علوم دامی ایران
سال:1392 | دوره:44 | شماره:4 |تعداد مقالات:13

در تحقیق حاضر، آزمایش ترکیبات شیمیایی، ترکیبات فنولیک، و فراسنجه های تخمیر در بخش های متفاوت پسماند کشمش بااستفاده از آزمون تولید گاز با و بدون پلی‍ اتیلن گلیکول (PEG) انجام شد. بخش های گوناگون پسماند کشمش شامل کشمش های وازده، دم، ساقه، مخلوط کشمش دم ساقه، و شکرک (محصول پودری شکل که پس از سورت کردت کشمش به دست می آید) بود. همچنین تاثیر تانن بانده شده بر تولید گاز بررسی شد. ترکیبات شیمیایی و ترکیبات فنولیک در بخش های گوناگون پسماند کشمش متفاوت بود (P<0.01). بیشترین مقدار پروتئین خام، دیواره سلولی نامحلول در شوینده خنثی، و خاکستر در ساقه مشاهده شد، در حالی که کشمش مقدار کمتری از این فراسنجه ها داشت. بیشترین مقدار ترکیبات فنولیک کل (12.68 درصد) و تانن متراکم (3.96 درصد) در دم دیده شد. افزودن پلی اتیلن گلیکول مقدار تولید گاز، توان هضم ظاهری ماده خشک، توانایی هضم ماده آلی و انرژی متابولیسم پذیر را افزایش داد. به استثنای شکرک، تانن باند شده در سایر تیمارها فعالیت بیولوژیک داشت و تولید گاز را کاهش داد. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که بخش های متفاوت پسماند کشمش ترکیبات فنولیک متفاوتی دارند که بر ارزش غذایی این بخش ها تاثیر می گذارد و آزمایش های بیشتری لازم است تا اثر این پسماندها و ترکیبات فنولیک موجود در آن ها بر عملکرد دام زنده (پرواری و شیرده) بررسی شود.

در پژوهش حاضر، تاثیر 9 نسل انتخاب واگرا برای وزن بدن در چهارهفتگی، بر میزان تولید تخم و سایر صفات تولیدمثلی بلدرچین ژاپنی بررسی شد. نتایج این تحقیق نشان داد که انتخاب برای وزن بدن در چهار هفتگی، سن بلوغ جنسی را در لاین های انتخاب شده برای افزایش (HW) و کاهش وزن بدن (LW) در مقایسه با لاین کنترل به طور متوسط به ترتیب 7 و 3 روز افزایش داده است (P³0.05). اگرچه تفاوت بین لاین های انتخاب شده برای سن بلوغ جنسی در هر دو جهت معنی دار نبود، در مقایسه با لاین کنترل، تفاوت معنی داری مشاهده شد (P³0.05). متوسط وزن بلوغ جنسی در لاین HW بیشتر از لاین C و LW بود (P³0.05). همچنین وزن بلوغ جنسی و متوسط وزن تخم در مراحل گوناگون تولیدی در لاین HW در مقایسه با لاین کنترل بالاتر بود (P³0.05)، این در حالی است که درصد تخم گذاری در زمان بلوغ جنسی در لاین LW در مقایسه با لاین کنترل بیشتر بود (P³0.05). تعداد تخم تولیدی نیز در لاین LW از لاین کنترل و HW بالاتر بود، به نحوی که این اختلاف با لاین HW معنی دار (P³0.05)، ولی با لاین کنترل این تفاوت از نظر آماری معنی دار نبود. بیشترین درصد تخم گذاری در هر سه لاین بین ساعات 3 تا 6 بعداز ظهر و اوج تولید تخم نیز در ماه دوم پرورش مشاهده شد. با توجه به نتایج این تحقیق می توان گفت انتخاب واگرا برای وزن بدن به تغییرات همبسته ای برای صفات تولید مثلی می انجامد. ازاین رو، توصیه می شود حتما در برنامه های انتخاب، به صفات تولید مثلی نیز توجه شود.

به منظور بررسی تاثیرات سطوح گوناگون انرژی قابل سوخت و سازپذیر و پروتئین خام جیره بر عملکرد و فراسنجه های خونی بلدرچین های ژاپنی از 5 تا 41 روزگی، آزمایشی به روش فاکتوریل 3×5 در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار و 40 قطعه پرنده در هر تکرار انجام شد. برای این منظور تعداد 15 جیره غذایی حاوی 3 سطح انرژی قابل سوخت و ساز (2800، 2900 و 3000 کیلوکالری بر کیلوگرم) و 5 سطح پروتئین خام (22، 23، 24، 25 و 26 درصد) تهیه شد. خون گیری در پایان آزمایش، جهت اندازه گیری غلظت تیروکسین (T4)، تری یودوتیرونین (T3) و کلسترول انجام شد. نتایج نشان داد بین سطوح انرژی و پروتئین اثر متقابل وجود ندارد (P>0.05). افزایش وزن روزانه در مورد سطح 3000 کیلوکالری بر کیلوگرم نسبت به دو سطح دیگر بالاتر بود (P<0.001). همچنین وزن نهایی بدن با افزایش سطح انرژی قابل سوخت و ساز، افزایش پیدا کرد (P<0.05). ضریب تبدیل غذایی مربوط به سطح 3000 کیلوکالری بر کیلوگرم انرژی قابل سوخت و ساز در مقایسه با سطح 2800 کیلوکالری بر کیلوگرم انرژی قابل سوخت و ساز کمتر بود (P<0.05). انرژی قابل سوخت و ساز جیره بر خوراک مصرفی تاثیر معنی دار نداشت (P>0.05). غلظت T4 در نرها در مورد سطح 3000 کیلوکالری بر کیلوگرم انرژی قابل سوخت و ساز نسبت به دو سطح دیگر بالاتر بود (P<0.01). از سویی دیگر غلظت T3 در نرها در مورد سطح 2800 کیلوکالری بر کیلوگرم انرژی قابل سوخت و ساز نسبت به دو سطح دیگر کمتر بود (P<0.001). همچنین با افزایش انرژی قابل سوخت و ساز از 2800 به 3000 کیلوکالری بر کیلوگرم، غلظت T4 در ماده ها و کلسترول خون در هر دو جنس افزایش پیدا کرد (P<0.05). هیچ یک از صفات به غیر از غلظت T4 تحت تاثیر سطوح پروتئین قرار نگرفتند (P>0.05). غلظت تیروکسین در نرها در مورد جیره های حاوی 26 درصد پروتئین خام نسبت به جیره های حاوی 22 و 23 درصد پروتئین خام بالاتر بود (P<0.05). همچنین بلدرچین های ماده ای که جیره های حاوی 25 و 26 درصد پروتئین خام را دریافت کرده بودند نسبت به بلدرچین هایی که با جیره های حاوی 22 و 23 درصد پروتئین خام تغذیه شده بودند غلظت تیروکسین بالاتری داشتند (P<0.01).

در این مطالعه اثر روغن ماهی و اسانس آویشن بر عملکرد و خصوصیات لاشه بزغاله های نر مهابادی بررسی شد. برای این منظور 28 راس بزغاله نژاد مهابادی 4 تا 5 ماهه با میانگین وزن اولیه 17.8±2.8 کیلوگرم به طور تصادفی با یکی از چهار جیره: 1. شاهد، 2. 0.2 درصد اسانس آویشن، 3. 2 درصد روغن ماهی، و 4. 2 درصد روغن ماهی+0.2 درصد اسانس آویشن، به صورت انفرادی و به مدت 84 روز تغذیه شدند. بزغاله ها هر 21 روز وزن کشی شدند و در انتهای آزمایش کشتار شدند. میانگین ماده خشک مصرفی، افزایش وزن روزانه، و ضریب تبدیل غذایی تحت تاثیر روغن ماهی و اسانس آویشن قرار نگرفت (P>0.05)، اما وزن نهایی، وزن لاشه گرم، بازده لاشه، مساحت عضله چشمی، طول لاشه، وزن کبد و کلیه، چربی احشایی، و چربی کلیه تحت تاثیر اسانس آویشن و روغن ماهی قرار نگرفت (P<0.05). درصد و وزن قطعات متفاوت لاشه، و همچنین عضله، چربی، و استخوان تفکیک شده از دنده ها تحت تاثیر روغن ماهی و اسانس آویشن قرار نگرفت (P<0.05). نتایج این آزمایش نشان می دهد که مکمل سازی جیره بزغاله های مهابادی با روغن ماهی و اسانس آویشن تاثیر چندانی روی عملکرد و صفات لاشه ندارد، ولی روغن ماهی باعث افزایش ضخامت چربی پشتی می شود.

به منظور بررسی ارزش تغذیه ای برخی مواد لیگنوسلولزی سه آزمایش انجام گرفت. برای افزایش گوارش پذیری، چوب صنوبر شیرین و چوب انگور با سود 5 درصد عمل آوری شدند. در آزمایش اول ترکیبات شیمیایی، ضرایب گوارشی، اسیدیته مایع شکمبه، و خوش خوراکی 4 راس گوسفند نر نژاد ماکوئی اندازه گیری شد. میانگین گوارش پذیری ماده خشک برای صنوبر خام و عمل آوری شده و انگور خام و عمل آوری شده به ترتیب برابر با 40.19، 59.47، 34.2، و 59.11 درصد، ماده آلی 42.56، 60.4، 35.9، و 60.15 درصد و دیواره سلولی 29.64، 46.72، 27.15، و 44.26 درصد بود. اسیدیته مایع شکمبه در تمام تیمارها در ساعات اولیه کمترین مقدار را داشت و پس از آن افزایش یافت. خوش خوراکی چوب انگور و صنوبر عمل آوری شده بیشتر از انگور و صنوبر خام بود. در آزمایش دوم تجزیه پذیری ماده خشک، ماده آلی، و دیواره سلولی در 4 راس گوساله نر نژاد هلشتاین بررسی شد. میانگین تجزیه پذیری موثر در سطح 0.03 ماده خشک صنوبر خام برابر با 5.8 درصد، انگور خام 11.5 درصد، صنوبر عمل آوری شده 36.1 درصد، و انگور عمل آوری شده 37.1 درصد بود. ماده آلی صنوبر خام برابر با 9.3 درصد، انگور خام 16 درصد، صنوبر عمل آوری شده 33.2 درصد، و انگور عمل آوری شده 33 درصد بود. دیواره سلولی در صنوبر خام برابر با 4.5 درصد، انگور خام 6.2 درصد، صنوبر عمل آوری شده 21.5 درصد، و انگور عمل آوری شده 16.2 درصد بود. در آزمایش سوم خصوصیات فیزیکی اندازه گیری شد. نتایج به دست آمده از آزمایش ها نشان داد که دانسیته توده ای انگور خام بیشتر از صنوبر خام، ظرفیت نگهداری آب صنوبر خام بیشتر از انگور خام، و ماده خشک محلول صنوبر خام نیز بیشتر از انگور خام بود. در حالت کلی می توان به این نتیجه رسید که عمل آوری چوب ها با سود، تاثیر مثبت زیادی بر ارزش غذایی آن ها داشته است.

هدف از این مطالعه بررسی ارتباط 18 صفت وزن زنده، ارتفاع جدوگاه، محیط دور سینه، محیط دور گردن، طول بدن حیوان، محیط دور حفره بطنی، عرض بالای دنبه، عرض وسط دنبه، عرض پایین دنبه، طول طرف راست دنبه، طول شکاف دنبه، طول طرف چپ دنبه، قطر بالای دنبه، قطر وسط دنبه، قطر پایین دنبه، محیط بالای دنبه، محیط وسط و پایین دنبه با صفات اوزان لاشه با دنبه، لاشه، و دنبه و پیش بینی عملکرد این صفات با روش تابعیت خطی چند متغیره بر حسب تحلیل مولفه اصلی بود. عامل جنس به جز صفات قطر دنبه در ناحیه بالا، پایین، و وسط، طول شکاف و طرف راست دنبه و عرض دنبه در ناحیه بالا و پایین، معنی دار بود و عملکردها اکثرا در نرها بیشتر از ماده ها بود. بنابراین میانگین عملکرد صفات به همراه انحراف معیار به طور جداگانه ای برای نرها و ماده ها به دست آمد. سپس وجود هم راستایی چندگانه با بررسی همبستگی بین متغیرهای مستقل، عامل تحمل، و عامل تورم واریانس تایید شد. به منظور از بین بردن هم راستایی چندگانه مشاهده شده در بین متغیرهای ورودی و تفسیر بهتر نتایج مدل تابعیت از روش تحلیل مولفه اصلی استفاده شد. نتایج این مطالعه نشان داد که مشکل هم راستایی چندگانه موجود در بین متغیرهای مستقل صفات مطالعه شده با استفاده از روش تابعیت مولفه اصلی حل شدنی است. ضریب تبیین برای صفات بررسی شده در دامنه 0.973 برای صفت وزن لاشه بدون دنبه در بره های نر ماکوئی تا 0.561 در صفت لاشه با دنبه بره های ماده ماکوئی، متغیر بود.

هدف از انجام این پژوهش بررسی اثر کاهش پروتئین جیره غذایی بر عملکرد تولیدی و فراسنجه های خونی گاوهای شیرده هلشتاین در تنش گرمایی بود. در این پژوهش از 63 راس گاو شیرده هلشتاین با میانگین روزهای شیردهی 71±16.5 در قالب طرح بلوک های کاملا تصادفی با 3 جیره و به مدت 65 روز در ماه های تابستان استفاده گردید. گاوها به طور تصادفی به یکی از 3 جیره آزمایشی (حاوی 18.5، 17.5، و 16.5 درصد پروتئین خام) اختصاص داده شدند. نسبت پروتئین تجزیه ناپذیر در شکمبه به پروتئین تجزیه پذیر در شکمبه در کلیه تیمارها برابر با 39 به 61 درصد و نسبت بهینه آمینو اسیدهای ضروری (لیزین به متیونین) در هر سه تیمار با استفاده از متیونین محافظت شده، در حدود 3 به 1 بود. نتایج نشان داد که ماده خشک مصرفی شیر تصحیح شده بر اساس 3.5 درصد چربی، ترکیبات شیر، و میزان شیر تولیدی به ازای هر کیلوگرم ماده خشک مصرفی (بازده تولید)، تحت تاثیر جیره های آزمایشی قرار نمی گیرد. این تحقیق نشان داد که کاهش سطح پروتئین خام در مقایسه با مقادیر توصیه شده شورای تحقیقات ملی (NRC، 2001) و تامین نسبت بهینه در آمینو اسیدهای محدود کننده در شرایط تنش گرمایی می تواند در حفظ تولید، بهبود بازده نیتروژن، کاهش هزینه های تولیدی، و کاهش خطرات زیست محیطی ناشی از دفع نیتروژن اضافی به محیط در گاوهای تحت تنش گرمایی، سودمند باشد.

هدف این مطالعه، مقایسه صفات ایمنی اکتسابی (ایمنی سلولی و خونی) در دو جنس نر و ماده، در پرندگان لاین گوشتی آرین و بومی آذربایجان غربی بود. در این آزمایش از اطلاعات صفات ایمنی خونی 49 پرنده سنگین وزن لاین گوشتی آرین و 79 مرغ بومی استفاده شد. با چالش پرندگان با گلبول قرمز گوسفند، عیار پادتن کل، عیار ایمونوگلوبولین Y (IgY)، و عیار ایمونوگلوبولین M (IgM) در 22 و 50 هفتگی تعیین شد. همچنین با چالش پرندگان با فیتوهماگلوتینین، پاسخ ایمنی سلولی محاسبه شد. عیار پادتن کل و IgY در 22 هفتگی در سویه بومی به شکل معنی داری بیشتر از سویه آرین بود، در حالی که این دو صفت در 50 هفتگی تفاوتی با یکدیگر نشان ندادند. برای صفات عیار پادتن کل و IgY در 22 هفتگی در سویه آرین دوشکلی جنسی مشاهده شد، در صورتی که پاسخ های ایمنی خونی در سویه بومی تفاوت معنی داری نداشت. برخلاف ایمنی خونی، در سویه بومی برای ایمنی سلولی تفاوت معنی دار مشاهده شد، در صورتی که در سویه آرین پاسخ های ایمنی در دو جنس نر و ماده تفاوتی با یکدیگر نداشتند.

این تحقیق به منظور بررسی تاثیرات سطوح گوناگون عصاره تفاله انگور بر تولید گاز به روش آزمایشگاهی و برخی پارامترهای تخمیر شکمبه مانند سوبسترای تجزیه شده، اسیدهای چرب فرار، و تولید پروتئین میکروبی با استفاده از شیرابه شکمبه گوسفند انجام شد. برای تهیه عصاره، تفاله انگور خشک با نسبت وزنی مساوی با آب مقطر مخلوط گردید و در سطوح صفر، 15، و 30 میلی گرم ترکیبات فنولیک کل به ازای گرم ماده خشک به جیره پایه اضافه شد. جیره پایه شامل علف یونجه خشک، کنجاله سویا، و دانه جو بود. تولید گاز در زمان های 3، 6، 8، 12، 16، 24، 48، 72، 96، و120 ساعت بعد ازانکوباسیون ثبت گردید. بعد از 24 ساعت، انکوباسیون متوقف و سوبسترای تجزیه شده واقعی تعیین شد. پارامترهای تخمیر شکمبه مانند Partitioning factor (PF24)، تولید گاز در 24 ساعت، قابلیت هضم آزمایشگاهی ماده آلی، انرژی متابولیسم پذیر، و تولید پروتئین میکروبی محاسبه گردید. استفاده از عصاره تفاله انگور بر مقادیر تولید گاز مجانب (A)، زمان تاخیر (L)، سوبسترای تجزیه شده واقعی، تولید گازدر 24 ساعت، قابلیت هضم ماده آلی، و انرژی متابولیسم پذیر تاثیری نداشت. ولی تولید پروتئین میکروبی (Q=0.005) و مقدار PF24 (L=0.023 و Q=0.004) افزایش یافت. استفاده از عصاره تفاله انگور بر مقادیر کل اسیدهای چرب فرار و استات اثر معنی داری نداشت. مقدار پروپیونات با افزودن عصاره افزایش یافت (Q=0.048) و مقدار بوتیرات (L=0.004) و نسبت استات به پروپیونات (Q=0.001) در دو سطح عصاره در مقایسه با جیره شاهدکاهش یافت. مقدار آمونیاک (P<0.0001) در دو سطح عصاره اضافه شده در مقایسه با جیره شاهد کاهش یافت. مقادیر کل پروتوزوآ و زیرخانواده انتودینینه در زمان های 3، 12، و 24 ساعت بعد از انکوباسیون در دو سطح عصاره در مقایسه با جیره شاهد کاهش یافت. دو جنس ایزوتریچا (L<0.0001 و Q<0.0001) و داسی تریچا (L=0.003 و Q=0.030) و زیرخانواده های دیپلودینینه (L=0.0009 و Q=0.012) و افریوسکالسینه (L<0.0001 و Q<0.0001) نیز در ساعت 24 بعد از افزودن عصاره کاهش نشان داد. در کل، استفاده از عصاره تفاله انگور بدون تاثیر منفی بر قابلیت هضم، تولید پروتئین میکروبی را افزایش و مقدار آمونیاک و پروتوزوآ را کاهش داد.

تاثیر سه سطح گیاه گلپر (Heracleum persicum) (صفر (شاهد)، 28.65، و 57.31 میلی گرم به ازای 200 میلی گرم جیره پایه) بر فراسنجه های تخمیر شکمبه گوسفند و تولید گاز متان به روش درون شیشه ای بررسی شد. تولید گاز در تخمیر 1 تا 54 ساعته ثبت شد. فراسنجه های مطالعه شده عبارت از کل گاز تولیدی، گاز متان، نیتروژن آمونیاکی (NH3-N)، تجزیه پذیری آزمایشگاهی ماده آلی، شاخص تفکیک پذیری (Partitining Factor=PF)، توده میکروبی، و غلظت اسیدهای چرب فرار بودند. همچنین، اثر سطوح متفاوت گیاه گلپر بر جمعیت پروتوزوآیی کل و سه زیرخانواده Entodiniinae، Ophryscolecinae، Diplodiniinae، و خانواده Isotrichdae نیز بررسی گردید. ترکیبات ثانویه گیاه گلپر (اسانس دار)، سرعت تخمیر (P=0.033، غیرخطی)، گاز حاصل از بخش نامحلول (b) (P=0.001، خطی)، گاز تولیدی در زمان های 24 (P=0.001، خطی) و 54 ساعت (P=0.016، خطی) تخمیر را کاهش داد. ترکیبات موثر گیاه گلپر، گاز متان تولیدی به ازای ماده آلی تجزیه شده را در دو سطح اول و دوم (28.65 و 57.31 میلی گرم) به ترتیب 17.3 و 11.6 درصد کاهش داد (P=0.029، غیر خطی).گیاه دارویی گلپر ضمن کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی در هر دو سطح استفاده شده (P=0.001، خطی)، شاخص PF را در هر دوسطح گیاه، بهبود داد (P=0.018، خطی). اسانس گیاه گلپر توانسته است توده میکروبی را در هر دو سطح گیاه دارویی به ترتیب 17 و 18 درصد افزایش دهد (P=0.001، غیر خطی).در کنار این گیاه دارویی، اسیدهای چرب فرار کل و غلظت اسید استیک کاهش یافت. همچنین، کاهش جمعیت پروتوزوآیی کل (P=0.033، غیرخطی)، زیرخانواده Entodiniinae (P=0.019، غیر خطی) و خانواده Isotrichdae (P=0.026، خطی) موید تاثیرات ضد پروتوزوآیی ترکیبات موثر گیاه گلپر است. نتایج این مطالعه نشان داد که گیاه گلپر توانایی بهبود تخمیر شکمبه ای از طریق کاهش نیتروژن آمونیاکی، افزایش راندمان تولید پروتئین میکروبی، و کاهش گاز متان در شرایط درون شیشه ای را دارد.

این آزمایش به منظور ارزیابی تاثیرات استفاده از سطوح گوناگون تفاله لیموترش خشک با جیره های بر پایه ذرت کنجاله سویا بر عملکرد، صفات کیفی تخم مرغ، فراسنجه های بیوشیمیایی، و سطح سلول های ایمنی خون مرغ های تخم گذار مسن انجام گرفت. در این آزمایش تعداد 144 قطعه مرغ تخم گذار سویه های لاین (W36) از سن 65 تا 76هفتگی در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تیمار و 3 تکرار (هر تکرار دارای 12 قطعه مرغ) استفاده شدند. جیره های آزمایشی عبارت بودند از: 1. تیمار شاهد، 2. جیره حاوی 2 درصد تفاله لیمو، 3. جیره حاوی 4 درصد تفاله لیمو، و 4. جیره حاوی 6 درصد تفاله لیمو. استفاده از تفاله لیموی خشک در جیره های غذایی مرغ های تخم گذار تاثیرات معنی داری بر عملکرد، صفات کیفی تخم مرغ و فراسنجه های خونی مرغ ها داشت (P<0.05). بالاترین درصد تولید تخم مرغ، بیشترین مقادیر تولید توده ای و خوراک مصرفی، بهترین ضریب تبدیل غذایی، و کمترین هزینه خوراک به ازای هر کیلوگرم تخم مرغ تولیدی با 4 درصد تفاله لیمو به دست آمد. بیشترین وزن مخصوص تخم مرغ و بالاترین شاخص رنگ زرده با استفاده از 6 درصد تفاله لیمو مشاهده شد. تفاله لیمو باعث افزایش سطح آلبومین خون شد. تفاله لیمو تاثیرات معنی داری بر سطح سلول های ایمنی خون مرغ ها نداشت. به طور کلی در مرغ های تخم گذار با جیره های بر پایه ذرت استفاده از 4 درصد تفاله لیموی خشک باعث بهبود عملکرد، افزایش شاخص رنگ زرده، کاهش هزینه خوراک به ازای هر کیلوگرم تخم مرغ تولیدی می شود و سطح آلبومین خون را افزایش می دهد.

این پژوهش به منظور بررسی اثر روش دپو کردن بر تغییرات دمایی و زنده مانی باکتری های بیماری زای بستر جوجه گوشتی انجام گرفت. بدین منظور کود بستر با سه عمق (30، 60، و 120 سانتی متر) و سه سطح رطوبت (15، 25، و 35 درصد) در قالب طرح کرت های خرد شده به مدت 21 روز دپو گردید. دمای روزانه در اعماق گوناگون بستر جوجه گوشتی دپوشده و دمای محیط آزمایش ثبت گردید. نمونه گیری از دپو در اعماق متفاوت با رسیدن دما به مقدار بیشینه خود، صورت گرفت و کشت و شمارش جمعیت باکتریایی انجام شد. اثر عمق بر دمای دپو بین روزهای 2 تا 13 آزمایش معنی دار بود (P<0.05). سطح رطوبت بیشتر در روزهای 1 تا 4 و 9 تا 21 باعث افزایش دمای دپو شد (P<0.05). اثر متقابل عمق×رطوبت بر دمای دپو معنی دار بود (P<0.05). جمعیت کل باکتریایی در تیمارهای دپوشده (به جز عمق 30 سانتی متر با رطوبت 15 درصد و عمق 120 سانتی متر با رطوبت 25 درصد) در مقایسه با تیمار شاهد کاهش یافت (P<0.05). میانگین جمعیت کلیفرم ها در عمق 30 سانتی متری با رطوبت 25 درصد، و عمق های 30 و 60 سانتی متر با رطوبت 35 درصد به صفر رسید. در عمق های متفاوت با 35 درصد رطوبت هیچ گونه کلنی از جمعیت اشریشیاکلی مشاهده نشد. میانگین جمعیت سالمونلا در عمق های 30 و 60 با رطوبت 25 و 35 درصد و عمق 120 با رطوبت 35 درصد صفر بود. در مجموع، دپو کردن بستر جوجه گوشتی با 35 درصد رطوبت، با رسیدن حرارت به سطح مناسب طی 9 روز، سبب کاهش جمعیت کل باکتری ها و سایر کلیفرم ها و حذف کامل باکتری های بیماری زای بستر (اشریشیاکلی و سالمونلا) گردید.