روانشناسی افراد استثنایی
سال:1390 | دوره:1 | شماره:2 |تعداد مقالات:9

پژوهش حاضر با هدف مقایسه تاثیر آموزش به شیوه الگوی راهبردی تفکر استقرایی و شیوه روش های تدریسی سنتی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان کم توان ذهنی صورت پذیرفته است. روش پژوهش نیمه آزمایشی، با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل است. بدین منظور 60 نفر از دانش آموزان دختر و پسر کم توان ذهنی پایه پنجم ابتدایی شهر همدان به صورت تصادفی انتخاب شدند. افراد گروه نمونه به طور تصادفی در دو گروه آزمایشی و دو گروه کنترل (15 نفری از دانش آموزان دختر و پسر) جایگزین شدند. قبل از اجرای طرح از گروه ها پیش آزمون به عمل آمده و گروه آزمایشی به مدت 4 ماه درس علوم تجربی را به شیوه تدریس الگوی راهبردهای تفکر استقرایی در 24 جلسه 30 دقیقه ای توسط آموزگاران متبحر و آموزش دیده در مرکز اختلالات یادگیری فرا گرفت.در پایان دوره عملکرد، گروه ها با یک پس آزمون مورد ارزیابی قرار گرفتند. گروه های کنترل (دختر و پسر) در این مدت تحت آموزش های معلم- شاگردی سنتی قرار داشتند.یافته ها نشان داد که پیشرفت تحصیلی دانش آموزان کم توان ذهنی که درس علوم تجربی را با روش تدریس مبتنی بر مهارت های تفکر استقرایی آموزش دیده اند بیش از پیشرفت تحصیلی دانش آموزانی است که همین درس را با روش سنتی آموزش دیده بودند.با توجه به نتایج به دست آمده پیشنهاد می شود برای یادگیری بهتر مفاهیم و آموزش موثر درس علوم تجربی به دانش آموزان کم توان ذهنی، معلمان از روش راهبردی تفکر استقرایی استفاده نمایند.

پژوهش حاضر به منظور بررسی وضعیت سلامت روانی نوجوانان بی سرپرست پرورشگاه شهید دستغیب و نمازی شهر شیراز انجام گردیده است. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات کاربردی و شیوه انجام آن زمینه ای است، جامعه آماری این پژوهش کل نوجوانان ساکن در پرورشگاه شهید دستغیب و نمازی در شهر شیراز در سال 1389 است، نمونه با جامعه آماری برابر است. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه گلدبرگ GHQ-28‎ بوده است. از روش های آماری: میانگین، ضریب همبستگی اسپیرمن، آزمون دوجمله ای و آزمون من- ویتنی استفاده شده است.یافته های پژوهش حاضر نشان داد که الف) وضعیت سلامت روانی ساکنین هر دو پرورشگاه در حد قابل قبولی قرار دارد. ب) در ابعاد (علائم جسمانی، اختلال در کارکرد اجتماعی، افسردگی شدید) بین سلامت پسران و دختران در مولفه اضطراب و اختلال خواب این اختلاف معنی دار بوده و اضطراب و اختلال خواب در دختران شایع تر است. ج) میزان سلامت در دانش آموزان دوره راهنمایی و دبیرستانی با هم تفاوت ندارد. د) بین مولفه های سلامت روان با سن دانش آموزان مورد مطالعه یک همبستگی منفی و جزئی مشاهده می شود، که در سطح اطمینان %95 معنادار است. نتایج تحقیق نشان داد که برخلاف انتظار کودکان تحت سرپرستی در پرورشگاه های دستغیب و نمازی از لحاظ سلامت روانی در وضعیت بدی قرار ندارند.با توجه به فراوانی پایین موارد مبتلا به اختلالات روانی حاصل از نتایج آزمون، لزوم برنامه ریزی متناسب و اقدامات پیشگیری از طریق آموزش بهداشت روانی و فعال کردن مراکز مشاوره از طرف مسوولین امر ضروری می باشد.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی و مقایسه رابطه میان ابعاد دو متغیر مهارت خودمختاری (آگاهی از خود- قدرت انتخاب) و کیفیت زندگی (رضایتمندی، کفایت، استقلال و یکپارچگی اجتماعی) در دو گروه از دانش آموزان پسر دارای آسیب شنوایی و دانش آموزان عادی دوره راهنمایی انجام شده است. روش: روش پژوهش از نوع تحقیقات همبستگی است. جامعه آماری: جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پسر با آسیب شنوایی و عادی دوره راهنمایی هستند که در سال تحصیلی 89-88 در مدارس تهران مشغول به تحصیل هستند. نمونه آماری، حجم آن و چگونگی گزینش آن: نمونه گیری به صورت نمونه در دسترس بوده است که شامل 18 دانش آموز پسر با آسیب شنوایی و 15 دانش آموز عادی می باشد و آنان را به لحاظ ویژگی هایی مانند سن، هوش و طبقه اقتصادی و اجتماعی با یکدیگر همتا شده اند. روش جمع آوری داده ها و ابزارهای آن: ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل دو مقیاس خودمختاری (SDS) و همچنین پرسشنامه کیفیت زندگی (QOL) که در سال 1992 توسط اسکالاک و کیت تهیه شده است، می باشد. محقق ابتدا این دو پرسشنامه را بر روی دو گروه اجرا کرده و سپس به جمع آوری اطلاعات پرداخته است، روش آماری: اطلاعات به دست آمده بر اساس این دو پرسشنامه در این دو گروه با آزمون z فیشر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج: بر اساس نتایج به دست آمده تنها در میزان همبستگی بین دو بعد قدرت انتخاب و استقلال بین دو گروه تفاوت معنادار وجود دارد و در میزان همبستگی بین سایر ابعاد در دو گروه تفاوت معناداری یافته نشد. پیشنهاد: بر این اساس پیشنهاد می گردد به منظور ارتقای کیفیت زندگی دانش آموزان دچار آسیب شنوایی به مقوله خودمختار بودن آنان توجه شود و صرف معلول بودن آنان نباید اراده و اختیار را از آنان سلب نمود.

علاوه بر نقایص جسمانی و محرومیت های ناشی از آن، ضعف مهارت های اجتماعی در کودکان استثنایی می تواند منشأ بسیاری از اختلالات رفتاری آنان شود. بنابراین هدف اصلی مطالعه حاضر بررسی تاثیر آموزش مهارت های اجتماعی بر کاهش اختلالات رفتاری این کودکان است. مطالعه حاضر به شیوه نیمه آزمایشی با بهره گیری از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه انجام شده است. جامعه آماری آن تمام دانش آموزان استثنایی پایه پنجم ابتدایی مدرسه مختلط کوثر شهر زاهدان در سال تحصیلی90-1389 می باشد که تعداد 24 دانش آموز دختر و پسر به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه و در دو مرحله (قبل و 45 روز پس از اجرای برنامه مهارت های اجتماعی) مورد مطالعه قرار گرفتند. در هر دو مرحله (پیش و پس از دوره آموزشی) پرسشنامه به صورت مصاحبه انفرادی تکمیل گردید. ابزار سنجش شامل دو بخش اطلاعات دموگرافیکی و بخشی از آزمون SCL-90-R جهت سنجش پرخاشگری و اضطراب بود. داده ها از طریق آزمون T مستقل و با استفاده از نرم افزار SPSS 17 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان داد دانش آموزان آموزش دیده در مقایسه با دانش آموزان آموزش ندیده اختلالات رفتاری کمتری داشتند. در نتیجه آموزش صحیح و مداوم مهارت های اجتماعی خصوصا در مولفه های همکاری، ابراز وجود و خودکنترلی می تواند راه حل مناسبی برای کاهش اختلالات رفتاری کودکان استثنایی باشد.

هدف: این پژوهش با هدف تاثیر ایفای نقش بر سازگاری اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان حساب نارسای دبستانی در سال تحصیلی 88-87 استان تهران صورت گرفت. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی است. جامعه آماری: جامعه پژوهش کلیه دانش آموزان حساب نارسای دبستانی استان تهران است. نمونه آماری، حجم آن و چگونگی گزینش آن: محقق ابتدا با مراجعه به مراکز 1 و 2 اختلال یادگیری در تهران 15 نفر گروه نمونه حساب نارسا را با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب کرد. روش گردآوری داده ها و ابزار آن: پرسشنامه سازگاری اجتماعی بر روی دانش آموزان حساب نارسا اجرا شد و به صورت پیش آزمون و پس آزمون بدون گروه کنترل و نیز نمرات کارنامه تحصیلی این دانش آموزان نیز برای پیشرفت تحصیلی مقایسه شد. روش آماری: تحلیل آماری با استفاده از T وابسته انجام شد. نتایج: نتایج نشان داد که با 99 درصد اطمینان ایفای نقش بر سازگاری اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان حساب نارسای دبستانی تاثیر دارد. پیشنهاد می شود با توجه به تاثیر ایفای نقش بر سازگاری اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان حساب نارسای دبستانی، در مراکز اختلال یادگیری علاوه بر آموزش در زمینه اختلالات یادگیری دانش آموزان حساب نارسا، آموزش سازگاری اجتماعی نیز مدنظر گرفته شود.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی مداخلات زودهنگام مبتنی بر بازی های کودک محور بر میزان بیش فعالی - تکانشگری کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه - بیش فعالی/ تکانشگری پیش دبستانی انجام گرفته است. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون بود. جامعه آماری، شامل کلیه کودکان پسر پیش دبستانی مبتلا به اختلال ADHD شهر اصفهان در سال تحصیلی 90-89 بود. به منظور انجام گرفتن این پژوهش، 30 کودک با نشانگان ADHD به شیوه نمونه گیری هدفمند، انتخاب و با روش تصادفی در گروه های آزمایشی و کنترل گمارده شدند (15 کودک در گروه آزمایش و 15 کودک در گروه کنترل). ابزار مورد استفاده، پرسشنامه کانرز والدین و مصاحبه بالینی بود. مداخلات بر روی گروه آزمایش انجام گرفت. داده های به دست آمده با روش آماری تحلیل کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که مداخلات زودهنگام مبتنی بر بازیهای کودک محور بر میزان بیش فعالی- تکانشگری کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه- بیش فعالی/ تکانشگری پیش دبستانی موثر است. نتیجه گیری: توجه به تشخیص و مداخلات زودهنگام می تواند رویکردی موثر در درمان اختلال نقص توجه/بیش فعالی- تکانشگری باشد.

هدف: بررسی تاثیر بازی درمانی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان عقب مانده ذهنی است. روش: شبه آزمایشی است و در سال تحصیلی 90-89 در شهر خرم آباد انجام شد. جامعه آماری: تعداد 191 دانش آموز 5 کلاس ابتدایی مرکز کودکان استثنایی خرم آباد بودند. از هر 5 کلاس به نسبت تعداد 60 نفر جامعه نمونه بر اساس ویژگی های رفتاری خاص کودکان آموزش پذیر انتخاب و در دو گروه همتای آزمایش و گواه قرار گرفتند. سپس مداخلات بازی درمانی در قالب 5 نوع بازیِ با هدف، وسیله و روش خاص روی گروه آزمایش طی 2 ماه اجراء شد. ابزار: آزمون های معلم ساخته در دروس فارسی، ریاضی و علوم ابتدایی بود که روایی محتوایی آنها مورد تایید معلمان مجرب و کارشناسان قرار گرفت. اطلاعات به دست آمده با نرم افزار SPSS در دو سطح توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در سطح توصیفی توزیع فراوانی، میانگین، انحراف معیار محاسبه گردید و در سطح استنباطی از روش تحلیل کوواریانس استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که بازی درمانی (فردی و گروهی) بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان عقب مانده اثر دارد P<0.001. همچنین تاثیر بازی های گروهی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان عقب مانده ذهنی بیشتر از بازی های فردی بود. در پایان مشخص گردید که جنس دانش آموزان تاثیری در پیشرفت تحصیلی شان نداشت. بر اساس نتایج تحقیق گنجاندن جلسات بازی درمانی در برنامه درسی مرکز آموزش کودکان استثنایی همراه با پیشنهادهای دیگر توصیه گردید.