پژوهش های روان شناسی بالینی و مشاوره
سال:1390 | دوره:1 | شماره:2 |تعداد مقالات:15

این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی طرح واره درمانی در درمان زنان مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی انجام شد. در این پژوهش، از طرح تجربی تک موردی از نوع خط پایه چندگانه استفاده شده است. تعداد 5 بیمار به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و به مدت 20 جلسه تحت درمان انفرادی با مدل طرح واره درمانی یانگ قرار گرفتند و مرحله پیگیری نیز، دو ماه پس از پایان درمان دنبال شد. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه هراس اجتماعی (SPIN)، مقیاس اضطراب اجتماعی لیبوویتز (LSAS)، پرسشنامه فرم بلند طرح واره یانگ (YSQ-L2)، مقیاس ترس از ارزیابی منفی (BFNE)، مقیاس خودکارآمدی عمومی (GSE-10) و پرسشنامه کیفیت زندگی (SF-36) استفاده شد. برای تحلیل داده ها از روش بهبود تشخیصی و معناداری بالینی استفاده گردید. طرح واره درمانی، موجب کاهش فعالیت طرح واره های ناسازگار اولیه در تمامی حوزه های طرح واره و متعاقب آن سبب کاهش معنادار آماری و بالینی در آماج های اصلی درمان (ترس و اجتناب) می شود. طرح واره درمانی در درمان اختلال اضطراب اجتماعی زنان از کارآیی و اثربخشی لازم برخوردار است.

پژوهش حاضر به بررسی اثر درمان هیجان مدار(EFT)  بر میزان سازگاری زناشویی و احساس های مثبت نسبت به همسر در افراد دارای روابط خارج از ازدواج می پردازد. این تحقیق از نوع نیمه تجربی با پیش آزمون و با گروه گواه است. بدین منظور تعداد 12 نفر از افراد متاهل که به دلیل تعارض های زناشویی به مراکز مشاوره خصوصی در سطح شهر مشهد مراجعه نمودند، با روش نمونه گیری مبتنی بر هدف انتخاب شدند. از این تعداد، 6 نفر در گروه آزمایشی و 6 نفر در گروه کنترل قرار گرفتند. تمام شرکت کنندگان پرسشنامه سازگاری زناشویی (DAS) و پرسشنامه احساس های مثبت نسبت به همسر (PFQ) را تکمیل کردند. افراد گروه آزمایشی در 9 جلسه درمان 1.5 ساعته درمان(EFT)  شرکت کردند. یک هفته پس از خاتمه جلسه های درمانی، افراد هر دو گروه مجددا پرسشنامه های مذکور را تکمیل نمودند. نتایج آزمونt  مستقل بروی میانگین نمره های پیش آزمون و پس آزمون در گروه آزمایش و کنترل نشان داد بین دو گروه تفاوت معناداری وجود دارد. این یافته به این معناست که رویکرد هیجان مدار بر افزایش میزان سازگاری زناشویی و احساس های مثبت نسبت به همسر در افراد دارای روابط خارج از ازدواج موثر بوده است. نتایج فرضیه های فرعی پژوهش نشان می دهد که این رویکرد بروی زنان بیشتر از مردان موثر بوده است. همچنین سایر نتایج بیانگر آنند که در گروه آزمایشی (EFT) در خرده مقیاس های رضایتمندی، همبستگی و ابراز محبت زناشویی نتایج مطلوبی داشته است اما در مقیاس توافق زناشویی اثربخشی مطلوبی مشاهده نشده است.

شناخت عوامل تاثیرگذار بر خودپنداره امری حیاتی تلقی می شود؛ زیرا خودپنداره اساس ارزیابی فرد از خود و جهان پیرامونش را تشکیل می دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه میان خودپنداره مادر، سبک دلبستگی و خودپنداره فرزند انجام گرفت. نمونه آماری پژوهش، 180 دانش آموز دختر بودند که در سال تحصیلی 89-88 در دبیرستان های شهر سمنان تحصیل می کردند و به روش نمونه گیری تصادفی گزینش شده بودند. خودپنداره مادر و فرزند توسط پرسشنامه خودپنداره تنسی سنجیده شد و مقیاس دلبستگی بزرگسال برای ارزیابی سبک دلبستگی فرزندان به کار رفت. یافته ها نشان داد که همبستگی مثبتی میان خودپنداره مادر و فرزند و همبستگی منفی میان سبک های دلبستگی ناایمن و خودپنداره فرزند وجود دارد. در حالی که رابطه معناداری میان خودپنداره مادر و سبک دلبستگی و خودپنداره فرزند دیده شد. نتایج نشان داد که خودپنداره مادر و سبک های ناایمن دلبستگی فرزند بر خلاف دلبستگی ایمن فرزند می توانند خودپنداره فرزند را پیش بینی کنند.

هدف اصلی این پژوهش بررسی ویژگی های روان سنجی فرم کوتاه مقیاس خودتنظیم گری، شامل همسانی درونی، پایایی بازآزمایی، روایی محتوایی و روایی همگرا و تشخیصی (افتراقی) بود. سیصد و پنجاه و هفت زن و مرد ایرانی (150 مرد، 207 زن) به صورت داوطلب در این پژوهش شرکت کردند. از آزمودنی ها خواسته شد مقیاس خودتنظیم گری(SRI-S) ، پرسشنامه تجدید نظر شده شخصیت آیسنک (EPQ-RS) و مقیاس سلامت روانی (MHI-28) را تکمیل کنند. پایایی بازآزمایی (r=0.87) و همسانی درونی (a=0.93) مقیاس خودتنظیم گری در حد رضایت بخش مورد تایید قرار گرفت. روایی محتوایی مقیاس خودتنظیم گری بر اساس داوری شش نفر از متخصصان روان شناسی بررسی و ضرایب توافق کندال برای زیرمقیاس های عملکرد مثبت، مهارپذیری، آشکارسازی احساسات و نیازها، قاطعیت و بهزیستی طلبی و خودتنظیم گری کلی مورد تایید قرار گرفت. روایی همگرا و تشخیصی (افتراقی) مقیاس خودتنظیم گری از طریق محاسبه ضرایب همبستگی زیرمقیاس های آن با ابعاد اصلی شخصیت و شاخص های سلامت روانی در مورد آزمودنی ها بررسی شد. نتایج ضرایب همبستگی پیرسون نشان داد که بین نمره آزمودنی ها در زیرمقیاس های خودتنظیم گری با شاخص های برونگرایی و بهزیستی روانشناختی همبستگی مثبت معنادار و با شاخص های نوروزگرایی و درماندگی روان شناختی همبستگی منفی معنادار وجود دارد. این نتایج، روایی همگرا و تشخیصی مقیاس خودتنظیم گری را تایید می کنند. بر اساس نتایج این پژوهش، فرم 25 گویه ای مقیاس خودتنظیم گری برای سنجش این سازه در نمونه های ایرانی از پایایی و روایی کافی برخوردار است.

افزایش میزان نارضایتی در ازدواج ها و اثرات سوء آن بر سلامت جسم و روان همسران و فرزندان، ضرورت انجام بهسازی در تعاملات زناشویی و تدوین برنامه های گوناگون غنی سازی را بیش از پیش مطرح ساخته است. پژوهش حاضر نیز در راستای پرداختن به این ضرورت، از شیوه آموزشی گاتمن که تحقیقات طولی مفصلی بر روی عوامل موثر بر دوام و تقویت روابط زناشویی انجام داده است، استفاده نموده است تا تاثیر برنامه آموزشی ارتقا کیفیت زندگی زوجین بر افزایش رضایتمندی زناشویی و سلامت روان را نشان دهد. بدین منظور 16 زوج به روش نمونه گیری در دسترس در دو گروه آزمایش و گواه جای گرفتند. شرکت کنندگان به سه آزمون انریچ، داس و سلامت روان عمومی در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری پاسخ دادند. بررسی نتایج با استفاده از آزمون t و تحلیل کواریانس، حاکی از آن بود که برنامه آموزشی استفاده شده، باعث افزایش رضایتمندی زناشویی و نیز سلامت روان در گروه آزمایش شده و این تغییرات در طول یک ماه پیگیری حفظ شده است.

نظریه نارساکنش وری اجرایی در اختلال های طیف درخودماندگی زیربنای بسیاری از ویژگی های اصلی این اختلال ها در زمینه های اجتماعی و غیر اجتماعی است. هدف این پژوهش بررسی بازداری پاسخ با استفاده از آزمون استروپ رایانه ای در کودکان مبتلا به اختلال های طیف درخودماندگی بود. این پژوهش در طبقه پژوهش های غیر آزمایشی و از نوع علی - مقایسه ای بود. بدین منظور با استفاده از شیوه نمونه گیری در دسترس تعداد 15 کودک پسر مبتلا به اختلال های طیف درخودماندگی که دارای بهره هوشی بالاتر از 70 بودند از مرکز تخصصی درخودماندگی نور هدایت در شهر مشهد انتخاب شدند. همچنین 15 کودک بهنجار که از نظر سن و جنس با این گروه همتا شده بودند به عنوان گروه مقایسه از یکی از مدارس ابتدایی به صورت تصادفی انتخاب گردیدند. در این پژوهش جهت سنجش بازداری پاسخ از آزمون استروپ رایانه ای استفاده شد. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیری نشان داد که تفاوت معناداری بین دو گروه در مولفه های آزمون استروپ به طور کلی وجود داشت. بررسی دقیق تر عملکرد کودکان مبتلا به اختلال های طیف درخودماندگی در مقایسه با گروه کودکان بهنجار نشان داد که در مولفه های تعداد صحیح و تعداد خطا در محرک های همخوان و ناهمخوان و مولفه زمان واکنش در محرک های همخوان تفاوت های معناداری بین دو گروه وجود داشت و عملکرد گروه کودکان مبتلا به اختلال های طیف درخودماندگی در این مولفه ها ضعیف تر بود. اما این تفاوت ها در مولفه زمان واکنش در محرک های ناهمخوان و نمره تداخل معنادار نبود.

هدف از این مطالعه تعیین اثربخشی آموزش نظریه ذهن بر ارتقا سطوح نظریه ذهن دانش آموزان کم توان ذهنی بود. پژوهش از نوع مطالعات تجربی با پیش آزمون - پس آزمون با یک گروه کنترل بود. 30 نفر از دانش آموزان دختر کم توان ذهنی با دامنه سنی 12-8 سال با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. بعد از همتاسازی بر اساس سن تقویمی و هوش و نمرات نظریه ذهن، به دو گروه آزمایش (15 دانش آموز) و گروه کنترل (15 دانش آموز) تقسیم شدند. نظریه ذهن به مدت 9 جلسه به دانش آموزان در گروه آزمایش، آموزش داده شد، اما گروه کنترل هیچ نوع آموزشی در این زمینه دریافت نکردند و فقط در جریان برنامه های معمول مدرسه قرار گرفتند. پس آزمون برای هر دو گروه اجرا شد. ابزار پژوهش شامل آزمون 38 سوالی نظریه ذهن و آزمون ماتریس های پیشرونده ریون بود. داده های به دست آمده از پیش آزمون و پس آزمون هر دو گروه با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که آموزش نظریه ذهن اثر معناداری بر ارتقا سطوح نظریه ذهن دارد (p<0.001).

این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است که با هدف بررسی رابطه انگیزش پیشرفت و خودپنداره تحصیلی با اضطراب امتحان در دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد صورت گرفته است. بدین منظور با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی و سهمیه ای، نمونه ای به حجم 308 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی از تمامی دانشکده های دانشگاه فردوسی مشهد انتخاب شدند. آزمودنی ها به پرسشنامه های انگیزش پیشرفت هرمنس، خودپنداره بک و استیر، و مقیاس اضطراب امتحان ابوالقاسمی و همکاران پاسخ دادند. داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی - فراوانی، میانگین، انحراف استاندارد، ضریب همبستگی، رگرسیون چندگانه - و آمار استنباطی - تحلیل واریانس چند متغیری - تحلیل شدند. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که ترکیب متغیرهای انگیزش پیشرفت و خودپنداره تحصیلی می تواند به خوبی اضطراب امتحان را پیش بینی کنند. همچنین نتایج حاصل از اجرای تحلیل واریانس چند متغیری (MANOVA) نشان داد که بین دو گروه از دانشجویان دختر و پسر تفاوت آماری معنی داری در خودپنداره تحصیلی، انگیزش پیشرفت و اضطراب امتحان وجود ندارد. با توجه به یافته های پژوهشی توجه به باورها و ادراکات افراد در مورد خود و توانمندی هایشان، و همچنین توجه به متغیرهای انگیزشی اثرگذار بر عملکرد افراد در تمامی موقعیت های آموزشی حائز اهمیت و توجه فراوان می باشد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین سازه الکسی تایمیا و صفات شخصیتی در دانشجویان دانشگاه بود. نمونه ای به حجم 112 نفر (56 دختر و 56 پسر) از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، به روش تصادفی ساده انتخاب شدند و به هر یک پرسشنامه های 20 ماده ای الکسی تایمیای تورنتو (TAS-20) و پرسشنامه شخصیتی نئو - فرم 60 سوالی (NEO-FFI) ارائه گردید. جهت تحلیل داده ها از روش تحلیل همبستگی متعارف استفاده شد. نتایج نشان داد که فقط یکی از دو تابع متعارف به دست آمده، معنی دار است. این تابع متعارف نشان می دهد که روان رنجور خویی بالا و توافق و فراخ ذهنی پایین با الکسی تایمیا رابطه دارد، اما برون گرایی و وجدانی بودن در پیش بینی الکسی تایمیا نقش به سزایی ندارند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که صفات شخصیتی می توانند پیش بینی کننده ویژگی های الکسی تایمیک در افراد باشند.

این پژوهش با هدف بررسی رابطه تعارض کار - خانواده با حمایت سازمانی ادراک شده، استرس شغلی و خودتسلط یابی در بین کارکنان ایستگاه های طرح اقماری منطقه دو عملیات انتقال گاز انجام گردید. بدین منظور با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای 75 نفر از کارکنان انتخاب شدند که 66 پرسشنامه بازگردانده شد (نرخ بازگشت 82 درصد). نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد بعد تداخل کار - خانواده در کارکنان اقماری نسبت به میانگین جامعه، بالا می باشد. علاوه بر این تعارض کار - خانواده با هر سه مقیاس ملاک پژوهش شامل حمایت سازمانی ادراک شده، استرس شغلی و خودتسلط یابی رابطه معنی داری نشان داد. نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام به منظور پیش بینی متغیرهای ملاک، نشان داد بعد تداخل کار - خانواده پیش بین مهمی در حمایت سازمانی ادراک شده توسط کارکنان است و بعد تداخل خانواده - کار می تواند متغیرهای استرس شغلی و خودتسلط یابی را پیش بینی کند. واریانس تبیینی برای متغیر حمایت سازمانی ادراک شده توسط بعد تداخل کار - خانواده 22 درصد، برای استرس شغلی توسط بعد تداخل خانواده - کار 22 درصد و برای خودتسلط یابی 26 درصد از واریانس آن توسط بعد تداخل خانواده - کار تبیین می شود. بدین ترتیب با توجه به نتایج به دست آمده، لزوم سرمایه گذاری به منظور تلاش برای کاهش تعارضات بین دو حیطه کار و خانواده در کارکنان با الگوی کار اقماری مشخص می شود.

مطالعه حاضر با هدف بررسی رابطه خودانتقادی، اضطراب اجتماعی و ترس از شکست با شرم درونی شده دانشجویان انجام گرفت. 82 مرد و 100 زن (جمعا 182 نفر) از دانشجویان ساکن خوابگاه های دانشجویی دانشگاه شهید چمران با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای برگزیده شدند. داده ها از طریق مقیاس های اضطراب اجتماعی، خودانتقادی، ترس از شکست و شرم درونی شده جمع آوری و توسط ضریب همبستگی ساده و رگرسیون چندگانه تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که: همسانی درونی مقیاس های فوق الذکر همگی رضایت بخش بودند. بین متغیرهای خودانتقادی، اضطراب اجتماعی و ترس از شکست با شرم درونی شده رابطه مثبت معنی داری دیده شد. نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیری نشان داد متغیرهای خودانتقادی و اضطراب اجتماعی در پیش بینی واریانس متغیر ملاک (شرم درونی شده) سهم دارند و متغیر ترس از شکست در این زمینه نقشی ندارد. در نتیجه می توان بیان کرد که انتقادهای افراد از خودشان و اضطرابی که آنها در موقعیت های اجتماعی از خود نشان می دهند باعث شرم درونی شده می شود.

ﻫﺪف ﻋﻤﺪه تحقیق ﺣﺎﺿﺮ اﻋﺘﺒﺎریابی مقیاس خانوادگی کیفیت زناشویی، فرم تجدید نظر شده روی زنان و مردان متاهل مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهرستان سنندج بود. طرح تحقیق از نوع تحقیق همبستگی است (تحلیل عاملی به شیوه چرخش متمایل از نوع آبلیمین مستقیم و تحلیل عامل تاییدی بود). حجم نمونه شامل 384 نفر زن و مرد متاهل در دسترس در نیمسال اول 1390 که به مراکز مشاوره شهرستان سنندج مراجعه کردند، بودند و مقیاس های کیفیت زناشویی، فرم تجدید نظر شده و پرسشنامه های ملاک را تکمیل ﻧﻤﻮدﻧﺪ و داده ها به روش تحلیل ﻋﺎملی به شیوه ﭼﺮﺧﺶ متمایل از نوع آبلیمین مستقیم و تحلیل عامل تاییدی تجزیه و تحلیل شد. ﻧﺘﺎیج ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از روش تحلیل ﻋﺎملی به شیوه چرخش متمایل از نوع آبلیمین مستقیم، سه ﻋﺎمل کیفیت زناشویی (توافق، رضایت، انسجام) را در جامعه ایرانی ﻧﺸﺎن داد و با تحلیل عامل تاییدی آنها برازش شدند. ﺿﺮایب ﭘﺎیایی ﻫﻤﺴﺎنی درونی از ﺟﻤﻠﻪ آﻟﻔﺎی ﮐﺮوﻧﺒﺎخ و تصنیف ﺑﺮای 14 ﻣﺎده و سه ﻋﺎﻣﻞ در کل پرسشنامه (به ترتیب با مقدار 0.92 و 0.89) رﺿﺎیت ﺑﺨﺶ ﺑﻮدﻧﺪ. همچنین، ضرایب روایی همگرا کیفیت زناشویی با پرسشنامه رضایتمندی زناشویی، پرسشنامه ارزیابی همبستگی زوجین، مقیاس سازگاری توافق دو نفری به ترتیب (0.39، 0.36، 0.33) بدست آمده است که در سطح (p<0001) معنادار است. ﺑﻪ ﻋﻼوه، تحلیل آزمون T ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ بین زنان و مردان در عامل ها ﺗﻔﺎوت وﺟﻮد ﻧﺪارد و همچنین تحلیل واریاﻧﺲ ﭼﻨﺪمتغیری نشان داد که بین ﮔﺮوه ﻫﺎی سنی هشت گانه از ﻟﺤﺎظ کیفیت زناشویی ﺗﻔﺎوت وﺟﻮد ﻧﺪارد. ﻧﺘﺎیج ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از تحلیل ﻋﺎملی ﺑﺎ تحقیقات پیشین ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ اﺳﺖ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ روایی و ﭘﺎیایی ﭘﺮسشنامه کیفیت زناشویی از آن می ﺗﻮان در محیط ﻫﺎی ﭘﮋوهشی و خانواده گی در تعیین کیفیت زناشویی اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد.