مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی یزد
سال:1392 | دوره:8 | شماره:1 (پیاپی 9) |تعداد مقالات:9

در طی چند دهه گذشته عواملی مانند تغییر در شیوه زندگی مردم، گذر اپیدمیولوژیک بیماری ها (افزایش شیوع بیماری های غیرواگیر و کاهش بیماری های واگیردار)، ظهور بیماری های نوپدید، تغییر مفهوم سلامتی (از درمان محوری به سلامت محوری) و نیز افزایش هزینه های تشخیصی و درمانی موجب شده نظام سلامت پاسخگویی مناسبی به اولویت های سلامتی مردم نداشته و بعضا حتی در موارد اورژانس نیز نتواند آن طور که بایسته است عمل کند، لذا این موضوع موجب شده سیاست گذاران در هر دوره نسبت به تغییر در برنامه های موجود و نیز ارائه برنامه های جدید ترغیب شوند.

سابقه و اهداف: بهبود و ارتقاء کیفیت آموزش بالینی مستلزم بررسی مستمر وضعیت موجود، شناخت نقاط قوت و اصلاح نقاط ضعف است که در این مورد نظرات و ایده های دانشجویان به عنوان عنصر آموزشی می تواند راه گشای برنامه آینده باشد هدف این مطالعه، بررسی تجربیات دانشجویان مامایی فارغ التحصیل از عوامل موثر بر یادگیری بالینی آنان بود.روش بررسی: نوع پژوهش حاضر، کیفی با رویکرد فنومنولوژی (پدیده شناسی) است. با ده دانشجوی فارغ التحصیل مامایی که با نمونه گیری مبتنی بر هدف انتخاب شده بودند و با آنان مصاحبه شد. معیار ورود به مطالعه، گذراندن امتحان فینال بود. داده ها به روش تحلیل درون مایه ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: متن مصاحبه های استخراج شده، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و کدهای مفهومی از آن استخراج و سپس کدها به چند مفهوم اصلی دسته بندی شدند. مفاهیم منتخب یا درونمایه های اصلی شامل: عوامل تسهیل کننده و باز دارنده یادگیری بودند که عوامل تسهیل کننده یادگیری شامل درونمایه های فرعی: عملکرد مربیان، احساس رضایت دانشجو و آموزش های پیش بالینی بود. هم چنین درونمایه عوامل بازدارنده یادگیری شامل درونمایه های فرعی: فقدان تسهیلات و امکانات محیطی، عدم هماهنگی برنامه ریزی های آموزشی و نحوه برخورد پرسنل بهداشتی درمانی بود.نتیجه گیری: با عنایت به یافته های پژوهش، باید شرایط و امکانات و تجهیزات در برنامه ریزی های مربوط به آموزش مامایی سهیم گردند تا محیطی حمایت کننده برای دانشجو فراهم گردد و منجر به ایجاد تجربه مثبت و گامی موثر در راستای ارتقاء کیفیت یادگیری بالینی باشد.

سابقه و اهداف: اخذ شرح حال کامل و انجام معاینات فیزیکی، به پزشک کمک می نماید تا ضمن تشخیص صحیح بیماری، برنامه مراقبت و درمان بیمار را به درستی طراحی کند. با توجه به تاثیر عوامل زیاد در شرح حال نویسی، مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل موثر و بازدارنده در گرفتن شرح حال از دیدگاه دانشجویان پزشکی انجام شد.روش بررسی: این مطالعه توصیفی- مقطعی در سال 90-1389 روی 137 نفر از دانشجویان پزشکی (کارآموز، کارورز) در دانشگاه علوم پزشکی بیرجند انجام شد. برای تعیین دیدگاه دانشجویان از پرسش نامه و بررسی عملکرد آنان از چک لیست محقق ساخته استفاده گردید. دیدگاه دانشجویان به روش سرشماری و عملکرد آنان به صورت تصادفی سیستماتیک مشخص و اطلاعات در نرم افزار SPSS وارد و با آمار توصیفی و استنباطی (T-test) تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: میانگین نمره عوامل انگیزشی (40.40) نسبت به عوامل بازدارنده (9.59) برتری داشت. در میان عوامل انگیزشی گزینه «گرفتن شرح حال پایه ای برای تشخیص درست و درمان بیمار» بیشترین نمره (3.58) و در میان عوامل بازدارنده گزینه «گرفتن شرح حال تنها برای انجام رفع تکلیف» بیشترین نمره (2.57) را به خود اختصاص داده بود و همچنین تفاوت معنی داری در عمکلرد کارآموزان با کارورزان در گرفتن و ثبت شرح حال وجود داشت (P<0.005).نتیجه گیری: علی رغم نگرش مثبت دانشجویان نسبت به عوامل موثر در گرفتن شرح حال، عملکرد آنان در ثبت نشانه های بیماری و تشخیص و درمان بیماران رضایت بخش نبود که نیازمند توجه و نظارت دقیق اساتید بر فرآیند شرح حال گیری می باشد.

سابقه و اهداف: روش های مختلف تدریس، پیامدها و عملکردهای متفاوتی دارند. از طرفی حجم مهارت های مورد نیاز یادگیری دانشجویان زیاد و زمان آموختن آن ها کم است. هدف از این مطالعه، مقایسه دو روش تدریس با استفاده از گزارش یک مورد واقعی به عنوان یک رویکرد ترکیبی و سخنرانی در یادگیری درس جراحی عمومی در دانشجویان پزشکی می باشد.روش بررسی: این مطالعه به صورت نیمه تجربی بر روی دو گروه متوالی دانشجویان پزشکی ورودی 88 (33 و 36 نفره) به دو شیوه سخنرانی و گزارش یک مورد واقعی انجام گرفت. در پایان هر دوره، آزمون بیست سوالی چهار گزینه ای که به روش استاندارد تهیه شده بود گرفته شد. سپس نمرات هر دو گروه، با استفاده از آزمون های آماری توصیفی، دقیق فیشر و T-TEST مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: میانگین نمرات در گروه تدریس با استفاده از گزارش یک مورد واقعی 16.83±1.79 و در گروه سخنرانی 12.69±1.70 بود که اختلاف معنی داری بین دو گروه وجود داشت. (P<0.001) میانگین نمرات در سوالات با تاکسونومی 2 و 3 در دو گروه اختلاف معنی دار داشتند ولی این اختلاف در سوالات با تاکسونومی 1 معنی دار نبود. میانگین نمره ارزشیابی مدرس از طرف دانشجویان در گروه گزارش یک مورد واقعی نسبت به گروه سخنرانی 1.74 (8.70%) افزایش داشت.نتیجه گیری: روش های تدریس با رویکرد ترکیبی به واسطه ایجاد یادگیری بهتر باعث افزایش سطح نمرات، به خصوص در مورد سوالات تفسیری و تحلیلی گردیده و رضایت بیشتری را از جانب دانشجو به همراه دارند.

سابقه و اهداف: تحصیل در رشته دندانپزشکی می تواند با تنش های متعددی همراه باشد که از جمله آن ها برخورد با محیط آموزشی نا آشنای بالینی است. تماس زودرس با محیط بالینی به عنوان یکی از راهکارهای کاهش تنش حرفه ای، جهت دهی به نگرش دانشجویان و ایجاد انگیزش مطرح شده است. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر یک دوره آشنایی با محیط بالینی بر نگرش به حرفه و آموزش پزشکی دانشجویان انجام گرفته است.روش بررسی: این مطالعه مداخله ای روی 72 نفر از دانشجویان علوم پایه دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، به صورت دوره کوتاه مدت آشنایی با محیط بالینی در سال تحصیلی 91 -90 صورت گرفت. روش نمونه گیری از نوع سرشماری و طول دوره به صورت یک روزه از ساعت 8 صبح تا 1 بعد از ظهر در قالب گروه های 12 نفره برگزار شد. نگرش دانشجویان نسبت به حرفه و آموزش دندانپزشکی توسط پرسشنامه ای که حاوی 25 سوال و در قالب مقیاس 5 مرحله ای لیکرت طراحی شده بود، در ابتدا و انتهای دوره به صورت خود ایفا سنجیده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمارهای توصیفی و paired-t-test استفاده شد.یافته ها: کلیه پرسشنامه ها توسط دانشجویان تکمیل شد (Response Rate=100%). نگرش دانشجویان نسبت به حرفه و آموزش دندانپزشکی مورد بررسی قرار گرفت و نمره نگرش قبل و بعد از مواجهه با محیط بالینی به ترتیب 94.57 و 100.54 بود که این تفاوت با (P<0.001) معنی دار بود.نتیجه گیری: در این مطالعه، آثار مثبت مواجهه زودرس بالینی بر نگرش دانشجویان دندانپزشکی سال اول و دوم به حرفه و آموزش دندانپزشکی مشاهده شد و عوامل دموگرافیک روی نگرش دانشجویان اثر داشت و پیشنهاد می گردد که برگزاری دوره های مواجهه زودرس بالینی به عنوان بخشی از برنامه آموزشی دانشجویان دندانپزشکی در نظر گرفته شود.

سابقه و اهداف: خودکارآمدی به باور های فرد درباره توانایی هایش در یادگیری یا انجام کارهای مهم در زندگی اطلاق می شود و یکی از مهم ترین عوامل پیش بینی کننده موفقیت در کارها می باشد، بنا بر این احتمالا خودکارآمدی بر عملکرد و موفقیت تحصیلی دانشجویان نیز موثر خواهد بود. این مطالعه با هدف تعیین ارتباط خودکارآمدی و انگیزه تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گلستان انجام شده است.روش بررسی: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی (همبستگی)، تعداد 275 نفر دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گلستان به طور تصادفی انتخاب شدند. برگه اطلاعات جمعیت شناختی، مقیاس انگیزه تحصیلی و مقیاس باورهای خودکارآمدی به عنوان ابزار گردآوری داده ها استفاده شدند. داده ها در محیط نرم افزار آماری SPSS 16 با آزمون های آماری توصیفی، آزمون تی مستقل، ضریب همبستگی پیرسون و آنالیز واریانس یک طرفه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در تمامی آزمون ها سطح معنی داری 0.05 در نظر گرفته شد. یافته ها: میانگین و انحراف معیار سن دانشجویان شرکت کننده در این مطالعه، 20.97±2.47 بود. دانشجویان دختر 68 درصد از نمونه را تشکیل می دادند. میانگین و انحراف معیار نمرات دانشجویان در مقیاس خودکارآمدی 30.28±4.03 بود و 50.2 درصد از دانشجویان از نظر خودکارآمدی نمره بالاتر از میانگین داشتند. خودکارآمدی با انگیزه درونی و نمره کل مقیاس انگیزه تحصیلی ارتباط معنادار داشت (P<0.05). ارتباط نمرات خرده مقیاس های بی انگیزگی و انگیزه بیرونی با خودکارآمدی معنی دار نبود. دو جنس از نظر نمرات مقیاس خودکارآمدی اختلاف معنی داری نداشتند.نتیجه گیری: بر اساس یافته ها، باورهای دانشجویان در مورد توانایی های خود برای انجام کارها با انگیزه تحصیلی ارتباط دارد و بهبود خودکارآمدی می تواند سبب بهبود انگیزه تحصیلی دانشجویان شود.

سابقه و اهداف: آشنایی با سبک یادگیری دانشجویان می تواند نقش قابل توجهی در برنامه ریزی درسی اساتید و بهبود یادگیری ایفا نماید. هدف از این مطالعه، ارزیابی سبک های یادگیری دانشجویان رشته های مختلف علوم پزشکی و شناخت عوامل موثر در تعیین سبک یادگیری ایشان بود.روش بررسی: در این مطالعه مقطعی با استفاده از روش نمونه گیری سیستماتیک، تعداد 180 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بقیه اله (عج) از رشته های مختلف علوم پزشکی که مشغول تحصیل در مقاطع مختلف بودند، به صورت تصادفی انتخاب گردیدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه سبک یادگیری کولب و پرسشنامه دموگرافیک در اردیبهشت ماه سال 1391 جمع آوری گردیدند. داده ها با استفاده از آزمون های آماری آنالیز واریانس یک طرفه، تی مستقل، کای اسکوئر یا فیشر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. برای انجام تحلیل ها از نرم افزار SPSS استفاده گردید.یافته ها: میانگین سنی نمونه های پژوهش 29.33±7.03 و بیشتر آن ها (80%) مذکر بودند. سبک های غالب یادگیری در شرکت کنندگان به ترتیب عبارت بودند از: واگرا (76.7%)، سازگار (12.8%)، جاذب (7.8%) و همگرا (2.8%). نتایج نشان داد، عواملی همچون: سن، جنس، تاهل، محل زندگی، تحصیلات پدر و مادر، معدل و مقطع تحصیلی می تواند در تعیین ابعاد سبک یادگیری دانشجویان، به درجات مختلف حائز اهمیت باشد. یافته ها همچنین حاکی از آن است که سبک یادگیری غالب در شرکت کنندگان مطالعه در بین افراد دارای معدل ها و مقاطع تحصیلی مختلف تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند.نتیجه گیری: با توجه به شناخت سبک یادگیری غالب در دانشجویان و رابطه عوامل دموگرافیک با سبک یادگیری، لازم است ضمن توجه به عوامل موثر در تعیین سبک یادگیری، برنامه ریزی مناسبی برای هماهنگ سازی سبک تدریس متناسب با سبک یادگیری غالب صورت گیرد.

سابقه و اهداف: کلاس های درس، مکانی برای انتقال تجربیات اساتید به دانشجویان و درک بهتر مطالب درسی است. غیبت دانشجویان در کلاس، می تواند باعث افزایش میزان افت تحصیلی گردد. پژوهش حاضر با هدف بررسی دیدگاه دانشجویان دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی سمنان به علل غیبت آن ها در کلاس های دروس تخصصی در سال 1390 انجام شد.روش بررسی: در این مطالعه مقطعی، با استفاده از پرسشنامه محقق- ساخته و با مشارکت دانشجویان ترم دوم و بالاتر مقطع علوم پایه پزشکی و کارشناسی دانشکده پزشکی سمنان انجام شد. یک پرسشنامه حاوی مشخصات دموگرافیک و عوامل تاثیرگذار بر غیبت دانشجویان که شامل علل مربوط به استاد، دانشجو، فرآیند آموزشی و شرایط فیزیکی کلاس با مراجعه حضوری محقق قبل از شروع کلاس درس در اختیار دانشجویان قرار گرفت. سوالات پرسشنامه در مقیاس لیکرت از صفر تا 4 به ترتیب برای پاسخ بسیار کم، کم، متوسط، زیاد، بسیار زیاد نمره گذاری شد.یافته ها: نتایج نشان داد، 39% دانشجویان به ازای هر واحد درسی دو ساعت و 22.4% چهار ساعت غیبت دارند و 38.6% اظهار داشتند غیر از موارد اضطراری اصلا غیبت نمی کنند. مناسب نبودن روش تدریس استاد (3.53/ 4±1.1)، نداشتن خواب کافی در شب قبل از کلاس درس و خستگی ناشی از آن (3.45/ 4±1.33)، و عدم شیوایی بیان استاد (3.43/ 4±1.21)، به ترتیب مهم ترین عوامل موثر بر غیبت دانشجویان از کلاس بود و عدم علاقه به رشته تحصیلی (1.76/ 4±1.13)، کم ترین تاثیر را بر غیبت دانشجویان دارد.نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه، پیشنهاد می شود برنامه ریزان آموزشی به عواملی که به عنوان مهم ترین عوامل غیبت از کلاس درس توسط دانشجویان مطرح شده توجه نمایند و در جذب اساتید، تسلط علمی، شیوایی بیان را مد نظر قرار داده و در کنار آن وضعیت روحی- روانی دانشجویان نیز توجه کرده تا دانشجویان با رغبت و علاقه بیشتری در محیط های آموزشی حاضر گردند.