مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی یزد
سال:1394 | دوره:10 | شماره:1 (پیاپی 18) |تعداد مقالات:11

رسالت اصلی دانشگاه های علوم پزشکی، تربیت نیروی انسانی به منظور ارتقای بهداشت و درمان جامعه است و اعضای هیات علمی مسوول اصلی این فرایند هستند، در حالی که اکثریت آنها در زمینه روش های تدریس، برنامه ریزی و ارزیابی آموزشی، آموزش کافی ندیده اند و پژوهش ها حاکی از آن است که به ویژه اساتید بالینی آمادگی کمی برای انجام مسوولیت آموزشی دارند، و این امر باعث اشکالاتی در امر یاددهی و یادگیری می گردد....

سابقه و اهداف: یکی از ضروریات سازمان های جدید توجه به مولفه های سازمان های یادگیرنده است. در این پژوهش فاکتورهای ویک و لئون از دیدگاه اعضای هیات علمی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان مورد بررسی و ارزیابی واقع شده است.روش بررسی: این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. جامعه مورد مطالعه را تمام اعضای هیات علمی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان تشکیل می دهند. حجم نمونه را 81 نفر از اعضای هیات علمی دانشکده پزشکی به صورت سرشماری تشکیل می دهند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی ابزار استفاده شده از طریق نظرات متخصصین و پایائی آن نیز از طریق آلفای کرونباخ 0.932 تامین گردید. از آمار و آزمون t همبسته برای تحلیل داده ها استفاده شد و برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 17 استفاده گردید.یافته ها: دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان بر اساس فاکتورهای ویک و لئون به معنای واقعی آن سازمان یادگیرنده نیست و در هر پنج فاکتور رهبری، برنامه و ارزیابی، اطلاعات، نوآوری و ابتکار و اجرا مدل ویک و لئون تفاوت ها بین میانگین وضع موجود و مطلوب معنی دار است.نتیجه گیری: برای تبدیل شدن این سازمان به سازمان یادگیرنده پیاده سازی برنامه هایی نظیر تقویت تفکرات خلاقانه، مشارکت دادن اعضای هیات علمی در تصمیمات دانشگاه و آگاهی دانشکده ها از برنامه های یکدیگر ضروری است.

سابقه و اهداف: دانشجویان پرستاری به عنوان کسانی که مسائل و چالش های حرفه پرستاری را از نزدیک تجربه می کنند، می توانند اطلاعات خوبی را در اختیار مدیران پرستاری قرار دهند. این مطالعه با هدف تبیین ادراک دانشجویان پرستاری از چالش های حرفه ای در دانشکده پرستاری مامایی حضرت فاطمه (س) شیراز در سال 1391 انجام گردید.روش بررسی: این مطالعه کیفی با مشارکت 15 دانشجوی مقطع کارشناسی پرستاری، با نمونه گیری هدفمند انجام گردید. مشارکت کنندگان در دو گروه متمرکز و 10 مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته شرکت نمودند. از مصاحبه عمیق، نیمه ساختاریافته برای جمع آوری داده ها استفاده شد. متن کلیه جلسات ضبط و بلافاصله کلمه به کلمه نسخه برداری شد. جهت تحلیل داده ها از روش تحلیل درون مایه ای استفاده گردید. کدگذاری در سه مرحله انجام و درون مایه های اصلی و فرعی مشخص شدند.یافته ها: یافته ها در قالب چهار درون مایه اصلی و یازده درون مایه فرعی شامل آموزش پرچالش (با درون مایه های فرعی ضعف برنامه آموزشی، توانمندی ناکافی اساتید، کمبود انگیزه و تعهد دانشجویان، عدم تناسب امکانات و تجهیزات)، مراقبت غیراصولی (با درون مایه های فرعی مراقبت غیر همه جانبه و شکاف تئوری-عمل)، هویت حرفه ای-اجتماعی نامناسب (با درون مایه های فرعی درک نادرست عمومی از حرفه پرستاری، عملکرد سازمان های ذی ربط، مشخص نبودن جایگاه دانشجوی پرستاری در نظام سلامت) و پژوهش های ناکارآمد (با درون مایه های فرعی پژوهش دانشجویی و پژوهش غیر مبتنی بر نیاز) استخراج شدند.نتیجه گیری: دیدگاه دانشجویان پرستاری محدود به مسائل آموزشی نبوده و سایر ابعاد حرفه ای را نیز در بر می گیرد. مدیران و برنامه ریزان پرستاری می توانند با استفاده از تجربیات دانشجویان به راه کارهای مناسبی در جهت ارتقا حرفه پرستاری دست یابند.

سابقه و اهداف: آموزش یکی از وظایف اصلی دانشگاه های علوم پزشکی است فاصله آنچه در کلاس درس آموزش داده می شود و خدماتی که در بالین ارائه می گردد به عنوان یک مشکل اساسی به چشم می خورد لذا بر آن شدیم تا پژوهشی با هدف تعین نظرات کارکنان پرستاری و مامایی در رابطه با میزان کاربرد بالینی دروس تخصصی انجام دهیم.روش بررسی: این مطالعه توصیفی مقطعی در سال 1392 بر روی کلیه کارکنان مامایی و پرستاری شاغل در بیمارستان های دولتی شهر یزد باسابقه کار 6 ماه تا 5 سال انجام شد. پرسشنامه استفاده شده شامل دو بخش اطلاعات دموگرافیک و بخش دوم نظرسنجی در زمینه میزان کاربرد دروس تخصصی در بالین بود که بر اساس مقیاس پنج گزینه ای لیکرت با توجه به سرفصل های تخصصی دروس دو رشته تهیه شده بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آمار توصیفی و استنباطی (تی مستقل و انالیز واریانس) انجام شد.یافته ها: بیشترین میانگین کاربرد دروس تخصصی پرستاری در بالین مربوط به دروس اصول و مهارت های پرستاری 3.95 ±0.97 پرستاری ویژه: 3.8±1.05، پرستاری بیماری های داخلی و جراحی 3 و 4 و کمترین میانگین کاربرد دروس مربوط به درس بهداشت جامعه بود همچنین بیشترین میانگین کاربرد دروس تخصصی مامایی در بالین مربوط به دروس بارداری و زایمان (4.68±01.1)، تغذیه مادر و کودک (4.06±1.2) و کمترین میانگین کاربرد دروس تخصصی مربوط به درس بی حسی و بی هوشی بود.نتیجه گیری: به منظور افزایش هماهنگی یادگیری های نظری و خدمات بالینی، بازنگری کوریکولوم رشته پرستاری و مامایی و تدارک برنامه های آموزشی مناسب در حین تحصیل، پیشنهاد می گردد.

سابقه و اهداف: کتابخانه یکی از عناصر اساسی در مراکز آموزشی و دانشگاه ها می باشد که نقش آن برآورده کردن نیازهای اطلاعاتی و آموزشی دانشجویان است. آموزش مجازی نیز از این امر مستثنی نیست و وجود کتابخانه مجازی به عنوان پشتیبانی مهم برای برنامه های آموزشی مجازی می باشد. هدف این پژوهش بررسی دیدگاه مدیران و دانشجویان مراکز آموزش مجازی در خصوص ایجاد کتابخانه مجازی و نقش آن در آموزش مجازی و همچنین منابع موجود در این کتابخانه ها می باشد.روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی-پیمایشی است. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن تایید گردید. جامعه پژوهش شامل 19 مرکز آموزش مجازی دانشگاه های شهر تهران بوده است. در بین 19 مرکز، از 5 مرکز به روش تصادفی ساده نمونه گیری به عمل آمد. حجم نمونه دانشجویان با استفاده از فرمول کوکران، 360 نفر تعیین شد. روش گردآوری داده ها به صورت آنلاین و حضوری انجام گرفت. داده ها با استفاده از آمار توصیفی در نرم افزارهای SPSS 18 و اکسل تحلیل گردید.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که دیدگاه مدیران و دانشجویان در برخی موارد مربوط به رسالت و خدمات کتابخانه مجازی مشابه و در برخی موارد متفاوت از یکدیگر بوده است. اغلب مدیران یکی از دلایل راه اندازی سیستم آموزش مجازی را آموزش مادام العمر افراد دانسته و علت عدم استفاده افراد از کتابخانه مجازی را، عدم دانش کافی راجع به کتابخانه مجازی دانسته اند. مدیران و دانشجویان، بهترین فرمت منابع در کتابخانه مجازی را فرمت PDF می دانستند.نتیجه گیری: از اساسی ترین وظایف کتابخانه مجازی، آموزش مادام العمر و توانمند سازی کاربران در جهت تامین نیازهای اطلاعاتی و آموزشی می باشد. اصلی ترین علت عدم راه اندازی کتابخانه های مجازی، عدم دانش کافی راجع به کتابخانه مجازی بوده است.

سابقه و اهداف: طرحواره درمانی به عنوان یکی از روش های درمانی مهم، برای درمان اختلالات شناختی طراحی شده است. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر آموزش طرحواره درمانی بر کاهش علائم اختلال اضطراب و افسردگی دانشجویان پرستاری و مامایی انجام شد.روش بررسی: این پژوهش طولی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری بود. جامعه آماری این پژوهش همه دانشجویان دختر دانشکده پرستاری و مامایی مراجعه کننده به مرکز مشاوره دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد بودند. در مجموع 40 دانشجوی دختر مبتلا به اختلال اضطراب و افسردگی با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه (هر گروه 20 دانشجو) طرحواره درمانی و کنترل قرار داده شدند. گروه آزمایش 10 جلسه 70 دقیقه ای با روش طرحواره درمانی آموزش دید. همه گروه ها پرسشنامه های اضطراب کتل و افسردگی بک را به عنوان پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری دو ماهه تکمیل کردند. داده ها با روش کوواریانس چند متغیره (مانکووا) تحلیل شدند.یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد که علائم اختلال اضطراب و افسردگی گروه آزمایش برخلاف گروه کنترل در مراحل پس آزمون و پیگیری 2 ماهه به طور معناداری کاهش یافته است (p<0.05).نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد طرحواره درمانی روش موثری برای کاهش علائم اختلال اضطراب و افسردگی دانشجویان دختر بود، بنابراین مشاوران و درمانگران برای کاهش علائم اختلال اضطراب و افسردگی می توانند از طرحواره درمانی استفاده کنند.

سابقه و اهداف: بهداشت مواد غذایی در نظام آموزش علوم پزشکی کشور به عنوان یکی از دروس رشته های بهداشت تدریس می گردد. هدف از این مطالعه بررسی دیدگاه دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد پیرامون درس بهداشت مواد غذایی جهت مشخص شدن عوامل موثر بر ارتقای کیفیت آموزش بود.روش بررسی: در این مطالعه توصیفی، جمع آوری داده ها از طریق پرسشنامه از 130 دانشجو که درس بهداشت مواد غذایی را می گذراندند انجام شد. پرسشنامه حاوی سوالاتی در 5 گروه اطلاعات دموگرافیک، نحوه برنامه ریزی آموزشی، امکانات و تجهیزات آموزشی، سرفصل های درس بهداشت مواد غذایی و تاثیر آموزش این درس بر ارتقاء علمی دانشجو بود. امتیاز دهی نیز بر اساس طیف لیکرت انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS نسخه 18 و آزمون های آماری تی مستقل و ANOVA انجام شد.یافته ها: دانشجویان معتقد بودند که ضرورت وجود واحد عملی نیز برای این درس زیاد می باشد (3.79±1.06) و فراهم آوردن امکانات جهت بازدید از مراکز تهیه و توزیع غذا سهم خیلی زیادی در بهبود وضعیت آموزشی آنها دارد (4.51±0.83). همچنین استفاده از فیلم های آموزشی را خیلی موثرتر از تدریس تئوری این واحد درسی دانستند (4.36±0.79). دانشجویان در حد زیادی موافق تغییر بعضی از سرفصل ها به سرفصل های جدیدی که در کلاس ارائه می شد، بودند و گذراندن این درس را در محیط کار آینده شان به عنوان کارشناس بهداشت بسیار موثر دانستند (4.03±0.95).نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق ضرورت تجدید نظرکلی در مورد این واحد درسی و در نظر گرفتن واحد عملی برای آن در دانشگاه های علوم پزشکی کشور احساس می شود.

سابقه و اهداف: یادگیری به کمک ارتباطات سیار به دست اندرکاران آموزش و یادگیری امکان می دهد تا با پیگیری روند تولید گفتمان بین المللی از چند و چون شکل گیری انگاره ها و دانش فراگیران مطلع شوند. با عرضه شکل مجازی بازی های بومی در کنار بازی های پیش ساخته بر روی تلفن همراه، پژوهش حاضر در پی آن است که با کاربرد پودمان یاددهی و یادگیری ترکیبی، میزان بروز مولفه شناختی خلاقیت و عملکرد نوشتار انگلیسی فراگیران ایرانی را در پاره های تمرین مشتمل بر بازی مورد بررسی قرار دهد.روش بررسی: پژوهش کاربردی حاضر با 84 آزمودنی از جامعه آماری دانشجویان رشته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در نیمسال دوم سال تحصیلی 92-93 انجام شد. ابزار پژوهش شامل پرسش نامه نگرش (قبل از اجرای پژوهش)، ارزشیابی تکوینی عملکرد فراگیران در طول دوره و مصاحبه متمرکز (بعد از اجرای پژوهش) می شد. داده ها از طریق تی تست زوجی، آزمون فریدمن و ضریب همبستگی اسپرمن مورد تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: نتایج تحلیل داده های حاصل از انجام پژوهش حاضر تاثیر معنادار پودمان ترکیبی یادگیری مبتنی بر بازی را بر مهارت نوشتار انگلیسی فراگیران ایرانی تایید کرد. به علاوه، نتایج از تاثیر معنادار نوع بازی مجازی بر ایجاد بار شناختی و در نتیجه بروز خلاقیت فراگیران در حین یادگیری نوشتار انگلیسی حکایت داشت.نتیجه گیری: نتایج حاصل شده می تواند مقدمه ای برای بسط کاربرد بازی مجازی در یاددهی و یادگیری سایر مهارت های زبان انگلیسی به مخاطبان آموزش عالی و بررسی اثر آن بر توان و رویکرد فراگیران تلقی شود.

سابقه و اهداف: لزوم توانمندسازی مدیران داروخانه ها در زمینه ارائه مراقبت های دارویی پس از اجرای طرح تحول سلامت بیش از پیش احساس می شود. هدف از این مطالعه طراحی، اجرا و ارزشیابی دوره مجازی کوتاه مدت مراقبت های دارویی بود.روش بررسی: ابتدا به منظور ارزیابی نیاز آموزشی با 5 نفر مدیران داروخانه های بیمارستانی به روش کیفی مصاحبه انجام شد و نیازهای آموزشی مشخص گردید. پس از تدوین کوریکولوم، فرایند طراحی آموزشی به منظور اجرای مجازی برنامه انجام گرفت. مدرسین دوره در برنامه کارگاه های سه روزه توانمندسازی دوره شرکت نمودند. طرح درس الکترونیکی دوره تدوین شد و محتواهای مولتی مدیا در سامانه نماد مجازی دانشگاه قرار داده شد. پذیرش فراگیران مجازی به صورت اینترنتی انجام شد. دوره اول پذیرش به مدت یکسال و در سه پودمان به صورت الکترونیکی ترکیبی اجرا گردید. ارزشیابی از شرکت کنندگان در انتهای هر پودمان با استفاده از پرسشنامه پژوهشگر ساخته به صورت خودگزارش دهی انجام گرفت و سپس داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 16 تجزیه و تحلیل گردید.یافته ها: 38 مدیر داروخانه در این دوره شرکت کردند. در طول برگزاری دوره 10 نفر (26 درصد) از ادامه برنامه انصراف دادند و 28 شرکت کننده موفق به کسب نمره قبولی در دوره شدند. میانگین نمرات آزمون های کتبی 18 با انحراف معیار 0.45 بود. 65 درصد شرکت کنندگان کل دوره را خوب و 35 درصد متوسط توصیف کردند.نتیجه گیری: با توجه نیازسنجی انجام شده و نتایج ارزشیابی مبنی بر رضایت شرکت کنندگان از برگزاری این دوره می توان برگزاری این دوره در سطح آموزش کشوری را به مسوولین ذی ربط پیشنهاد داد.