توانمند سازی کودکان استثنایی
سال:1399 | دوره:11 | شماره:4 |تعداد مقالات:6

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر هوش هیجانی بر مهارت های شناختی، رفتاری، هیجانی و انگیزشی نوجوانان با اختلال کم توجهی/ بیش فعالی بود. این مطالعه، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش، شامل 30 نوجوان دختر با اختلال کم توجهی/ بیش فعالی 13 تا 15 ساله بود. آزمودنی ها به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه 15 نفری تقسیم شدند و در یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل قرار گرفتند. به گروه آزمایش، هوش هیجانی در 12 جلسه 50 دقیقه ای آموزش داده شد؛ ولی به گروه کنترل این نوع آموزش ارایه نشد. ابزارهای مورداستفاده، مقیاس درجه بندی کانرز والدین-تجدیدنظر شده (CPRS-R) و پرسشنامه کفایت اجتماعی (SCQ) بود. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری، در نرم افزار 24SPSS-تحلیل شد. نتایج کلی تحلیل کوواریانس چندمتغیری، روی میانگین تفاوت نمره های پیش آزمون و پس آزمون نشان داد که گروه آزمایش و کنترل حداقل در یکی از چهار خرده مقیاس مهارت شناختی، رفتاری، هیجانی یا انگیزشی تفاوت معناداری دارند. نتایج نهایی نشان داد که آموزش هوش هیجانی بر همه خرده مقیاس ها اثر مثبت و معناداری داشت (0001/0P<). آموزش هوش هیجانی بر مهارت های شناختی، رفتاری، هیجانی و انگیزشی نوجوانان با اختلال کم توجهی/ بیش فعالی اثر معناداری داشت، با توجه به این که تقویت این مهارت ها منجر به خودتوانمندسازی اجتماعی این نوجوانان می شود؛ بنابراین برنامه ریزی جهت آموزش هوش هیجانی به آن ها اهمیت ویژه ای دارد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه عملکرد انعکاسی با همدلی و ذهن آگاهی در دختران نوجوانان بود. پژوهش حاضر کاربردی، از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهر تهران با دامنه سنی بین 15 تا 18 سال بود که در سال تحصیلی 99-1398 مشغول به تحصیل بودند. از بین این افراد 167 دانش آموز از منطقه 12 شهر تهران از طریق نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و به پرسشنامه عملکرد انعکاسی نوجوانان (RFQ-Y) و مقیاس های ذهن آگاهی (MAAS) و همدلی و همدردی نوجوانان (AMES) پاسخ دادند. نتایج از طریق ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره بررسی شد. یافته ها نشان داد که ذهن آگاهی (434=r)، همدلی (439=r) و مولفه های آن شامل همدلی شناختی (313=r)، همدلی عاطفی (244=r) و همدردی (197=r) با عملکرد انعکاسی رابطه مثبت و معنادار دارند. همچنین مشخص شد، ذهن آگاهی با همدلی (245=r) نیز رابطه مثبت و معنادار دارد. از بررسی همبستگی بین همدلی و عملکرد انعکاسی، فقط مولفه همدلی شناختی می تواند عملکرد انعکاسی نوجوانان را به صورت معناداری پیش بینی کند. همچنین ذهن آگاهی، می تواند به صورت معناداری تغییرات عملکرد انعکاسی نوجوانان را پیش بینی کند. براساس نتایج پژوهش حاضر، تلاش جهت بهبود همدلی و ذهن آگاهی، می تواند منجر به رشد و افزایش ظرفیت انعکاسی نوجوانان شود. در نتیجه متخصصان و مشاوران علاقه مند به حوزه مداخله، می توانند بر پایه نتایج به دست آمده مداخله هایی را جهت بهبود ظرفیت انعکاسی نوجوانان تدارک و اجرا کنند.

هدف از پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی برنامه فرزندپروری مثبتبر کم توجهی و بیش فعالی-تکانشگری کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی و بیش فعالی بود. جامعه آماری شامل تمامی کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی و بیش فعالی دوره دبستان شهرستان خمینی شهر و والدین آن ها در سال تحصیلی 1397-98 بود. روش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. تعداد نمونه در این مطالعه 30 کودک (13 دختر و 17 پسر) بود که به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و از والدین آن ها جهت شرکت در پژوهش دعوت شد. والدین به صورت گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. گروه آزمایش مداخلات درمانی هشت جلسه ای مربوط به برنامه فرزندپروری مثبترا در طی دو ماه به صورت هفته ای یک جلسه 90 دقیقه ای دریافت نمودند. ابزارهای سنجش شامل پرسشنامه اختلال کم توجهی و بیش فعالی کانرز فرم معلمان (CADHDQ) و مقیاس درجه بندی مشکلات رفتاری کودکان (ویژه والدین) (CBPRS) بود. تجزیه وتحلیل داده ها توسط نرم افزار 23-SPSS با استفاده از روش های آمار توصیفی و تحلیل کوواریانس صورت گرفت. نتایج نشان داد که برنامه فرزندپروری مثبتبر کم توجهی (001/0>p) و بیش فعالی-تکانشگری (001/0>p) کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی و بیش فعالی تاثیر معنادار دارد. یافته های پژوهش حاضر بیانگر آن بودند که برنامه فرزندپروری مثبتبا بهره گیری از روش های فرزندپروری بهنجار و اصول ارتباطی مناسب به عنوان یک روش کارآمد جهت کاهش کم توجهی و بیش فعالی-تکانشگری کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی و بیش فعالی مورد استفاده قرار گیرد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش وتعهد (ACT) بر کاهش تعارض والد-فرزندیدر دختران نوجوان ورزشکار آسیب دیده بود. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری را کلیه دختران ورزشکار نوجوان دارای آسیب دیدگی ورزشی در تیم های ملی، لیگ و باشگاهی و مسابقات کشوری در سال 1398 در سطح شهر تهران تشکیل دادند که از میان آن ها، 30 نفر به صورت در دسترس انتخاب شدند و در دو گروه 15 نفری (گروه آزمایش و گروه کنترل) با گمارش تصادفی جایگزین شدند. ابزار سنجش شامل پرسشنامه تجدیدنظر شده تاکتیک های حل تعارض (CTS 2) بود. ابتدا از همه آزمودنی ها پیش آزمون به عمل آمد. در مرحله بعد، گروه آزمایش، به مدت هشت جلسه 90 دقیقه ای مداخله به روش ACT دریافت کرد. در نهایت، از هر دو گروه پس آزمون و آزمون پیگیری به عمل آمد. نتایج آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره نشان داد، اثرات اصلی آزمون و گروه، همچنین اثر تعاملی آزمون*گروه برای متغیر تعارض و دو خرده مقیاس استدلال و پرخاشگری کلامی معنادار بود (001/0Ps<)؛ اما برای خرده مقیاس پرخاشگری جسمانی هیچ یک از این اثرات معنادار نبود (05/0Ps>). نتایج آزمونهای تعقیبی برای هر سه متغیر حاکی از آن بود که گروه آزمایش در پس آزمون و آزمون پیگیری نسبت به پیش آزمون پیشرفت معناداری داشتند؛ اما گروه کنترل در مراحل مختلف آزمون یکسان عمل کرد. همچنین، در پس آزمون و آزمون پیگیری گروه آزمایش بهتر از گروه کنترل عمل کرد. در نتیجه مداخلات روان شناختی درمان مبتنی بر پذیرش وتعهد (ACT)، می تواند بر کاهش تعارض والد-فرزندی در دختران نوجوان ورزشکار حرفه ای دارای آسیب ورزشی تاثیرگذار باشد.

هدف از پژوهش حاضر، طراحی برنامه پشتیبانی از راه از طریق والدین ویژه کودکان مبتلا به بیش فعالی/نقص توجه دور در دوره شیوع کووید-19 و اثربخشی آن بر مشکلات برونی سازی شده و توجه و تمرکز این کودکان بود. روش تحقیق، آمیخته بود. مرحله اول پژوهش، به روش نظریه داده بنیادصورت گرفت. با 13 متخصص که به روش هدفمند انتخاب شدند، مصاحبه انجام شد. طبق کدگذاری نظری، برنامه پشتیبانی از راه دور شامل هشت محور بود. مرحله دوم پژوهش، با روش شبه آزمایشی گروه های ناهمسان با پیش آزمون و پس آزمون انجام شد. جامعه آماری این مرحله از پژوهش، مدارس دوره ابتدایی پسرانه منطقه 1 تهران بود. دو مدرسه با روش در دسترس انتخاب شدند و 18 دانش آموز پسر در گروه های آزمایش و کنترل جای گرفتند. برنامه مداخله ای در طی 12 هفته ارایه شد. ابزار سنجش شامل پرسشنامه نشانه های مرضی کودکان (CSI-4) و سیاهه رفتاری کودک آخنباخ و رسکولار (CBCL) بود. داده های با استفاده از تحلیل کوواریانس تک متغیره و چندمتغیره بررسی شد. یافته های نشان داد که اجرای برنامه پشتیبانی از راه دور، بر بهبود تمرکز و توجه کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی/ نقص توجه اثر معنادار نداشته؛ اما این برنامه بر کاهش مشکلات برونی سازی شده کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی/نقص توجه اثر مثبت داشته است (01/0P≤ ). اجرای برنامه های پشتیبانی از راه دور و تداوم ارتباط با کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی/ نقص توجه و والدین آن ها، می تواند جایگزین مناسبی برای برنامه های درمانی باشد و از بروز مشکلات برونی سازی شده در این کودکان جلوگیری نماید.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی آموزش ذهن آگاهی کودک محور بر نارسایی هیجانی و خودتنظیمی هیجانی کودکان با اختلال یادگیری خاص بود. طرح پژوهش، آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل کودکان با اختلال یادگیری خاص دوره ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی 98-1397 بود. به منظور انجام این پژوهش، نمونه ای 30 نفر (17 پسر و 13 دختر) به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و در گروه های آزمایش و گواه به صورت تصادفی گمارش شدند. ابزارهای سنجش شامل آزمون هوشی وکسلر برای کودکان ویرایش چهارم (WISCRFE)، پرسشنامه های مشکلات یادگیری (LDQ)، نارسایی هیجانی کودکان (AQC) و خودتنظیمی هیجانی (ERQ) بود. گروه آزمایش مداخله آموزش ذهن آگاهی کودک محور را در طی 10 جلسه آموزشی در طول دو و نیم ماه دریافت نمود. داده های به دست آمده توسط تحلیل کوواریانس با استفاده از نرم افزار آماری 23-SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که آموزش ذهن آگاهی کودک محور بر نارسایی هیجانی و خودتنظیمی هیجانی کودکان با اختلال یادگیری خاص تاثیر معناداری داشته است (001/0>p). بدین صورت که این آموزش توانسته منجر به کاهش نارسایی هیجانی و بهبود خودتنظیمی هیجانی در این کودکان شود. براساس یافته های پژوهش حاضر، می توان چنین نتیجه گرفت که آموزش ذهن آگاهی با بهره گیری از فنونی همانند افکار، هیجانات و رفتار آگاهانه، می تواند به عنوان یک آموزش کارآمد جهت کاهش نارسایی هیجانی و بهبود خودتنظیمی هیجانی کودکان با اختلال یادگیری خاص مورداستفاده گیرد.