بهداشت و ایمنی کار
سال:1395 | دوره:6 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

مقدمه: صنعت برق یکی از صنایع پر خطر در بین صنایع مختلف می باشد. این پژوهش با هدف ارزیابی ریسک ایمنی در فرآیند توزیع برق با استفاده از روش ET&BA و مقایسه توسط روش های Vikor و Topsis در محیط فازی انجام پذیرفته است.روش کار: تحقیق حاضر از نوع مطالعات توصیفی است و ابزار اصلی گردآوری اطلاعات میدانی، کاربرگ ET&BA است. در تجزیه و تحلیل کاربرگ از دو روش Fuzzy Topsis و Fuzzy Vikor استفاده شده است.یافته ها: دو شبکه برق فشار ضعیف و متوسط هوایی بالاترین درجه ریسک را در بین سایر انواع شبکه های انتقال و توزیع برق دارا است. هم چنین نتایج نشان داد که دو روش Topsis و Vikor از قابلیت مناسبی برای برخورداری رتبه بندی ریسک ها برخوردار است و نتایج حاصل از آن ها تقریبا یکی می باشد. نتیجه گیری: یکی از مهم ترین علل بروز حوادث در صنعت توزیع و انتقال برق، ارتفاع و برق است که این مساله سبب شده است که شبکه های هوایی دارای رتبه ریسک بالاتری باشند. استفاده از مدل های تصمیم گیری در محیط فازی سبب می شود که قضاوت ارزیاب ها در فرآیند ارزیابی ریسک به حداقل برسد.

مقدمه: بروز نشتی از تجهیزات فرآیندی و ورود سیالات قابل اشتعال به محیط اطراف موجب به وجود آمدن ابر گاز قابل اشتعال خواهد شد. برخورد این ابر گاز قابل اشتعال با منبع جرقه پیامد آتش ناگهانی و انفجار را به دنبال خواهد داشت. مفهوم کاهش احتمال تلاقی میان این ابر گاز قابل اشتعال و منابع جرقه بالقوه به عنوان طبقه بندی مناطق خطرناک شناخته می شود. استانداردهای فراوانی به ارایه روش هایی به منظور طبقه بندی مناطق خطرناک پرداخته اند که اغلب آن ها با مشکلاتی در تعیین دقیق نواحی خطرناک ناشی از نشتی های بالقوه به دلیل انعطاف پذیری کم در مقابل تغییرات شرایط فرآیندی و جا نمایی تجهیزات و نیز در نظر نگرفتن اثرات تجمعی منابع رهایش و شرایط آب و هوایی روبرو هستند. بنابراین هدف از این مطالعه بهینه سازی محاسبه محدوده خطر ناشی از نشتی های بالقوه است.روش کار: در این مقاله به بهینه سازی طبقه بندی مناطق خطرناک با رویکرد مبتنی بر ریسک به وسیله پارامترهای تعداد منابع رهایش تاثیرگذار در هر مکان و احتمالات شرایط آب و هوایی پرداخته شده است. عامل تعیین کننده محدوده منطقه خطر در این روش احتمال جرقه قابل قبول برای هر مکان خاص داخل منطقه خطرناک است که این احتمال توسط انجام یک ارزیابی کمی ریسک به وسیله نرم افزار PHAST RISK ورژن 6.7 برروی واحد تقویت فشار پالایش گاه گازی به عنوان مطالعه موردی محاسبه شده است.یافته ها: نتایج حاصل از این روش وابستگی کامل محدوده منطقه خطر به اثرات تجمعی رهایش های بالقوه و جهت باد غالب را نشان داد و مشخص کرد که روش بهینه ارایه شده توانسته احتمالات جهات باد و آثار تجمعی نشتی های بالقوه را وارد محاسبات طبقه بندی مناطق خطرناک مبتنی بر ریسک کند.نتیجه گیری: مقایسه نتایج به دست آمده با روش های گذشته مشخص کرد که این روش دارای برتری هایی هم چون در نظر گرفتن تمام منابع نشتی و آثار تجمعی و در نظرگرفتن احتمالات جهات باد در تعیین محدوده ناحیه 2 است که طبقه بندی مناطق خطرناک را بسیار دقیق و انعطاف پذیر می کند.

مقدمه: یکی از ترکیبات مهم آلودگی هوای بسیاری از محیط های کار ترکیبات آلی فرار مانند زایلن می باشد. از مهم ترین و متداول ترین روش های مورد استفاده در کنترل ترکیبات آلی فرار روش جذب سطحی است. هدف این مطالعه بررسی حذف زایلن از هوا توسط جاذب نانو کربن اکتیو در مقایسه با نانوکربن اکتیو بوده است.روش کار: آزمایشات جذب سطحی زایلن بر روی نانو کربن اکتیو و کربن اکتیو در حالت استاتیک (Batch) در ویال های شیشه ای با حجم 10 میلی لیتر صورت گرفت. آنالیز توسط دستگاه گاز کروماتوگرافی مجهز به دتکتور FID انجام شد. عوامل مختلف شامل زمان تماس، مقدار جاذب، غلظت زایلن و دما مورد مطالعه قرار گرفت.یافته ها: ظرفیت جذب زایلن در دمای محیطی (25oC) در حالت استاتیک و در مدت زمان تماس 10 دقیقه برای کربن اکتیو و نانو کربن اکتیو به ترتیب 349.8 و 435 میلی گرم بر گرم به دست آمد. تصاویر میکروسکوپی SEM نشان داد اندازه ذرات در مورد جاذب نانوکربن اکتیو زیر 100 نانومتر می باشد و تصاویر میکروسکوپی TEM نشان دهنده اندازه ذرات برابر با 30 نانومتر بود. هم چنین تصاویر XRDنشان دهنده ساختار مکعبی جاذب نانوکربن اکتیو می باشد.نتیجه گیری: نتایج نشان داد ظرفیت جذب در رطوبت ثابت با افزایش مدت زمان تماس و افزایش دما افزایش می یابد. نتایج نشان داد جاذب نانوکربن اکتیو در مقایسه با کربن اکتیو ظرفیت جذب بیش تری برای حذف زایلن دارد.

مقدمه: هوش هیجانی به عنوان توانایی شناخت و کنترل عواطف و هیجان های خود و رضایت شغلی به عنوان احساسات و نگرش های مثبت نسبت به شغل خود، از جمله شاخص های مهم و تاثیرگذار در محیط کار می باشند. از اینرو، این پژوهش با هدف بررسی اثر میزان هوش هیجانی کارکنان بر میزان رضایت شغلی ایشان، در یکی از پالایشگاه های نفت تهران صورت پذیرفت.روش کار: این پژوهش کاربردی و از دسته مطالعات تحلیلی- مقطعی می باشد. جامعه این پژوهش شامل 300 نفر از کارکنان صنعت مورد نظر بود که به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب گردیدند. در این پژوهش از پرسشنامه 90 سوالی هوش هیجانی Bar-On و پرسشنامه 70 سوالی رضایت شغلی JDI و نیز از نرم افزارهای LISREL8.72 به منظور برآورد اثر علی بین متغیرهای پژوهش و SPSS18 برای محاسبه شاخص های توصیفی و مقایسه میانگین متغیرهای پژوهش استفاده شد.یافته ها: مطابق نتایج بین هوش هیجانی کارکنان و رضایت شغلی آنان یک ارتباط مستقیم و معنادار وجود دارد، بعبارتی میزان هوش هیجانی بالاتر، با افزایش میزان رضایت شغلی افراد همراه است. زیرمقیاس های مسئولیت پذیری و خودابرازی در آزمون هوش هیجانی و زیرمقیاس های مسوول مستقیم و حقوق و مزایا در آزمون رضایت شغلی، به ترتیب در هر آزمون دارای بیش ترین و کم ترین امتیاز بودند. هم چنین بر اساس نتایج، میزان رضایت شغلی کارکنان به موازات افزایش سطح تحصیلات آنان افزایش یافته و بیش ترین مقدار این متغیر در گروه سنی 30 تا 45 سال بدست آمد.نتیجه گیری: هوش هیجانی به عنوان یک متغیر روانشناختی، میزان رضایت شغلی کارکنان را تحت تاثیر قرار داده و با توجه به ارتباط مستقیم این دو متغیر با یکدیگر، با آموزش و افزایش میزان هوش هیجانی کارکنان، می توان میزان رضایت شغلی ایشان و بالطبع میزان راندمان و بهره وری را در محیط کار افزایش داد.

مقدمه: کشاورزی جزو فعالیت های پرخطر بوده و مصدومیت های شغلی در آن زیاد است. آموزش ایمنی در کاهش حوادث شغلی کاربران کشاورزی موثر می باشد. در همین راستا کارشناسان و مروجان کشاورزی نقش مهمی در برنامه های آموزش ایمنی دارند. لذا هدف این تحقیق بررسی نگرش کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی نسبت به ایمنی بود.روش کار: این تحقیق از نوع توصیفی و هم بستگی بود که به روش پیمایشی اجرا شد. جامعه آماری تحقیق کارشناسان شاغل در سازمان جهاد کشاورزی استان های خوزستان و ایلام بودند که 230 نفر از آنان بر اساس جدول تعیین حجم نمونه تاکمن و به روش نمونه گیری طبقه بندی تصادفی با انتساب متناسب انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسش نامه ای بود که روایی آن بر اساس نظرات گروهی از متخصصان و پایایی آن نیز از طریق یک مطالعه راهنما و آزمون کرونباخ آلفا محاسبه و تایید شد (0.75=a). برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS22 استفاده شد.یافته ها: میانگین نگرش ایمنی پاسخ گویان 4.04 از 5 و با انحراف معیار 0.77 بود و در مجموع نگرش 71.23 درصد از افراد در سطوح «خوب» و «متوسط» قرار داشت. از بین مولفه های نگرش ایمنی کارشناسان، «هزینه در ارتقاء ایمنی به عنوان یک سرمایه گذاری ارزش مند» و «ضرورت تدوین قوانین ایمنی کشاورزی از سوی مجریان» جزء اولویت های اول و دوم بود. میانگین نگرش ایمنی پاسخ گویان برحسب متغیرهای جنسیت و سابقه کار عملی کشاورزی تفاوت معنی داری داشت. اما بر اساس وضعیت تاهل، طبقه شغلی و شاهد بودن حوادث کشاورزی تفاوت معنی داری نداشت. رابطه سن و سطح تحصیلات با نگرش به ایمنی مثبت و معنی دار بود، اما رابطه تعداد دوره های آموزشی گذرانده و نگرش به ایمنی معنی دار نبود.نتیجه گیری: با توجه به اهمیت موضوع آموزش ایمنی، شناسایی عوامل مرتبط با نگرش ایمنی کارشناسان کشاورزی به متخصصان ایمنی برای تدوین و اجرای راهبردهای کاهش حوادث شغلی کاربران بخش کشاورزی کمک می کند.

مقدمه: امروزه 60% از منابع انرژی در دنیا را نفت و گاز تشکیل می دهد. حمل و نقل نفت خام و محصولات آن به روش های مختلفی انجام می شود که از این میان بیش ترین سهم انتقال، بر عهده لوله های انتقال می باشد. با توجه به گستردگی خطوط در مناطق مختلف تاسیساتی و یا حتی مسکونی و هم چنین پتانسیل بالای آسیب پذیری، ایمنی خطوط لوله و رعایت اصول مدیریت ریسک آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. یکی از روش های تعیین سطح ایمنی، ارزیابی ریسک به روش Bow-tie است. روش Bow-tie یک روش کیفی نیمه کمی است که داده های آن از طریق نظرسنجی از متخصصین اجراء می شود.روش کار: در این تحقیق از روش Bow-tie در تلفیق با منطق فازی با به کارگیری روش مقیاسی لیکرت جهت کمی سازی داده های کیفی (زبانی) به منظور کاهش عدم قطعیت ارزیابی ریسک خطوط لوله شماره 10 گاز آماک و 12 نفت بنگستان استفاده شد، به طوری که ابتداء عوامل تاثیرگذار بر ایمنی خطوط انتقال از طریق تهیه چک لیست مشخص گردید و سپس با استفاده از روش ذکر شده اقدام به ارزیابی ریسک خطوط لوله مورد مطالعه شد.نتیجه گیری: یافته های تحقیق نشان داد که عوامل آسیب شخص ثالث، نقص اولیه در مواد و ساخت خط لوله با احتمال شکست 0.0484 دارای بالاترین درصد اهمیت (معادل 12.32%) در تخریب خط لوله های انتقال گاز و نفت می باشند. افزون بر این، اثرات سمی و آسیب محیط زیست با احتمال رخداد 0.00327، از بارزترین پیامدهای ناشی از نشت نفت و گاز از خطوط لوله های انتقال بر اساس روش درخت پیامد هستند. براین اساس و با لحاظ مهم ترین عوامل موثر شناسایی شده در تخریب خطوط انتقال گاز و نفت و اصلی ترین پیامد ناشی از آن ها، اقدام به ارایه دستورالعمل بهینه کاهش پیامدهای بالقوه و کنترل آن ها با تاکید بر حذف علل احتمالی آن ها شده است.

اثرات مخرب آلاینده های زیست محیطی و نگرانی های حاصل از آن در محیط زیست، ضرورت پیش گیری از انتشار آلودگی پساب ناشی از صنایع مختلف را بیش از بیش آشکار می نماید. صنعت چرم سازی از صنایع بسیار آلاینده می باشد و مهم ترین آلودگی آن ناشی از ترکیبات کروم است که به وفور در فرآیند دباغی استفاده می شود.پژوهش حاضر به مدت 6 ماه مراجعه منظم به شهرک صنعتی چرم شهر ورامین و نمونه گیری مستمر از پساب هر کارخانه انجام گرفته و آلودگی های ناشی از مراحل مختلف تولید چرم مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا به منظور انجام سنجش های لازم برای تعیین کیفیت شیمیایی و بار آلودگی پساب حاصل از دباغی، پارامترهایی مانند pH، اکسیژن خواهی شیمیایی، اکسیژن خواهی بیولوژیکی و کل جامدات محلول به همراه کروم سه و شش ظرفیتی تست شدند. با استفاده از نرم افزارهای SPSS و Excelبه تحلیل داده ها پرداخته شد. مطالعه آماری داده ها با استفاده از آزمون های آماری T-Test (برای مقایسه با استانداردها) در سطح معنی دار P≤0.05 انجام شد. یافته های تحقیق حاکی از وجود عوامل آلاینده سمی در فاضلاب چرم سازی نظیر کروم سه ظرفیتی و شش ظرفیتی، بار آلی نسبتا زیاد با قابلیت تجزیه بیولوژیکی کم، میزان بالای اکسیژن خواهی شیمیایی و اکسیژن خواهی بیولوژیکی و کل جامدات محلول و نهایتا پیچیدگی تصفیه پذیری پساب بود.

مقدمه: ارتعاش تمام بدن یکی از عواملی است که حین مسافرت ممکن است بر آسایش مسافرین و یا خدمه سیستم های حمل و نقل ریلی تاثیرات منفی بگذارد. در این مطالعه تاثیرات احتمالی ارتعاش تمام بدن بر روی آسایش مسافرین مترو تهران مورد بررسی قرار گرفته است.روش کار: طرح ریزی، اندازه گیری و انجام محاسبات قبل از ارزیابی عمدتا بر طبق توصیه ها و روش های ISO 2631- 1, 4 انجام گرفت. هم چنین در انجام اندازه گیری و انجام محاسبات به ترتیب از دستگاه SVAN 958 و نرم افزار Excel استفاده گردید.یافته ها: میانگین مقادیر اندازه گیری شده شتاب rms در محل های سطح نشیمن گاه صندلی، پشتی صندلی و پاها به ترتیب در محور های غالب برابر با 0.57،  0.44و 0.64 m/s2 و مقدار کل شتاب rms اندازه گیری شده در هر سه محل ورود ارتعاش به بدن مسافر برابر با  1.02و با انحراف معیار 0.11 m/s2 بود. میانگین مقدار ارتعاش کل مواجهه در حداقل و حداکثر زمان مواجهه مورد نظر به ترتیب برابر با  6.44و 9.63 m/s1.75 محاسبه شد.بحث و نتیجه گیری: مقادیر محورهای غالب محاسبه شده عمدتا در سطح نسبتا ناخوشایند در طبقه بندی آسایشی ISO 2631-1 قرار داشتند، اما مقدار کلی مواجهه محاسبه شده بر اساس wrms در سطح ناخوشایند قرار داشت. مقادیر VDV اندازه گیری شده عمدتا در محور z غالب بودند.