پایش
سال:1387 | دوره:8 | شماره:1 |تعداد مقالات:16

سردبیر محترم: «توسعه پایدار» به عنوان مفهومی با سابقه بیش از سه دهه در ادبیات توسعه، امروزه به یک قالب فکری عمده در بسیاری از کشورها، بالاخص کشورهای در حال توسعه، بدل شده است. با وجود آن که این مفهوم، مانند مفهوم توسعه، تعاریف و تفاسیر متعددی را در بر گرفته، اما در سطح بین المللی دارای اجماعی علمی و عملی است که از طریق سازمان ملل و نهادهای مرتبط، به مثابه برنامه عمل توسعه کشورها پیشنهاد شده است.بر اساس تعریف کمیسیون جهانی محیط زیست و توسعه (کمیسیون برانت لند) در سال 1987، «توسعه پایدار»، عبارت است از توسعه ای که نیازهای کنونی را تامین می کند، بدون آن که توانایی نسل های آینده را در برآوردن نیازهای خود، به مخاطره افکند. پایداری در عمل، معادله ای میان ضرورت های زیست محیطی و نیازهای توسعه است.

بیماری های قلبی، شایع ترین علل مرگ و میر در کشورهای توسعه یافته و همچنین در کل دنیا هستند و طبق پیش بینی سازمان بهداشت جهانی، عامل اصلی مرگ و میر در سراسر دنیا در سال 2020 خواهند بود. شایع ترین عمل جراحی در مبتلایان به تنگی عروق کرونر، جراحی تعویض عروق کرونر (‍Coronary Artery Bypass Graft-CABG) است. به منظور تعیین احتمال بقای بیماران مبتلا به تنگی عروق کرونر پس از عمل جراحی (CABG) در سال 1380 در بیمارستان دکتر شریعتی تهران، 340 بیمار (83 زن و 257 مرد) که در مدت 6 ماه تحت عمل Isolated-CABG قرار گرفته بودند، بررسی شدند. عوامل خطر مهم بیماری عروق کرونر از جمله سابقه پر فشاری خون (Hypertension-HTN)، دیابت (Diabetes Mellitus-DM)، چربی خون، مصرف سیگار و سابقه CABG قبلی در بیماران بررسی گردید. عوامل خطر مربوطه، به علاوه سن، نمایه توده بدنی (Body Mass Index-BMI)، کسر تخلیه (Ejection fraction )، اولویت (Priority) عمل جراحی، مدت زمان بیهوشی، پمپ و کلامپ آئورت زنان و مردان نیز مورد مقایسه قرار گرفتند. برای تعیین میزان بقای بیماران نیز از روش تحلیل بقا استفاده گردید. در این مطالعه، مصرف سیگار در مردان نسبت به زنان بیشتر بود. سابقه HTN، DM، چربی خون و میانگین BMI در زنان بیش از مردان بود. همچنین زنان از مردان مسن تر بودند، Ejection fraction آنها بیشتر بود و عمل های جراحی غیرانتخابی در زنان بیشتر از مردان انجام شده بود. از 3 نوع رگی که برای پیوند استفاده شده بود، شریان رادیال در مردان نسبت به زنان بیشتر به کار رفته بود. تعداد پیوند از یک تا شش رگ متفاوت بود، ولی در اکثر موارد 3 یا 4 پیوند استفاده شده بود.متوسط زمان بیهوشی، بستن آئورت (Aortic cross-Clamp) و پمپ در زنان و مردان اختلاف معنی داری نداشت. میانگین مدت اقامت زنان، پس از عمل بیش از مردان بود. در کل، تعداد 7 مرد (2.7 درصد) و 10 زن (12 درصد) در زمان بستری در بیمارستان فوت شدند. احتمال بقای یک ماهه بیماران با روش (Kaplan Meier) در مردان 97.12 درصد، در زنان 88.43 درصد و در کل بیماران، 95.29 درصد به دست آمد. در این مطالعه، عواملی که با کاهش احتمال بقا همراه بودند عبارت بودند از: جنس مونث، سابقه HTN، هیپرلیپیدمی (زیاد بودن چربی خون)، سابقه قبلی CABG، سابقه بستری در بخش مراقبت های ویژه قلبی (‍Cardiac Care Unit-CCU)، عمل های جراحی غیرانتخابی، مدت زمان بیهوشی و کلامپ طولانی.

اطلاعات مربوط به تعداد موارد فوت و علل مربوط به آنها، از پایه ای ترین اطلاعات مورد نیاز برای تشخیص وضعیت سلامت جامعه و مقابله با عوامل مخاطره به شمار می آید. از آنجا که این نوع اطلاع همیشه با مشکل کم شماری (Undercount) مواجه است، انجام مطالعات مختلف برای برآورد کم شماری مرگ و میر ضروری است. هدف از این مطالعه استفاده از روش های مختلف گیر و بازگیر برای برآورد میزان کم شماری در داده های مرگ و میر شهر گرگان و به دست آوردن ضرایب تصحیحی برای برآورد کم شماری مرگ و میر کشور است.برای برآورد کم شماری مرگ و میر در جامعه، از چند روش می توان استفاده کرد که برآوردگرهای پترسن، چپمن، مدل های مختلف لگ خطی و روش پوشش نمونه ای از جمله آنها هستند. در این مقاله، با به کار گیری این روش ها، از اطلاعات مرگ و میر اداره آمار و معاونت بهداشت وزارت بهداشت درمان، آموزش پزشکی و سازمان ثبت احوال کشور برای برآورد کم شماری مرگ و میر شهر گرگان استفاده شد.برای داده های مرگ و میر شهر گرگان نسبت به سه فهرست ادغام شده میزان کم شماری مرگ و میر، بر مبنای روش های پترسن، چپمن و لگاریتم خطی، میزان 16.3 درصد و بر پایه روش پوشش نمونه ای، 18.3 درصد برآورد گردید.با تعمیم نتایج حاصله به کل کشور و برآورد میزان کم شماری مرگ و میر نسبت به اطلاعات اداره آمار وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، میزان مرگ و میر خام با روش لگ خطی، 5.57 در هزار و با روش پوشش نمونه ای 5.7 در هزار برآورد می شود.نتایج حاصل از برآورد میزان خام مرگ و میر کشور با برآوردهایی که مراجع رسمی آماری کشور و سازمان های بین المللی از میزان مرگ و میر خام ایران ارایه داده اند، همخوانی دارند.

در دو دهه اخیر، گسترش کمی دانشگاه های علوم پزشکی و افزایش تعداد فارغ التحصیلان این گروه به عنوان در دسترس ترین راه حل سامان دادن به کاستی های نظام بهداشتی و درمانی مد نظر بوده است. در حال حاضر، بهبود کیفیت ارایه خدمات آموزشی در دانشگاه های علوم پزشکی، اهمیت بیشتری یافته و در اولویت قرار گرفته است.هدف از این مطالعه تعیین تفاوت های ارایه خدمات آموزشی در رشته های کاردانی بهداشت شامل بهداشت عمومی با گرایش های مبارزه با بیماری ها و خانواده، بهداشت محیط و بهداشت حرفه ای در ایران و شناسایی نقاط قوت و ضعف آنها در مقایسه با یکدیگر بوده است.به این منظور، مجموعه ای شامل 47 معیار و شاخص، در قالب یک نمودار شاخه درختی، طراحی شد. سپس وزن این معیارها با روش های جلب توافق آرا تعیین گردید. از هر دانشکده، نماینده ای معرفی شد تا پرسشنامه ای را که برای جمع آوری اطلاعات طراحی شده بود، تکمیل کند. اطلاعات جمع آوری شده با بازدید از دانشکده ها تکمیل و تصحیح گردیدند. سپس امتیاز هر دانشکده در هر معیار محاسبه شد. برای تحلیل نهایی نیز از یک نرم افزار رایانه ای که به همین منظور طراحی شده بود استفاده گردید.در مقطع کاردانی رشته های بهداشت، دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی ـ درمانی ایران، با امتیاز 86.53 از 100، رتبه اول، دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی ـ درمانی شهید صدوقی یزد با امتیاز 67.87 از 100، رتبه دوم و دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی ـ درمانی شیراز با امتیاز 64.44 از 100، رتبه سوم را کسب کردند.با انجام این طرح، نقاط قوت و ضعف ارایه خدمات آموزشی در رشته های بهداشت مشخص شدند و به مثابه الگویی عملی برای اصلاح و ارتقای کمی و کیفی، در اختیار برنامه ریزان و مسوولان قرار گرفت.

پژوهش حاضر به منظور بررسی وضعیت آگاهی مدیران بیمارستان های خصوصی تهران در زمینه حقوق بیمار و تعیین عوامل موثر بر آن انجام شد. با استفاده از پرسشنامه ای حاوی 32 سوال، میزان آگاهی 35 نفر از مدیران بیمارستان های خصوصی تهران در زمینه حقوق بیمار مورد سنجش قرار گرفت. بر اساس نتایج مطالعه، 23 درصد از مدیران بیمارستان های خصوصی دارای سطح آگاهی خوب، 54 درصد سطح آگاهی متوسط و 23 درصد نیز دارای سطح آگاهی ضعیفی از حقوق بیمار بوده اند. همچنین مدرک تحصیلی، محل اخذ مدرک تحصیلی، رشته تحصیلی و گذراندن دوره های مدیریتی، چهار عامل موثر بر سطح آگاهی مدیران بیمارستان های خصوصی در زمینه حقوق بیمار بوده اند.به طور کلی، از آنجا که 77 درصد از مدیران بیمارستان های خصوصی شهر تهران سطح آگاهی رضایت بخشی از حقوق بیمار نداشته اند و با توجه به این که آگاهی، مبنای عملکرد قرار می گیرد، می توان پیش بینی کرد که عملکرد این مدیران در زمینه حقوق بیمار مناسب نخواهد بود. این مساله با توجه به آگاهی روز افزون بیماران از حقوق خود، باعث ایجاد چالش هایی در روابط بیمار و بیمارستان خواهد شد. بنابراین، ارتقای سطح آگاهی مدیران بیمارستان های خصوصی از حقوق بیمار امری ضروری است که نیاز آن به شدت احساس می شود.

پرداختن به نیازهای معنوی، جزء ضروری مراقبت کل نگر در پرستاری شناخته شده است. هدف این مطالعه، تعیین نگرش پرستاران مرکز آموزشی ـ درمانی روان پزشکی رازی به معنویت و مراقبت معنوی است که به روش مقطعی انجام گردید. جامعه پژوهش شامل تعداد 107 نفر از پرستاران مرکز آموزشی ـ درمانی روان پزشکی رازی بود که همگی به عنوان نمونه پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند.ابزار پژوهش شامل مقیاس سنجش معنویت و مراقبت معنوی (Spirituality and Spiritual Care Rating Scale-SSCRS) بود. داده ها پس از جمع آوری به وسیله نرم افزار آماری SPSS و با استفاده از آزمون های آماری من ویتنی، کای دو ، کروسکال والیس و کولموگروف اسپیرینوف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.نتایج حاکی از آن بودند که میانگین نمره نگرش به معنویت و مراقبت معنوی، 63.40 با انحراف معیار 7.57 و نمرات اکثریت جامعه پژوهش بین 33 تا 92 که حداکثر نمره پرسشنامه بوده، قرار داشته اند. این امر نشان دهنده آن است که نگرش به معنویت و مراقبت معنوی در پرستاران مرکز آموزشی ـ درمانی روان پزشکی رازی در سطح مثبت و بالایی قرار دارد (اکثریت جامعه در صدک سوم قرار داشتند). بررسی ارتباط متغیرهای شغلی مندرج در پرسشنامه با نگرش به معنویت و مراقبت معنوی نشان داد.پرستاران نگرش مثبت به معنویت و تمایل به ارایه مراقبت های معنوی دارند و فراهم آوردن بستر مناسب برای ارایه این مراقبت ها می تواند سبب انجام آنها گردد.

فرآیند مشاوره یکی از مهم ترین شاخص های مراقبت از بیمار به شمار می آید. تحقیق حاضر با هدف تعیین متوسط زمان مشاوره و عوامل موثر بر آن در پزشکان عمومی شهر گرگان انجام شده است.در این پژوهش، 620 مورد مشاوره، از 62 پزشک عمومی، مورد بررسی قرار گرفتند. داده ها پس از ورود به رایانه تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان دادند که متوسط زمان مشاوره در گرگان 2.6±6.9 دقیقه بود. زمان مشاوره با افزایش میانگین اقلام داروهای تجویزی و افزایش تعداد دفعات قطع مشاوره، افزایش می یافت (P<0.05).زمان مشاوره با عواملی از قبیل تعداد دفعات قطع مشاوره توسط بیمار، سطوح تحصیلی وی و حجم تجویز نسخ توسط پزشک ارتباط مستقیم داشت (P<0.05). زمان مشاوره در پزشکان شهر گرگان، نسبت به بسیاری از کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته، کمتر است. عوامل متعددی مانند تعداد زیاد بیماران در اتاق انتظار و حجم زیاد تجویز توسط پزشک می تواند این کاهش را توضیح دهد.

از آنجا که ایران از کشورهای بلاخیز جهان به شمار می آید، مدیریت بلایا یکی از موضوعات مهم و در اولویت کشور محسوب می شود. یکی از رویکردهای مورد استفاده برای مدیریت بلایا، رویکرد جامعه ـ محور است. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی تطبیقی مدیریت جامعه ـ محور بلایا در کشورهای منتخب و ارایه الگویی برای ایران است. بر این اساس، مطالعه ای به صورت توصیفی ـ تطبیقی و در 6 مرحله انجام پذیرفت و در آن کشورهای منتخب از نظر مشارکت جامعه در ابعاد مدیریتی همچون سیاست گذاری، برنامه ریزی، سازماندهی، هماهنگی و کنترل در بلایا با یکدیگر مورد مقایسه قرار گرفتند.یافته های پژوهش حاضر نشانگر آن است که کشورهای مورد مطالعه بر حسب ویژگی های اجتماعی، بومی و فرهنگی از الگوهای متفاوتی برای جلب مشارکت جامعه استفاده کرده اند. برای مدیریت موفق بلایا مشارکت جامعه در مراحل مختلف چرخه مدیریت بلایا الزامی است، اما نوع مشارکت جامعه بر حسب ویژگی های هر مرحله تفاوت دارد. بر پایه یافته های حاصل از پژوهش، الگویی طراحی شد تا اعمال مدیریت جامعه ـ محور بلایا برای ایران امکان پذیر گردد. بیشترین تاکید این الگو بر حضور و مشارکت جامعه در سطح محلی در روستاها و محله ای در شهرها بود و برای رسمیت بخشیدن به این حضور، ساختاری طراحی شد که این حضور را از طریق ایجاد «شورای راهبردی» در ستاد مرکزی مناطق شهرداری و دهیاری تسهیل کند. در زیر مجموعه شورای راهبردی در ستاد مرکزی مناطق شهرداری و یا دهیاری، دو شورای برنامه ریزی و اجرایی پیش بینی گردید که هر دو از طریق رابط تسهیل گر مستقر در شهرداری مناطق و یا دهیاری، با مربیان آموزش دیده که ساکن محلات هستند، مرتبط می شوند. این مربیان وظیفه آموزش نیروهای داوطلب محلی در روستا و محله ای در شهرها خود و نیز مسوولیت آموزش و سازماندهی مردم را بر عهده دارند. این نیروها در قالب 6 کمیته عملیات، پشتیبانی، ایمنی و امنیت، روابط عمومی و رسانه، برنامه ریزی، آموزش و پژوهش، سازماندهی و هدایت می شوند.امید است که با استفاده از رویکرد جامعه ـ محور و از طریق استقرار الگوی پیشنهادی به میزان قابل توجهی بر توان دولت در مواجهه با بلایا افزوده گردد.

هدف اصلی از این پژوهش، تعیین میزان آگاهی، نگرش و عملکرد دانش آموزان در زمینه سلامت بلوغ و ارتباط آنها با میزان تحصیلات مادر بود تا زمینه برنامه ریزی آموزش توسط آموزش و پرورش برای دانش آموزان و نیز اولیا و مربیان فراهم گردد. در این مطالعه، تعداد 386 دانش آموز دختر مقطع سوم راهنمایی تحصیلی در سال 85-84 از 5 منطقه آموزش و پرورش شهر تهران (شمال، جنوب، مرکز، غرب و شرق) بر اساس نمونه گیری تصادفی خوشه ای، انتخاب و با استفاده از سه پرسشنامه آگاهی، نگرش و عملکرد، اطلاعات در زمینه های سلامت جسمانی و نیز روانی ـ اجتماعی بلوغ، جمع آوری و داده ها با به کارگیری فنون توصیفی و تحلیلی آماری (تحلیل واریانس و آزمون تعقیبی توکی) توسط نرم افزار SPSS توصیف و تحلیل شدند.میانگین سن شروع قاعدگی 12.5 سال بود و اختلاف معناداری بین سن شروع قاعدگی در مناطق مختلف آموزش و پرورش شهر تهران یافت نشد. 78.8 درصد از دانش آموزان از تعریف کامل بلوغ آگاهی داشتند. 45.5 درصد از دانش آموزان بلوغ را ناخوشایند و مایه دردسر و 36.7 درصد آن را یک پدیده طبیعی و خوشایند بیان کردند. نتایج نشان دادند که، در هنگام اولین قاعدگی، 10.4 درصد از دانش آموزان دچار وحشت شده بودند و تنها 17.1 درصد از قبل اطلاع و آمادگی اقدامات لازم برای آن را داشتند. 50.3 درصد از دانش آموزان دارای آگاهی زیاد، 54.4 درصد دارای نگرش مثبت و 57 درصد دارای عملکرد متوسط (نسبتا صحیح) در زمینه های سلامت جسمانی و نیز روانی ـ اجتماعی بلوغ بودند که بیشترین فراوانی را به خود اختصاص دادند. همچنین ارتباط معناداری بین میزان تحصیلات مادر و سطح آگاهی و نیز عملکرد دانش آموزان مشاهده گردید (P<0.0). به علاوه، خانواده به مثابه منبع آموزش سلامت بلوغ در 73.4 درصد و به عنوان منبع مشاوره سلامت بلوغ در 76.5 درصد از موارد ترجیح داده شد. به رغم ارتقای سطح آگاهی، نگرش و رفتار سلامتی دانش آموزان نسبت به دهه قبل، نیاز به آموزش همچنان وجود دارد. به علاوه، با توجه به این که بیش از نیمی از دانش آموزان (57.5 درصد) دارای آگاهی زیاد و بسیار زیاد و 60.9 درصد دارای نگرش مثبت و بسیار مثبت نسبت به سلامت بلوغ بوده اند، انتظار عملکرد بهتری از آنان می رود (تنها 38.9 درصد عملکرد صحیح و بسیار صحیح داشته اند) و این امر مستلزم بررسی بیشتر و تلاش در بهبود عملکرد آنهاست. ضمنا با توجه به ترجیح خانواده به مثابه منبع آموزش و مشاوره در زمینه سلامت بلوغ توسط دانش آموزان و نقش مهم مادر به عنوان منبع اصلی اطلاعات، اجرای برنامه های آموزشی برای مادران برای انجام راهنمایی و مشاوره صحیح لازم به نظر می رسد.

نمودار رشد، یکی از ابزارهای مهم برای ارزیابی وضعیت رشد جسمی کودکان است. یکی از انواع رایج نمودار رشد، منحنی رشد وزن نسبت به سن است. هدف از انجام این بررسی، تعیین وضعیت منحنی رشد وزن نسبت به سن در کودکان 5 ساله تحت پوشش مرکز بهداشت جنوب شهر تهران و بعضی از عوامل موثر بر آن با استفاده از یک مطالعه مقطعی است. متغیر های مورد بررسی شامل جنس کودک، وزن زمان تولد، زمان شروع غذای کمکی، نوع شیر مصرفی در 6 ماه اول زندگی، زمان قطع کامل شیر مادر، رتبه تولد، بعد خانوار، میزان تحصیلات مادر، شغل مادر، فاصله تولد کودک با کودک قبلی و وضعیت مراجعه کودک به مرکز جهت کنترل رشد و وضعیت منحنی رشد کودک در 5 سالگی بود. از هر یک از 27 مرکز بهداشتی ـ درمانی تحت پوشش مرکز بهداشت جنوب شهر تهران، 45 پرونده از میان پرونده های کودکان 5 ساله به طور تصادفی انتخاب شد و اطلاعات فوق از پرونده خانوار هر کودک استخراج گردید. از میان 1150 کودک 5 ساله مورد بررسی، 567 نفر (49.3 درصد) پسر و 583 نفر (50.7 درصد) دختر بودند. میانگین وزن زمان تولد، 3200 گرم با انحراف معیار 568.84 گرم بود. کمترین سن شروع غذای کمکی 2 ماهگی و بالاترین سن در 14 ماهگی بود (میانگین 6 ماه با انحراف معیار 1.9 ماه). 84.8 درصد از کودکان مورد بررسی در 6 ماه اول زندگی فقط با شیر مادر تغذیه شده بودند. میانگین سن قطع کامل شیر مادر، 19 ماهگی با انحراف معیار 7.93 ماه بود. حدود 50 درصد از کودکان حاصل زایمان اول بودند. در 79.42 درصد از کودکان، بعد خانوار سه نفر و در بقیه بیش از سه نفر بود. 87 درصد از مادران با سواد و 96 درصد از آنان خانه دار بودند. فاصله تولد در 41.37 درصد از کودکان با کودک قبلی کمتر از 2 سال و 9.9 درصد از آنها با کودک قبلی بیش از 2 سال بوده و بقیه کودکان فرزند اول خانواده بودند. در 8.46 درصد از کودکان، وضعیت مراجعه به مرکز برای کنترل رشد خوب ( بین 27-19 مراقبت)، در 26.6 درصد از آنها وضعیت مراجعه، متوسط (بین 18-10 مراقبت) و در 67 درصد موارد وضعیت مراجعه، بد (بین 8-1 مراقبت) بود. 963 کودک (83.74 درصد) در آخرین مراجعه، منحنی رشد وزن نسبت به سن طبیعی (بین صدک 3 و 97)، 19 نفر (1.65 درصد) منحنی زیر صدک 3، 7 نفر (0.61 درصد) منحنی بالای صدک 97 داشتند. در میان کودکانی که منحنی رشد آنها بین صدک 3 و 97 قرار داشت، 40 نفر (3.48 درصد) کندی سرعت رشد، 82 نفر (7.13 درصد) توقف رشد و 39 نفر (3.39 درصد) نزول منحنی رشد را نشان دادند. از میان عوامل مورد بررسی فقط رتبه تولد با وضعیت منحنی رشد وزن نسبت به سن کودکان 5 ساله ارتباط معنی دار آماری داشت (P<0.02). این مطالعه نشان می دهد که به طور کلی، 187 نفر (16.26 درصد) از کودکان 5 ساله مورد بررسی منحنی رشد وزن نسبت به سن غیر طبیعی داشتند که نیاز به بررسی بیشتر و پی گیری دارند. به علاوه، رتبه تولد بالاتر از یک احتمال غیر طبیعی بودن منحنی رشد وزن نسبت به سن در 5 سالگی را افزایش می دهد. تایید یافته های این بررسی نیاز به انجام مطالعات آینده نگر وسیع تر دارد.

این مطالعه به منظور بررسی تاثیر مداخله آموزشی بر افسردگی و کیفیت زندگی بیماران با عمل جراحی بای پاس طراحی گردید. این پژوهش نیمه تجربی بر روی 54 بیمار قلبی با عمل جراحی بای پاس که به طور تصادفی در دو گروه آزمون و شاهد قرار گرفتند، در مرکز تحقیقات قلب و عروق اصفهان انجام شد. ابزار جمع آوری داده ها در این مطالعه، سه پرسشنامه بود. ابتدا برای سنجش افسردگی در این بیماران از مقیاس افسردگی بیماران قلبی (Cardiac Depression Scale)، سپس از پرسشنامه خودساخته آموزشی Predisposing, Reinforcing, Enabling Causes in Educational Diagnosis and Evaluation (PRECEDE) و در پایان از پرسشنامه استاندارد بین المللی SF-36 استفاده گردید. مداخله به صورت 9 جلسه آموزشی، یک بار در هفته به مدت 60-90 دقیقه بر اساس اجزای الگوی PRECEDE انجام شد و بیماران به مدت دو ماه پی گیری شدند. به منظور دستیابی به نتایج از نرم افزار SPSS و آزمون های t زوج، t مستقل و مان ـ ویتنی و کای ـ دو استفاده گردید. نتایج نشان دادند که پس از مداخله آموزشی در گروه آزمون نسبت به گروه شاهد میانگین نمره عوامل مستعد کننده (0.0001>P)، عوامل قادر کننده، عوامل تقویت کننده و رفتارهای خود یاری افزایش معنی دار یافته اند (0.001>P). اختلاف معنی داری در میانگین نمرات افسردگی بین دو گروه بعد از مداخله آموزشی مشاهده شد (0.001>P). بعد از مداخله در ابعاد عملکرد جسمی (P<0.04)، مشکلات روحی (P<0.01) مربوط به کیفیت زندگی و در کل در خلاصه سنجش سلامت روانی (P<0.04) بین دو گروه، تفاوت معنی داری به دست آمد.یافته های این بررسی کارایی و تاثیر الگوی آموزشی PRECEDE و اجزای آن (عوامل مستعد کننده، عوامل قادر کننده و عوامل تقویت کننده) و عوامل رفتاری این الگو را در بهبود سریع تر وضعیت روانی این بیماران و بهبود افسردگی و در نهایت، افزایش کیفیت زندگی بیماران با عمل جراحی تعویض عروق کرونر مشخص و تایید می کند.

نگرانی یکی از اجزای مهم اضطراب بوده و بر اساس نتایج مطالعات، با کاهش عملکرد روانی، اجتماعی و شغلی همراه است. از طرفی، مفهوم کیفیت زندگی به مثابه شاخص مهم سلامت روانی و اجتماعی، برای تعیین نیازهای مراقبتی روانی ـ اجتماعی در گروه های مختلف جامعه از جمله جوانان مورد استفاده قرار گرفته است. وجود نگرانی و تاثیر احتمالی آن بر کیفیت زندگی و سلامت روانی ـ جسمانی دانشجویان می تواند کارایی آنان را تحت تاثیر قرار دهد و عواقب فردی و اجتماعی در پی داشته باشد. لذا این مطالعه به منظور تعیین ارتباط بین میزان نگرانی با کیفیت زندگی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد.در این مطالعه توصیفی همبستگی، 400 دانشجوی دانشگاه علوم پزشکی تهران به صورت تصادفی انتخاب شدند. مـیزان نـگـرانـی با استفاده از پرسشنـامه حـیـطه هـای نــگـرانـی (Worry domain questionnaire) و کیفیت زندگی با پرسشنامه SF-36 سنجیده شد. پرسشنامه ها در زمانی یکسان توسط خود دانشجویان تکمیل شد.میانگین نمره نگرانی کلی دانشجویان 20.0±29.6 نمره (از 100 نمره) و دامنه آن 100-0 بوده است. همچنین 4.8 درصد آنان نگرانی شدید و 34.3 درصد نگرانی متوسط داشته اند. بررسی رابطه همبستگی بین میزان نگرانی با نمرات کیفیت زندگی در حیطه های مختلف نشان داد که بین این دو، رابطه خطی معنی دار معکوس وجود دارد (آزمون ضریب همبستگی پیرسون: P<0.0001 و r=0.682)؛ یعنی با افزایش نگرانی، ابعاد مختلف کیفیت زندگی کاهش می یابد و برعکس.بالا بودن میزان نگرانی در دانشجویان نشان دهنده وجود چالش در بهداشت روانی و جسمانی این گروه است. بنابراین، به نظر می رسد اتخاذ روش هایی برای کاهش نگرانی دانشجویان از جمله تامین شغلی و مالی ضروری است تا از این طریق، ضمن کاهش عوارض مستقیم ناشی از نگرانی، سطح کیفیت زندگی آنها هم ارتقا یابد.