فرهنگ در دانشگاه اسلامی
سال:1392 | دوره:3 | شماره:4 (پیاپی 9) |تعداد مقالات:8

هدف: هدف مقاله حاضر، شناسایی و اعتبارسنجی شاخصهای استاد مطلوب دانشگاه اسلامی - ایرانی بوده است.روش: روش تحقیق برای تدوین شاخصها، مطالعه اسناد و مدارک بوده و اعتباریابی شاخص ها با استفاده از روش دلفی یک مرحله ای انجام شد.یافته ها: نتایج پژوهش حاکی از آن بود که عمده ترین شاخصهای فرهنگی - تربیتی استاد مطلوب دانشگاه دانشگاه اسلامی - ایرانی: ایمان و اعتقاد به خداوند یگانه و برخورداری از خشوع و انعطاف درونی، حفظ کرامت انسانی دانشجویان، متعهد و دارای روحیه وطن دوستی و...، عمده ترین شاخص های آموزشی استاد مطلوب دانشگاه دانشگاه اسلامی - ایرانی: شاخص تزکیه در تدریس، پرورش نخبگان و متخصصان عالی رتبه، آموزش کارآفرینی به دانشجویان، تسلط علمی در موضوع مورد تدریس و...، عمده ترین شاخصهای پژوهشی استاد مطلوب دانشگاه دانشگاه اسلامی  - ایرانی: اهتمام به جنبش نرم افزاری، کمک به تحقق و استمرار توسعه پایدار کشور، مدافع خلاقیت، ابتکار و نوآوری و...، و عمده ترین شاخصهای شاخصهای اجرایی - خدماتی استاد مطلوب دانشگاه اسلامی - ایرانی: بصیرت سیاسی و مشارکت در مسائل سیاسی جامعه، تلاش برای ارتقای اعتبار دانشگاه اسلامی - ایرانی در سطح ملی و بین المللی و مشارکت در فعالیتهای اجتماعی در جهت رشد و تعالی جامعه است. نتیجه گیری: استاد مطلوب دانشگاه اسلامی - ایرانی، فردی است که علاوه بر توانایی های لازم در حیطه آموزشی و پژوهشی، باید در حیطه فرهنگی - تربیتی و همچنین در عرصه اجرایی - خدماتی، فردی سرآمد و گذشته از این، به یک سری از اخلاقیات که منشا آن فرهنگ اسلامی - ایرانی است، پایبند باشد.

هدف: پژوهش حاضر در قالب یک الگو، چگونگی تاثیر پذیری نوعدوستی، از متغیرهای ارزش های فرهنگی (فردگرایی- جمع گرایی) و مسوولیت پذیری و همچنین میزان و سهم تاثیر این متغیرها را بر نوعدوستی مورد بررسی قرار داد.روش: در این الگو، متغیر ارزشهای فرهنگی به عنوان متغیر برون زاد، مسوولیت پذیری به عنوان متغیر واسطه ای و نوعدوستی به عنوان متغیر درون زاد، در نظر گرفته شد. شرکت کنندگان پژوهش شامل 183 نفر از دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه شیراز بودند که در سال تحصیلی 1391 مشغول به تحصیل بودند. این دانشجویان با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند.برای اندازه گیری متغیرهای پژوهش، از پرسشنامه رفتار نوعدوستانه کارلو و راندل (2002)، پرسشنامه مسوولیت پذیری مرگلر، اسپنسر و پتون (2007) و مقیاس فردگرایی و جمع گرایی سیواداس، بروولد و نلسون (2008)، استفاده شد. به منظور بررسی ساختار ارتباطی متغیرهای موجود در الگوی مورد نظر و میزان قدرت پیش بینی کنندگی متغیر برون زاد ارزشهای فرهنگی و متغیر واسطه ای مسوولیت پذیری، روی متغیر درون زاد نوعدوستی، از روش آماری تحلیل مسیر با استفاده از رگرسیون چندگانه به روش متوالی همزمان بر اساس مراحل بارون و کنی استفاده شد.یافته ها: نتایج تحلیل مسیر الگوی پژوهش نشان داد که مسوولیت پذیری، نقش واسطه ای در رابطه بین فردگرایی و نوعدوستی دارد، ولی نقش واسطه ای در رابطه بین جمع گرایی و نوعدوستی ندارد و جمع گرایی فقط به طور مستقیم نوعدوستی را پیش بینی می کند.نتیجه گیری: با توجه به روند سریع و رو به گسترش تکنولوژی و تاثیر بر فرهنگ جامعه، قبل از اینکه فرهنگ بیگانه (فردگرایی لیبرالیسمی) در جامعه اسلامی ما نهادینه گردد، برنامه ریزی و آموزش افراد مطابق با دیدگاه اسلام (فردگرایی همراه با مسوولیت پذیری) ضروری می باشد.

هدف: هدف از این پژوهش، سنجش هوش فرهنگی و بررسی عوامل جمعیت شناختی موثر بر آن بوده است.روش: تحقیق در بین 20000 دانشجوی مقاطع و رشته های مختلف تحصیلی یک دانشگاه دولتی بزرگ انجام شده است. از این جامعه، نمونه ای تصادفی به حجم 320 نفر گرفته شد و پرسشنامه بومی شده هوش فرهنگی (که صحت آن توسط تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی، تصدیق شد) در میان آنها توزیع و اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از آزمون تی یک نمونه ای، تی نمونه های مستقل، تحلیل واریانس (ANOVA)، یو من ویتنی و کروسکال والیس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: یافته ها نشان می دهد که میانگین امتیاز هوش فرهنگی در این دانشجویان کمی بالاتر از متوسط است، در حالی که تفاوت معناداری در امتیاز هوش فرهنگی از نظر جنسیت، مقطع و رشته تحصیلی بین افراد وجود ندارد، متغیر محل سکونت (خوابگاهی یا غیر خوابگاهی) تفاوت در هوش فرهنگی دانشجویان را تبیین می کند.نتیجه گیری: نتایج پژوهش درخصوص عوامل تشکیل دهنده هوش فرهنگی، گویای تفاوت معنادار میان انگیزش هوش فرهنگی در میان دختران و پسران، دانش فرهنگی در میان دانشجویان خوابگاهی و غیر خوابگاهی، و دانش و انگیزش فرهنگی میان دانشجویان تحصیلات تکمیلی و سایرین است. رشته تحصیلی در هیچ کدام از عوامل، تفاوت معنادار ایجاد نکرده است.

هدف: این مقاله با بررسی سازمان یافتگی نماز در بین سایر اعمال از منظر قرآن، در پی شناختن چیستی نماز به عنوان سازه ای روان شناختی است.روش: با استفاده از تحلیل محتوا، آیات مرتبط با نماز در قرآن در سه مرحله بررسی شد. ابتدا این آیات به روش اکتشافی و استقرایی در 15 مقوله طبقه بندی شد. سپس مقوله ای که بیشترین ارتباط را با مسئله پژوهش داشت، به طور مفصل بررسی و تا آنجا که ممکن بود از سایر مقوله ها برای فهم بیشتر یافته ها به صورت تکمیلی استفاده شد. یافته ها: تحلیل نشان داد نگاه قرآن به ساخت زندگی نمازگزار را می توان در قالب شبکه ای از مفاهیم با مرکزیت ایمان و تبلور آن در شش مفهوم بندگی خالصانه، صداقت، خشیت، خردورزی، عمل صالح و اجتنابها خلاصه کرد.نتیجه گیری: ساخت زندگی نمازگزار از منظر قرآن، توصیف کننده سازمان یافتگی بیرونی نماز است و ارتباط آن را با زندگی نمازگزار توضیح می دهد. در این ساخت، ایمان در سه محور رابطه با خدا (بندگی)، حقیقت (حق طلبی) و واقعیت (مسوولیت پذیری) جلوه گر می شود. پیش بینی می شود این الگو قادر خواهد بود نقش نماز را در ایجاد پتانسیلی در فرد برای رویارویی با مسائل زندگی بر محور ایمان توضیح دهد.

هدف: مراکز آموزش عالی، به عنوان کلیدی ترین مراکز تعلیم و تربیت، نقش بی همتایی در تربیت اخلاقی و رشد فرهنگی دانشجویان دارند. لذا پ‍‍‍ژوهش حاضر با هدف تعیین و تبیین نقش اعضای هیات علمی بر فرهنگ مطلوب دانشجویی انجام شد.روش: روش تحقیق، توصیفی از نوع زمینه یابی بوده است. در این مطالعه، از روش دلفی برای تعیین جایگاه هر یک از عوامل تاثیرگذار بر فرهنگ دانشجویان و متون اسلامی استفاده شده است.یافته ها: نتایج نشان داد از بین مولفه های تاثیرگذار بر فرهنگ مطلوب دانشجویی، سهم اعضای هیات علمی با 90.1 درصد، از همه برجسته تر است و سهم دیگر عوامل عبارت است از: محتوای آموزشی 81.6 درصد، محیط آموزشی78.3  درصد، عوامل دانشجویی 69.8  درصد و کیفیت تدریس61.8  درصد. نتایج تحقیق همچنین نشان داد از بین عوامل مرتبط با عضو هیات علمی، ویژگی های شخصیتی و اخلاقی مدرس نقش مهم تری در این مساله ایفا می کنند.نتیجه گیری: با توجه به نتایج تحقیق و بررسی متون دینی، اعضای هیات علمی دانشگاه برای ایجاد وتقویت فرهنگ مطلوب در دانشجویان، لازم است دانشجویان را با جایگاه واقعی علم و دانش آشنا کرده، علم مفید را به آنان منتقل کنند تا دانشجویان هدف اصلی علم آموزی را درک و آن را وسیله ای برای خدمت بهتر به بندگاه خدا تلقی کنند.

کاهش معنادار روابط همسری و افزایش شتابان طلاقهای حقوقی و عاطفی در خانواده ها، دلیل روشنی برای بررسی راهکارهای مناسب جهت برون رفت از ساختار معیوب و بی ثمر خانواده گسیخته و ناموفق با کارکردهای نامناسب موجود است. آگاهی همسران از مفهوم، کارکردها و مهارتهای ابراز علاقه به همدیگر بر اساس بندگی خدا در زندگی معنوی، از مسائل حساس و مهمی است که باعث آرامش، افزایش اعتماد متقابل، تامین نیازهای مادی و معنوی اعضای خانواده می شود که در نهایت به تقویت بنیان خانواده و سلامت روانی جامعه منجر خواهد شد. هدف: هدف این مقاله، تاکید بر اهمیت ابراز علاقه همسران و تببین روشهای آن از منظر آیات و روایات به منظور کاهش طلاقهای عاطفی و حقوقی بوده است.روش: روش مورد استفاده در این تحقیق، کتابخانه ای (توصیفی-تحلیلی) بود. یافته ها: تبادل عواطف و علاقه مندی بین همسران، از مصادیق بندگی خداوند متعال است.نتیجه گیری: ابراز علاقه سبب آرامش جسم و روح همسران شده، عاملی موثر برای جلوگیری از طلاق عاطفی در خانواده است. سلامت جامعه و کاهش فساد در ارتباطات اجتماعی یکی از پیامد های مهم مهارت ابراز علاقه در خانواده است. مهارت ابراز علاقه در ابعاد کلامی و رفتاری و تامین نیاز های زن و شوهر نمود پیدا می کند. ابراز علاقه بین همسران ضمن جلب رحمت الهی، عاملی موثر برای حرکت در مسیر بندگی است. توجه به تفاوتها و خصوصیات جنسیتی زن و شوهر، امری مهم در تقویت مهارت ابراز علاقه در بین همسران است.

هدف: مقاله حاضر به بررسی میزان پایبندی دینی در بین دانشجویان دانشگاه هرمزگان و عوامل موثر بر آن می پردازد. الگوی دینداری استفاده شده در این تحقیق بر اساس الگوی گلاک و استارک است که دینداری را دارای ابعاد اعتقادی، تجربی، پیامدی و مناسکی در نظر می گیرند. متغیرهای مستقل در این تحقیق عبارتند از: جنس، سن، سال ورود به دانشگاه، دانشکده محل تحصیل و پایگاه اقتصادی - اجتماعی.روش: به منظور بررسی میزان پایبندی دینی در بین دانشجویان، تعداد 398 نفر از دانشجویان دختر و پسر به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب و تصادفی ساده انتخاب شدند. این تحقیق به روش پیمایش و با ابزار پرسشنامه انجام شد و داده های حاصل از پرسشنامه با استفاده از روشهای آماری در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی مورد توصیف و تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج تحقیق حاکی از وجود تفاوت معنادار دینداری در بین دانشجویان دختر و پسر است. یافته ها همچنین نشان داد که میانگین دینداری دانشجویان بر اساس سال ورود به دانشگاه و دانشکده محل تحصیل از لحاظ آماری معنادار و متفاوت است. علاوه بر این، رابطه بین پایگاه اقتصادی-اجتماعی و پایبندی دینی نشان داد که به جز متغیر شغل، متغیرهای تحصیلات و درآمد پدر، رابطه معکوس با دینداری دانشجویان دارند.نتیجه گیری: وضعیت دینداری دانشجویان، نشانگر پراکندگی قابل توجه میزان پایبندی آنان به ابعاد مختلف دینداری است. تفاوت نمرات مربوط به ابعاد مختلف دینداری، بیانگر گرایش به دینداری باطنی (التزام به ابعاد و نشانه های فردی دین) در مقابل دینداری اجتماعی (التزام نسبت به ابعاد و نشانه های جمعی دین) است. همچنین، از آنجا که محیط دانشگاه و محتوای علوم وآموزش دانشگاه از عوامل تاثیرگذار بر کاهش دینداری دانشجویان به شمار می آیند، به نظر می رسد که دانشگاه در پرورش دینی دانشجویان چندان موفق نبوده است.

هدف: هدف این تحقیق، شناسایی میزان رعایت اخلاق حرفه ای تدریس در بین اساتید دانشگاه تهران و موسسه امام خمینی قم از دیدگاه فراگیران این دو مرکز بود.روش: پس از انجام مطالعات کتابخانه ای با محوریت مباحث و رویکردهای اسلامی و با تاکید بر نظرات شهید ثانی، پرسشنامه محقق ساخته ای طراحی شد که به روش نمونه گیری در دسترس توسط 400 نفر از دانشجویان دانشگاه تهران و 108 نفر از فراگیران موسسه امام خمینی قم تکمیل شد.یافته ها: یافته های تحقیق نشان از برتری میزان رعایت اخلاق تدریس در بین اساتید موسسه امام خمینی نسبت به دانشگاه تهران و همچنین عدم تفاوت در میزان رعایت اخلاق تدریس در بین اساتید دانشکده های فنی مهندسی و علوم انسانی تهران و عدم اختلاف نظر دانشجویان دانشگاه تهران در خصوص میزان رعایت اخلاق تدریس توسط اساتید دانشگاه تهران داشت.نتیجه گیری: به نظر می رسد طلبه و روحانی بودن تمامی فراگیران و اساتید موسسه امام خمینی (ره) و داشتن صبغه مذهبی قوی تر و همچنین برگزاری کلاسهای اخلاق و اخلاق تدریس در موسسه امام خمینی (ره) منجر به برتری این موسسه در اهتمام به مسئله اخلاق تدریس توسط اساتید آن شده است. از این رو، اضافه شدن دروس اخلاق تدریس و مشابه آن برای دانشجویان دکتری می تواند در این امر مفید باشد.