تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران
سال:1400 | دوره:37 | شماره:5 (پیاپی 109) |تعداد مقالات:11

با هدف بررسی اثر سطوح مختلف نیتروژن (صفر، 70، 140 و 210 میلی گرم بر لیتر) بر برخی ویژگی های رشدی، بیوشیمیایی، جذب عناصر غذایی (نیتروژن، فسفر و پتاسیم) و بازده اسانس در گیاه دارویی مریم گلی (Salvia officinalis L. ) در شرایط کشت هیدروپونیک، آزمایشی گلدانی بر پایه طرح کاملا تصادفی در 4 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1398 انجام شد. نتایج مقایسه میانگین داده ها نشان داد که با افزایش سطح نیتروژن ویژگی های رشدی گیاه افزایش یافت، به طوری که سطح 210 میلی گرم بر لیتر نیتروژن نسبت به عدم کاربرد آن به ترتیب سبب کاهش 54. 19، 72. 59، 39. 49، 82. 52، 42/51، 272. 20، 71. 46، 95. 17، 90. 31، 82/95، 92. 30 و 83. 46 درصدی قطر ساقه، تعداد شاخه فرعی، گره و برگ، طول میانگره، طول و عرض برگ، وزن تر و خشک ساقه، وزن تر و خشک اندام هوایی و نسبت وزن خشک اندام هوایی به وزن خشک ریشه شد. کاربرد 210 میلی گرم بر لیتر نیتروژن به ترتیب سبب افزایش 57/9، 6/266 و 87/14 درصدی محتوای نسبی آب برگ، پرولین و بازده اسانس و کاهش 30. 45 و 51. 51 درصدی نشت الکترولیت و مالون دی آلدیید نسبت به عدم کاربرد نیتروژن شد. همچنین پایین ترین سطح نیتروژن به ترتیب سبب کاهش 32. 65، 85. 13 و 56. 89 درصدی پتاسیم، فسفر و نیتروژن نسبت به بالاترین سطح نیتروژن شد. نتایج این آزمایش نشان داد که سطوح مختلف نیتروژن می تواند بر رشد و میزان اسانس مریم گلی تاثیرات متفاوتی داشته باشد. براساس یافته های پژوهش حاضر، کاربرد 210 میلی گرم بر لیتر نیتروژن به واسطه بهبود صفات مورد مطالعه برای کشت و کار مریم گلی پیشنهاد می شود.

به منظور بررسی اثر کاربرد بیوچار پوسته برنج بر ویژگی های مختلف فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی (وزن تر و خشک اندام هوایی، ارتفاع گیاه، درصد و عملکرد اسانس، و محتوی کلروفیل ها، کاروتنوییدها، نیتروژن، فسفر و پتاسیم) نعناع فلفلی (Mentha piperita L. ) تحت رژیم های مختلف آبیاری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سطوح مختلف بیوچار (صفر، 3 و 6 تن در هکتار) و آبیاری (100% آبیاری کامل (شاهد)، 60، 80 و 120 درصد آبیاری کامل) با چهار تکرار در آبان سال 1398 به صورت گلدانی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان اجرا شد. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین وزن تر اندام هوایی تیمارهای 3 تن در هکتار بیوچار + 120% آبیاری کامل (24. 2 گرم در گلدان) و 3 تن در هکتار بیوچار + 60% آبیاری کامل (13. 3 گرم در گلدان) مشاهده گردید. در سطح 60% آبیاری کامل، وزن خشک، ارتفاع، عملکرد اسانس، غلظت نیتروژن و فسفر اندام هوایی گیاه در مقایسه با تیمار شاهد به ترتیب 39. 8، 33. 3، 26. 2، 17. 2 و 8. 7 درصد کاهش معنی داری نشان داد؛ در حالی که درصد اسانس و غلظت پتاسیم اندام هوایی روند افزایشی داشت. با اعمال تنش آبی، مقدار کلروفیل a، b، کلروفیل کل و کاروتنوییدها کاهش یافت. بیشترین مقدار کلروفیل کل در تیمار 6 تن در هکتار بیوچار + 100% آبیاری کامل مشاهده شد. کاربرد 6 تن در هکتار بیوچار سبب افزایش معنی دار وزن تر و خشک اندام هوایی، ارتفاع گیاه، درصد و عملکرد اسانس، رنگیزه های فتوسنتزی و غلظت عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم اندام هوایی در مقایسه با تیمار عدم کاربرد بیوچار گردید. یافته ها نشان داد که بیشتر ویژگی های بررسی شده در تیمار 6 تن در هکتار بیوچار + 120% آبیاری کامل افزایش یافتند. هرچند با توجه به اهمیت نعناع فلفلی از جنبه تولید اسانس، بیشترین درصد اسانس در بالاترین سطح تنش آبی حاصل شد.

Teucrium stocksianum L. یکی از گیاهان دارویی متعلق به تیره نعناع (Lamiaceae) می باشد. در این تحقیق، اندام های مختلف (برگ، گل و ساقه) این گونه از منطقه نیکشهر استان سیستان و بلوچستان جمع آوری گردیده و از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیب های شیمیایی موجود در آنها مورد بررسی قرار گرفتند. اسانس نمونه ها به روش تقطیر با آب، استخراج و ترکیب های شیمیایی آنها با دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (GC-MS) شناسایی گردید. عملکرد متوسط اسانس گل، برگ و ساقه به ترتیب 0. 68، 0. 42 و 0. 13 درصد (وزنی/وزنی) به دست آمد. همچنین، در اسانس گل، برگ و ساقه به ترتیب 33، 35 و 32 ترکیب شناسایی شد. آلفا-پینن (23-8. 6%)، بتا-پینن (10-4. 9%)، دلتا-کادنین (24. 6-4. 3%)، کاریوفیلن اکساید (8. 6-1. 4%) و ویریدیفلورول + گوایول (7. 6-6. 1%) عمده ترین ترکیب های تشکیل دهنده اسانس بودند. اسانس گل و برگ غنی از هیدروکربن های مونوترپنی (به ترتیب 35. 6 و 50. 3%) و اسانس ساقه غنی از هیدروکربن های سسکویی ترپنی (42. 3%) بودند. یافته های این پژوهش نشان داد که گل مریم نخودی بلوچستانی پتانسیل تولید اسانس بیشتری نسبت به برگ و ساقه داشت.

عملیات بیشه زراعی مزایای اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی نسبت به کشاورزی یکپارچه دارد، اما عدم استفاده از کود و سودآوری پایین در سیستم های بیشه زراعی شاید دلیلی بر پذیرش کند این سیستم ها توسط کشاورزان باشد. در این تحقیق، آزمایشی به صورت کرت های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی به صورت فاکتوریل با سه تکرار برای بررسی اثر انواع کودهای زیستی، آلی و شیمیایی روی بهبود عملکرد، صفات کیفی و سودآوری بیشتر این نوع سیستم انجام شد. گونه دارویی در دو سطح، کود در پنج سطح و گونه درختی در دو سطح به ترتیب به عنوان عوامل اصلی، فرعی و فرعی فرعی در نظر گرفته شدند. گونه های درختی شامل گیلاس (Prunus avium L. ) و گردو (Juglans regia L. ) برای سیستم بیشه زراعی انتخاب شدند و گیاهان دارویی شامل گشنیز (Coriandrum sativum L. ) و خاکشیر (Descurainia sophia (L. ) Schur) در زیر اشکوب این سیستم کشت شدند. چهار تیمار کودی شامل کود آلی دامی (3 کیلوگرم در مترمربع)+ کود آلی اسید هیومیک (اگری پلاس) (0. 5 کیلوگرم در 100 لیتر آب در 100 مترمربع)، کود زیستی آندومیکوریز مایکومیکس (100 گرم در مترمربع)، کود باکتریایی بیوآزوسپیر (200 گرم به ازای هر 100 کیلوگرم بذر) و کود شیمیایی براساس آزمون خاک (75 کیلوگرم اوره، 150 کیلوگرم سوپرفسفات تریپل و 150 کیلوگرم سولفات پتاسیم در ابتدای کشت+100 کیلوگرم سولفات پتاسیم 30 روز بعد از کشت و 100 کیلوگرم دیگر 2 ماه بعد از کشت برای هر هکتار) به همراه شاهد (بدون کود) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ارتفاع بوته و وزن هزاردانه در سطح احتمال 5% و وزن تر و خشک بوته، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه در بوته و هکتار و درصد پروتیین، نیتروژن، فسفر و پتاسیم بذر گیاه دارویی خاکشیر در سطح احتمال 1% تحت تاثیر معنی دار تیمارهای کودی قرار گرفتند. در گیاه دارویی گشنیز نیز ارتفاع بوته، عملکرد تر برگ و ساقه، تعداد دانه در چتر و بوته، عملکرد بیولوژیک و اقتصادی، درصد و عملکرد اسانس در سطح احتمال 1% تحت تاثیر معنی دار تیمارهای کودی قرار گرفتند. در گیاه دارویی خاکشیر، به ترتیب کود آلی، بیوآزوسپیر، میکوریز و کود شیمیایی بیشترین و تیمار شاهد کمترین مقدار صفات مورد بررسی را سبب شدند. در گیاه دارویی گشنیز، به ترتیب کود میکوریز، آلی، بیوآزوسپیر و کود شیمیایی بیشترین و تیمار شاهد کمترین مقدار صفات را موجب شدند. همچنین هر دو گیاه دارویی در کشت تلفیقی با درخت گیلاس عملکرد به مراتب بهتری را نشان دادند. در بین انواع ترکیب ها در کشت، کشت تلفیقی گشنیز با گیلاس به عنوان بهترین کشت ترکیبی انتخاب گردید.

گیاهان خانواده نعناعیان منبع غنی از ترکیب های دارویی با خواص ضدسرطان هستند. در بسیاری از تحقیقات تنها به خواص ضد سرطانی این ترکیب ها پرداخته شده است و به سمیت آنها بر سلول های سالم توجهی نشده است. این مطالعه با هدف ارزیابی و مقایسه اثرهای سمی اسانس دو گونه از جنس مرزنجوش (خانواده نعناعیان) شامل Origanum vulagare L. و Origanum majorana L. بر رده سلول سرطانی BCL-1 و لنفوسیت (ایمنی اکتسابی) و ماکروفاژ (ایمنی ذاتی) نرمال در شرایط In vitro طراحی شده است. نمونه گیاهان تهیه و اسانس روغنی با روش تقطیر با آب آماده شد. سپس آنالیز اسانس ها با دستگاه های GC و GC. MS انجام گردید. رده سلول سرطانی BCL-1، لنفوسیت و ماکروفاژ نرمال با غلظت های مختلف اسانس ها به مدت 24 ساعت کشت داده شد. حیات سلولی و مسمومیت سلولی تحت تاثیر اسانس های روغنی از طریق سنجش MTT و LDH تعیین شد. نتایج GC. MS تنوع ترکیب های دو اسانس را نشان می دهد، به طوری که تنها دارای 12 جزء مشترک می باشد. دو اسانس در محدوده غلظت 1-01/0 درصد (O. vulgare 47-79% و O. majorana 30-82%) موجب مهار رشد سلول سرطانی BCL-1 می شود (IC50 اسانس O. vulgare: 01/0% و IC50 اسانس O. majorana: 03/0%). هر دو اسانس در بالاترین غلظت (1%) فعالیت حیاتی سلول های ایمنی را کاهش نمی دهند. همچنین با توجه به نتایج آزمون LDH هیچ یک از غلظت های مورد آزمایش دو اسانس اثر سمی بر لنفوسیت و ماکروفاژ نداشتند. اسانس گیاهان O. vulgare و O. majorana کاندید مناسبی برای درمان سرطان می باشند، زیرا علاوه بر داشتن خاصیت ضدسرطانی قوی، در سلول های نرمال سیستم ایمنی آسیبی ایجاد نمی کنند.

وظیفه آنزیم استیل کولین استراز هیدرولیز استیل کولین است. این آنزیم توسط ترکیب های ارگانوفسفره حشره کش ها و گازهای اعصاب به طور برگشت ناپذیر مهار می گردد. این مهار با تجمع استیل کولین در سیناپس های کولینرژیک، منجر به تحریک بیش از حد و بحران کولینرژیک در شکاف سیناپسی می گردد. هدف از این مطالعه فعال سازی مجدد آنزیم کولین استراز مهارشده توسط عصاره هیدروالکلی گل داوودی (Chrysanthemum morifolium Ramat. ) است. تاثیر عصاره هیدروالکلی گل داوودی بر میزان فعالیت و بازیابی فعالیت آنزیم کولین استراز به روش رنگ سنجی المن ارزیابی شد. منبع آنزیم در این تحقیق، استیل کولین استراز گلبول قرمز و بوتیریل کولین استراز پلاسما بود. فعالیت آنتی اکسیدانی، شناسایی گروه های عاملی و تعیین ترکیب های موجود در عصاره به ترتیب با استفاده از روش های DPPH، FTIR و GC/MS تعیین گردید. نتایج نشان داد، میزان فعال سازی مجدد آنزیم بوتیریل کولین استراز مهارشده (میزان از دست رفتن فعالیت آنزیم مهارشده = تا حدود 0. 17 ±,91. 95%) در تیمار غلظت یک میلی گرم بر میلی لیتر عصاره گل داوودی، 0. 24 ±,49. 16% بدست آمد. در این آزمایش، آنزیم استیل کولین استراز به وسیله پاراکسون تا حدود 0. 45 ±,30. 77% مهار شد، که عصاره گل داوودی در غلظت یک میلی گرم بر میلی لیتر این مهار را بازگرداند و باعث از بین رفتن سمیت پاراکسون گردید. میزان IC50 در عصاره هیدروالکلی گل داوودی برای جمع کنندگی رادیکال های آزاد DPPH برابر با 3 ±,483. 67 میکروگرم بر میلی لیتر بدست آمد. از نتایج FTIR و GC/MS نیز چنین برمی آید که عصاره این گیاه سرشار از ترکیب های فنولی حاوی گروه های هیدروکسیل و کربونیل است که احتمالا همین ترکیب ها نقش کلیدی را در فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره این گیاه بر عهده دارند. یافته های این پژوهش نشان داد که عصاره هیدروالکلی گل داوودی به دلیل دارا بودن ترکیب های فنولی دارای خاصیت آنتی اکسیدانی بسیار بالایی است و می تواند به عنوان پادزهر برای سموم ارگانوفسفره نظیر پاراکسون توصیه شود.

دانه گیاه سیاهدانه (Nigella sativa L. ) در طب سنتی بسیاری از کشورها جهت پیشگیری و درمان بسیاری از اختلالات و بیماری ها از جمله سرفه، آسم، احتناق بینی، سردرد، دندان درد، کرم های روده ای، اختلالات قاعدگی، بیماری های گوارشی و ناتوانی جنسی مصرف می شود. به منظور بررسی تاثیر اسید هیومیک و نانوکلات آهن در شرایط تنش خشکی بر محتوای اسمولیت های محافظت کننده اسمزی از جمله گلوکز، فروکتوز، ساکاروز، پرولین، سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز و پراکسیداز گیاه دارویی سیاهدانه، آزمایشی طی دو سال زراعی 97-98 و 98-99 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان اقلید انجام شد. این آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تیمار در سه تکرار صورت گرفت. کرت اصلی شامل سه سطح آبیاری (50، 75 و 100 درصد آب قابل دسترس) و فاکتورهای فرعی شامل اسید هیومیک (صفر، 250 و500 میلی گرم در لیتر) و نانو کلات آهن (صفر، 1 و 2 گرم در لیتر) بود. نتایج نشان داد که اثر تیمارهای آبیاری، اسید هیومیک و کلات آهن بر محتوای کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز، گلوکز و پراکسیداز، اثر تیمارهای آبیاری بر محتوای پرولین و اثر تیمارهای آبیاری و اسید هیومیک بر محتوای ساکاروز و فروکتوز معنی دار بود. در تیمار 50 درصد تنش خشکی، محتوای تمام اسمولیت های محافظت کننده بالا رفت. در تیمار تنش خشکی 50 درصد، 500 میلی گرم در لیتر اسید هیومیک و 2 گرم در لیتر نانو کلات آهن، بیشترین میزان گلوکز، فروکتوز و ساکاروز به دست آمد. به طور کلی بر اساس نتایج این آزمایش، استفاده از کود اسید هیومیک (500 میلی گرم در لیتر) و نانوکلات آهن (2 گرم در لیتر) به منظور کاهش اثرات تنش خشکی بر گیاه سیاهدانه پیشنهاد می گردد.

شوری یکی از مهم ترین و متداول ترین تنش های محیطی محسوب می شود که عملکرد کمی و کیفی بسیاری از گیاهان را تحت تاثیر قرار می دهد. شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L. ) یکی از شناخته شده ترین گیاهان دارویی است که به دلیل داشتن ترکیب های موثره متنوع ازجمله تریگونلین در درمان بسیاری از بیماری ها کاربرد دارد. در این پژوهش اثر تنش شوری بر اجزای عملکردی و برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی چهار توده شنبلیله تحت شرایط گلخانه ای بررسی شد. آزمایش گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورها شامل چهار توده (نیشابور، شیروان، شیراز و اردکان) و چهار سطح شوری (0، 30، 60 و 90 میلی مولار) بودند. در مراحل انتهایی رشد در گیاهان بالغ صفاتی شامل محتوای نسبی آب برگ (RWC)، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، محتوای قند محلول، پرولین و تریگونلین اندازه گیری شدند. تنش شوری منجر به کاهش صفات عملکردی ازجمله تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه در همه توده های مورد بررسی شد. نتایج نشان داد تنش شوری همچنین موجب کاهش غلظت قند محلول و RWC و از طرفی باعث افزایش میزان محتوای پرولین و تریگونلین بذر شد. توده شیراز از لحاظ صفات مورد بررسی نسبت به سایر توده ها برتری داشت و سازوکارهای کارآمدتری را برای تحمل شرایط تنش از خود نشان داد.

روش بارکدگذاری DNA ابزاری مفید برای شناسایی گونه های گیاهی و جانوری است. بارکدگذاری DNA روش شناسایی گونه ها با استفاده از یک توالی کوتاه و استاندارد، از ژنوم است. در این تحقیق، از این روش به منظور شناسایی چهار گونه گیاهی از شرق استان گلستان شامل همیشه بهار (Calendula persica C. A. Mey. )، خارمریم (Silybum marianum L. )، مرزه جنگلی (Satureja mutica Fisch. ) و پنیرک معمولی (Malva neglecta Wallr. ) استفاده شد. استخراج DNA به روش CTAB انجام و PCR با آغازگرهای طراحی شده براساس بارکدهای کلروپلاستی rbcL و trnH-psbA و بارکد هسته ای ITS انجام شد. توالی های حاصل، با اطلاعات موجود در پایگاه اطلاعات NCBI تطبیق داده شد. نتایج نشان داد که هر سه بارکد به دلیل قدرت تفکیک بالا، تعداد SNP پایین و جامعیت در اکثر گونه ها، بارکدهای بسیار مناسبی برای نمونه های مورد بررسی می باشند. همچنین، مقایسه ی بارکدهای گونه های جمع آوری شده از مراتع و عطاری ها نشان داد که برخی گونه های گیاهی که در عطاری ها عرضه می شوند، با گیاهی که مردم بومی از آن به عنوان دارو استفاده می کنند، متفاوت هستند. می توان گفت امکان اشتباه در ارایه گیاهان دارویی در عطاری ها غیر قابل انکار است. بنابراین بررسی سایر گونه های گیاهی موجود در عطاری ها به روش بارکدگذاری DNA به عنوان امری ضروری پیشنهاد می شود.

پونه سا (Nepeta) با بیش از 280 گونه گیاهی یکی از مهم ترین جنس ها در تیره نعناعیان می باشد. در این تحقیق، گونه پونه سای عراقی (N. haussknechtii Bornm. ) در فصل گلدهی از استان اردبیل جمع آوری شد و عصاره گیری با حلال کلروفرم انجام شد. با استفاده از کروماتوگرافی ستونی بر روی سیلیکاژل با گرادیان حلال n-هگزان-اتیل استات، 29 جزء در عصاره خام کلروفرمی شناسایی شد. در نتیجه خالص سازی بیشتر جزء شماره 5، یک استرویید شناخته شده به نام بتا-سیتوسترول (1) حاصل گردید. همچنین، از خالص سازی جزء قطبی تر شماره 9، تری ترپنویید شناخته شده اولیانولیک اسید (2) شناسایی گردید. گمارش ترکیب ها توسط روش های طیف سنجی جرمی، IR، 1H NMR، 13C NM R، DEPT و 1H1H COSY انجام گردید. در نهایت، ساختار ترکیبات از طریق مقایسه داده های طیفی با آنچه که در منابع علمی معتبر گزارش شده است، تایید شد.

سالیانه بخش قابل توجهی از تولیدات کشاورزی توسط آفات انباری از بین می روند. به طور معمول برای کنترل آفات از سموم شیمیایی استفاده می شود. خطرات باقیمانده سموم روی محصولات انباری و نیز افزایش مقاومت آفات، انتخاب روش های کنترل امن و موثر را ایجاب می کند. ترکیب های گیاهی می توانند زمینه تحقیق در مورد کنترل آفات انباری با روش های کم خطر باشند. بنابراین در این تحقیق تاثیر اسانس پوست سه گونه مرکبات شامل لیموترش (Citrus limon L. )، پرتقال (C. sinensis L. ) و نارنج (C. aurantium L. ) روی حشرات کامل سوسک چهارنقطه ای حبوبات (Callosobruchus maculatus (F. ))، سرخرطومی گندم (Sitophilus granarius L. ) و شپشه آرد (Tribolium confusum Duv. )، ارزیابی شد. جهت ارزیابی تاثیر اسانس ها روی آفات از تجزیه پروبیت بعد از 24 و 48 ساعت استفاده گردید. بعد از تعیین LC50 و LC25، جهت ارزیابی اثر ترکیبی اسانس ها، ترکیب های LC25 لیموترش+LC25 نارنج، LC25 لیموترش+LC25 پرتقال و LC25 پرتقال+LC25 نارنج بررسی شدند. هر تیمار در سه تکرار و هر تکرار روی ده حشره کامل دو روزه در قالب طرح کاملا تصادفی بررسی شد. همچنین، تجزیه اسانس ها با GC/MS برای بررسی اجزای اصلی آنها صورت گرفت. بیشترین ترکیب موجود در اسانس پوست هر سه گونه مورد مطالعه لیمونن بود. شاخص LC50 اسانس لیموترش، پرتقال و نارنج روی حشرات کامل سرخرطومی گندم بعد از 24 ساعت به ترتیب 3. 80، 2. 65، 3. 11 و بعد از 48 ساعت به ترتیب 2. 48، 1. 93، 2. 88 میکرولیتر بر لیتر، روی سوسک چهارنقطه ای حبوبات بعد از 24 ساعت به ترتیب 0. 23، 2. 41، 2. 66 و بعد از 48 ساعت به ترتیب 0. 132، 1. 38، 2. 35 میکرولیتر بر لیتر و روی شپشه آرد بعد از 24 ساعت به ترتیب 5. 33، 2. 76، 1. 35 و بعد از 48 ساعت به ترتیب 2. 24، 2. 49، 0. 89 میکرولیتر بر لیتر به دست آمد. بررسی اثر ترکیبی اسانس ها نشان داد که اثر تیمار LC25 لیمو+LC25 پرتقال روی هر سه آفت از اثر هر یک از اسانس ها به تنهایی بیشتر است. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق، اسانس پوست مرکبات به ویژه لیموترش در تولید آفتکش های زیستی می تواند مورد استفاده قرار گیرد.