پژوهش و سلامت
سال:1391 | دوره:2 | شماره:2 |تعداد مقالات:10

ارزش در اصطلاح جامعه شناسی عبارت از چیزهایی است که موضوع پذیرش همگان است و اموری را تشکیل می دهد که مطلوبیت داشته و مورد خواست و آرزوی اکثریت جامعه باشد. ارزش های اجتماعی تمایلات کلی هستند که در فرد به وجود می آیند و به ادراکات و عواطف و افعال او جهت می دهند. به عبارت دیگر ارزش ها زیربنای هنجارها، نهاده ها و ساخت های اجتماعی هستند. باریکه ارزش ها چارچوبی برای مشروع ساخت رفتارهای انسانی تبیین می شوند.

با توجه به اهمیت بالای فعالیت جسمانی کافی در نیروهای نظامی، این تحقیق به منظور تعیین سطح فعالیت جسمانی و عوامل موثر بر آن در کارکنان یک مرکز نظامی در ایران انجام شد. این مطالعه توصیفی به روش مقطعی روی 191 نفر از کارکنان یک مرکز نظامی که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند اجرا گردید. از پرسشنامه خود گزارشی روا و پایا شده برای جمع آوری داده ها استفاده گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS-11.5، آمار توصیفی و آمار تحلیلی استفاده گردید. بر اساس نتایج تحقیق، سطح فعالیت جسمانی 35.1، 19.4 و 45.5 درصد نمونه ها به ترتیب کم، متوسط و شدید بود. بین سطح فعالیت جسمانی با آگاهی (P=0.001) و جنس (P=0.022) ارتباط معنی داری مشاهده گردید ولی بین سطح فعالیت جسمانی با نوع شغل، سن و تحصیلات کارکنان این ارتباط معنی دار نبود. همچنین از نظر کارکنان، مهم ترین مانع فعالیت جسمانی کمبود وقت و مهم ترین راه های افزایش فعالیت جسمانی، دسترسی به تسهیلات و امکانات، ورزش های سازمانی در دسترس، برگزاری کلاس های آمادگی جسمانی در محل کار و داشتن اوقات فراغت بیشتر ذکر شد. با توجه به نتایج این مطالعه برای افزایش فعالیت جسمانی نیروهای نظامی، برنامه ریزی به منظور برطرف کردن موانع، تامین تسهیلات و امکانات و آموزش در محل کار ضروری به نظر می رسد.

آموزش فراگیر تلاش دارد تا هر چه بیشتر دانش آموزان دارای ناتوانی در بین دانش آموزان عادی به تحصیل ادامه دهند. نگرش دانش آموزان عادی به این گروه از دانش آموزان از جمله چالش های مهم برای آموزش و پرورش فراگیر است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نگرش دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی نسبت به همسالان دارای ناتوانی صورت گرفته است. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی از جامعه آماری دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی آموزش و پرورش منطقه 10 شهر تهران در سال تحصیلی 90-1389 سیصد نفر انتخاب شدند. در این تحقیق تاثیر متغیرهای جمعیت شناسی، آشنائی و تعامل با دانش آموزان دارای ناتوانی بر نگرش دانش آموزان نسبت به همسالان دارای ناتوانی بررسی شد. یافته های پژوهش نشان داد که تقریبا نیمی از شرکت کنندگان نگرش منفی و نیمی دیگر نگرش مثبت نسبت به همسالان دارای ناتوانی داشتند و نیز امتیاز نگرش دانش آموزان پسر و دختر تا حدودی یکسان بود و متغیرهای جمعیت شناسی مورد بررسی شامل (جنسیت، اشتغال و تحصیلات والدین) بر نگرش دانش آموزان نسبت به همسالان دارای ناتوانی تاثیری نداشت و نیز از سه گزینه تشکیل دهنده متغیر آشنائی و تعامل (داشتن دوست معلول، مصاحبت با افراد معلول، آشنائی با خصوصیات افراد معلول) تنها گزینه داشتن دوست معلول بر نوع نگرش موثر بود. به نظر می رسد داشتن دوست معلول باعث بهبود نگرش نسبت به این افراد می گردد که بیانگر این واقعیت است که تجربه تماس و آشنائی با دانش آموز دارای ناتوانی می تواند بر نگرش نسبت به این افراد تاثیرگذار باشد.

همسر آزاری جلوه ای از خشونت خانوادگی است که در محیط خصوصی خانواده به وقوع پیوسته، بیشتر در میان افرادی رخ می دهد که به سبب صمیمیت، ارتباط خونی و یا قانونی به هم پیوند خورده اند. خشونت علیه زنان پیامدهایی جدی و جبران ناپذیر در زنان خشونت دیده به دنبال دارد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه همسر آزاری، عزت نفس و اختلالات جنسی در زنان متاهل ساکن در شهرستان جهرم در سال 1389 صورت پذیرفت. نمونه پژوهش شامل 1270نفر (506 نفر در شهر و 764 نفر در روستا) بود که پس از اخذ رضایت آگاهانه، به پرسشنامه خشونت خانوادگی، عزت نفس، اختلالات و رضایتمندی جنسی پاسخ دادند. به منظور تحلیل داده ها از روش های آماری توصیفی و استنباطی استفاده شد. یافته ها نشان داد که مقدار خشونت روانی (P=0.002)، فیزیکی (P<0.001) اقتصادی (P<0.001) و جنسی (P=0.045) اعمال شده در زنان روستایی به صورت معنی داری بیشتر از زنان شهری بود. میزان رضایتمندی جنسی در زنان شهری، همچنین میزان عزت نفس آنان، به صورت معنی داری بیشتر از زنان روستایی بود (P<0.001). در این مطالعه ارتباط معنی دار آماری بین نوع همسر آزاری و اختلالات جنسی وجود داشت (P<0.001). میزان عزت نفس در زنان شهری، به صورت معنی داری بیشتر از زنان روستایی بود (P<0.001). همچنین بین نوع همسر آزاری با شاخص های عزت نفس زنان رابطه معنی داری وجود داشت (P<0.001). به طور کلی همسر آزاری به عنوان یکی از جلوه های خشونت خانوادگی می تواند زندگی زوجین را از زوایای مختلف تحت تاثیر قرار دهد، از جمله می تواند باعث بدکارکردیهای جنسی و کاهش اعتماد به نفس زنان و در نتیجه اختلال در روابط بین فردی شود.

با شروع حاملگی تغییرات جسمانی و روانی زیادی در مادر بوجود می آید که سبب تغییر در رفتارهای بهداشتی و سبک زندگی وی می شود. سبک زندگی در دوران بارداری اثرات درازمدتی بر سلامت مادر و کودک دارد. به همین منظور این مطالعه باهدف بررسی سبک زندگی خانمهای باردار انجام شد. این پژوهش توصیفی مقطعی بر روی 115 زن باردار تحت پوشش مراکز بهداشتی، درمانی گناباد که به روش نمونه گیری سهمیه ای انتخاب شدند، انجام گردید. ابزار جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه مشخصات فردی و پرسشنامه سبک زندگی در دوران بارداری بود. داده ها پس از جمع آوری توسط نرم افزار آماری 16-SPSS تجزیه و تحلیل گردید. میانگین و انحراف معیار سن شرکت کنندگان 20±0.27 سال و سن حاملگی آنها 23±0.6 هفته بود. 83.5% از نمونه ها خانه دار، 41.7% آنان دارای سواد در سطح دیپلم و 54.8% ایشان نخست زا بودند. نتایج این پژوهش نشان داد که مطلوب ترین مولفه های سبک زندگی، مربوط به عدم مصرف دخانیات و داروها و نامطلوب ترین آنها، مربوط به فعالیت بدنی و تندرستی و پس از آن، کنترل استرس بودند. با توجه به یافته های این پژوهش، به نظر می رسد آموزش و اطلاع رسانی کافی به پرسنل و مراجعین در زمینه به کارگیری تکنیک های مقابله با استرس، خودکنترلی در زمینه سلامت و انجام فعالیت های جسمانی صحیح و منظم، ضروری است.

در حال حاضر قسمت اعظم بودجه بهداشت و درمان کشور در حوزه بیماریهای غیر واگیر، در زمینه تشخیص و درمان بیماریهای قلب و عروق هزینه می گردد. هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه صندوقهای بیمه خدمات درمانی با هزینه بستری بیماران قلبی بود.این یک پژوهش توصیفی- مقطعی می باشد که در آن 9 بیمارستان شهر کرج که شامل 160پرونده بیمار قلبی تحت پوشش سازمان بیمه خدمات درمانی در شش ماهه دوم سال 1388 مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از یک چک لیست از پرونده بیماران استخراج گردید. در تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده گردید. نتایج بررسی نشان داد صندوق خویش فرما بیشترین میانگین هزینه (44111000 ریال) و صندوق سایر اقشار کمترین میانگین هزینه (12097000) را داشته است. همچنین در تمامی صندوق های بیمه به جز در صندوق بیمه سایر اقشار بیشترین هزینه مربوط به هزینه اقامت بوده است. با توجه به اینکه صندوق بیمه خویش فرما بیشترین میانگین هزینه بیماران قلبی را داشته است بنابراین لزوم فرهنگ سازی و نظارت بیشتر سازمان های بیمه گر بر موسسات طرف قرارداد، راهکار بسیار موثر دیگری در کنترل هزینه های بهداشتی درمانی و افزایش بهره وری خدمات ارائه شده به بیمه شدگان می باشد. آموزش بیمه شدگان و تمام افراد جامعه در خصوص پیشگیری و درمان بیماری در مراحل اولیه، می تواند در منطقی شدن هزینه های بستری موثر باشد.

عادات و الگوهای غذایی در دوران کودکی شکل گرفته و تا پایان زندگی باقی می ماند. برای اینکه کودکان بتوانند مهارت های لازم برای انتخاب صحیح مواد غذایی را به دست بیاورند به آموزش تغذیه نیاز دارند. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر آموزش همسالان مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی بر رفتارهای تغذیه ای دانش آموزان پسر مقطع ابتدایی شهر زاهدان در سال 1390 انجام شد. در این مطالعه نیمه تجربی تعداد 217 دانش آموز پایه چهارم ابتدایی از طریق نمونه گیری تصادفی ساده چند مرحله ای انتخاب و به دو گروه کنترل و مداخله تقسیم شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود.بر اساس نتایج حاصل از پیش آزمون نیاز سنجی به عمل آمده و مداخله آموزشی طی یک جلسه به روش پرسش و پاسخ توسط همسالان آموزش دیده بر روی گروه مداخله انجام شد. 2ماه پس از مداخله همان پرسشنامه برای پس آزمون تکمیل شد. داده ها وارد نرم افزار آماری SPSS شد و از طریق آزمون های آماری t مستقل، Paired T-Test، پیرسون و آنالیز رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که قبل از مداخله، میانگین نمرات آگاهی، منافع، موانع، حساسیت و شدت درک شده و خود کار آمدی بین دو گروه تفاوت معنی داری نداشتند. پس از آموزش میانگین نمرات تمام متغیرهای فوق در گروه مداخله به طور معنی داری افزایش پیدا کرد. مدل رگرسیونی شامل رفتار به عنوان متغیر وابسته و آگاهی، حساسیت و شدت درک شده، منافع و موانع درک شده و خود کارآمدی به عنوان پیش بینی کننده ها، معنی دار شد. بر این اساس طراحی برنامه های آموزشی مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی و با تاکید بر منافع درک شده می تواند بر رفتارهای تغذیه ای دانش آموزان موثر واقع شود.

شخصیت هر فرد اصلی ترین بعد و ساختار روانشناختی اوست، که به شکل گیری سبک زندگی وی کمک می کند. لذا پژوهش حاضر به منظور تعیین رابطه بین ویژگی های شخصیتی با هوش معنوی و کیفیت زندگی در بین دانشجویان انجام گرفت. این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. نمونه این پژوهش 100 دختر و 100 پسر دانشجوی دانشگاه علامه طباطبایی در سال تحصیلی 89-1388 بودند که به روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های هوش معنوی، کیفیت زندگی و پنج عاملی شخصیت استفاده و داده ها نیز با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام از طریق نرم افزار 19 -SPSS تجزیه و تحلیل شد. یافته ها نشان داد که هوش معنوی و همچنین کیفیت زندگی با ابعاد شخصیتی برون گرایی، دلپذیر بودن، وجدان گرایی و تجربه پذیری رابطه مثبت معنادار و با روان نژندگرایی رابطه منفی معنادار داشت. از بین ویژگی های شخصیتی سه ویژگی برون گرایی، دلپذیر بودن و روان نژندگرایی توانستند حدود 20 درصد از واریانس هوش معنوی را تبیین کنند. همچنین دو ویژگی روان نژندگرایی و وجدان گرایی نیز توانستند حدود 41 درصد واریانس کیفیت زندگی را تبیین نمایند. این یافته ها می تواند بیانگر این باشد که هوش معنوی یک بعد جداگانه از شخصیت است و بدین منظور باید مورد بررسی و پژوهش بیشتر قرار گیرد. همچنین روابط مشاهده شده بین کیفیت زندگی و ویژگی های شخصیتی این مساله را نشان دهد که افراد با کیفیت زندگی بالاتر می توانند روابط بین فردی سالم تر و موفق تری برقرار نموده و رضایت دیگران را جلب نمایند.

استان سیستان و بلوچستان جایگاه نخست را بین استانهای کشور از نظر ابتلاء به مالاریا دارد. این مطالعه با هدف ارزیابی تاثیر آموزش مبتنی بر تئوری رفتار برنامه ریزی شده بر رفتارهای پیشگیری کننده مالاریا در مردان روستائی چابهار در سال 1390 انجام شد. پژوهش حاضر، مطالعه ای نیمه تجربی از نوع قبل- بعد بود که روی 300 مرد روستایی ساکن در چابهار انجام گرفت. داده ها توسط پرسشنامه ای روا و پایا جمع آوری شدند. آموزش مورد نظر، توسط دانش آموزان دبیرستان بصورت پمفلت و ارتباط چهره به چهره به آزمودنی ها ارائه گردید و یک ماه بعد مجددا همان پرسشنامه ها توسط آزمودنی ها تکمیل شدند. تفاوت بین متغیرها در دو گروه قبل و بعد از مداخله، با آزمون های تی تست مستقل، آنالیز واریانس و کای اسکوئر مورد بررسی قرار گرفتند. بعد از مداخله، نمره مهارت های شناختی و نگرشی نمونه ها بطور معنی داری نسبت به قبل از مداخله افزایش یافت (P<0.001). همچنین تمامی مهارت های رفتاری همچون خوابیدن در پشه بند، مراجعه به مراکز بهداشتی در صورت بروز علایم، مصرف داروها طبق توصیه کارکنان بهداشتی، خوابیدن در پشه بند در صورت ابتلا به مالاریا، خشکاندن آب های راکد و شرکت در کلاس های آموزشی مالاریا با انجام مداخله افزایش یافتند. میانگین نمرات کنترل رفتاری، هنجارهای ذهنی و قصد رفتاری بطور معنی داری پس از مداخله افزایش یافت (P<0.001). به نظر می رسد اجرای برنامه های آموزشی در بین مردان روستایی می تواند سطح دانش، نگرش و رفتار جامعه در مورد رفتارهای پیشگیرانه مالاریا را افزایش دهد.

سلامت کودکان و نوجوانان اولویت اصلی همه کشورهاست زیرا آینده هر کشور به سلامت آنان متکی است. این در حالی است که حدود یک پنجم از کودکان و نوجوانان دنیا از اختلالات خفیف تا شدید روانی رنج می برند. هدف این مطالعه تعیین تاثیر آموزش سلامت روان با استفاده از بحث گروهی، بر اتخاذ رفتارهای پیشگیری کننده در دختران نوجوان دانش آموز در منطقه 6 شهر تهران است. در این مطالعه نیمه تجربی از نوع قبل و بعد، جامعه مورد پژوهش دانش آموزان دختر پایه دوم راهنمایی دولتی در منطقه 6 شهر تهران بودند. تعداد نمونه 53 نفر بود که به روش خوشه ای انتخاب شدند. ابزار گرد آوری اطلاعات چک لیست محقق ساخته بود که اعتبار و پایایی آن بررسی شد. دانش آموزان به مدت یازده جلسه یک ساعته به روش بحث گروهی و کار عملی در گروه، مورد آموزش قرار گرفتند و نمونه ها طی دو مرحله مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته های بدست آمده نشان می دهد میانگین امتیاز رفتارهای پیشگیری کننده در مرحله قبل از مداخله آموزشی 44.5 (SD=7.95) و در مرحله بعد 52.7 (SD=8.78) بدست آمد و آزمون تی تست زوجی اختلاف معنی داری را میان این میانگین ها نشان داد (P<0.001). در نهایت چنین نتیجه گیری می شود که مداخله آموزشی برنامه ریزی شده با روش بحث گروهی در زمینه سلامت روان بر اتخاذ رفتارهای پیشگیری کننده در نوجوانان دختر موثر است.