شناخت اجتماعی
سال:1394 | دوره:4 | شماره:1 (پیاپی 7) |تعداد مقالات:11

مقدمه: پژوهش حاضر در قالب یک مدل علی، ساز و کار فرایند تصمیم گیری را با رویکرد شناخت داغ مورد بررسی قرار داد. در این راستا، مبتنی بر مدل پردازش دوگانه کلازینسکی (2004)، هیجان شادی و ابعاد سبک های شناختی (نیاز به شناخت، نیاز به ساختار و نیاز به قطعیت) به عنوان متغیر برون زاد، تمایلات فراشناختی متغیر واسطه ای و تصمیم گیری تحلیلی متغیر درون زاد مدل در نظر گرفته شدند.روش: شرکت کنندگان پژوهش، شامل 228 دانشجوی دختر و پسر مقطع کارشناسی دانشگاه شیراز بودند. مقیاس نیاز به شناخت (کاچیوپو و همکاران، 1996)، نیاز به ساختار و نیاز به قطعیت (تامپسون و همکاران، 1992)، به عنوان شاخص سبک های شناختی، مقیاس شادی (لیبومیرسکی و لپر، 1999)، مقیاس تفکر فعال روشنفکرانه (استانوویچ و وست، 2007) و مقیاس تصمیم گیری (کلازینسکی، 2001) مورداستفاده قرار گرفتند. پایایی ابزارهای پژوهش به روش آلفای کرونباخ و روایی آن ها به شیوه تحلیل عاملی مورد تایید قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهند که هیجان شادی، تصمیم گیری تحلیلی را به صورت منفی پیش بینی می کند، این پیش بینی هم به صورت مستقیم و هم به صورت غیرمستقیم (از طریق واسطه گری تفکر روشنفکرانه) صورت می گیرد، بدین شکل که هیجان شادی پیش بینی کننده منفی تفکر روشنفکرانه است و در ادامه تفکر روشنفکرانه، تصمیم گیری تحلیلی را به صورت مثبت پیش بینی می کند. در مقابل بعد نیاز به شناخت (از ابعاد سبک های شناختی) به صورت مستقیم و غیرمستقیم (با واسطه گری تفکر روشنفکرانه)، تصمیم گیری تحلیلی را به صورت مثبت پیش بینی می کند. بعد دوم سبک های شناختی یعنی نیاز به ساختار پیش بینی کننده منفی تفکر روشنفکرانه است و بدین ترتیب با واسطه گری این متغیر، تصمیم گیری تحلیلی را به صورت منفی پیش بینی می کند. درنهایت یافته ها حاکی از آن بود که بعد نیاز به قطعیت پیش بینی کننده تصمیم گیری تحلیلی نیست. نتیجه گیری: درمجموع نتایج پژوهش حاضر تائیدی است بر رویکرد شناخت داغ و به طور خاص مدل پردازش دوگانه کلازینسکی، مبنی بر اینکه فرایندهای شناختی، به ویژه تصمیم گیری تحلیلی، تحت تاثیر حالات هیجانی، وضعیت انگیزشی (سبک های شناختی) و تمایلات فراشناختی می باشند.

مقدمه: هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی نقش واسطه ای عاطفه مثبت و منفی در رابطه بین حساسیت پردازش حسی بود.روش : مشارکت کنندگان در این پژوهش، 277 دانشجوی کارشناسی (121 پسر و 156 دختر) از دانشگاه خوارزمی کرج بود که به شیوه خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده بودند. ابزارهای مورد استفاده به منظور سنجش متغیرهای پژوهش شامل: پرسش نامه حساسیت پردازش حسی (آرون آرون)، پرسش نامه عواطف مثبت و منفی (PANAS) و پرسش نامه ناگویی خلقی (بشارت، 2007) را تکمیل نمودند. داده ها به شیوه تحلیل رگرسیون چند متغیری به شیوه سلسله مراتبی و ضریب همبستگی Pearson با نرم افزار spss-18 تحلیل گردید.یافته ها: نتایج نشان داد سهولت تحریک و آستانه حسی پایین به صورت مثبت و معنادار و حساسیت زیبایی شناختی به صورت منفی و معنادار ناگویی خلقی را پیش بینی می کنند. همچنین عاطفه مثبت بین سهولت تحریک و حساسیت زیبایی شناختی با ناگویی خلقی و عاطفه منفی بین هر 3 بعد حساسیت پردازش حسی و ناگویی خلقی واسطه است.نتیجه گیری: نتایج این پژوهش ضرورت بازشناسی نقش حساسیت پردازش حسی و عاطفه مثبت و منفی را در ناگویی خلقی مورد تاکید قرار می دهند.

مقدمه: در پژوهش های روان درمانی، ذهن آگاهی به عنوان یک حالت ارتقاء دهنده تفکر خودآگاهی برای بهبود بهزیستی در نظر گرفته می شود.در این پژوهش، اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی به شیوه گروهی در اضطراب اجتماعی و نگرش های ناکارآمد نوجوانان مورد بررسی قرار گرفت.روش: روش این پژوهش، آزمایشی با مدل پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل است. نمونه شامل 30 نفر از دانش آموزان پسر دبیرستانی شهرستان خرم آباد در سال 1391 بود. ابتدا از 357 نفر از افراد آزمون اضطراب اجتماعی لیبوویتز و نگرش های ناکارآمد بک و وایزمن به عمل آمد، سپس تعداد 30 نفر از جامعه فوق که نمره بالاتری (طبق معیار نقطه برش بالینی) را در این آزمون ها کسب کرده بودند، انتخاب شدند. از این تعداد، 15 نفر برای گروه آزمایش و 15 نفر برای گروه گواه به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی طی 8 جلسه نود دقیقه ای، هر هفته یک جلسه اجرا شد. پس از اتمام جلسات پس آزمون روی دو گروه آزمایش و کنترل اجرا گردید.یافته ها: بر اساس نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس، بین میانگین نمره هایپس آزمون گروه آزمایش و کنترل تفاوت معنی داری وجود داشت p<0.01. به طوری که میزان اضطراب اجتماعی و نگرش های ناکارآمد در افراد تحت مداخله به طور چشمگیری کاهش پیدا کرده بود.نتیجه گیری: درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی می تواند باعث افزایش سلامت روان شناختی در نوجوانان شود.

مقدمه: پژوهش حاضر باهدف بررسی ویژگی های روان سنجی (روایی و پایایی) مقیاس نیاز به شناخت در میان دانش آموزان پایه سوم دبیرستان انجام شد.روش: برای این منظور 392 نفر (168 پسر و 224 دختر) از دانش آموزان پایه سوم دبیرستان های شهر شیراز به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و به پرسشنامه خود گزارشی نیاز به شناخت (NCS) کاچیوپو و همکاران پاسخ دادند. برای بررسی روایی سازه این مقیاس از روش تحلیل عاملی تاییدی و همسانی درونی و برای بررسی پایایی مقیاس ضریب آلفای کرونباخ مورد استفاده قرار گرفت.یافته ها: به طور کلی مشخصه های برازندگی مدل تحلیل عاملی تاییدی حاکی از برازش مناسب داده های پژوهش با ساختار عاملی مقیاس نیاز به شناخت می باشد.همچنین روش همسانی درونی نیز بیانگر روایی سازه این مقیاس است. ضریب آلفای کرونباخ به دست آمده نیز بیانگر ثبات اندازه گیری مقیاس نیاز به شناخت می باشد.نتیجه گیری:بر مبنای این نتایج می توان مقیاس نیاز به شناخت کاچیوپو و همکاران را به عنوان یک ابزار اندازه گیری مناسب در پژوهش های مربوط به دانش آموزان دبیرستانی مورد استفاده قرار داد.

مقدمه: تحقیقات اخیر نظریه ذهن بیان داشته اند که افراد در برخی موقعیت های اجتماعی بدون ضرورت، دیدگاه دیگران را محاسبه می کنند.برخی نیز به پیش فرض بودن دیدگاه خود اشاره کرده اند. بحث خودکاری ذهن خوانی مدتی مورد مناقشه تحقیقات بود وهم اکنون نیز فرایندهای درگیر در ذهن خوانی موردتوجه محققان است.در این تحقیق هدف ما بررسی محدودیت های ذهن خوانی خودکار با توجه به نوع دیدگاه دیگران است.روش: به همین منظور یک طرح عاملی درون گروهی طراحی گردید و از بین دانش آموزان دبیرستانی شاغل به تحصیل در سال 1392 93 شهر سهند، 25 آزمودنی به شیوه در دسترس انتخاب شد. آزمودنی ها به واسطه ابزار ساخته شده توسط محقق برای سرعت و صحت ذهن خوانی مورد سنجش قرار گرفتند.یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل واریانس مکرر نشان داد که اثرات اصلی نوع دیدگاه (P=0.007)، نوع قضاوت (P=0.001) و همچنین اثر تعاملی این دو (P=0.001) معنادار است. همچنین نتایج آزمون تی همبسته نشان می دهد که قضاوت ها در موقعیت دیدگاه مساوی نسبت به دیدگاه ناقص (P=0.02) و مشابه (P=0.005) سریع تر است.نتیجه گیری: با توجه به این یافته ها به نظر می رسد که دیدگاه مساوی یک موقعیت بهینه برای ذهن خوانی باشد. نتایج چالش هایی را برای فرضیه آپلی به همراه داشت.

مقدمه: شناخت افراد از دنیای اجتماعی پیرامونشان، نقش مهمی در رفتار آن ها دارد. ادراک افراد از نقششان در اجتماع و انتظاراتی که از آنان می رود، جزء مهمی از این شناخت به شمار می رود. مطالعه حاضر به بررسی ادراک زنان جوان 18 تا 25 ساله از زنانگی و انتظارات اجتماعی مرتبط با آن می پردازد.روش: این مطالعه از طرح پژوهشی توصیفی و روش نمونه گیری در دسترس استفاده کرده است. چهل و پنج دانشجوی دختر از سه قومیت فارس، ترک و کرد به صورت داوطلبانه در این پژوهش مشارکت کردند. هفت گروه متمرکز 6 تا 8 نفره به بحث و گفتگو درباره مفهوم زنانگی، انتظارات اجتماعی از زنان و تجربیات شخصی خود در این زمینه پرداختند.یافته ها: تحلیل محتوای مصاحبه ها به هشت طبقه مفهومی در ادراک مشارکت کنندگان از هنجارهای زنانگی انجامید. مهم ترین این محورها را جهت گیری موفقیت خصوصا در زمینه تحصیلات از یک سو و نجابت از سوی دیگر تشکیل می دادند.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان دادند ادراک زنان جوان ایرانی از هنجارهای زنانگی اشتراکات قابل توجهی با زنان جوان سایر فرهنگ ها دارد. از طرف دیگر، هنجارهایی همچون نجابت، دینداری و احترام به بزرگترها از جمله موارد افتراق با نتایج مطالعات انجام شده در جوامع غربی بود.

مقدمه: مطالعات نشان داده است نقاط قوت و ضعف کنش های شناختی افراد اتیسم به صورت ملایم تری در مردان وجود دارد، به طوری که مردان در برخی کنش های شناختی، مانند تعاملات اجتماعی و همدلی در مقایسه با زنان عملکرد ضعیف تری نشان می دهند. این در حالی است که کنش شناختی توجه اشتراکی که مبنایی برای تعاملات اجتماعی محسوب می شود در افراد مبتلا به اتیسم مختل است.روش: در پژوهش حاضر به بررسی این کنش در مردان در مقایسه با زنان پرداخته شد. آزمودنی های این پژوهش شامل 57 (32 زن، 25 مرد) دانشجوی دانشگاه شهید بهشتی است که به صورت نمونه گیری در دسترس در این مطالعه شرکت کردند. با استفاده از ابزار ردیاب چشم رفتار و زمان توقف نگاه و حرکت چشم افراد و نیز پاسخ درست آزمودنی ها در رابطه با تکلیف کامپیوتری توجه اشتراکی ثبت شد.یافته ها: با استفاده از تحلیل واریانس یک راهه و دوراهه مشخص شد مردان الگوی نگاه کردن متفاوتی با زنان و پاسخ های درست کمتری داشتند. همچنین مردان مدت زمان بیشتری به محرک هدف نگاه می کنند. همچنین در تصاویر پیچیده تر مردان مدت زمان بیشتری را صرف یافتن تصویر هدف و نیز صرف نگاه کردن به تصویر هدف می کردند.نتیجه گیری: یافته های این پژوهش در راستای تایید نظریه مغز مردانه اتیسم بر وجود کنش ضعیف تر توجه اشتراکی در مردان در مقایسه با زنان است.

مقدمه: نظریه بنیادهای اخلاقی از جمله نظریات اخیر درباره قضاوت اخلاقی در حوزه شناخت اجتماعی است. این نظریه، شش بنیاد مراقبت، انصاف، وفاداری، اطاعت، تقدس و آزادی را زیربنای دغدغه های اخلاقی شمرده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی ویژگی های این بنیادها در ذهنیت اخلاقی فرهنگ ایرانی و مقابله آن با یافته ها و پیش بینی های خارجی، از جمله مجادله اخیر دونظریه پرداز این حوزه، گراهام و جنوف بالمن، انجام شده است.روش: شرکت کنندگان، 172 نفر ایرانی بودند که از آن ها درباره جامعه آرمانی و رفتارهای اخلاقی و غیراخلاقی سوال شد. پاسخ های افراد از نظر تعلق به بنیادها بررسی و کدگذاری شد. بر اساس آن، مصداق های هر بنیاد و بار انگیزشی و بافت ارتباطی آن ها تعیین شد. برای تعیین گروه بندی بنیادها از تحلیل عاملی اکتشافی، برای مقایسه بار انگیزشی بنیادها از تحلیل واریانسو برای مقایسه فراوانی مصداق های هر بنیاد در بافت های ارتباطی از آزمون خی دو استفاده شد.یافته ها: تعداد عامل های استخراج شده از بنیادها در متن هر یک از سه پرسش سه بود. بنیادها از نظر بار انگیزشی با هم متفاوت بودند، اما تقریبا همه آن ها مصداق هایی از هر دو جهت گیری انگیزشی داشتند. همچنین، علی رغم تمرکز هر بنیاد بر یک یا دو بافت خاص، تقریبا همه آن ها مصداق هایی معطوف به هر سه بافت ارتباطی داشتند.نتیجه گیری: یافته ها از ابر ساختار سه گانه اخلاق حمایت می کنند. نتایج همچنین بیانگر آن است که جنوف بالمن تصویر محدودی از جهت گیری انگیزشی بنیادها ترسیم کرده است، همان طور که فرضیات پردازندگان نظریه بنیادهای اخلاقی نیز تنوع بافت ارتباطی بنیادها را دست کم گرفته است.

مقدمه: نظریه ذهن به عنوان یک توانایی شناخت اجتماعی و ناگویی هیجانی به عنوان یک ناتوانایی در شناسایی هیجانات در خود و دیگران، از مولفه های مهم شناخت اجتماعی هستند که به نظر می رسد به جهت هم پوشی ساختاری در مکان های مغزی و هم پوشی کارکردی می توانند در ارتباط با هم مورد توجه قرار گیرند.هدف: مطالعه حاضر، یک پژوهش توصیفی همبستگی است که باهدف بررسی ارتباط نظریه ذهن و ناگویی هیجانی در یک گروه غیر بالینی انجام یافت. نمونه پژوهش، شامل 233 دانشجو بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای از دانشگاه های شهرستان بناب انتخاب شدند و آزمون ذهن خوانی از طریق تصویر چشم (RMET) و پرسشنامه ناگویی هیجانی TAS-20 را پاسخ دادند.یافته ها: داده ها با آزمون همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون خطی و تحلیل رگرسیون چندگانه به روش همزمان تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نقش پیش بینی کنندگی ناگویی هیجانی را در ارتباط با توانایی نظریه ذهن تایید کردند. از میان زیر مولفه های ناگویی هیجانی، تفکر عینی سهم توانمندی در پیش بینی توانایی نظریه ذهن داشت (P<0.001).نتیجه گیری: بدین ترتیب، به نظر می رسد برای موثر تر و کاراتر شدن مداخلات درمانی و روان شناختی توجه به هر دو متغیر ناگویی هیجانی و توانایی نظریه ذهن در برنامه ریزی برای درمان، دارای اهمیت است.

مقدمه: هدف پژوهش حاضر، مقایسه نظریه ذهن در کودکانبد سرپرست و عادی بود.روش: روش پژوهش از نوع علی مقایسه ای و جامعه آماری مشتمل بر کودکان 9 تا 12 ساله که دارای شرایط بدسرپرستی یا عادی که در سال تحصیلی 92-93 مشغول به تحصیل در شهر اصفهان بودند. روش نمونه گیری به شیوه تصادفی خوشه ای چند مرحله ای بود که از بین مدارس پسرانه نواحی شش گانه شهر اصفهان انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه نظریه ذهن هاپ (1994) بود و داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس چندمتغیره تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که بین دو گروه کودکان بدسرپرست و عادی در سطح کلی و سه سطح جزئی (سطح اول، دوم و سوم) نظریه ذهن تفاوت معناداری وجود دارد (P<0.01).نتیجه گیری: برحسب نتایج تحقیق حاضر می توان گفت کودکان بدسرپرست به دلیل داشتن والدینی با سبک فرزند پروری مستبدانه و سهل گیرانه از لحاظ تحول نظریه ذهن از کودکان عادی در سطح پایین تری قرار دارند. به دلیل اینکه سبک فرزند پروری مستبدانه و سهل گیرانه از نظر تعامل اجتماعی والدین با کودکان و به واسطه آن رشد نظریه ذهن در سطح ضعیفی قرار دارند.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر بخشی آموزش مهارت های اجتماعی مبتنی بر پردازش شناختی بر بهزیستی اجتماعی، هیجانی و روان شناختی دانش آموزان مبتلا به اختلال سلوک بود.روش: این پژوهش به شیوه آزمایشی و با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل اجرا شد. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر مقطع ابتدایی شهرستان نورآباد (دلفان) در سال تحصیلی 93-92 بودند. آزمودنی های پژوهش شامل 40 دانش آموز پسر دارای اختلال سلوک بود که از میان دانش آموزان بعد از شناسایی به وسیله مقیاس درجه بندی اختلال سلوک و انجام مصاحبه بالینی ساختاریافته انتخاب و به صورت تصادفی ساده در دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. برای جمع آوری داده ها ازمصاحبه بالینی ساختاریافته، مقیاس درجه بندی اختلال سلوک و مقیاس بهزیستی شخصی استفاده شد.یافته ها: تحلیل کوواریانس چند متغیری (MANCOVA) نشان داد که آموزش مهارت های اجتماعی مبتنی بر پردازش شناختی بر بهزیستی دانش آموزان دارای اختلال سلوک موثر بوده (P<0.001) و منجر به کاهش نشانه های مرضی اختلال سلوک در دانش آموزان مبتلا شده است.نتیجه گیری: بر اساس یافته های به دست آمده می توان گفت که آموزش مهارت های اجتماعی مبتنی بر پردازش شناختی به افزایش سلامت روان منجر می شود و در پیشگیری از اختلال سلوک نقشی موثر دارد.