روانشناسی بالینی و شخصیت
سال:1392 | دوره:20 | شماره:9 |تعداد مقالات:12

داشتن سبک زندگی ناکارآمد، عادت های نادرست غذایی، فعالیت بدنی کم و بدکارکردی محیط فرهنگی-اجتماعی از عوامل موثر در افزایش شیوع اضافه وزن و چاقی هستند. لذا این پژوهش بر آن است تا کارآمدی دو روش درمانگری مبتنی بر مهارت های حل مساله و مقابله و شناخت درمانگری مدیریت وزن را در کاهش شاخص توده بدنی (BMI) و بهبود سبک زندگی کارآمد وزن (WEL) زنان دارای اضافه وزن و چاق مقایسه کند. بدین منظور 34 آزمودنی با BMI>25 با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی درمانگری مبتنی بر مهارت های حل مساله و مقابله و شناخت درمانگری جایگزین شدند (هر گروه 17 نفر). همه آزمودنی ها در شروع، پایان و 12 هفته پس از پایان هر دوره درمانگری به گویه های پرسشنامه WEL پاسخ دادند و BMI آنها نیز اندازه گیری شد. تحلیل داده ها با استفاده از نسخه شانزدهم نرم افزار آماری SPSS و با به کارگیری آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر نشان داد که دو مداخله به کاهش معنادار BMI آزمودنی ها منتهی شده اند (0.05>p)، اما میان دو مداخله در این زمینه تفاوت معناداری وجود نداشت (p<0.05) همچنین میان دو مداخله در بهبود سبک زندگی کارآمد وزن تفاوت معناداری مشاهده نشد (p>0.05) بنابراین می توان نتیجه گیری کرد که بواسطه به کارگیری روش های خاص هر مداخله نظیر خود-نظارت گری، تصحیح افکار مخرب، مهارت های حل مساله و راهبردهای مقابله با سرنخ های محیطی و هیجانی به راه اندازنده خوردن، آزمودنی های دو گروه می توانند خود-مهارگری و مقاومت در برابر این محرک ها را افزایش داده و از این طریق به بهبود سبک زندگی کارآمد وزن و کاهش وزن خود کمک کنند.

انسان موجودی اجتماعی است و داشتن روابط اجتماعی از نیازهای اساسی اوست.هدف از این پژوهش مقایسه ویژگیهای شخصیت در دانش آموزان دختر محبوب و منزوی دبیرستانی است. روش تحقیق علی مقایسه ای است. جامعه آماری کلیه دانش آموزان دختر در مقطع دبیرستان در شهرستان بهارستان بوده است. و روش نمونه گیری به روش خوشه ای و تصادفی بوداز بین 21 دبیرستان موجود در شهرستان ,8 دبیرستان به شکل تصادفی و خوشه ای انتخاب شدند. درکل 1232 نفر در پژوهش شرکت کردند . که از میان آنها به روش جامعه سنجی جمعا 368 نفر در گروه های محبوب و منزوی قرار گرفتند. برای سنجش ویژگی های شخصیت از آزمون شخصیت آیزنک (57) سوالی و برای انتخاب افراد محبوب و منزوی از پرسشنامه جامعه سنجی استفاده شد. به منظور تجزیه وتحلیل آماری از آزمون خی دو استفاده شد.نتایج حاصل از تحقیق نشان داد میانگین ویژگی های شخصیتی برونگرایی و ثبات شخصیت در گروه محبوب بیشتر از گروه منزوی بود.و میانگین ویژگی های شخصیتی درونگرایی و روانرنجوری در گروه منزوی بیشتر از گروه محبوب بود. از یافته های تحقیق می توان نتیجه گرفت ویژگی های شخصیتی افراد بر محبوبیت یا انزوا تاثیر گذار است.

هدف اصلی مطالعه حاضر، تحلیل رابطه بین هوش هیجانی، هوش عمومی، راهبردهای مقابله با استرس با پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان پیش دانشگاهی شهرستان ارومیه بوده است. جامعه آماری پژوهش حاضر را دانش آموزان پیش دانشگاهی دختر و پسر شهرستان ارومیه که در شاخه نظری تحصیل می کردند، تشکیل دادند. ابتدا تعداد 310 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ایی تصادفی انتخاب شدند و به آزمون های هوش هیجانی بار-آن و پرسشنامه مقابله با استرس پارکر-اندلر پاسخ دادند. سپس 50 نفر از این تعداد به شیوه تصادفی انتخاب شدند و به آزمون هوش کتل پاسخ دادند. این تحقیق از نوع روش همبستگی می باشد و برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش، روش های آماری میانگین، انحراف معیار، تحلیل اکتشافی و تاییدی، روش الگو یابی معادلات ساختاری (برای 310 دانش آموز) و ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چند متغیری(برای 50 دانش آموز) به کار گرفته شد. یافته های حاصل از الگو یابی معادلات ساختاری نشان داد که اثر مستقیم هوش هیجانی بر پیشرفت تحصیلی و سبک مقابله مساله مدار مثبت و معنادار است. سبک مقابله هیجان مدار با پیشرفت تحصیلی رابطه معکوس معنادار دارد. ارتباط بین هوش هیجانی و راهبردهای مقابله اجتنابی معنادار نبود. همچنین نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره نشان داد که از بین متغیر های مورد مطالعه هوش عمومی پیش بینی کننده معنادار پیشرفت تحصیلی در مطالعه حاضر می باشد.

پژوهش حاضر به منظور بررسی اثربخشی آموزش رویکرد شناختی-رفتاری عزت نفس بر پرخاشگری دانش آموزان صورت گرفت. روش تحقیق از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش شامل دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهر شهرکرد بود. نمونه پژوهش شامل 30 دانش آموز بود که از بین 100 نفر از دانش آموزانی که به پرسشنامه پرخاشگری پاسخ دادند و نمرات آنها یک انحراف استاندارد پایین تر از میانگین بوده است انتخاب شد و به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفری آزمایش و کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش 8 جلسه آموزش شناختی-رفتاری عزت نفس را به مدت 1.5 ساعت در هفته دریافت کردند ولی گروه کنترل هیچ نوع برنامه آموزشی دریافت نکرند. ابزار پژوهش عبارت بودند از پرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت و پرسشنامه پرخاشگری(AQ)  باس و پری، و پس از جمع آوری داده ها برای تجزیه وتحلیل داده ها علاوه بر استفاده از روش های آمار توصیفی از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده گردید. تحلیل داده ها نشان می دهد که آموزش شناختی-رفتاری عزت نفس به طور معناداری در سطح (p<0.05) موجب کاهش پرخاشگری نوجوانان می شود.

این پژوهش با هدف بررسی سبک های مقابله و سلامت عمومی افراد با تیپ شخصیتی D و همچنین روابط موجود میان این متغیرها انجام شده است. روش تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی بود. آزمودنی های پژوهش 400 دانشجو بودند که به شیوه نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از مقیاس DS-14، پرسشنامه سلامت عمومی(GHQ)  و پرسشنامه مقابله با موقعیت های استرس زا (CISS) استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از روش همبستگی، تحلیل رگرسیون و آزمون t انجام شد. نتایج آزمون همبستگی نشان داد که تیپ شخصیتی  Dبا سلامت روان و سبک های مقابله ای هیجان مدار و مساله مدار رابطه معنی داری دارد (p<0.01) و تحلیل رگرسیون نشان داد که سبک های مقابله ای هیجان مدار و مساله مدار و تیپ شخصیتی به ترتیب سهم بیشتری در پیش بینی متغیر سلامت روان داشتند (p<0.01) همچنین بر اساس نتایج آزمون t تفاوت معناداری بین افراد دارای تیپ شخصیتی D و افراد غیر تیپ  D از نظر سلامت روان و نوع سبک مقابله مشاهده شد (p<0.05) افراد با تیپ شخصیتیD  نسبت به افراد با تیپ غیر D سلامت عمومی پایینتری دارند و بیشتر از سبک مقابله ای هیجان مدار استفاده می کنند. از این رو به نظر می رسد تیپ شخصیتی D می تواند تاثیر مهمی بر سطح سلامت عمومی و به کارگیری نوع سبک های مقابله داشته باشد.

هدف این پژوهش مقایسه سلامت عمومی، استرس شغلی و فرسودگی شغلی معلمان مدارس استثنایی و عادی مقطع ابتدایی استان خوزستان می باشد. بدین ترتیب از کل معلمان مقطع ابتدایی، حدود 125 نفر معلم استثنایی به روش تصادفی چندمرحله ای انتخاب شد. همچنین، 125 نفر معلم عادی، از همان مناطقی که معلمان استثنایی مشغول به کار بودند، انتخاب گردید. ابزارهای گردآوری اطلاعات در این پژوهش، پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ)، پرسشنامه فشارزاهای شغلی معلمان (JSQT)، و پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش (MBI) بودند. جهت تحلیل داده ها از روشهای آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار) و استنباطی (تحلیل واریانس چند متغیری) استفاده شد. نتایج تحلیل ها، نشان داد که معلمان مدارس استثنایی از لحاظ سلامت عمومی نسبت به معلمان مدارس عادی وضعیت نامطلوبتری دارند. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که از لحاظ استرس شغلی تفاوت معنی داری بین دو گروه معلمان وجود ندارد، ولی فرسودگی شغلی معلمان مدارس استثنایی در تمام ابعاد (تحلیل عاطفی، دگرسان بینی و فقدان موفقیت فردی)، بیشتر از معلمان مدارس عادی بود.

هدف از این پژوهش تعیین اثربخشی برنامه آموزش مبتنی بر الویز بر میزان رفتارهای پسندیده اجتماعی کودکان پسر زورگوی پایه های دوم و چهارم ابتدائی شهر اصفهان بود. این پژوهش به روش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری با دو گروه آزمایش و کنترل اجرا گردید. جامعه آماری، شامل کلیه کودکان پسر زورگو پایه های دوم و چهارم مقطع ابتدائی شهر اصفهان در سال تحصیلی 89-88 بودند. نمونه 40 نفر از کودکان زورگو بودند که از بین پایه های دوم و چهارم، که به صورت تصادفی چند مرحله ای از بین نواحی شش گانه آموزش و پرورش شهر اصفهان انتخاب شده و به طور تصادفی در دو گروه 20 نفره آزمایش و کنترل گمارش گردیدند. ابزارهای اندازه گیری مورد استفاده در پژوهش عبارت بود از جامعه سنجی و مقیاس سنجش روابط همگنان با سه زیرمقیاس: زورگویی، قربانی و رفتار پسندیده اجتماعی. گروه آزمایش در ده جلسه 60 دقیقه ای به صورت دوبار در هفته، تحت برنامه آموزش مبتنی بر الویز قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق نرم افزار SPSS-15 و روش آماری تحلیل کواریانسچند متغیری (مانکوا)، انجام پذیرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که برنامه آموزش مبتنی بر الویز، میزان رفتارهای پسندیده اجتماعی کودکان پسر پایه های دوم و چهارم ابتدائی در مراحل پس آزمون و پیگیری به صورت معناداری افزایش داد (p<0.0001) بنابراین، می توان گفت برنامه آموزش مبتنی بر الویز، رفتارهای پسندیده اجتماعی را افزایش می دهد؛ لذا مهم ترین کاربرد این پژوهش اثربخشی آن درزمینه افزایش سطح رفتارهای پسندیده اجتماعی در مدارس و به طور کلی جامعه خواهد بود. این روش می تواند به منظور کاهش رفتارهای آزاردهنده و مخرب و ارتقا میزان رفتارهای پسندیده اجتماعی در روابط همگنان به کلیه متخصصان دست اندرکار مسائل کودکان پیشنهاد گردد.

پژوهش حاضر به تعیین تاثیر آموزش مولفه های هوش هیجانی بر ارتقاء سلامت روان و خود پنداره دانشجویان دختر ورزشکار دانشگاه پیام نور اراک پرداخته است. تحقیق حاضر یک مطالعه پژوهشی ( تحلیلی–توصیفی) از نوع شبه تجربی است که در قالب یک طرح تحقیق از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل اجرا شد. 24 نفر در طرح مزبور پس از پر کردن پرسشنامه سلامت عمومی و پرسشنامه تصور از خود بک، به طور تصادفی در دو گروه 12 نفره آزمایش و گواه جایگزین شدند. سپس گروه آزمایشی در 9 جلسه 90 دقیقه ای به مدت دو ماه تحت آموزش مولفه های هوش هیجانی قرار گرفتند و در پایان جلسات، پس آزمون برروی 2 گروه انجام گرفت. نتایج با استفاده از آزمون آنالیز کوواریانس و نرم افزار spss تحلیل شد. یافته های پژوهش حاضر نشان داد که آموزش مولفه های هوش هیجانی برارتقاء سلامت روان وخود پنداره دانشجویان دختر ورزشکار به طور معنا داری موثر است (p<0.01) نتیجه آنکه آموزش مولفه های هوش هیجانی موجب ارتقاء سلامت روان و خود پنداره ورزشکاران می شود.

هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه ادراک دانشجویان شاهد از جو تحصیلی و نیز ویژگی های فردی و خانوادگی آنها با سازگاری اجتماعی است. آزمودنی های پژوهش حاضر 315 دانشجوی دختر و پسر شاهد هستند که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای با اختصاص متناسب از میان کلیه دانشجویان دانشگاه های شهر تهران انتخاب شده اند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه شخصیتی کالیفرنیا و پرسشنامه محقق ساخته جهت سنجش ادراک دانشجویان از جو تحصیلی و ویژگی های جمیعت شناختی دانشجویان شاهد است. داده ها با استفاده از رگرسیون سلسله مراتبی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که رضایت دانشجویان از سهمیه شاهد، نظر مثبت سایر دانشجویان به دانشجویان شاهد، نحوه برخورد اساتید و تاهل دانشجویان شاهد پیش بینی کننده های سازگاری اجتماعی دانشجویان شاهد است. بین متغیرهای خانوادگی دانشجویان مانند ازدواج مجدد مادر و سازگاری اجتماعی دانشجویان شاهد رابطه معناداری مشاهده نشد. علل احتمالی عدم ارتباط معنا دار متغیرهای خانوادگی نظیر ازدواج مجدد مادر با سازگاری اجتماعی دانشجویان شاهد مورد بحث قرار گرفته است.

ابزارهای بسیاری برای سنجش مدل 5 عاملی در کشورهای غربی ساخته شده است که از جمله پرکاربردترین آنها آزمون شخصیتی NEO-FFI است.این آزمون از محبوبیت قابل توجهی در بین محققان ایرانی برخوردار است و در پژوهش های فراوانی به کار گرفته شده است. به منظور بررسی ساختار عاملی این آزمون، 1605 دانشجوی ایرانی مورد بررسی قرار گرفتند.برای تحلیل داده ها از روش تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی استفاده شد. بر اساس نمودار سنگریز پنج عامل استخراج گردید.با این حال پنج عامل استخراج شده با پنج عامل اصلی شخصیت تفاوت های بسیاری دارند. تنها دو عامل از پنج عامل اصلی شخصیت (با وجدان بودن و روان رنجورخویی) در این تحلیل تا حدی باز تولید شدند.به علاوه پنج عامل استخراج شده درصد نسبتا کمی از پراکندگی نمرات آزمون (32.32%) را تبیین می کنند. تحلیل عاملی اکتشافی نیز نشان داد که شاخص های برازش مدل بسیار ضعیف است. روی هم رفته این نتایج نشان از ساختار عاملی غیرشفاف و ناخالص این آزمون در نمونه مورد استفاده دارد و کاربرد پذیری آن را در نمونه های ایرانی با شک و تردید همراه می کند.

ﻫﺪف ﻋﻤﺪه تحقیقﺣﺎﺿﺮ اﻋﺘﺒﺎریابی و روایی سنجی شاخص تمایل جنسی هالبرت روی نمونه ای از زنان و مردان متاهل شهر اصفهان بود. 325 نفر در دو مرحله [مرحله اول 75 نفر، مرحله دوم 250 نفر)، از بین ﮐﻠیه زنان و مردان متاهلی که در تابستان سال 1390 به فرهنگسراهای شهر اصفهان مراجعه کرده بودند، ﺑﻪ ﺻﻮرت نمونه گیری در دسترس اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ و ﭘﺮﺳشنامه تمایل جنسی هالبرت و پرسشنامه های ملاک [سیاهه تمایل جنسی، مقیاس خود ابرازی جنسی و مقیاس عملکرد جنسی) را ﺗﮑمیل ﻧﻤﻮدﻧﺪ. ﻧﺘﺎیج ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از روش ﺿﺮایب ﭘﺎیایی ﻫﻤﺴﺎنی درونی از ﺟﻤﻠﻪ آﻟﻔﺎی ﮐﺮوﻧﺒﺎخ و تصنیف [ﺑﺮای 25 ﻣﺎده) رﺿﺎیت ﺑﺨﺶ ﺑﻮدﻧﺪ. ضرایب روایی همگرای پرسشنامه تمایل جنسی هالبرت با مقیاس های خود ابرازی جنسی و عملکرد جنسی، و نیز ضریب روایی همزمان پرسشنامه با سیاهه تمایل جنسی اسپکتور، معنادار بودند. ﺑﻪﻋﻼوه، ﺗﺤلیل واریاﻧﺲ یک راهه ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ بین زنان و مردان، ﺗﻔﺎوت معناداری در میزان تمایل جنسی وﺟﻮد دارد p<0.100]) و همچنین بین افزایش سن و میزان تمایل جنسی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد p<0.100]) شاخص های روان سنجی بدست آمده در این تحقیق، گویای هماهنگی نتایج با تحقیقات پیشین اﺳﺖ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ روایی ﻫﻤﮕﺮا و ﭘﺎیایی شاخص تمایل جنسی هالبرت، از آن می ﺗﻮان در محیط ﻫﺎی ﭘﮋوهشی و ﺑﺎلینِی، در سنجش میزان تمایل جنسی افراد اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد.

برخی مقیاس هایی که با هدف اندازه گیری کیفیت زندگی در جمعیت عمومی تهیه شده اند برای تمام گروه ها از جمله افراد دارای اختلالات شناختی و کودکان کاربرد ندارند. به منظور فائق آمدن بر این محدودیت، به دنبال پژوهش هایی چند، مقیاس بهزیستی شخصی (کیفیت زندگی) (PWI) در استرالیا ساخته شد. متعاقبا نسخه موازی آن، PWI-SC برای جمعیت دانش آموزی سنین 12 تا 18 طراحی شد و ویژگی های روان سنجی آن مورد ارزیابی قرار گرفت. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر نیز وارسی برخی ویژگی های روان سنجی مقیاس یاد شده در نمونه دانش آموزان ایرانی بوده است. جامعه آماری پژوهش حاضر در برگیرنده تمامی دانش آموزان مقطع دبیرستان شهرستان بجنورد بوده است، و نمونه پژوهش حاضر 563 نفر از دانش آموزان مقطع دبیرستان شهرستان مذکور بوده که بر اساس شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده اند. در این پژوهش، از مقیاس بهزیستی شخصی-نسخه دانش آموزان (PWI-SC)، پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-28)، و مقیاس کوتاه اضطراب فراگیر (GAD-7) استفاده گردید. در مطالعه حاضر از روش همبستگی پیرسون، تحلیل عاملی اکتشافی و تائیدی، رگرسیون و آزمون t برای گروه های مستقل استفاده شده است. نتایج بدست آمده نشان داد که مقیاس بهزیستی شخصی-نسخه دانش آموزان (PWI-SC) بر اساس ضریب آلفای کامل (0.81)، ضریب آلفای دو نیمه مقیاس (0.69 و 0.62)، و ضریب همبستگی مربوط به بازآزمایی آن (0.87)، دارای پایایی مناسبی بوده است. همچنین اعتبار مقیاس از طریق همبستگی با دیگر پرسشنامه ها: سلامت عمومی (GHQ) و مقیاس کوتاه اضطراب فراگیر (GAD-7) ارزیابی شده است. تحلیل عاملی مقیاس در نمونه دانش آموزان ایرانی حکایت از اشباع آن از یک عامل داشته است. در مجموع، مقیاس بهزیستی شخصی-نسخه دانش آموزان (PWI-SC)، دارای ویژگی های روان سنجی مناسبی با توجه به محدودیت های روش شناسی مطالعه کنونی بوده است.