پایش
سال:1391 | دوره:11 | شماره:4 |تعداد مقالات:19

شاخص توسعه انسانی در سال 1990 به عنوان مقیاس جدیدی از توسعه و اندازه گیری آن جوامع در نظر گرفته شد. این شاخص مبتنی بر این ایده اساسی است که لازمه دستیابی به زندگی بهتر، علاوه بر داشتن درآمد بالاتر، پرورش و بسط استعدادها و ظرفیت های انسانی است. شاخص توسعه انسانی درصدد اندازه گیری متوسط دستیابی یک کشور در سه بعد توسعه انسانی است. این ابعاد عبارت است: زندگی طولانی توام با سلامتی، دانش، استاندارد زندگی. زندگی طولانی توام با سلامتی با معیار امید به زندگی در بدو تولد، دانش به وسیله ترکیبی از میزان سواد بزرگسالان و نسبت ثبت نام خالص ترکیبی در آموزش ابتدایی، متوسطه و عالی و استاندارد زندگی به وسیله GDP سرانه و یا درآمد اندازه گیری می شود.با توجه به اهمیت ارزیابی شاخص توسعه انسانی در برنامه های توسعه کشور و جایگاه جمهوری اسلامی ایران در منطقه آسیای جنوب غربی، ارائه تصویر کلی برای سیاستگذاری و برنامه ریزی مهم است تا بر مبنای این شاخص بتوان در چشم انداز توسعه بیست ساله نظام به جایگاه بالاتری از این شاخص در منطقه دست یافت. بدین منظور در این مقاله سعی بر این بود تا وضعیت شاخص توسعه انسانی در ایران و کشورهای منطقه در حوزه سند چشم انداز بیست ساله و جایگاه کشورمان را در منطقه از نظر این شاخص شناسایی کنیم. کشورهای مورد بررسی شامل: کویت، امارات متحده عربی، بحرین، ارمنستان، ترکیه، لبنان، جمهوری اسلامی ایران، آذربایجان، سوریه و پاکستان بودند. بر اساس گزارشات توسعه انسانی، شاخص توسعه انسانی در ایران از 0.571 در سال 1975 به 0.782 در سال 2009 افزایش پیدا کرده است. با توجه به جدیدترین گزارش توسعه انسانی سازمان ملل متحد (6 اکتبر 2009)، جمهوری اسلامی ایران در بین 182 کشور جهان، رتبه 88 را به خود اختصاص داده و در بین کشورهای منطقه حوزه سند چشم انداز بیست ساله در رتبه دوازدهم قرار گرفت.مدیران و کارکنان بخش بهداشت و درمان، با نقش کلیدی خود در بهبود شاخص های بهداشتی، سهم عمده ای در توسعه انسانی و ارتقای جایگاه کشورمان در رتبه بندی جهانی و منطقه دارند.

مدتهاست که تلاش جهانی برای محدود کردن اپیدمی ایدز آغاز شده است. یکی از این تلاش ها، توسعه شیوه های علمی و راه اندازی سیستم های مناسب اطلاعاتی به منظور فهم مشکلات و استفاده از قابل دسترس ترین داده ها و الگوها به منظور ارائه اطلاعات به موقع و عملی برای اخذ تصمیمات ضروری است. هدف این مقاله، مطالعه تطبیقی سیستم مدیریت اطلاعات HIV/AIDS در کشورهای منتخب است.این مطالعه در ارتباط بامدیریت اطلاعات HIV/AIDS در سه محور «منابع داده»، «حداقل مجموعه داده» و نیز «ضوابط جمع آوری، گزارش و پردازش داده ها» در ایران و مقایسه آن با کشورهای آمریکا، بریتانیا، استرالیا و مالزی به روش توصیفی در سال 1388 انجام شد. به این ترتیب که ابتدا وضعیت موجود سیستم مدیریت اطلاعات HIV/AIDS در ایران با مراجعه به «مرکز مدیریت بیماری ها» مستقر در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با مصاحبه حضوری و بررسی فرم ها و مستندات موجود و استفاده از چک لیست، بررسی و سپس به بررسی نظام مدیریت اطلاعات HIV/AIDS در کشورهای منتخب پرداخته شد. تحلیل اطلاعات بر اساس مقایسه ویژگی های نظام های اشاره شده در کشورهای مورد مطالعه ،به صورت تحلیل توصیفی - نظری صورت گرفت.روش های اتخاذ شده توسط کشورهای مورد مطالعه در مورد جمع آوری، گزارش و پردازش داده ها، همسو با پیشنهادات سازمان بهداشت جهانی است، اما سیستم کشور ما در راستای توصیه های سازمان بهداشت جهانی نیست.طراحی و اجرای نظام جامع مدیریت اطلاعات HIV/AIDS در ایران جهت درک بهتر روند اپیدمی، طی زمان، درک بهتر رفتارهای منتشرکننده اپیدمی در کشور، تمرکز بر جمعیت های فرعی با حداکثر خطر و طراحی پیشگیری و مراقبت با استفاده از داده هایی که دارای کیفیت بهتری هستند پیشنهاد می گردد.

استفاده از دیالیز در بیماران مبتلا به بیماری مراحل انتهایی کلیه، از مداخلات درمانی هزینه بر و از علل عمده مصرف منابع است. این مطالعه به منظور برآورد هزینه هر بار همودیالیز بیماران مراجعه کننده به مرکز آموزشی درمانی بوعلی سینای قزوین در سال 1387 انجام شد.در این مطالعه مقطعی، هزینه های همودیالیز در قالب هزینه های مستقیم، غیرمستقیم سازمانی و هزینه های سرمایه ای سازمانی تقسیم بندی گردید. جامعه مورد مطالعه شامل همه بیماران اورژانسی و مزمن مراجعه کننده جهت دریافت خدمت همودیالیز در سال 1387 بود. جهت جمع آوری داده های آماری مورد نیاز از فرم های استاندارد بودجه ریزی عملیاتی استفاده شد و با روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت هزینه هر جلسه همودیالیز به تفکیک بیماران اورژانسی و مزمن محاسبه گردید. هزینه هر جلسه همودیالیز بیماران اورژانسی، 462.466 ریال و برای بیماران مزمن حدود 781.986 ریال برآورد گردید. هزینه های مستقیم، غیرمستقیم و سرمایه ای به ترتیب 89.21، 5.16 و 5.37 درصد از کل هزینه های همودیالیز را تشکیل می دهد. به طور متوسط حدود 89.21 درصد از هزینه های مرتبط با همودیالیز متغیر و 10.53 درصد از نوع ثابت بودند و واریانس نامساعد مالی به ازای هر بار مراجعه جهت دریافت خدمات همودیالیز برای بیماران اورژانسی و مزمن به ترتیب 12.966 و 15.916 ریال برآورد گردید.استفاده از یافته های پژوهش در راستای تخصیص بهینه منابع مالی و انسانی برای ارائه خدمات در بیمارستان های ارائه دهنده خدمات همودیالیز در کشور مهم است. استفاده از تحلیل های اقتصادی در راستای تدارک خدمات مورد نیاز همودیالیز و همچنین طراحی وتوسعه برنامه ها برای ارائه خدمات مطلوب توصیه می شود.

گسترش اطلاعات درباره هزینه های ناشی از بیماری هایی چون دیابت و عوارض آن و همچنین تحلیل هزینه ها، این امکان را به مدیران و تصمیم گیران می دهد تا بین کاربردهای مختلف منابع، مقایسه صحیحی انجام دهند و از آن به عنوان ابزاری در پیگیری حسن انجام کار، سنجش کارایی و پیش بینی هزینه ها استفاده کنند. پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان هزینه های اقتصادی بیماری دیابت در بیماران دیابتی نوع 2 تحت پوشش درمانگاه نادر کاظمی شیراز در نیمه اول سال 1387 انجام گرفته است. این پژوهش از نوع توصیفی - تحلیلی بوده و جامعه پژوهش آن شامل بیماران دیابتی نوع 2 مراجعه کننده به درمانگاه نادرکاظمی شیراز در نیمه اول سال 1387 می باشد. در این پژوهش از بین 4900 پرونده، 288 پرونده به عنوان حجم نمونه تعیین و مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند. اطلاعات مورد نیاز از طریق مشاهده اطلاعات موجود در پرونده ها، مصاحبه با پرسنل و مسوولان امر آموزش و درمان بیماران و همچنین اطلاعات و اسناد موجود در حسابداری، تدارکات و کارگزینی جمع آوری شد. در این پژوهش کل هزینه های اقتصادی ناشی از بیماری دیابت نوع 2، 37942315040 ریال به دست آمد. هزینه های مستقیم پزشکی و هزینه های غیرمستقیم ناشی از بیماری دیابت در یک بیمار دیابتی نوع 2 در نیمه اول سال 1387، به ترتیب 815173.2 ریال و 6928156.4 ریال و در مجموع 7743329.6 ریال به دست آمد. با توجه هزینه های زیاد بیماران دیابتی و محدودیت منابع تامین کننده نیازهای بهداشتی - درمانی جامعه، دیابت یکی از اولویت های بهداشتی درمانی کشور ما بوده و باید اقدامات گسترده ای در جهت کاهش هزینه ها و عواقب ناشی از این بیماری صورت گیرد.

در سازمان بیمار محور با رعایت مسائل معنوی توسط مدیریت و به تبع آن تاثیر آن بر پرسنل، رضایتمندی بیماران نیز افزایش می یابد. با توجه به اهمیت و ضرورت موضوع بر آن شدیم تحقیقی با هدف بررسی ارتباط بین معنویت مدیران و معنویت محل کار با رضایت پرسنل و بیماران بستری در بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی قزوین در سال 1388-1387 انجام دهیم. در این مطالعه توصیفی - تحلیلی، 30 نفر مدیران رده عالی، میانی و عملیاتی سیستم و 135 پرسنل بیمارستان (اداری، پشتیبانی و درمانی) با استفاده از روش نمونه گیری سهمیه ای تصادفی، و 165 بیمار بستری در بیمارستان های وابسته به دانشگاه به طور تصادفی ساده انتخاب و در این پژوهش شرکت کردند. ارتباط بین معنویت مدیران و رضایت بیماران و پرسنل با استفاده از 4 پرسشنامه بررسی معنویت مدیران (شامل دو بعد توصیفی و بعد وابسته به معنوی)، معنویت محل کار (شامل سه بعد فردی، سازمانی و واحد کاری)، رضایت بیمار و پرسنل بعد از تایید روائی و پایائی آن سنجیده شده و در نهایت با استفاده از آمار توصیفی و نیز آزمون همبستگی پیرسون به تجزیه و تحلیل داده ها اقدام گردید. بر اساس نتایج بین بعد فردی معنویت محل کار در قسمت مفهوم کار با ابعاد وابسته به معنویت (P=0.041) و بین واحد کاری معنویت محل کار با ابعاد کلی معنویت هبستگی خطی معنی دار وجود داشت (P=0.045). معنویت مدیران و معنویت محل کار در اکثریت نمونه ها در حد متوسط بوده و بین آنها ارتباط معنی داری برقرار بود (P=0.05). بین رضایت بیمار از مراقبت پرستار و ابعاد وابسته به معنویت نیز ارتباط معناداری بود .r=0.558 ارتباط بین رضایت پرسنل و ابعاد توصیفی، ابعاد وابسته به معنویت و کل معنویت نیز معنادار بود (0.05>P). توجه به معنویت در مدیران و به طبع آن ایجاد یک جو معنوی در محیط کار می تواند تاثیر موثری بر رضایت بیماران و پرسنل داشته باشد.

از آنجا که رضایت بیماران یکی از متداول ترین روش ها برای پایش، ارزیابی و سنجش رضایتمندی آنها از خدمات ارائه شده است، به عنوان وسیله ای جهت ارزیابی کیفیت خدمات نیز پذیرفته شده است.این پژوهش به منظور تعیین سطح رضایتمندی بیماران سرپایی و به صورت مقطعی بر روی 1175 بیمار سرپایی در درمانگاه های بیمارستان های آموزشی شیراز در سال 1388 انجام گرفت. داده ها از طریق پرسشنامه به صورت مصاحبه با بیماران جمع آوری گردید. پرسشنامه مشتمل بر 17 سوال در 4 حیطه رضایت از خدمات درمانی، خدمات غیردرمانی، کیفیت ارائه خدمات و طول مدت انتظار، امکانات رفاهی و محیط فیزیکی بود. داده ها با کمک نرم افزار SPSS در سطح معنی داری 0.05 تحلیل شد.نتایج مطالعه نشان داد که 45.4 درصد از بیماران سرپایی میزان رضایت کلی خود از خدمات را ضعیف، 16.9 درصد متوسط و 37.6 درصد نیز خوب گزارش کردند. میانگین رضایت بیماران در بیمارستان دستغیب به طور معنی داری بالاتر از سایر بیمارستان ها بود. افراد مسن تر نسبت به سایر سنین و زنان نسبت به مردان رضایت بیشتری گزارش کردند. با بالارفتن سطح تحصیلات، از میزان رضایت کاسته می شد. بالا بودن درصد بیماران ناراضی از خدمات سرپایی می تواند منجر به همکاری ضعیف بیماران، عدم پی گیری جریان درمان، هدر رفتن منابع و لطمه زدن به شهرت بیمارستان شود. بنابر این تاکید ویژه مدیران بیمارستان به منظور ارتقای رضایتمندی بیماران سرپایی ضروری است.

شادکامی با بسیاری از مولفه های سلامت رابطه ای نزدیک دارد. هدف اصلی این مطالعه بررسی شادکامی مردم ایران و عوامل موثر بر آن بود. این مطالعه از نوع مقطعی بوده و نمونه گیری به روش چند مرحله ای انجام شد. افراد در سنین 65-18 سال به عنوان جمعیت هدف مورد مطالعه قرار گرفتند. حجم نمونه در کل کشور 27883 نفر برآورد شد که سهم هر استان حداقل 800 نفر بود. میانگین سنی جمعیت 32.7 سال (11.8=انحراف معیار) بود. سطح شادکامی با استفاده از یک سوال اندازه گیری شد. بیشتر افراد شادکامی خود را در سطح «نه زیاد، نه کم» (39.3 درصد) و «کم/بسیار کم» (35.4 درصد) ارزیابی نموده و میزان شادکامی در سطح «بسیار زیاد» تنها 3.0 درصد گزارش شد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون لجستیک نشان داد علاوه بر عوامل اقتصادی - اجتماعی از قبیل وضعیت اشتغال، سطح درآمد و شهر محل سکونت، درک افراد از سلامت خود (P<0.0001، 95% CI=5.32-11.48، (OR: 7.82 تاثیر بسزایی بر سطح شادکامی افراد دارد.نتایج این مطالعه نشان داد بیشتر مردم ایران شادکامی خود را «در سطح متوسط» ارزیابی می نمایند. به نظر می رسد ارتقای سلامت و بهبود وضعیت زندگی روزمره مردم بتواند در افزایش شادکامی آنان موثر باشد.

سرطان ریه یکی از شایع ترین سرطان ها در جهان می باشد و میزان بروز و شیوع آن در کشورهای مختلف متفاوت است. هدف این مطالعه بررسی روند تغییرات میزان بروز خام و استاندارد شده سرطان ریه در استان فارس، بین سال های 1380 تا 1387 است. در این مطالعه اپیدمیولوژیک که در آن از داده های ثبت سرطان استان فارس استفاده شده است، میزان های بروز خام در هر 100 هزار نفر محاسبه شده و میزان بروز استانداردشده سنی سرطان ریه نیز از روش استانداردسازی مستقیم و با استفاده از جمعیت استاندارد جهان محاسبه شده است. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS نسخه 16 و نرم افزار WinPepi 2.1 انجام گرفت. از 743 مورد سرطان ریه در این استان 72 درصد مرد و 28 درصد زن بودند و مشخص شد که طی این دوره میزان بروز استانداردشده سنی سرطان ریه، رشد 3.9 برابری داشته است به گونه ای که بین سال های 1380 تا 1387 از 1.5 به 5.9 مورد در هر صدهزار نفر در سال رسیده است. میزان بروز سرطان ریه در استان فارس روند صعودی دارد و این میزان در مردان و در گروه های سنی بالاتر بیشتر بوده استان فارس از نظر میزان بروز استاندارد شده سنی سرطان ریه، جزء مناطق با بروز کم محسوب می شود.

اختلالات خواب رانندگان سهم قابل توجهی در بروز تصادفات جاده ای دارند. رانندگان اتوبوس های بین شهری در معرض اختلالات خواب از جمله خواب آلودگی در اثر شیفت های نامنظم کار قرار دارند. مطالعه مقطعی حاضر با هدف بررسی کیفیت خواب و برخی از عوامل مرتبط در بین رانندگان اتوبوس های بین شهری مستقر در ترمینال های شهر تهران در سال 1384 انجام شد. 238 نفر با روش نمونه گیری در دسترس از میان افرادی که معیارهای ورود به مطالعه را داشتند، مورد بررسی قرار گرفتند. در این مطالعه کیفیت خواب شرکت کنندگان توسط پرسشنامه شاخص کیفیت خواب پیتسبورگ مورد سنجش قرار گرفته و نتایج آن با سایر متغیرها مانند سن، سابقه رانندگی، ساعات رانندگی و مصرف سیگار و کافئین بود. نتایج نشان داد که کیفیت خواب اکثر آنها (85 درصد) نامطلوب می باشد.بر اساس مدل رگرسیونی مهمترین عامل موثر در کیفیت خواب رانندگان اتوبوس های بین شهری در این مطالعه، سابقه رانندگی بود. به طوری که با افزایش سابقه رانندگی، کیفیت خواب رانندگان افت معنی داری نشان می داد. آموزش بهداشت خواب در کنار نظارت های قانونی برای عدم تحمیل فشار کاری زیاد به رانندگان اتوبوس های بین شهری می تواند در کاهش تصادفات جاده ای در این بخش از سیستم حمل و نقل کشور مفید باشد.

بررسی شواهد علمی اخیر نشان می دهد که عوامل اجتماعی تعیین کننده سلامت به میزان قابل توجهی در وضعیت سلامت و کیفیت زندگی مردم نقش دارند و در این میان عامل اقتصادی به عنوان یکی از مهم ترین علل معرفی می شود. هدف اصلی این مطالعه تاثیر محرومیت (فقر اقتصادی) بر کیفیت زندگی وابسته به سلامت بود.این مطالعه در یکی از مناطق شهر تهران با حجم نمونه 400 نفر انجام شد که 200 نفر آن در برگیرنده افراد محروم تحت پوشش یک نهاد خیریه عمومی (گروه 1) و 200 نفر افراد عادی (گروه 2) بودند. کیفیت زندگی مرتبط با سلامت افراد محروم تحت پوشش یک نهاد خیریه عمومی (گروه 1) با کیفیت زندگی افراد عادی (گروه 2) مورد بررسی قرار گرفت. میانگین سنی افراد محروم (گروه 1) 70.56 سال و میانگین سنی افراد عادی (گروه 2) 65.82 سال بود. آزمون آماری تک متغیره نشان داد که تفاوت آماری معنی داری در سنجه های کیفیت زندگی وابسته به سلامت در دو گروه وجود دارد (P<0.001). در تحلیل رگرسیون لجستیک میزان بخت گروه محروم نسبت به گروه کنترل برای پیامد نامطلوب خلاصه سنجش سلامت جسمانی (PCS) بیش از 10 و برای پیامد نامطلوب خلاصه سنجش سلامت روانی 15 (MCS) برابر بود.نتایج تحقیق نشان داد که محرومیت (فقر اقتصادی) سبب کاهش کیفیت زندگی وابسته به سلامت است. به نظر می رسد ارتقای وضعیت اجتماعی و اقتصادی افراد محروم بتواند در افزایش سلامت و کیفیت زندگی آنان موثر باشد.

انسان امروزی با توجه به شیوه زندگی و عادات غذایی، مستعدترین موجود نسبت به پوسیدگی دندان است. اینکه چرا دندان ها سالم یا ناسالمند، به رفتار افراد بستگی دارد. مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش سلامت بر مبنای الگوی باور بهداشتی در ارتقای رفتارهای پیشگیرانه از پوسیدگی دندان در دانش آموزان پسر پنجم ابتدایی شهر دزفول در سال تحصیلی 89-1388 انجام شد. در این مطالعه نیمه تجربی، 150 دانش آموز به صورت تصادفی در دو گروه 75 نفره آزمون و شاهد قرار گرفتند.بعد از تعیین نیازها در چارچوب الگوی باور بهداشتی، مداخله آموزشی مناسب طراحی و برای گروه آزمون به اجرا درآمد. در این مطالعه اطلاعات توسط پرسشنامه محقق ساخته قبل، و دو هفته پس از مداخله جمع آوری شد. در مرحله قبل از مداخله بین دو گروه از نظر متغیرهای دموگرافیک، رفتارها و سازه های الگو تفاوت معنی دار نبود. پس از انجام مداخله بین دو گروه آزمون و شاهد، از نظر سازه های حساسیت درک شده، شدت درک شده، خودکارآمدی و رفتارهای پیشگیری کننده تفاوت معنی داری مشاهده شد (P<0.05)، اما در سازه های دیگر الگو (منافع و موانع درک شده و راهنما برای عمل) تفاوت معنی دار نبود (P>0.05). یافته های ما نشان داد که مداخله آموزشی بر مبنای الگوی باور بهداشتی می تواند سبب ارتقای رفتارهای پیشگیری کننده از پوسیدگی دندان در دانش آموزان گردد.

این مطالعه با هدف تعیین آگاهی و عملکرد مصرف کنندگان در مورد برچسب های مواد غذایی در شهر تهران در سال 88-1387 انجام شده است. در این بررسی توصیفی تحلیلی مقطعی، 2123 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای و بطور تصادفی از فروشگاه های زنجیره ای شهر تهران انتخاب شدند. برای هر یک از آن ها پرسشنامه مربوط به وضعیت دموگرافیکی و میزان آگاهی و عملکردشان در مورد برچسب های مواد غذایی تکمیل شد. نتایج نشان داد که محدوده سنی افراد مورد مطالعه 16-65 سال بوده و اکثریت آن ها در رده سنی 40-20 سال قرار داشتند. حدود 60 درصد افراد مورد بررسی زنان، 80 درصد آنان متاهل و دارای مدرک دیپلم و بالاتر از آن بودند. درصد بالایی از مصرف کنندگان (44.2 درصد) در پایین ترین دسته بندی امتیاز آگاهی در مورد اطلاعات درج شده بر روی بسته های مواد غذایی قرار داشتند. 82.8 درصد از نمونه ها اظهار داشتند که هنگام خرید، برچسب مواد غذایی را می خوانند. یافته ها حاکی از رضایت مندی حدود نیمی از مصرف کنندگان از خوانا بودن و مناسب بودن محل درج تاریخ تولید و انقضاء بسته های مواد غذایی بود. اما بیشتر از نیمی از مصرف کنندگان به ناخوانا بودن، نامناسب بودن محل درج و نامفهوم بودن اطلاعات تغذیه ای درج شده بر روی بسته های مواد غذایی اشاره کردند. نتایج مطالعه حاضر نشان دهنده تاثیر آگاهی افراد بر استفاده از برچسب های مواد غذایی بود. به طوریکه افراد موجود در طبقه بندی بالاتر امتیاز آگاهی در مقایسه با افرادی که در پایین ترین طبقه بندی امتیاز آگاهی بودند به هنگام خرید، بیشتر به برچسب مواد غذایی توجه می کردند. نتایج این مطالعه نشان داد که سطح آگاهی مردم در ارتباط با اطلاعات موجود بر روی برچسب های مواد غذایی بسیار پایین است و با توجه به تاثیر بالای آگاهی بر عملکرد تغذیه ای افراد که در مطالعه حاضر نیز مشهود بود، آموزش تغذیه طولانی مدت، به علاوه آموزش تفسیر اطلاعات درج شده بر روی برچسب های مواد غذایی و اهمیت استفاده از آن به منظور انتخاب صحیح مواد غذایی در جهت کاهش ابتلا به بیماری های تغذیه ای ضروری است.

محدودیت مصرف دخانیات در منزل می تواند منجر به کاهش میزان مواجهه با دود آن شود. هدف از این مطالعه تعیین میزان محدودیت مصرف دخانیات در منزل و عوامل مرتبط با آن در زنان باردار بود. این پژوهش از نوع مقطعی بوده که در شهر تهران، طی سال های 1387-88 انجام شد. شرکت کنندگان در این مطالعه، 1232 نفر از زنان باردار بودند که به بیمارستان ها و درمانگاه های آموزشی و مراکز بهداشتی درمانی مراجعه نمودند.روش نمونه گیری در این مطالعه به صورت طبقه ای خوشه ای تصادفی و ابزار مطالعه پرسشنامه بود که از طریق مصاحبه تکمیل گردید. عوامل مرتبط با محدودیت مصرف سیگار در منزل با استفاده از آزمون رگرسیون لجستیک چندگانه بررسی شد. محدودیت کامل مصرف دخانیات فقط توسط 31.5  درصد از خانواده ها در منزل رعایت می شد. نتایج آزمون یادشده محدودیت مصرف دخانیات در منزل با متغیرهای وجود فرد مصرف کننده دخانیات در اعضای خانواده (OR=1.96, 95%CI: 1.50-2.56)، اعتقاد زنان باردار در مورد تاثیر مواجهه با دود سیگار (OR=0.24, 95%CI: 0.17-0.34) و قلیان (OR=0.46, 95%CI: 0.33-0.63) بر سلامت جنین ارتباط آماری معنی داری داشتند. بر اساس نتایج این مطالعه بسیاری از زنان باردار در منزل در معرض دود دخانیات قرار می گیرند. وجود فرد مصرف کننده دخانیات در اعضای خانواده و اعتقادات زنان باردار در مورد تاثیر مواجهه با دود دخانیات بر سلامت جنین از عوامل مهم مرتبط با محدودیت مصرف سیگار در منزل هستند.

بیماری تالاسمی مشکلات زیادی برای بیمار، خانواده و نظام خدمات سلامت ایجاد می کند. در الگو توانمندسازی خانواده محور فرد با شناخت بیماری و عوارض ناشی از بیماری نسبت به آن احساس خطر می کند. این مطالعه با هدف تعیین اثربخشی الگو توانمندسازی خانواده محور بر آگاهی و نگرش مادران کودکان 12-6 سال مبتلا به بیماری تالاسمی انجام شده است. در این مطالعه نیمه تجربی، 86 کودک مبتلا به تالاسمی به صورت تصادفی در دو گروه آزمون و کنترل قرار گرفتند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه پژوهشگر ساخته برای سنجش آگاهی و نگرش مادران نسبت به بیماری تالاسمی بود که بعد از بررسی روایی محتوا و پایایی در دو نوبت قبل و بعد از مداخله (اجرای الگو) مورد استفاده قرار گرفت.تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که میانگین و انحراف معیار آگاهی و نگرش مادران مورد بررسی قبل از مداخله در گروه آزمون به ترتیب (4.99±) 12.98 و (13.58±) 13.58 و در گروه کنترل (3.87±) 12.47 و (11.02±) 11.02 بوده که در دو گروه تفاوت معنی داری نداشته است. بعد از اجرای برنامه توانمندسازی میانگین آگاهی و نگرش به ترتیب در گروه مداخله (3.63±) 18.86 و (10.02±) 22.09 و کنترل (3.65±) 13.16 و (10.83±) 12.13 اختلاف معنی دارداشتند (P<0.05).نتایج این مطالعه نشان می دهد که اجرای الگوی توانمند سازی خانواده محور بر میزان آگاهی و نگرش مادران کودکان مبتلا به تالاسمی موثر است. پیشنهاد می گردد از این الگو در مراقبت از بیماران تالاسمی استفاده شود تا بر آگاهی و نگرش مادران آنها تاثیر مطلوب بگذارد.

در این مطالعه مقطعی، وضعیت ارائه خدمات مراقبتی در سه بعد ساختار، فرایندها و پیامد مورد ارزیابی قرار گرفت. روش نمونه گیری غیرتصادفی سهمیه ای و تعداد نمونه 600 مورد مراقبت قبل از زایمان در 12 کلینیک قبل از زایمان مراکز بهداشتی و درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بود. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل پرسشنامه و چک لیست مشاهده ساختار، چک لیست مشاهده فرایندهای مراقبتی و پرسشنامه رضایتمندی مراجعان بود.در این مطالعه 600 مورد ارائه مراقبت به مراجعان با میانگین سن بارداری 9.42±29.32 هفته مورد بررسی قرار گرفت. ارزیابی در حیطه فرایندهای مراقبتی نشان داد که میزان تطابق با وضعیت مطلوب در حیطه های: مشاوره قبل از زایمان 21.24±55.49 درصد، تاریخچه گیری 11.35±48.71 درصد، علایم حیاتی 10.55±53.41 درصد، معاینات عمومی در مراجعان بار اول13.23 ±30.22 درصد، معاینات مامایی 27.01±91.77 درصد، آزمایشات خون 21.89±93.83 درصد، آزمایش ادرار 26.29±86.85 درصد و سونوگرافی 4.3±95.7 درصد بود. میزان تطابق با وضعیت مطلوب در حیطه های آموزش سلامت فردی و آموزش علایم خطر نیز به ترتیب 17.10±6.54 و 27.09 ± 39.67درصد بود. در حیطه ساختار میزان تطابق امکانات در اتاق معاینه 10.29±98.33، در اتاق انتظار18.96 ±79.16، شرایط فیزیکی 14.79±94.44 و وسایل و تجهیزات 7.22±90.55 و امکانات رسانه ای 12.68± 51.38درصد بود. ارزیابی رضایتمندی مددجویان در حیطه پیامد خدمات نشان داد که میانگین میزان رضایت مراجعان از ساختار خدمات 15.04±73.76 درصد و از ارائه مراقبت ها 13.13±70.54 درصد است. نتایج این مطالعه نشان داد که به رغم ارائه نسبتا مطلوب معاینات مامایی و آزمایشات پاراکلینیک، ارائه سایر مراقبت ها و آموزش مشاوره دارای وضعیتی متوسط یا نامطلوب بود. مشاوره و آموزش یکی از اهداف مهم در ویزیت ها و مراقبت های دوران قبل از زایمان است که نیاز به برنامه ریزی و اجرای دقیق دارد. غربالگری خطرات روانی - اجتماعی و برنامه ریزی برای ارجاع مراجعان در معرض این خطرات باید مورد توجه قرار گیرد.

مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش در چارچوب الگوی باور بهداشتی بر قصد رفتارهای پیشگیری از هپاتیت B در دانش آموزان دختر مقطع دبیرستان شهر اراک صورت گرفته است. به منظور این انجام مداخله ای شاهد دار، 2 دبیرستان دخترانه از طبقه اقتصادی - اجتماعی متوسط شهر اراک انتخاب و بطور تصادفی به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند. در هر مدرسه به صورت خوشه ای 4 کلاس از کلاس های اول و دوم هر رشته با تعداد 231 دانش آموز به صورت تصادفی انتخاب شد. مداخله در گروه آزمون شامل آموزش کلیات و نیز انتقال پیام های مبتنی بر سازه های الگوی باور بهداشتی بود. جمع آوری اطلاعات به دو روش خود گزارش دهی و مشاهده کارت واکسیناسیون بود که قبل و سه ماه بعد از مداخله در دو گروه انجام شد. تحلیل اطلاعات در نرم افزار SPSS و با آزمون های آماری تی، کای دو، آنالیز واریانس و آنالیز رگرسیون خطی انجام شد. بین دو گروه از نظر پایه و رشته تحصیلی، میانگین سن، تعداد نوبت های واکسیناسیون و امتیاز قصد رفتارهای پیشگیری از هپاتیت B، اختلاف آماری معنی داری مشاهده نشد. پس از مداخله افزایش میانگین نمره قصد رفتاری و نیز نوبت های واکسن هپاتیت B در گروه مداخله بیشتر از گروه کنترل بود (P=0.000). در این گروه 40 درصد تغییرات قصد انجام رفتارهای پیشگیری کننده به وسیله حساسیت درک شده، خودکارآمدی و درک مزایای رفتار قابل پیش بینی بود.با توجه به یافته های تحقیق، اگر با آموزش سلامت به دختران نوجوان کمک شود تا حساسیت خود نسبت به بیماری هپاتیت B، خودکارآمدی خود برای پیشگیری از ابتلای به آن و مزایای اتخاذ رفتارهای پیشگیری را درک کنند، احتمال تصمیم گیری برای انجام رفتارهای پیشگیری کننده از هپاتیت B در آنها افزایش می یابد.

رفتارهای جنسی با هدف جلب توجه و رضایت شریک جنسی و برقراری رابطه جنسی و آمیزش صورت می گیرد. شایع ترین نوع رفتارهای جنسی در انسان مقاربت از طریق واژن است. اما با این وجود سایر رفتارهای جنسی با شیوع کمتری رواج دارند. رفتارهای جنسی انسان ها تحت تاثیر فرهنگ، آداب و رسوم، عقاید و باورهای مردم بوده، و در جوامع مختلف از تنوع بسیاری برخوردار است. این پژوهش به منظور تعیین الگوی رفتارهای جنسی در زنان متاهل 45-19 ساله مراجعه کننده به مرکز بهداشتی و درمانی طالقانی تهران انجام شد. این مطالعه از نوع توصیفی مقطعی بوده و نمونه مورد پژوهش آن 200 زن متاهل 45-19 ساله بودند. روش نمونه گیری به صورت نمونه گیری آسان و ابزار جمع آوری اطلاعات شامل پرسشنامه ای بود که پس از بررسی روایی و پایایی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد 42 درصد از افراد سابقه مقاربت از طریق غیرمعمول داشته و بین درخواست رفتارهای جنسی غیرمعمول از جانب همسر و پاسخ زنان به این نوع درخواست رابطه معنی داری وجود داشت (P<0.0001). اکثریت افراد این گروه در هر فعالیت جنسی بیش از یک نوع رفتار جنسی غیرمعمول را تجربه نموده بودند. رابطه جنسی غیر واژینال می تواند منجر به مشکلات جسمی همچون ابتلا به عفونت های ادراری تناسلی و عفونت های منتقل شونده از راه جنسی شده و نیز، ممکن است منجر به تاثیر روانی منفی بر زنان شود. از این رو مشاوره و آموزش در زمینه بهداشت جنسی ضروری به نظر می رسد.