نظام ها و خدمات اطلاعاتی
سال:1392 | دوره:2 | شماره:4 (پیاپی 8) |تعداد مقالات:9

یکی از مهم ترین بخش های اجرای پژوهش، تحلیل داده هاست که این مرحله اساسی در پژوهش های کمی عمدتا با انجام تحلیل های آماری صورت می گیرد. در پایان نامه های تحصیلات تکمیلی، استفاده از همکاری متخصص آمار چه به عنوان مشاور رسمی و چه به عنوان فردی که از طرف دانشجو با دریافت حق الزحمه در خدمت پژوهش قرار می گیرد، امری معمول و متداول است. استفاده از همکاری این متخصصان به عنوان مشاوران رسمی یا غیررسمی، برای تضمین صحت تحلیل های آماری امری ضروری است و معمولا استادان راهنما نیز استفاده از این تخصص ها را به دانشجویان توصیه می کنند.

هدف: تعیین میزان بهره مندی کتابخانه های مرکزی برترین دانشگاه های تحت پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران از خدمات مرجع دیجیتال و همچنین بررسی میزان تطابق این خدمات با معیار ارزیابی میز مرجع دیجیتال کتابخانه های ایران است.روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی است و جامعه پژوهش در این مطالعه وب سایت کتابخانه های مرکزی 72 دانشگاه و پژوهشگاه وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است که به عنوان برترین دانشگاه ها در قالب 68 رتبه در وب سایت رتبه بندی دانشگاه های کشور های اسلامی معرفی شده اند. ابتدا برخورداری این کتابخانه ها از میز مرجع دیجیتال تعیین شد، سپس میز مرجع دیجیتال کتابخانه های ایران از نظر محتوایی مورد تحلیل قرار گرفت.یافته ها: از بین 72 دانشگاه مورد بررسی 31 دانشگاه (43.05 درصد) از خدمات میز مرجع دیجیتال برخوردار هستند. از بین دانشگاه ها، دانشگاه شاهد با رتبه علمی 29، بالاترین درصد شمول ویژگی های میز مرجع دیجیتال را داراست و پس از آن دانشگاه تربیت مدرس قرار دارد. به طور کلی میزان شمول ویژگی های میز مرجع دیجیتال در کلیه کتابخانه ها 7.73% است.نتیجه گیری: بین رتبه دانشگاه و میزان برخورداری از ویژگی های میز مرجع دیجیتال همبستگی وجود دارد، بدین معنا که با بالاتررفتن رتبه دانشگاه میزان برخورداری از ویژگی های میز مرجع دیجیتال نیز بالاتر می رود.

هدف: پژوهش حاضر به شناخت میزان فرسودگی شغلی کتابداران دانشگاه اصفهان و رابطه آن با عوامل دموگرافیک پرداخته است.روش: روش پژوهش پیمایشی تحلیلی، و جامعه آماری، در برگیرنده کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاه اصفهان به تعداد 61 نفر است. پژوهش به صورت سرشماری اجرا شد و پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش به همه کتابداران تحویل داده شد، که تعداد 57 پرسشنامه بازگردانده شد. پایایی پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش در پژوهش حاضر برای خرده آزمون های سه گانه عبارت است از: خستگی عاطفی با فراوانی 0.76 و شدت 0.79؛ عملکرد شخصی با فراوانی 0.61 و شدت 0.81؛ و مسخ شخصیت با فراوانی 0.80 و شدت 0.93.یافته ها: نتایج نشان داد فرسودگی شغلی کتابداران دانشگاه اصفهان در حد متوسط بوده و در ابعاد خستگی عاطفی و مسخ شخصیت پایین است. از میان عوامل دموگرافیک بین فرسودگی شغلی با جنسیت (فراوانی خستگی عاطفی)، میزان تحصیلات (شدت مسخ شخصیت) و رشته تحصیلی (شدت و فراوانی خستگی عاطفی) رابطه وجود دارد؛ اما بین فرسودگی شغلی با سن، و سمت کتابداران رابطه ای وجود نداشت.نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل شده مسوولان و مدیران بایستی تدابیری جهت پیشگیری از فرسودگی شغلی در کتابداران که وظیفه خطیری در امر اطلاع رسانی به اساتید و دانشجویان دارند به عمل آورند.

هدف: هدف پژوهش ارزیابی خدمات جنبی کتابخانه های وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی و جایگاه آن در تشویق کودکان و نوجوانان به مراجعه به کتابخانه است.روش: پژوهش از رویکرد ترکیبی استفاده کرده است. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه، سیاهه وارسی و مصاحبه با کتابداران استفاده شد. جامعه آماری، کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه ها در شهر تهران است که شامل 38 کتابخانه بوده و معیار نمونه گیری درجه کتابخانه ها بود.یافته ها: آموزش قرآن، داستان نویسی، مسابقات کتابخوانی و نقاشی، جشن و مراسم مذهبی، مطالعه در تابستان، کانون ادبی، نمایشگاه کتاب، قصه گویی و تازه های کتاب برنامه های جنبی مورد اجرا در کتابخانه های عمومی هستند. نمایش فیلم، موسیقی و گروه های کتابخوانی در هیچ کدام از کتابخانه ها وجود ندارد. بیشترین اطلاع رسانی خدمات از طریق مدرسه، و هدف بیشتر شرکت کنندگان آشنایی با کتاب است. رضایت از برنامه آموزش قرآن زیاد، و مسابقات کتابخوانی و نقاشی در حد متوسط است.نتیجه گیری: مهمترین موانع در ارائه خدمات جنبی، کمبود نیروی انسانی، بودجه و امکانات هستند. بیشتر کتابداران وجود خدمات جنبی را در تشویق کودکان و نوجوانان در مراجعه به کتابخانه ها موثر می دانند. در مجموع، ارائه خدمات جنبی و تنوع آن ها در کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه ها در شهر تهران در سطح پایینی قرار دارد.

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین هوش فرهنگی و هر یک از ابعاد آن با مدیریت دانش در کتابخانه های عمومی استان خوزستان است.روش: این پژوهش یک مطالعه توصیفی از نوع همبستگی است که به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری شامل کلیه کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان (جمعا 230 نفر) است که از این تعداد، بر اساس جدول کرجسی- مورگان یک نمونه 145 نفری به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شد. به منظور سنجش هر یک از متغیرهای پژوهش از پرسشنامه جداگانه ای استفاده شده است. برای سنجش هوش فرهنگی از پرسشنامه چهار عاملی ون داین و انگ (Van Dyne & Ang, 2004) استفاده شد. ابزار اندازه گیری مدیریت دانش پرسشنامه ای است که سوالات آن از پرسشنامه موجود در پژوهش خرقانی و سلسله (1385) با تغییرانی به منظور برآوردن اهداف این پژوهش استخراج شده است. به منظور بررسی سوالات این پژوهش از روش رگرسیون ساده و چندگانه و هم چنین ضرایب همبستگی پیرسون استفاده شد.یافته ها: بر اساس یافته های این پژوهش بین هوش فرهنگی و مدیریت دانش رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. هم چنین از میان ابعاد هوش فرهنگی (شناختی، فراشناختی، انگیزشی و رفتاری) دو بعد فراشناختی و شناختی با مدیریت دانش رابطه مثبت و معنی دار دارند.نتیجه گیری: توجه به هوش فرهنگی و تقویت آن در سازمان های گوناگون می تواند گامی در راستای بهبود روابط بین فردی و تسهیل هر یک از فرایندهای مدیریت دانش باشد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین وضعیت اظطراب اینترنتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه های شیراز و علوم پزشکی شیراز در فرایند جستجوی اطلاعات انجام شده است.روش: روش پژوهش پیمایشی تحلیلی است و جامعه پژوهش را 5702 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه های شیراز و علوم پزشکی شیراز تشکیل می دهد که بر پایه فرمول نمونه گیری عمومی کوکران، حجم نمونه به 442 نفر رسید. روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای غیر نسبتی و ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه ای برگرفته از یک پژوهش است که روایی و پایایی آن قبلا سنجیده شده بود. صد در صد پرسشنامه های توزیع شده دریافت شد. یافته ها: بررسی میزان اضطراب اینترنتی پاسخ گویان نشان داد که اکثریت (73.8) درصد آن ها پایین تر از حد متوسط (نمره 60) دچار اضطراب اینترنتی بودند، با این حال، توزیع نمره اضطراب اینترنتی در جامعه مورد مطالعه نرمال بود.نتیجه گیری: نتایج پژوهش، تفاوت معناداری را بین میانگین نمرات اضطراب اینترنتی جامعه مورد مطالعه و نمره متوسط اضطراب اینترنتی (نمره 60) نشان داد و مشخص شد که اضطراب آن ها به طور معناداری در جامعه از سطح متوسط پایین تر است. همچنین، بین میانگین نمرات اضطراب اینترنتی دانشجویان مرد و زن تفاوت معناداری مشاهده شد، به نحوی که میانگین نمرات اضطراب اینترنتی دانشجویان زن بیشتر از دانشجویان مرد بود. با این حال، بین میانگین نمرات اضطراب اینترنتی دانشجویان حوزه های تحصیلی مورد مطالعه تفاوت معناداری مشاهده نگردید.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان اضطراب کتابخانه ای دانشجویان دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه قم و بررسی آن با متغیرهای جنسیت، مقطع (کارشناسی و کارشناسی ارشد)، رشته (کتابداری و غیرکتابداری) و استفاده یا عدم استفاده از کتابخانه قبل از ورود به دانشگاه پرداخته است.روش: روش پژوهش حاضر پیمایشی تحلیلی است. نمونه پژوهش شامل 225 نفر از دانشجویان و ابزار مورد استفاده نسخه اصلاح شده ای از مقیاس اضطراب کتابخانه ای باستیک شامل 35 گزاره است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از جدول توزیع فراوانی و آزمون تی مستقل استفاده شده است.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که میانگین کلی اضطراب در نمونه پژوهش 88.76 است. نتایج حاصل از آزمون تی مستقل نشان داد که میانگین اضطراب کتابخانه ای در زنان بیشتر از مردان و در دانشجویان رشته های غیر کتابداری بیشتر از کتابداری است. اما، در افرادی که قبل از ورود به دانشگاه از کتابخانه استفاده می کرده و آنان که استفاده نمی کرده اند، اختلاف معناداری وجود نداشت. این اختلاف در پایه های تحصیلی مختلف دانشجویان یکسان بود. به علاوه، این معناداری تنها مربوط به موانع فیزیکی بود و در سایر عوامل موثر بر اضطراب کتابخانه ای اختلاف معناداری مشاهده نشد.نتیجه گیری: اهمیت مطالعه اضطراب کتابخانه ای به خصوص در مورد دانشجویان بر این امر استوار است که چون این افراد جهت انتخاب موضوع، جمع آوری اطلاعات و پیشینه پژوهش پایان نامه های خود و انجام تکالیف درسی نیازمند استفاده از کتابخانه هستند، اضطراب کتابخانه ای می تواند تاثیر منفی بر عملکرد تحصیلی و کمیت و کیفیت تولیدات علمی آنان داشته باشد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف آشنایی با کیفیت خدمات کتابخانه و مرکز اطلاع رسانی دانشگاه امام صادق (ع) با استفاده از مدل لیب کوال تی ام انجام گرفته است.روش: این تحقیق با استفاده از روش پیمایشی- توصیفی انجام شده و جامعه آماری آن شامل 3454 نفراز اعضای کتابخانه است. حجم نمونه متشکل از 346 نفر است که به روش تصادفی ساده انتخاب شده اند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماریSPSS 18  و جهت ترسیم نمودارها از نرم افزار های مایکروسافت ورد و اکسل 2010 استفاده شده است.یافته ها: بیشترین ضعف کتابخانه به ترتیب در ماده های 22 (وجود مکانی مناسب برای مطالعه و یادگیری گروهی در کتابخانه)، 2 (توجه ویژه به تک تک کاربران)، 8 (اشتیاق و علاقه برای کمک به کاربران) و 10 (امکان دسترسی به منابع الکترونیکی از منزل یا محل کار) می باشد. بیشترین نقاط قوت کتابخانه به ترتیب در ماده های 16 (اطلاعات برای استفاده مستقل به سادگی در دسترس قرار می گیرد)، 17 (وجود مجموعه مجلات چاپی و الکترونیکی مورد نیاز کاربران)، 19 (وجود فضایی آرام برای فعالیت های فردی) و 12 (وجود منابع چاپی مورد نیاز کاربران) بوده است. در باقی ماده ها کتابخانه تقریبا در حد وسط بوده اند.نتیجه گیری: کتابخانه و مرکز اطلاع رسانی در برآوردن نیازهای کاربران در کل وضعیت متوسط را کسب نموده است. به عبارت دیگر خواسته های کاربران در سطح حداقل برآورده شده است ولی تا سطح مطلوب و حداکثر انتظارات تفاوت قابل توجهی وجود دارد.

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین میزان کاربردپذیری پایگاه های اطلاعاتی ناپیوسته علوم اسلامی مبتنی بر اصطلاحنامه بر اساس استانداردهای ایزو 9241 و ایزو 16982 است.روش پژوهش: روش انجام تحقیق پیمایشی تحلیلی، و جامعه آماری شامل نمونه ای از پژوهشگران حوزه علوم اسلامی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است.یافته ها: ارزیابی کنندگان پایگاه تخصصی اصول فقه، از میان پرسش های مربوط به معیار «راهبری»، 52.2 درصد پاسخ بلی، 33.1 درصد پاسخ تا حدودی، و  19.5درصد پاسخ منفی و در خصوص پرسش های مربوط به معیار «جستجو»، 40.7 درصد پاسخ بلی، 35.2 درصد تا حدودی، 28.9 درصد پاسخ منفی داده اند. در مورد پایگاه تخصصی علوم قرآنی نیز، پاسخ های مربوط به معیار «راهبری» 53.7 درصد پاسخ ها بلی، 29.5 درصد تاحدودی، 21.2 درصد منفی و در مورد معیار «جستجو»46.8  درصد پاسخ ها بلی، 26.6 درصد تا حدودی، 27.9 درصد منفی بوده است.نتیجه گیری: از دیدگاه کاربران نهایی، پایگاه های مورد بررسی تقریبا نیمی از ویژگی های مربوط به معیار «جستجو و راهبری» را به صورت کامل پشتیبانی می کنند و نیمی دیگر باید برای افزایش کاربردپذیری پایگاه های یاد شده توسط طراحان پایگاه مد نظر قرار گیرد.