با حاشیه صاف و قوام کره ای مشاهده شدند. از کلنی محیط کشت جامد لام تهیه شد و به روش گرم و سودان سیاه، رنگ آمیزی گردید. نتایج حاصل از رنگ آمیزی، حضور باسیل های گرم منفی و دانه های ذخیره ای را در باکتری ها نشان داد. نمونه های رشد یافته برای مطالعات فراساختمان با استفاده از میکروسکوپ الکترونی TEM آزمایش گردید. واکوئل های گازی، چین خوردگی مزوزوم ها و دانه های ذخیره ای با استفاده از میکروسکوپ الکترونی در این باکتری ها مشخص شد. جهت شناسایی دقیق این باکتری ها در حد جنس، آزمایشات 16SrRNA انجام شد. نتایج حاصل از هر دو مرحله مذکور، وجود 4 گونه از باکتری های ارغوانی غیر گوگردی را اثبات نمود که در رده آلفا پروتئوباکتر قرار دارند. در نتیجه جنس هایRhodobacter Rhodomicrobium, Rhodopseudomonas  شناسایی شدند.

هوا، محتوی تعداد زیادی از میکرب ها است که با عوامل متعددی از قبیل دود، ذرات معدنی و آلی، بارندگی ناحیه، رطوبت هوا و گرد و غبار همراه است. دود تعدادی زیادی از میکروب ها را در سطح خود جذب می کند. میکروب ها در مناطق پوشیده از برف و نواحی منجمد، بندرت یافت می شوند. همچنین میکروب ها از خاک های مختلف و حیوانات وارد هوا می شوند. باکتری ها، اکتینومیست ها و قارچ ها، اغلب در هوا وجود دارند. آلودگی هوا در بیمارستان ها چندین برابر اماکن دیگر اهمیت دارد، زیرا گاها منجر به مرگ افراد بیمار بستری شده در بیمارستان ها می شود. از این رو بایستی در جلوگیری از آلوده شدن هوای بیمارستان ها با استفاده از تهویه هوا و اقدامات بهداشتی کوشید.