به زراعی کشاورزی (مجله کشاورزی پردیس ابوریحان)
سال:1398 | دوره:21 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

به منظور بررسی اثر دور آبیاری، قارچ مایکوریزا و کود زئولیت بر برخی صفات گیاه ماش، آزمایشی به صورت اسپلیت-فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی95-1394 در منطقه ایذه واقع در استان خوزستان اجرا شد. عامل اصلی شامل دور آبیاری در سه سطح (هفت، 10 و 13 روز) و عامل های فرعی شامل تلقیح مایکوریزایی (تلقیح و عدم تلقیح) و زئولیت (بدون مصرف و 2 تن در هکتار) به صورت فاکتوریل بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تنها اثر متقابل آبیاری، مایکوریزا و زئولیت بر صفات وزن ساقه، تعداد دانه در غلاف و کارآیی مصرف آب معنی دار شد. بیشترین عملکرد دانه در دور آبیاری هفت روز در شرایط تلقیح و عدم تلقیح با قارچ و نیز دور آبیاری 10 روز در تیمار تلقیح شده با قارچ مایکوریزا مشاهده شد. استفاده از زئولیت در دور آبیاری 10 و 13 روز باعث افزایش در اکثر صفات گردید. نتایج کارآیی مصرف آب نشان داد استفاده از قارچ مایکوریزا و کود زئولیت، باعث افزایش کارآیی مصرف آب می شود به طوری که با افزایش دور آبیاری از هفت روز به 10 روز می توان با استفاده از قارچ مایکوریزا و زئولیت مانع از کاهش کارآیی مصرف آب شد. با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش، با استفاده از قارچ مایکوریزا و کود زئولیت می توان فاصله آبیاری در گیاه ماش را در منطقه مورد مطالعه از هفت به 10 روز یک بار افزایش داد.

در استان خراسان رضوی، گیاه عدس رتبه ی دوم سطح زیر کشت را در بین حبوبات کاشته شده، به خود اختصاص داده است. به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ های منتخب متحمل به تنش خشکی عدس، آزمایشی به صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا در آمد. عامل اصلی شامل دو سطح آبیاری: عدم تنش خشکی و تنش خشکی (تأمین 100 و 40 درصد نیاز آبی گیاه) و عامل فرعی شامل نُه ژنوتیپ (هشت ژنوتیپ متحمل و یک ژنوتیپ حساس) منتخب از بین 73 ژنوتیپ کشت شده ی سال قبل بود. بر اساس نتایج، در شرایط عدم تنش، صفات تعداد دانه در غلاف، تعداد غلاف در متر مربع، شاخص برداشت، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در ژنوتیپ MLC356 به طور معنی داری از سایر ژنوتیپ ها بیشتر بود؛ اما در شرایط تنش خشکی، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک این ژنوتیپ، دچار کاهش شدید گردید. در همین شرایط، کمترین درصد کاهش برای این دو صفت، در ژنوتیپ مشاهده گردید. در شرایط تنش، بالاترین و پایین ترین میزان هر دو صفت حداکثر عملکرد کوانتومی فتوسیستم II و کارایی اقتصادی مصرف آب، به ترتیب در ژنوتیپ های Cabralinta و MLC363 مشاهده شد. همچنین مشخص شد که تعداد غلاف بارور در بوته و وزن هزار دانه، مهم ترین صفات تاثیرگذار بر عملکرد دانه ی عدس هستند.

این پژوهش به منظور بررسی اثر محلول پاشی عصاره مرزنجوش و آویشن کوهی بر خصوصیات کمی و کیفی کنجد تحت شرایط تنش کم آبی در شرایط مزرعه به اجرا درآمد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل 2 رژیم مختلف آبیاری (هر 15 روز یک بار)و کم آبیاری (هر 25 روز یک بار)، 3 سطح محلول پاشی مرزنجوش صفر، 40 و 60 درصد حجمی و 3 سطح محلول پاشی آویشن کوهی صفر، 10 و 20 درصد حجمی بود. نتایج نشان داد که تنش کم آبی به طور معنی داری سبب کاهش در شاخص های اندازه گیری شده در مقایسه با شرایط شاهد شد. همچنین نتایج نشان داد که تنش کم آبی سبب کاهش درصد روغن و افزایش میزان پروتئین و فعالیت آنزیم کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و سوپراکسیددیسموتاز شد. به طورکلی مشخص شد که بیشترین شاخص های اندازه گیری شده مربوط به استفاده از عصاره 60 درصد حجمی مرزنجوش و 20 درصد حجمی آویشن کوهی بود. استفاده از عصاره آویشن و مرزنجوش تحت شرایط آبیاری مناسب سبب افزایش 5/27 درصدی عملکرد دانه کنجد نسبت به تیمار شاهد شد ولی در شرایط تنش سبب افزایش 58 درصدی نسبت به تیمار شاهد شد، بنابراین می توان اظهار داشت که در شرایط کم آبی استفاده از عصاره آویشن و مرزنجوش می تواند سبب القای تحمل در گیاه در مقابله با شرایط کم آبی شود بنابراین در مناطقی که با شرایط کم آبی روبرو می باشند می توان جهت افزایش عملکرد استفاده از عصاره آویشن کوهی و مرزنجوش را پیشنهاد داد.

به منظور بررسی اثر محلول پاشی قارچ کش های مختلف بر کیفیت بذر سویا آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 1395 انجام شد. عامل اصلی شامل دو تاریخ کاشت بهاره (28 اردیبهشت) و تابستانه (10 تیر) و عامل فرعی شامل محلول پاشی با قارچ کش های مختلف از قبیل بنومیل، مانکوزب، پروپیکونازول، تیوفانات متیل، کاربندازیم و شاهد در دو مرحله رشدی R3 و R6 بود. برای ارزیابی کیفیت محموله های بذری تولیدی از آزمون های جوانه زنی، تسریع پیری، هدایت الکتریکی و سلامت بذر استفاده شد. در این تحقیق دو قارچ آلترناریا و فوزاریوم در محموله های بذری مشاهده شد. میزان شیوع فوزاریوم در کلیه تیمارها بسیار پایین (کمتر از هفت درصد) بود. بنابراین، سلامت بذر بیشتر تحت تأثیر آلترناریا قرار داشت. درصد بذرهای سالم در کشت بهاره 48/21 درصد بیشتر از کشت تابستانه بود. همه قارچ کش های مورد استفاده (به ویژه پروپیکونازول و تیوفانات متیل) سلامت، قابلیت جوانه زنی و قدرت بذر را در مقایسه با تیمار شاهد به طور معنی داری افزایش دادند. کشت تابستانه با وجود آلودگی های قارچی بیشتر، به دلیل برخورد مراحل نمو بذر (R5-R8) با دماهای پایین تر دارای جوانه زنی و بنیه بذر بیشتری در مقایسه با بذرهای حاصل از کشت بهاره بودند. درواقع، دما عامل مهمتری در تعیین قابلیت جوانه زنی و بنیه بذر در مقایسه با عوامل بیماری زا بود. بنابراین، برای دست یابی به حداکثر کیفیت بذر، بهتر است از کشت تابستانه همراه با کاربرد قارچ کش های مناسب از جمله پروپیکونازول و تیوفانات متیل در دو مرحله R3 و R6، استفاده شود.

به منظور بررسی اثر سامانه هیدروژلی کند رهای حاوی اوره بر عملکرد، اجزای عملکرد و ویژگی های فیزیولوژیک جو تحت تنش کم آبی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-1396 در گلخانه پردیس ابوریحان-دانشگاه تهران، انجام شد. ترکیب سطوح فاکتوریل به صورت عامل کودی حاوی نیتروژن از منبع اوره در پنج سطح عدم کاربرد کود نیتروژن، معادل 125 و 65 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به صورت فاقد و دارای سامانه هیدروژلی و عامل تنش کم آبی در سه سطح 70، 50 و 30 درصد رطوبت ظرفیت زراعی بودند. کم آبی سبب کاهش عملکرد دانه و عملکرد زیستی، اجزای عملکرد، محتوی نسبی آب و شاخص تغییرات SPAD شد. بیشترین عملکرد دانه در گلدان (9/41 گرم) مربوط به مقدار بیشتر نیتروژن در قالب سامانه کند رها بود و بین مقدار این صفت در میزان بیشتر نیتروژن فاقد هیدروژل (5/41 گرم) و در مقدار کمتر نیتروژن در قالب سامانه کندرها (1/39 گرم) تفاوت معنی داری مشاهده نشد. در اکثر صفات، بین تیمارهای دارای سامانه هیدروژلی و تیمار مقدار بیشتر نیتروژن فاقد هیدروژل، تفاوت معنی داری نبود. در تنش، استفاده از سامانه هیدروژلی کندرها در هر دو مقدار نیتروژن توانست عملکرد زیستی و شاخص تغییرات کلروفیل SPAD مطلوب تری را حاصل نماید. کاربرد نیتروژن بصورت سامانه کودی کندرها، به خصوص در شرایط تنش، به استفاده نیتروژن فاقد سامانه هیدروژلی، برتری داشت.

به منظور بررسی اثر کودهای زیستی و ورمی کمپوست بر عملکرد و کیفیت علوفه کاسنی در شرایط دیم، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1395 در دانشگاه ارومیه اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد، قارچ مایکوریزا (Funneliformis mosseae)، باکتری تیوباسیلوس (Thiobacillus)، مایکوریزا+تیوباسیلوس، ورمی کمپوست، مایکوریزا+ورمی کمپوست، تیوباسیلوس+ورمی کمپوست و مایکوریزا+تیوباسیلوس+ورمی کمپوست بودند که تأثیر آن ها در دو مرحله رشدی (قبل از ساقه رفتن و گل دهی کامل) بررسی شد. تیمار تلفیقی مایکوریزا+تیوباسیلوس+ورمی کمپوست عملکرد علوفه خشک، درصد هضم پذیری ماده خشک، عملکرد پروتئین خام و عملکرد کربوهیدرات های محلول در آب را در مرحله رشدی گلدهی کامل، به ترتیب 72/99، 21/143، 54/68 و 76 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش داد و تیمار مذکور، در بین تمامی تیمارهای آزمایشی و در هر دو مرحله رشدی، دارای کمترین میزان الیاف نامحلول در شوینده اسیدی بود. هم چنین، تیمار مایکوریزا+تیوباسیلوس بیشترین درصد پروتئین خام (71/19 درصد) را در مرحله گل دهی کامل، تولید نمود. بهطور کلی، کاربرد قارچ مایکوریزا و باکتری تیوباسیلوس به همراه ورمی کمپوست، سبب بهبود عملکرد کمی و کیفی علوفه کاسنی در شرایط بدون آبیاری گردید.

این مطالعه با هدف تعیین اثر فاصله برداشت علوفه (رشد مجدد) بر صفات کمی و کیفی گیاه سیب زمینی ترشی به عنوان یک گیاه علوفه امیدبخش اجرا شد. به این منظور آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار و دو مشاهده در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور، کرج، طی سال های زراعی 94-1393 و 95-1394 انجام شد. تیمارهای آزمایش در سال اول شامل سه فاصله برداشت (هر دو، سه و چهار ماه پس از سبز شدن یا رشد مجدد) و در سال دوم شامل چهار فاصله برداشت (هر یک، دو، سه و چهار ماه پس از سبز شدن یا رشد مجدد) بودند. در سال دوم کشت مجدد انجام نشد. بیشترین وزن خشک برگ، ساقه و کل علوفه در فاصله برداشت هر دو ماه به دست آمد. بیشترین سرعت رشد گیاه و نسبی و دوام زیست توده به ترتیب در فواصل برداشت هر سه، چهار و دو ماه برداشت مشاهده گردید. در سال دوم زراعی بیشترین میزان پروتئین خام کل علوفه در فاصله برداشت هر یک ماه به دست آمد. بیشترین میزان الیاف نامحلول در شوینده اسیدی کل علوفه مربوط به فاصله برداشت هر چهار ماه بود. به طورکلی فاصله برداشت هر دو ماه به دلیل عملکرد بالای علوفه خشک (2056 گرم در مترمربع)، نسبت برگ به ساقه 53/0، پروتئین خام 50/12 درصد، کربوهیدرات های محلول در آب 89/3 درصد، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی و خنثی به ترتیب برابر 98/32 و 05/46 درصد بهترین تیمار برای تولید علوفه سیب زمینی ترشی بود.

به منظور بررسی تأثیر تنش کم آبی و سطوح مختلف اسید هیومیک بر شاخص های فیزیولوژیکی و عملکرد گوجه فرنگی، آزمایشی به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه پژوهشی دانشگاه زنجان در سال 1395 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری در سه سطح (60، 80 و 100 درصد نیاز آبی گیاه) و محلول پاشی اسید هیومیک در چهار سطح (صفر، 100، 200 و 300 میلی گرم در لیتر) بودند. نتایج نشان داد که تنش کم آبیاری به طور معنی داری هدایت روزنه ای، شاخص پایداری غشا، محتوای نسبی آب برگ، کلروفیل و عملکرد بوته را کاهش داد و باعث افزایش مقدار پرولین و فعالیت آنزیم پراکسیداز شد. کاربرد اسید هیومیک فعالیت آنزیم پراکسیداز، محتوای نسبی آب برگ، مقدار پرولین، کلروفیل و شاخص پایداری غشا را تحت آبیاری نرمال و کم آبیاری افزایش داد و باعث کاهش هدایت روزنه ای گردید. بیشترین میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز (207/1 واحد بر گرم وزن برگ تازه در دقیقه) و پرولین (5/11 میلی گرم در گرم بافت تازه) با کاربرد 200 میلی گرم در لیتر اسید هیومیک در تیمار کم آبیاری با 60 درصد نیاز آبی حاصل شد. بیشترین میزان محتوای نسبی آب برگ (6/78 درصد) و شاخص پایداری غشا (01/70 درصد) به ترتیب با کاربرد 300 و 200 میلی گرم بر لیتر اسید هیومیک در شرایط آبیاری 100 درصد نیاز آبی گیاه حاصل شد. حداکثر عملکرد بوته تحت آبیاری 100 درصد با کاربرد 200 میلی گرم در لیتر اسید هیومیک به دست آمد. با توجه به نتایج، کاربرد 200 میلی گرم در لیتر اسید هیومیک جهت بهبود شاخص های فیزیولوژیکی و عملکرد میوه گوجه فرنگی پیشنهاد می شود.