پایش
سال:1391 | دوره:11 | شماره:5 |تعداد مقالات:26

مرگ مادران یکی از مهم ترین شاخص های توسعه جوامع به شمار می رود. در کشور ایران نظام مراقبت مرگ مادری از سال 1380 آغاز به کار نموده است. در این نظام مسیری که هر مادر تا زمان مرگ طی کرده است، کشف شده، عوامل قابل اجتناب شناسایی وبرای آنها مداخله طراحی و اجرا می شود. این مطالعه در دو بخش کمی و کیفی انجام شد:در بخش کمی، نگرش 104 تن از کارکنان ستادی از طریق پرسشنامه و در بخش کیفی، نظرات 6 نفر از پژوهشگران و سیاستگزاران در مورد نقاط ضعف اجرای نظام مراقبت مرگ مادری از طریق مصاحبه عمیق مورد بررسی قرار گرفت.نتایج بخش کمی نشان داد که بیشترین درصد کارکنان در مورد هر 3 مرحله جمع آوری اطلاعات، طراحی مداخله و اجرای مداخله نگرش نسبتا مطلوب داشتند. نامناسب بودن پرسش در مورد اطلاعات جمعیتی متوفی و خانوار و مشکل بودن جمع بندی آنها، عدم تفکیک مناسب رده های مختلف کادر درمانی نیازمند به آموزش و نیز محل فوت (در مرحله جمع آوری اطلاعات)، برگزاری کمیته ها به صورت تشریفاتی (در مرحله طراحی مداخله) و نیز عدم طراحی مداخلات یا عدم اجرای صحیح آنها (در مرحله اجرای مداخله) از موارد ضعف اشاره شده در بخش کیفی توسط پژوهشگران و سیاست گزاران بود.

با توجه به گذر اپیدمیولوژیک اتفاق افتاده به بیماری های مزمن و در رأس آن ها افزایش شیوع بیماری های قلبی ـ عروقی و نیز افزایش جمعیت و تغییر نسبت جمعیتی در ایران، برنامه ریزی برای نیروی انسانی متخصص قلب و عروق اهمیت فراوانی دارد.پس از برآورد جمعیت ایران در سال 1400، به جستجوی نسبت موجود و توصیه شده متخصصان قلب و عروق به جمعیت در کشورهای مختلف پرداختیم. در مرحله بعدی با توجه به جمعیت ایران در سال 1400 به برآورد نیاز به متخصص قلب و عروق بر اساس روش الگوبرداری پرداختیم.با توجه به جمعیت 75.000.000 نفری ایران در سال 1389 نسبت متخصصان قلب و عروق در کشور به یک میلیون نفر جمعیت در حدود 16 تا 20 است. میانگین تعداد متخصصان قلب به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت در 31 کشور دنیا 54 متخصص است که با حذف داده های با پراکندگی زیاد، میانگین به عدد 45 متخصص قلب و عروق به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت می رسد. با در نظر گرفتن نسبت 45 متخصص در هر یک میلیون نفر جمعیت، در سال 1400 شمسی، 3870 متخصص قلب و عروق بر اساس این روش مورد نیاز خواهد بود.افزایش نسبت متخصصان قلب و عروق برای هر یک میلیون نفر جمعیت در ایران ضروری است، ولی از سوی دیگر به نظر می رسد افزایش هزینه سرانه بهداشت و درمان برای امکان استفاده از خدمات این متخصصان و تعادل در عرضه نیروی تخصصی و تقاضای واقعی منجر به دریافت خدمات تخصصی قلب و عروق نیز ضروری باشد. انجام این مهم نیاز به مطالعه ای مستقل و تصمیم گیری سیاست گزاران عرصه سلامت در سطح کلان دارد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین ارتباط رابطه تعهد سازمانی کارکنان شبکه بهداشت و درمان مرند با عملکرد آنها انجام گرفته است. این پژوهش از سنخ پژوهش های کاربردی است که با استفاده از روش همبستگی به صورت مقطعی در تابستان سال 1389 در یک نمونه 186 نفری با هدف سنجش ارتباط بین عملکرد شغلی و سه بعد تعهد سازمانی شامل تعهد عاطفی، تعهد مستمر و تعهد تکلیفی انجام شده است. داده های مورد نیاز با استفاده از دو پرسشنامه به دست آمده است. داده های پرسشنامه تعهد سازمانی به روش خود پاسخگویی از نمونه های پژوهش و داده های سنجش عملکرد به روش خود پاسخگویی سرپرستان کارکنان جمع آوری و با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و آمار استنباطی تحلیل شده است.نتایج نشان داد که در کل، میانگین نمره تعهد سازمانی کارکنان 4.79 از 7 و میانگین نمره عملکرد شغلی کارکنان نیز 3.23 از 5 بود. بین تعهد سازمانی کارکنان با عملکرد کاری آنها ارتباط معنی داری مشاهده شد. به این معنا که کارکنان با تعهد سازمانی بالاتر، عملکرد شغلی بالاتری داشتند (r=0.158، P=0.032). البته تنها یکی از ابعاد تعهد سازمانی (تعهد مستمر) بر عملکرد شغلی تأثیر داشت. به نظر می رسد می توان با تقویت عوامل مؤثر بر تعهد مستمر، عملکرد شغلی کارکنان را در سازمان های بهداشتی و درمانی ارتقا داد.

با تغییر هرم سنی جمعیت کشور و روند افزایشی جمعیت سالمندان، شیوع سرطان ها نیز در سالمندان افزایش یافته است. هدف از این مطالعه تعیین میزان های بروز و بقا سرطان های شایع در سالمندان کشور طی روند 5 ساله بوده تا بتوان به برنامه ریزی های نظام سلامت جهت ارائه الگوی خدمات غربالگری، درمانی و مراقبت های سالمندی کمک نمود.این یک مطالعه همگروهی تاریخی بر پایه داده های موجود در بررسی های سال های (1380 تا 1384) گزارش ثبت موارد سرطان و نیز اطلاعات میزان بقا سرطان های مذکور در افراد سالمند 60 سال و بالاتر است. روش جمع آوری اطلاعات به صورت مشاهده ای و با استفاده از داده های موجود مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی صورت گرفت. معیار ورود به مطالعه بیماران سرطانی 60 سال و بالاتر بودند که فقط از طریق گزارشات سالیانه موارد سرطان کشور ثبت شده بودند. در مورد بقا نیز بیماران پی گیری شده وارد مطالعه شدند. برای مقایسه بقا بر حسب جنس و تفکیک استان ها از روش Kaplan Meier استفاده شد و با روش Coax regression خطر نسبی مرگ و همچنین خطر نسبی مرگ استان های مختلف نسبت به استان تهران در انواع سرطان ها محاسبه گردید.بر اساس داده ها، 33.5 درصد از جامعه مورد مطالعه زنان گروه سنی 60 سال و بالاتر و 66.5درصد از جامعه مورد مطالعه مردان سالمند بوده و میانگین سنی افراد، 71.2 سال بود. میانگین سنی زنده ماندگان در طول این مطالعه 88.2 سال بود. بیشترین میزان بروز طی 5 سال در سالمندان، سرطان پوست بوده است. از نظر توزیع جغرافیایی در کشور بیشترین میزان بروز مربوط به سرطان مثانه در سالمندان در استان کرمانشاه بود. استان یزد بالاترین فراوانی سرطان های شایع سالمندان را داشت. متوسط بقای پنج ساله در سالمندان استان لرستان بیشترین و در اردبیل کمترین بود. رابطه بین متغیر جنس با مرگ ناشی از سرطان 0.95)-0.84) و خطر نسبی رابطه بین متغیر سال با مرگ ناشی از سرطان (1.03 تا 1.09) معنادار بود. خطر مرگ سرطان ها در 9 استان کشور به طور معناداری با استان تهران متفاوت بوده و بقا در این استان ها از تهران کمتر بوده است.

اهمیت به سلامت می تواند پایه ای برای مراقبت از خود و در نهایت دست یافتن به درجات مطلوبی از سلامت در افراد باشد. در این مطالعه مقطعی، میزان گزارش مردم از اهمیت خود به سلامت در ایران مورد بررسی قرار گرفته است. تعداد 27883 نفر از ایرانیان (48.8 درصد مرد و 50.4 درصد درصد زن) در این مطالعه شرکت کرده که میانگین (انحراف معیار) سنی شرکت کنندگان (11.8) 32.7 سال بود. در این مطالعه شرکت کنندگان در پاسخ به یک سؤال 5 گزینه ای میزان اهمیت خود به سلامت را تعیین کردند. به طور کلی 70 درصد از مردم در این مطالعه مشخص کردند که به میزان زیاد و خیلی زیاد به سلامت خود اهمیت می دهند. بر اساس نتایج ساکنان استان های زنجان، ایلام و پس از آن ها استان های خوزستان، اردبیل و آذربایجان شرقی بیشترین و ساکنان استان های یزد و لرستان، کمترین اهمیت را به سلامت خود داده و تهران از این حیث در حد میانگین کشوری بود.بر اساس نتایج حاصل از آزمون رگرسیون لجستیک میزان عدم اهمیت به سلامت در میان زنان و مردان تفاوت معنادار نداشت، اما بخت عدم اهمیت به سلامت به ازای افزایش هر سال سن حدود 1 درصد افزایش و به ازای افزایش هر سال به تحصیلات حدود 2 درصد کاهش نشان داد. همچنین بخت عدم اهمیت به سلامت در مراکز استان ها نسبت به شهرهای کوچک تر، حدود 12 درصد بیشتر بوده و نیز بخت عدم اهمیت به سلامت در افراد مطلقه (و همسر فوت شده) نسبت به افراد متأهل حدود دو برابر بود. یافته های این مطالعه تصویر قابل تأملی از توجه و عدم توجه به سلامت در اقشار گوناگون و مناطق مختلف کشور به دست می دهد. به نظر می رسد توجه به این یافته ها می تواند در شناخت مردم و همچنین طراحی برنامه ها و مداخلات مرتبط با سلامت مفید واقع گردد.

شیوع بالای پرفشاری خون به همراه ایجاد عوارض جدی بر بدن این بیماری را به مشکلی عمده در دنیا تبدیل نموده است. درمان های معمول تاکنون در کنترل بیماری مؤثر نبوده اند در حالی که پایش فشارخون در منزل می تواند مؤثر باشد. تحلیل مسیر تکنیکی آماری جهت تعیین الگوی تبیین کننده متغیرها مورد استفاده قرار می گیرد. هدف این مطالعه بکارگیری روش تحلیل مسیر جهت تعیین پیشگویی کننده های خودپایشی فشارخون با استفاده از سازه های الگوی بزنف است. در این مطالعه مقطعی تعداد 150 نفر بیمار مراجعه کننده به بخش خصوصی به روش نمونه گیری آسان انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای مشتمل بر متغیرهای الگوی بزنف (نگرش، هنجارهای انتزاعی، قصد خود پایشی، عوامل قادرکننده و انجام خودپایشی) بود که طی مصاحبه با بیماران تکمیل گردید.قصد و عوامل قادرکننده به طور مستقیم بر رفتار خودپایشی مؤثر بودند. متغیر عوامل قادرکننده از طریق تأثیر بر قصد نیز بر رفتار تأثیرگذار بوده و با اثر کلی 61 درصد به عنوان قوی ترین پیش بینی کننده رفتار خودپایشی مشخص گردید. الگوی بزنف با تأکید بر عوامل قادرکننده می تواند به عنوان چارچوبی جهت طراحی مداخلات آموزشی در راستای ارتقای خودپایشی بکار برده شود.

زایمان یک واقعه پراسترس بوده و زنان باردار جهت سازگاری با آن نیازمند کمک افراد دیگر هستند. در بین ارائه دهندگان خدمات بهداشتی، عاملان زایمان (متخصصان زنان و زایمان و ماماها) نقش ویژه ای در این زمینه بر عهده دارند. به نظر می رسدکه ترجیحات این گروه ها در رابطه با نوع زایمان بر امر مشاوره در دوران بارداری جهت انتخاب نوع زایمان زنان باردار تأثیرگذار باشند. هدف از این مطالعه تعیین نوع زایمان ترجیحی متخصصان زایمان برای خود و نوع زایمان پیشنهادی آنان به زنان باردار بود. پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی تحلیلی بودکه در سال 1388 انجام شد. در این پژوهش که در آن 153 نفر ماما و 90 نفر متخصص زنان و زایمان بنا به تمایل شخصی شرکت کردند، نتایج تحقیق نشان داد که سزارین، زایمان ترجیحی 62.2 درصد متخصصان زنان و زایمان و 57.6 درصد ماماها برای خود و زایمان پیشنهادی 33.7 درصد متخصصان زنان و زایمان و 17.6 درصد ماماها به زنان باردار نخست زا بود. همچنین ارتباط آماری معنی داری بین نوع زایمان ترجیحی متخصصان زایمان برای خود و زایمان پیشنهادی آنان به زنان باردار مشاهده گردید. با توجه به نقش این گروه در زمینه مشاوره در دوران بارداری، نوع زایمان عاملان زایمان نقش اساسی در انتخاب نوع زایمان زنان باردار دارد.

این مطالعه تحلیلی آینده نگر با هدف بررسی تاثیر رحم برداری از طریق شکم بر روی تصویر ذهنی زنان مراجعه کننده به مراکز آموزشی ـ درمانی وابسته به دانشگاه های علوم پزشکی شهر تهران انجام شده است. زنان متأهل 35 تا 55 ساله نامزد رحم برداری از طریق شکم بر اساس معیارهای ورود به مطالعه به صورت تصادفی از مراکز آموزشی ـ درمانی وابسته به دو دانشگاه علوم پزشکی تهران و شاهد انتخاب شدند. اطلاعات از طریق تکمیل مقیاس اختصاصی تصویر ذهنی از خویشتن (Body Image Scale-BIS)، متشکل از 7 سؤال با نمره کلی بین صفر تا 21 ـ نمره با وضعیت بهتر در نمره پایین تر و وضعیت بدتر در نمره بالاتر ـ در قبل و پی گیری دو و سه ماه بعد از رحم برداری از طریق شکم به دست آمد. جهت تحلیل داده های حاصل از 73 بیمار از آزمون Repeated Measures و Pair-wise comparisons از طریق نرم افزار SPSS و آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. نتایج نشان داد که اختلاف آماری معنی دار بین رحم برداری از طریق شکم و تصویر ذهنی بوده و میانگین امتیاز تصویر ذهنی در دو مرحله پی گیری در مقایسه با قبل از عمل کمتر شده است که نشان دهنده بهبود تصویر ذهنی بوده است (P<0.001) مشخصات جمعیتی با تصویر ذهنی، اختلاف آماری معنی داری ندارد.رحم برداری از طریق شکم بر بهبود تصویر ذهنی زنان در پی گیری های کوتاه مدت، مؤثر است. بر پایه بررسی مطالعات مختلف مرتبط با روش درمانی رحم برداری و مقایسه آنها با مطالعه حاضر پیشنهاد می گردد، مطالعاتی به صورت چند مرکزی و با بررسی عواملی نظیر: بسترهای فرهنگی، سبک زندگی، سطح اعتقادی و غیره و با پی گیری های طولانی تر انجام گیرد.

به منظور بررسی میزان فعالیت جسمانی و عوامل مؤثر بر انجام آن در مادران شیرده، مطالعه ای مقطعی در مراکز بهداشتی درمانی شهر تهران، اجرا گردید. 200 مادر شیرده مراجعه کننده به 5 مرکز بطور تصادفی انتخاب شدند و از طریق پرسشنامه محقق ساخته پس از بررسی روایی و پایایی، آگاهی و نگرش و عوامل مؤثر بر انجام ورزش در آنان بررسی گردید. برای تعیین میزان فعالیت جسمانی از پرسشنامه جامع فعالیت فیزیکی سازمان بهداشت جهانی استفاده شد. این ابزار، میزان فعالیت جسمانی را در سه حیطه کار، ورزش و اوقات فراغت و از جائی به جائی رفتن، ارزیابی می کند. یافته های این پژوهش نشان داد، 74.5درصد از مادران آگاهی خوب و 80.5 درصد نگرش مثبت نسبت به انجام ورزش داشتند و 14درصد از آنان نوعی فعالیت ورزشی انجام می دادند. میانگین فعالیت جسمانی مادران شیرده مورد مطالعه در حیطه کار 38 دقیقه، از جائی به جائی رفتن با استفاده از دوچرخه یا قدم زدن 15 دقیقه و انجام فعالیت ورزشی فقط 5 دقیقه در روز بود. از مهمترین علل ورزش نکردن به ترتیب، نداشتن وقت کافی، داشتن فرزند خردسال، عدم اهمیت به ورزش و کمبود فضای ورزشی برای زنان بیان شده است. هر چند که اکثریت مادران شیرده مورد بررسی دارای آگاهی خوب و نگرش مثبت نسبت به فوائد انجام ورزش در دوران شیردهی بودند ولی میزان انجام ورزش در آنان بسیار کم بود. با توجه به فوائد جسمی و روانی شناخته شده ورزش در ارتقای سطح سلامت مادران شیرده توصیه می گردد، برنامه های ورزشی کوتاه مدت در مراکز بهداشتی درمانی در مراقبت های پس از زایمان برای مادران شیرده طراحی و اجرا گردد.

شیردهی از مراحل مهم زندگی مادران بوده و با افزایش نیازهای تغذیه ای آنان همراه است. دریافت کافی مواد غذایی مورد نیاز در سلامت مادر و کودک نقش عمده ای دارد. هدف از این پژوهش تعیین وضعیت تغذیه مادران شیرده و عوامل مرتبط با آن بوده است.در این مطالعه توصیفی 1112 مادر شیرده از مراکز بهداشتی ـ درمانی قم انتخاب شدند. گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه یادآمد خوراک 24 ساعته انجام شد. میزان مصرف مواد غذایی بر حسب واحد برای گروه های غذایی شیر و لبنیات ـ نان و غلات ـ میوه ها و سبزیجات ـ گوشت و حبوبات و تخم مرغ و مغزها تعیین شد. کفایت دریافت گروه های غذایی با استفاده از شاخص 100× (تعداد واحد مصرف شده ÷ تعداد واحد توصیه شده) محاسبه گردید. میزان مصرف گروه های غذایی با مقادیر توصیه شده در هرم غذایی مقایسه شد.در بیشتر مادران شیرده مصرف همه گروه های غذایی به جز گروه میوه و سبزیجات کمتر از میزان سفارش شده بود. بین شغل و دریافت نان و غلات ((P<0.05، شیر و لبنیات ( (P<0.05و قند و چربی اضافی ((P<0.05 رابطه معنی دار وجود داشت. ارتباط بین سطح تحصیلات مادران با مصرف گوشت و حبوبات (P<0.05)، شیر و لبنیات (P<0.05) و قند و چربی (P<0.05) نیز معنی دار بود.بر اساس یافته ها آموزش مادران شیرده به ویژه در گروه خانه دار و بی سواد و دارای کودک زیر 3 سال توصیه می شود.

نزدیکی منقطع با میزان بالایی از حاملگی ناخواسته و عوارض همراه است؛ از همین رو به منظور برنامه ریزی مداخلات آموزشی مؤثر، این مطالعه دیدگاه زنان استفاده کننده از روش نزدیکی منقطع را درباره روش های مدرن پیشگیری از بارداری تعیین می نماید.در مرحله اول، مطالعه به صورت کیفی و از طریق مصاحبه فردی با 50 نفر از افراد واجد شرایط انجام شد. در مرحله دوم، مطالعه مقطعی در مورد 300 نفر از زنان مراجعه کننده که تحت پوشش مراکز بهداشتی ـ درمانی غرب تهران بودند به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای صورت گرفت. در هر دو مرحله که اطلاعات از زنان شرکت کننده که تمایل به بارداری نداشته و از نزدیکی منقطع استفاده می کردند، جمع آوری و از آمار توصیفی برای تحلیل اطلاعات استفاده شد.افراد مورد مطالعه در 70.7 درصد موارد سابقه به کارگیری روش های پیشگیری از بارداری مدرن را ذکر کردند. شایع ترین منبع کسب اطلاعات در مورد روش های پیشگیری از بارداری، کارمندان بهداشتی و یا منابع غیررسمی بود. 34 درصد از زنان، روش های پیشگیری از بارداری اورژانس را می شناختند. 37.2درصد از حاملگی های ناخواسته مربوط به استفاده از روش نزدیکی منقطع بود. باورهای شایع در ارتباط با قرص به ترتیب شامل وقوع بیماری های اعصاب (79.3 درصد)، چاقی (74.7 درصد) و خونریزی نامنظم (72.7 درصد) بوده و در ارتباط با دستگاه درون رحمی خونریزی نامنظم (57.0 درصد)، عفونت (34.3 درصد) و درد (24.7 درصد) ذکر شد. در مورد کاندوم، وقوع حاملگی (37.7 درصد) و در مورد آمپول خونریزی نامنظم (24.0 درصد) گزارش گردید.برنامه ریزی جهت ارائه اطلاعات درباره روش های پیشگیری ازبارداری توسط منابع معتبر در تصحیح باورهای غلط مؤثر است. شناخت به موقع عوارض روش های مدرن پیشگیری از بارداری و مشاوره مناسب برای رفع آنها می تواند در تداوم به کارگیری روش ها مؤثر باشد. نگرش مثبت نسبت به نزدیکی منقطع ضرورت ارائه آموزش های لازم را درزمینه استفاده صحیح از روش مذکور ایجاب می کند.

با وجود آمار رو به رشد تعداد زنان مبتلا به اچ آی وی/ ایدز از راه جنسی و به رغم پایین بودن میزان استفاده از کاندوم در گروه های در معرض خطر، موانع بکارگیری کاندوم به عنوان یکی از مؤثرترین راهکارهای پیشگیری از ابتلا به اچ آی وی/ ایدز مشخص نیست. با توجه به تأثیر عوامل اجتماعی فرهنگی بر رفتارهای محافظت کننده جنسی، درک زمینه و بستری که این رفتارها در آن شکل می گیرد، در طراحی مداخلات اثر بخش، اهمیت زیادی دارد. لذا مطالعه اکتشافی حاضر در جستجوی کشف موانع محیطی اجتماعی استفاده از کاندوم بر اساس دیدگاه و تجربیات زنان در معرض خطر ابتلا به اچ آی وی/ ایدز انجام شد. 25 مصاحبه عمیق فردی با زنان در معرض خطر 21 تا 49 ساله بر اساس راهنمای مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. مشارکت کنندگان شامل زنان بی خانمان و/ یا معتاد، دارای همسر اچ آی وی مثبت و معتاد تزریقی و یا روابط خارج از خانواده بودندکه به صورت هدفمند با حداکثر تنوع از مراکز مشاوره بیماری های رفتاری و مرکز گذری انتخاب شدند. تجارب و دیدگاه مشارکت کنندگان با رویکرد نظریه مبتنی بر زمینه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و منجر به تولید 4 طبقه اصلی شامل؛ حمایت ناکافی، فقر و عوامل اقتصادی، هنجارهای اجتماعی فرهنگی و سوء مصرف مواد گردید. مداخلات برای پیشگیری از آلودگی اچ ای وی/ ایدز در زنان در معرض خطر و ترویج استفاده از کاندوم، باید عوامل محیطی اجتماعی را در کنار عوامل فردی برای طراحی برنامه و مداخلات مؤثر پیشگیری از ابتلا اچ ای وی / ایدز در نظر داشته باشند. عفونت های منتقل شونده از راه جنسی ممکن است منجر به تأثیر روانی منفی بر زنان شود. از این رو مشاوره و آموزش در زمینه بهداشت جنسی ضروری به نظر می رسد.

سرب و کادمیوم از جمله آلاینده های محیطی با آثار زیان بار بر روی مادر و جنین و سلنیوم از عناصر کمیاب با اثر کاهش اثرات سمی سرب هستند. هدف از این مطالعه بررسی ارتباط سطح خونی این 3 عنصر در مادر و بند ناف بود.در این مطالعه مقطعی سطح عناصر در نمونه خون 75 مادر در زمان زایمان و خون بند ناف نوزاد همان مادران پس از زایمان اندازه گیری شد.بر اساس نتایج ارتباطات معنادار یافت شده عبارت بودند از: ارتباط مستقیم بین سرب مادر با سرب بند ناف ((r=0.522، کادمیوم مادر با کادمیوم بندناف ((r=0.734، سلنیوم مادر با سلنیوم بندناف ((r=0.582، کادمیوم بند ناف با سلنیوم مادر ((r=0.242، کادمیوم بند ناف با سلنیوم بندناف ((r=0.211، ارتباط معکوس بین سرب مادر با سلنیوم مادر ((r=-0.235، سرب مادر و سلنیوم بندناف ((r=-0.271، کادمیوم مادر با سرب مادر ( (r=-0.377و کادمیوم بند ناف با سرب مادر (r=-0.387)معنادار نشان داده شد.در این مطالعه میزان سرب و کادمیوم خون بند ناف ارتباط مستقیم با سرب و کادمیوم مادر داشت و غلظت کادمیوم در خون بند ناف کمتر از خون مادر بود که نشان دهنده عبور سرب و کادمیوم از جفت و بهتر عمل کردن سد جفتی در مورد کادمیوم است. میزان سلنیوم در خون بندناف نیز با خون مادر ارتباط مستقیم و غلظت آن در خون بند ناف بیش از خون مادر بود که نتیجه انتقال فعال سلنیوم است.با توجه به این نتایج پیشنهاد می شود مطالعات وسیع تری در مورد این ارتباطات در مادران و نوزادان انجام شود.

شیوه های مقابله با استرس مهم تر از ماهیت خود استرس است. مقابله با استرس از رفتارهای ارتقای سلامت بوده و رفتار تحت تأثیر عوامل پیچیده ای است. نظریه رفتار برنامه ریزی شده یک نظریه شناختی ـ اجتماعی است که چارچوب مفیدی برای درک و پیش بینی رفتارهای بهداشتی فراهم می نماید و تلفیق آن با سازه خودکارآمدی توان پیشگویی کنندگی آن را افزایش می دهد.این مطالعه یک رویکرد کیفی بر پایه «الگوی تلفیقی نظریه رفتار برنامه ریزی شده و خودکارآمدی» با هدف شناخت عوامل مؤثر بر رفتار مقابله با استرس در زنان کارگر است. نمونه های مورد مطالعه 70 نفر از زنان کارگر 20 تا 45 ساله شاغل در کارخانجات شهرک صنعتی عباس آباد پاکدشت بودند که در قالب ده گروه هفت نفره در جلسات بحث گروهی متمرکزحضور یافتند. نمونه گیری مبتنی بر هدف و با حداکثر تنوع صورت پذیرفت. پس از جمع آوری اطلاعات، قابلیت اعتبار، قابلیت اطمینان، قابلیت تصدیق و قابلیت انتقال رعایت شد. تحلیل داده ها نیز باروش تحلیل محتوا به شیوه قرارداد انجام شد.نگرش اکثر زنان کارگر به استرس به عنوان عامل مؤثر بر سلامت جسم و روح، غیبت از کار و افت کیفیت کار بود. اکثر شیوه های مقابله با استرس عبارت بودند از: فریاد کشیدن، تخلیه استرس به دیگران، صبر و سکوت، دعا خواندن و معنویات، گوش دادن به موسیقی و قدم زدن. اهمیت به نحوه درک و حمایت از سوی خانواده و کارفرما مهم ترین هنجار انتزاعی؛ همچنین روحیه حساس و ضعیف، نداشتن امنیت شغلی، شرایط کار پرفشار، خستگی و نداشتن آگاهی از مهارت های برخورد با استرس، مهم ترین موانع درک شده بود. با آموزش مهارت های زندگی، درک و حمایت اجتماعی بهتر و ایجاد امکان مشاوره خودکارآمدی و قصد زنان در مقابله با استرس افزایش خواهد یافت.با برقراری جلسات منظم، تشویق زنان به انعکاس نارسایی ها و مشکلات محیط کار، آموزش مهارت های مقابله با استرس و راه اندازی مراکز مشاوره در محل کار می توان گامی مؤثر در جهت پیشبرد ارتقای سلامت روان در زنان کارگر برداشت.

هدف از این مطالعه مقایسه کیفیت زندگی در دو گروه زنان یائسه و غیر یائسه شهر کاشان بود. در این مطالعه مقطعی 200 نفر از زنان 60-40 ساله شهر کاشان به روش نمونه گیری مبتنی بر هدف مورد بررسی قرار گرفتند. جهت تعیین کیفیت زندگی زنان از پرسشنامه مخصوص کیفیت زندگی دوران یائسگی (MENQOL) استفاده شد که در آن پاسخ سؤالات به صورت یک معیار درجه بندی شده از صفر تا 3 تنظیم شده و نمره بالاتر نشان دهنده کیفیت زندگی نامناسب تر می باشد. میانگین نمرات ابعاد مختلف پرسشنامه بین دو گروه مقایسه شد و با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون های آماریx² و t-test وMann-Witheny U  تجزیه و تحلیل داده ها صورت گرفت. نتایج نشان داد میانگین نمره کیفیت زندگی در چهار حیطه وازوموتور، روانی ـ اجتماعی، جسمی و جنسی، در زنان یائسه بالاتر از زنان غیر یائسه بوده و از نظر نمره کیفیت زندگی در این چهار حیطه تفاوت معنی دار آماری بین دو گروه مشاهده شد .(P=0.0001) یافته های این مطالعه نشان می دهد توجه بیشتر به زنان در دوران یائسگی و ارائه آموزش در رابطه با یائسگی و تغییرات همراه با آن و توجه به عوارض یائسگی بایستی مورد تأکید قرار گیرد.

سرطان پستان شایع ترین نوع سرطان در میان زنان است. با افزایش روزافزون بهبودیافتگان سرطان پستان اهمیت کیفیت زندگی در این بیماران آشکار می گردد. هدف از این مطالعه مداخله ای تعیین تأثیر آموزش همتایان بر کیفیت زندگی بیماران پس از جراحی برداشتن پستان در زنان مراجعه کننده به کلینیک های سرطان وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شیراز بود.در این مطالعه 99 بیمار مبتلا به سرطان پستان که رادیکال ماستکتومی شده بودند، شرکت داشتند که به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و شاهد قرار گرفتند. سپس گروه آزمایش به طور تصادفی به 5 گروه تقسیم شدند و به مدت یک ماه هفته ای یکبار در برنامه آموزش همتایان شرکت نمودند. جهت بررسی کیفیت زندگی از پرسشنامه استاندارد 30 سئوالی در رابطه با سرطان [QLQ-C30] و از پرسشنامه 23 سئوالی کیفیت زندگی در رابطه با سرطان پستان [QLQ-BR23] استفاده گردید. داده های جمع آوری شده به وسیله نرم افزار SPSS با استفاده از آزمون های مجذور کای، تی مستقل و اندازه های تکراری چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. مقایسه قبل، بلافاصله و دو ماه پس از مداخله نشانگر تغییرات آماری معنی دار در جهت افزایش عملکرد در کلیه حیطه های عملکردی و کاهش علایم در گروه آزمایش نسبت به گروه شاهد بود ( (P<0.001آموزش همتایان سبب ارتقای کیفیت زندگی بیماران پس از جراحی برداشت پستان می گردد.

طبیعت مزمن دیابت و عوارض ناشی از آن منجر به کاهش کیفیت زندگی می گردد. با توجه به ماهیت بیماری، لزوم پی گیری متناسب با وضعیت این بیماران ضروری است. از این رو، مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر پی گیری تلفنی پرستار بر کیفیت زندگی در مبتلایان به دیابت انجام گرفت.در این مطالعه نیمه تجربی 70 بیمار دیابتی به روش نمونه گیری آسان از بین بیماران داوطلب تحت پوشش کلینیک دیابت رفسنجان انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل پرسشنامه حاوی سؤالات مربوط به متغیرهای جمعیت شناختی و پرسشنامه کیفیت زندگی SF-36 بود. جمع آوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه در بدو ورود و 12 هفته بعد صورت گرفت. افراد مورد پژوهش به طور تصادفی به دو گروه کنترل و تجربه تقسیم و مداخله تلفنی در گروه تجربه به مدت 12 هفته انجام شد. در نهایت، تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده در مراحل قبل و بعد از مداخله با استفاده از روش های آمار توصیفی و تحلیلی توسط نرم افزار SPSS انجام گرفت.نتایج نشان داد دو گروه قبل از مداخله از نظر متغیرهای جمعیت شناختی و میانگین امتیازات کیفیت زندگی، همگن بودند، اما پس از مداخله بر اساس آزمون تی مستقل، بین دو گروه از نظر میانگین امتیازات کیفیت زندگی در بعد سلامت جسمی و روانی اختلاف معنادار نشان داده شد. همچنین بر اساس نتایج، بین میانگین امتیازات کیفیت زندگی در گروه تجربی قبل و بعد از مداخله نیز اختلاف معنی دار وجود داشت، در حالی که این اختلاف در گروه کنترل معنادار نبود.بر اساس نتایج، پی گیری تلفنی پرستار بر افزایش کیفیت زندگی بیماران دیابتی مؤثر است. لذا توصیه می شود از این روش در سطح وسیع برای بیماران دیابتی و سایر بیماری های مزمن استفاده شود.

ترکیب جمعیتی ایران از قومیت های مختلف و زبان ها و گویش های متفاوت تشکیل شده است و پرستاران در مواجهه با بیمار زمان و فرهنگ های متنوعی در ارتباط هستند. تمرکز اصلی این مطالعه چگونگی اداره ارتباط بین فرهنگی پرستاران با بیماران بوده و به روش تحلیل محتوا انجام شده است. در مجموع 21 پرستار با روش نمونه گیری هدفمند و با تنوع سن و جنسیت، سابقه کار در بخش های مختلف و مسئولیت های متفاوت در مطالعه شرکت نمودند. داده ها از طریق مصاحبه های بدون ساختار جمع آوری گردید. شیوه تجزیه و تحلیل داده ها به روش تحلیل مقایسه ای مداوم بود. تحلیل داده ها نشان داد که پرستاران برای برقراری ارتباط، از راهبردهای مختلفی همچون کمک گرفتن از همراه، پرستار هم زبان و هم فرهنگ با بیمار، کادر خدمات، منشی بخش، مترجم، ایما و اشاره و بهره جستن از اندوخته لغات قبلی استفاده می نمودند. بر اساس یافته های به دست آمده می توان نتیجه گرفت که پرستاران به هنگام مواجهه با بیماران دارای تنوع فرهنگی، بر اساس تعهد اخلاقی و حرفه ای خود، ترکیبی از راهبردها را برای ارائه مراقبت کامل و مؤثر به کار می گیرند.

عوامل خطر بیماری های غیرواگیر در ایران شیوع قابل توجه داشته و روند آن رو به افزایش است. تغذیه ناسالم از جمله عوامل مؤثر بر افزایش ابتلا به بیماری های غیرواگیر است. با توجه به ضرورت شناخت دیدگاه افراد جامعه در خصوص موانع تغذیه سالم و همچنین محدودیت مطالعات مشابه در ایران، مطالعه حاضر با هدف تبیین ادراک و تجربیات مردان مشارکت کننده در طرح ملی قند و لیپید تهران در خصوص تغذیه سالم و عوامل مؤثر بر آن طراحی و اجرا شد. این مطالعه کیفی با رویکرد نظریه مبتنی بر زمینه انجام شد.در مجموع، 8 بحث گروهی نیمه ساختار یافته در فاصله زمانی دی ماه 1387 تا اردیبهشت 1388 در واحد بررسی قند و چربی های خون پژوهشکده علوم غدد درون ریز و متابولیسم برگزار گردید. مشارکت کنندگان، 96 مرد 25-65 ساله بودند که به صورت هدفمند و با حداکثر تنوع، از بین شرکت کنندگان مرحله چهارم طرح ملی قند و لیپید تهران انتخاب و وارد مطالعه شدند. تمامی مصاحبه ها و بحث های گروهی ضبط شده و بلافاصله پس از اتمام آنها پیاده گردیدند. فرآیند تحلیل داده ها به طور همزمان و با استفاده از روش اشتراوس و کوربین صورت پذیرفت.بر اساس تجزیه و تحلیل محتوایی داده ها، موانع تغذیه سالم در قالب پنج طبقه «آموزش و فرهنگ سازی نامناسب»، «الگوهای رفتاری»، «فقدان دسترسی»، «نقش زنان» و «نوع ذائقه و علاقه شخصی» تبیین شدند. نتایج پژوهش حاضر، نشان دهنده موانع تغذیه سالم، از دیدگاه بخشی از مردان شرکت کننده در مطالعه قند و لیپید تهران است.یافته های این مطالعه می تواند منبعی ارزشمند در زمینه طراحی مداخلات مؤثر جهت اصلاح شیوه زندگی خانواده های تهرانی باشد.

معتادان به مواد مخدر از گروه های در معرض خطر HIV/AIDS بوده و آمیختگی اعتیاد با مشکلاتی نظیر فقر، کم سوادی، بیکاری و بی خانمانی این خطر را افزایش می دهد. پژوهش حاضر، یک مطالعه ای نیمه تجربی بود که با هدف تعیین میزان تأثیر مداخله آموزشی بر رفتارهای پیشگیری کننده از HIV/AIDS در میان معتادان مراجعه کننده به انجمن تولد دوباره زرندیه انجام گرفته شد. جامعه مورد پژوهش 48 معتاد مرد بودند که به صورت سرشماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه ای محقق ساخته بود که اعتبار آن به روش روایی محتوی، و اعتماد آن به روش آزمون ـ آزمون مجدد مورد تأیید قرار گرفت. پس از جمع آوری و تجزیه و تحلیل نتایج آزمون اولیه محتوای آموزشی تدوین و اجرا گردید. 2 ماه بعد از مداخله آموزشی میزان آگاهی، نگرش و رفتار واحدهای پژوهش بررسی و با اطلاعات پیش آزمون مقایسه شد. یافته ها نشان داد که 34 درصد از نمونه ها سابقه خالکوبی، 32 درصد سابقه تماس جنسی خارج از حریم خانواده، و 45 درصد سابقه استعمال مواد به روش تزریقی داشتند. هروئین و کراک به ترتیب با 46 و 44 درصد رایج ترین ماده مصرفی بودند. میانگین امتیازات آگاهی، نگرش، و رفتار واحدهای مورد پژوهش قبل از آموزش به ترتیب 6.75، 6.89 و 3 بود که بعد از آموزش به ترتیب به 11.24، 11.53، و 4.78 ارتقاء یافت، ضمن اینکه بین میزان آگاهی، نگرش، و رفتارهای بهداشتی پیشگیری کننده افراد مورد مطالعه قبل و بعد از اجرای برنامه آموزشی تفاوت آماری معنی داری وجود داشت (P<0.001). مداخله آموزشی طراحی شده در ارتقای سطح آگاهی، تغییر یا ایجاد نگرش مثبت، و رفتارهای مناسب در افراد مورد مطالعه مؤثر بود.

عفونت های منتقله از راه خون به طور شایع در میان پزشکان اورژانس و کارکنان آزمایشگاه ها دیده می شود. این مطالعه به منظور بررسی نحوه رعایت اصول پیشگیری بیماری های منتقله از راه خون توسط دستیاران طب اورژانس و شناسائی موانع احتمالی انجام شده است. این مطالعه توصیفی ـ مقطعی بر روی 40 نفر دستیاران شاغل به تحصیل در سال های اول تا سوم رشته طب اورژانس انجام شده است. ابزار گردآوری اطلاعات شامل برگه مشاهده و فرم اطلاعات مشخصات فردی و شغلی بود که پس از روایی و پایایی آن مورد ا ستفاده قرار گرفت. میانگین سنی دستیاران 4.3±32.7 سال بوده و اکثر آن مردان (70 درصد) بودند. 15 نفر دستیار سال اول، 6 نفر دستیار سال دوم و 19 نفر دستیار سال سوم بودند. درخصوص اصول پیشگیری سه موردی که بیشتر از بقیه موارد رعایت می شدند، پوشیدن دستکش لاتکس قبل از انجام مداخلات پزشکی (20±95 امتیاز)، تمیزکردن پوست آلوده به خون ناشی از خونگیری یا گرفتن رگ گیری وریدی با محلول الکل یا بتادین (32±88 امتیاز) و پاشیده نشدن خون و ترشحات به اطراف، بعد از رگ گیری، درآوردن آنژیوکت، خونگیری و یا ساکشن (43±77 امتیاز) بودند. عامل بالاتر بودن سال دستیاری و رگ گیری در قیاس با لوله گذاری از عوامل مؤثر در رعایت بهتر اصول پیشگیری از بیماری های منتقله از راه خون بودند. بیشترین موانع موجود در مورد رعایت اصول پیشگیری از بیماری های منتقله از راه خون، تعداد زیاد بیماران بستری و ازدحام در بخش (85 درصد)، حجم کاری بالا در بخش (80 درصد) و نیاز به سرعت بالا در انجام کارهای بخش (68 درصد) بودند. در مجموع بر اساس نتایج حاصله چنین استنباط می شود که اصول پیشگیری بیماری های منتقله از راه خون در بین دستیاران طب اورژانس چندان مورد توجه قرار نمی گیرند و لذا نیاز به افزایش آگاهی رسانی در بین آنها به ویژه با برگزاری کلاس های توجیهی و جود دارد.